Geestelijk Leven II I» Dr. E. Hoekstra's Het Kalasiris Corset VERZICHT Zijn wij mannen ijdel? NEEN! Simplex rijwielen, loopen lichter. 46: UITENLANDSCH DAMES Kalasiris Corsetten Show TERLEP's DROGISTERIJ r door ASTOR De geschiedenis van het Oude Volk ABDIJSIROOP Geven Hitier's maatregelen blijk van haast? Bloedzuiverende Gezondheidspillen Fa. G. DE WAARD Alkmaarscbe Kaasmarkt Zaterdag 25 Maart 1939 Tweede blad (Vervolg.) Tn het jaar 1591 was in ons land als con- 1 van deu koning van Marokko een Jood, Samuel Pallache geheeten. Deze onder handelde met de overheid van Middelburg «ver het toelaten van Marranen en het schenken van godsdienstvrijheid aan hen, die er smartelijk naar verlangden aan hun dubbelleven (Roomsch naar buiten en 'Joodsch van binnen) een einde te maken. Pallache legde hierbij den nadruk op de Weidelijke voordeelen voor de stad, omdat welgestelde Marranen zich daar zouden ves tigen De overheid had daarom geen be swaar maar... het verzet van de gerefor meerde predikanten was zóó groot, dat er niets van kwam. Toch zouden de Nederlandsche gewesten een toevlucht worden voor de overal ver volgde Joden! En Amsterdam zou in de 'joodsche wereld den bijnaam verkrijgen van „tweede Jeruzalem." 1 Het is buitengewoon interessant om ken nis te nemen van de manier, waarop de eerste Joodsche gemeente in Amsterdam is ontstaan en daarom zal ik die romantische geschiedenis vertellen. Vooral sedert het optreden van Willem I van Oranje hadden vele Spaansche en Por- tugeesche Marranen het oog gericht op Holland. Van Portugal uit ging een schip met Mar ranen onder leiding van Jakob Tirado. Ma- jjor Rodrigues liet haar zoon en haar bui tengewoon mooie dochter Maria Nunes mede vertrekken. Onderweg echter wordt het Por- 'tugeesche schip door een Engelsch kaper schip overvallen en meegevoerd naar Enge land. Maar Maria Nunes had zulk een betoo verenden indruk gemaakt op den comman dant van het kaperschip, een Engelschen hertog, dat hij haar ten huwelijk vroeg. Echter tevergeefsch! Zij slaat het vereerende aanzoek af. Als gevangenen komen de Mar ranen in Londen. Spoedig doen verhalen de ronde over de opvallende schoonheid van Maria Nunes en zoo hoort ook de Engelsche Koningin Elizabeth daarvan en zij wenschte dat meisje te zien dat, nota bene, het hu welijksaanzoek van een hertog had gewei gerd, Zij ontvangt Maria N. op een audiën tie cn rijdt zelfs met haar in een open rij tuigdoor de stad. Maria N. maakte van den gunsligcn indruk, dien zij op Elizabeth had gemaakt, gebruik om vergunning te vragen met haar reisgezelschap naar Holland te mogen gaan. Dit gelukte. Met twee schepen varen zij de Noordzee op worstelen met floraleen komen terecht niet in Holland, maar in Duitschland, in de Qostfriesche stad Emdcn. Hier ontdekken zij de aanwe zigheid van volksgenooten, door Hebreeuw- fclie tekens aan het huis van Mozes Uri Ha veli. Tirad stelt zich met hem in verbinding en geeft onmiddellijk uiting aan het verlan gen der Maranen om het schijnchristendom af te werpen en in de Joodsche gemeente te worden opgenomen. Haveli geeft hun echter den raad om naar Amsterdam te gaan en belooft hun om ook zelf later daar heen te gaan om hen verder in de Joodsche "godsdienstleer te onderrichten. En zoo gebeurde het dat op 22 April 1593 de Marranen in Amsterdam zich vestigden. Mozes. Uri Haveli volgde spoedig en toen zwoeren zij het schijnkatholicisme af en be leden hun Joodschen godsdienst. Een ge bedshuis werd ingericht met behulp van den reeds genoemden Samuel Pallache en een later aangekomen Marraansche dichter van het eiland Madera af n.1. Jokab Israël Bel- monte. Meerdere Marranen komen zich van elders bij hen voegen. De gemeente wordt hekend onder den naam van Portugeesch- Joodsche gemeente. Toen deze gemeente in October 1596 voor de vierde keer in het geheim den Grooten Verzoendag vierde, werd zij overvallen, om dat men dacht dat Roomschen bijeen waren gekomen. Velen der aanwezigen, in wie de angst voor de Spaansche inquisitie nog na werkte, trachtten te vluchten. De overheids dienaren zochten echter tevergeefsch naar crucifixen; namen echter Haveli en zijn zoon gevangen. Gelukkig wist Tirado, die in t Latijn met de overheid kon spreken, dui delijk te maken dat men niet met Room- 6chen (wier eerdienst toenverboden was) -ïnaar met Joden te doen haftl, die een toe- dubbele samenstelling van Abdijsiroop uit kruiden- extracten en „codeïne" maakt haar werking snel eft veelzijdig. Die groote hoest- etillende kracht van Abdij siroop, die U 's-nachts vrij waart van dien naren krle- belhoest. heeft haar terecht den naam van „'a-Werelds béste Hoestsiroop'' gegeven. Zij helpt U binnen den kortst mogelijken tijd en op afdoen de wijze af van vastzittend slijm, prikkelhoest en benau wende hoestbuien. Akker's Abdijsiroop zal U helpen In den strijd tegen ontstoken slijmvliezen, gevoelige lucht- tènigeder pijpen en vastzittend slijm. 20 kruiden AKKERS v&ts&ifde tegen hoest, griep, bronchitis, asthma. Fiac. 90 ct.. f 1.50. f2.40. (4.20. Alom verkrijgt». vlucht hadden gezocht in Amsterdam en hij vertelde er bij dat vele rijke Marranen zou den volgen, wat een vermeerdering van wel vaart voor de stad beteekende. Vooral dit laatste maakte indruk. De gevangenen wer den vrijgelaten. Toen waagden de Joelen een stap verder te gaan en zij vroegen toestem ming tot het bouwen van een synagoge. En zoo werd in Amsterdam de eerste synagoge gebouwd, welke den naam krijgt van Bet Jakob huis van Jakob. Dit geschiedde jn 1598. Onder groote geestdrift vond de inwij ding plaats. Als de geruchten over de vrijheid welke de Joden in Amsterdam zichverwierven naar Spanje en Portugal komen steeds meer Mar ranen zich in deze stad vestigen. Ik noem slechts enkele namen, die nu nog voortle ven: Rodrigues, Franco Mendes, Pimentel. De kapitalen, welke zij meebrachten hebben een belangrijke bijdrage geleverd voor de geweldige vlucht, welke de handel, vooral de overzeesche, in de zeventiende eeuw in ons land heeft genomen. Deze opbloei van den handel door Joodsch kapitaal had ook als gevolg dat andere landen hun houding tegenover de Joden wijzigden. Zoo richtte b.v. koning Christiaan IV van Denemarken een schrijven aan de Joodsche gemeente te Amsterdam om Marranen aan te moedigen zich in zijn land te vestigen. In gelijken geest handelde de hertog van Savoye. Intusschen waren de Joden niet alleen economisch weerbaar; zij bewogen zich ook op cultureel en wetenschappelijk terrein. Onder hen stonden niet alleen dichters, maar ook groote denkers op. Hier moet ik den naam noemen van den grootsten wijsgeer, dien Nederland heeft tfp- geleverd: Baruch de Spinoza (16321677). Nog altijd geldt hij voor een der diepste denkers en nog altijd worden zijn werken bestudeerd door de wetenschappelijke be oefenaars der filosofie. Helaas moet ik er aan toevoegen, dat de Joodsche gemeente tegenover hem zich heeft doen kennen van een zeer leelijke zijde. Als vrij en onafhan kelijk zoeker naar waarheid, die brak met de strenge leerstellingen der talmudisten en met de Joodsch-wcttelijke voorschriften werd hij uit de gemeente gestooten en vervloekt. Nog altijd wordt in het archief van de Amsterdamsche Joods-Portugeesche gemeente de officieele acte der harde ver vloeking bewaard. Ook de Joden ontkwa men dus niet, evenmin als de Calvinisten en de Roomschen, aan het gevaar de men- schelijkheid cn de liefde achter te stellen bij het vasthouden aan een eenmaal als waar erkende leer. In Amsterdam nam de Joods-Portugeesche gemeente voortdurend toe in bloei cn het is begrijpelijk dat niet alleen daar ter plaatse, maar ook elders in de Nederland sche Republiek zich vele Joden ook uit Duitschland b.v. vestigden. Wel bezaten de Joden geen burgerrecht in ons land en werden zij als gasten, als vreemdelingen beschouwd, maar hun positie stak ze.er gunstig af van die, waarin zij in andere Maar wij stellen toch wél prijs op chique schoenen. Er wordt wel eens geszegd: men beoordeelt U naar Uw schoenen en daar zit veel waars in. Bij mijn nieuwe pak heb ik daarom ook nieuwe schoenen gekocht. Natuurlijk bij DE RAAT, omdat je daar als man zoo prettig koopt. Af/ LANGE/TRAAT 60 -TEL. 3383 Alleen verkoop: Bally Salamander van SchijndeL landen verkeerden. Van Jodenvervolgingen is hier nooit sprake geweest. De afschuwe lijke pogroms (Jodenslachting) zooals we die in Duitschland en het despotische Rus land telkens weer zien uitbarsten, blijven hier achterwege. (Terloops merk ik hierbij op, dat wanneer de groote intocht van Eu ropeanen naar Amerika begint, ook vele Joden zich daar vestigen. In New-York b.v. is een enorm groote Joodsche gemeente). Het is de liberale kiezer Jozef II (1765 1790) geweest, die een ernstige poging heeft gedaan om de Joden uit hun uitzon deringspositie te verlossen. Hij staat hen toe ambachten te leeren (tot dusver waren de gilden voor hen gesloten) en opent voor hen de universiteiten, waardoor ze de ge iegenheid krijgen de wetenschappen te be oefenen. Hij dringt aan op een vriendelijke behandelingder Joden en sprak deze woorden: *,Die Szenen der abseheulichen Intoleranz sollen ganz aus meinem Reiche verbannt sein" (De tooneelen van de af schuwelijke onverdraagzaamheid moeten geheel uit mijn rijk worden verbannen). Toen de Oostenrijksche keizer deze woor den sprak, leefde in Berlijn de beroemde M-endelssohn (de grootvader van den com ponist). Deze Mendelssohn schreef een boek, waaraan hij den naam van Jeruza lem gaf en waarin hij een pleidooi leverde voor. godsdienstige verdraagzaamheid. De groote filosoof Kant was er verrukt over cn de dichter Lesing wordt door den bemin- nelijken Mendelssohn geïnspireerd tot het schrijven van zijn wereldbekende drama „Nathan dc Wijze". Toch zou pas de groote Fransche revolu tie van 1789 het begin worden van de vol ledige burgerlijke erkenning van hen, die tot dusyer als gasten, werden geduld. (Volgende week slot.) AAN HET WESTEN WORDT OP NIEUW WEIFELMOEDIGHEID VERWETEN. DE MOEILIJKHEID OM HULP TE BIEDEN AAN HET OOSTEN. EERSTE VEREISCHTE VOOR HET OOSTEN IS: EIGEN KRACHT. Men kan niet zeggen, dat de tegenwoordi ge tijd voorbijgaat zonder reuring en actie. Niet zeggen dat we leven in een sleur en dat de eene dag lijkt op de andere als twee druppels water. In de internationale poli tieke wereld broeit en gist het. er is door loopend wrijving, er wordt geschiedenis ge maakt zonder ophouden. Hoewel dit van Duitsche zijde wordt ont kend men ontkent daar nu eenmaal te gen alle beter weten in is het Derde Rijk de bron van de heerschende onrust. De oor logsbedreigingen komen uit Duitschland, waar Hitier zich ten doel schijnt te stellen in den kortst mogelijken tijd een wereld rijk in elkaar te timmeren. Wie daaraan twijfelt zouden we kunnen wijzen op het feit, dat toen de annexatie van Tsjecho-Slowakije nog niet eens had plaats gehad, door Duitschland reeds met Roemenië werd onderhandeld over het han delsverdrag, dat op het oogenblik tot stand is gekomen en dat in wezen weinig anders is dan een verlengstuk van de overrompe ling van Tsjecho-Slowakije. De herhaaldelijk gehoorde opvatting, dat men in Duitschland reeds lang van te voren wist, dat de aan slag op Tsjecho-Slowakije zou komen, vindt in deze verdragsgeschiedenis een duidelijke bevestiging, al heeft zulk een wetenschap achterna slechts problematische waarde. Wel van belang voor de toekomst is echter het feit, dat Hitler duidelijk een groo te haast heeft. Dit kan er slechts op wij zen, dat de binenlandsche toestand allengs moeilijker en dringender wordt, of dat hij vreest dat de herbewapening van Engeland hem ontijdig zal verhinderen zijn plannen geheel te vervolmaken. Men moet echter als een feit erkennen, dat de Führer ook dit keer weer geduchte verwoestingen heeft gezaaid met zijn Duit- schen knuppel, zonder dat eenig ander de lust scheen te bezitten daartegen op te treden. Het handelsverdrag met Roemenië dat zoo even is afgesloten en waar bij vermoedelijk wel eenige pressie zal zijn uitgeoefend van Duitsche zijde, kan voor het Derde Rijk van groot gewicht worden door het feit, dat Duitschland de beschikking krijgt over verschillende broodnoo- dige grondstoffen. Het kón. Of het inderdaad groote voor deelen zal geven zullen we moeten afwach ten. Indien inderdaad sprake is geweest van pressie, mag men aannemen, dat de me dewerking van Roemeensche zijde niet van harte zal gaan en een soort stilzwijgend ver zet niet zal zijn uitsloten. Daarbij is overi gens van belang de wijze, wharop het slui ten van de Roetheensche deur door Polen en Hongarije werkt. De ontwikkeling van den toestand in Duitschland zelf en de kracht, waarmee de overige Europeesche rijken stelling nemen tegen de Duitsche ex- pansiezucht, spreekt natuurlijk ook nog een woordje mede. We leven in een periode, waarin zelfs vrij KENT U Deze pillen bestrijden de ongemakken ont staan door onzuiver bloed, herstellen on voldoende spijsvertering en bevorderen de natuurlijke vei-richtingen des lichaams. 90 ct. of f 1.56 per doos met gebruiksaanw. Verkrijgbaar in Apotheken en Drogisterijen. A.S. WOENSDAG 29 MAART, van 1030 tot 4.30 Is Corsetière in onze zaak aanwezig. geeft U de onmisbare steun en een keurig figuur. Voorloopig deelen wij U mede, dat een wordt gehouden op MAANDAG 3 APRIL. Nadere bijzonderheden worden nog bekend gemaakt. SCHAGEN. Leverantie Ziekenfonds. willig afgesloten overeenkomsten, vrijwillig gedane beloften geen grootere waarde heb ben dan vodjes papier. Dat het met onder dwang tot 'stand gekomen verdragen anders zou zijn, wagen we te betwijfelen. En voor Duitschland zit in "het handelstractaat althans dit zwakke punt, dat het zich in verschillende Roemeensche ondernemingen daad werkelijk zal moeten interesseeren. Aangenomen, dat het hiertoe het kapitaal bezit, dan wordt dit gesto ten in een industrie, die zich ver van huis bevindt en die verloren zal zijn op "het oogenblik, waarop het niet meer bij machte zal zijn de noodige militaire kracht uit te oefe nen om dit finantieele bezitsrecht ook in feite uit te buiten. Van groot gewicht bij een en ander is de houding, welke overig Europa inneemt ten aanzien van het Duitsche optreden, dat zich meer en-meer ontpopt als een optreden van bruut gewell. Sedert enkele dagen kan men af en toe de opvatting hooren, dat de gedachte veld wint, dat aan Duitschland een: „tot hier en niet verder!" moet worden geboden. De moeilijkheid daarbij is vermoedelijk wel deze, dat het blok, dat Hitler tot staan zou moeten brengen, zich bevindt in het Westen, terwijl de Duitsche expansiedrang zich den laatsten tijd uitsluitend en alleen richt naar Oost-Europa. Daarom is het niet verwonderlijk, dat nog altijd sprake is van eenige weifelmoedigheid bij de Westersche mogendheden. Niet ten onrechte moet men zich daar afvragen: Wat kunnen we doen? Iedere politiek behoort een grond van werkelijkheid te bezitten. Dit beteekent in de practijk, dat oorlog ten bate van een an der land wel mogelijk is, doch dat dit land in de eerste plaats op zichzelf is aangewe zen en dat daarnaast het belang voor het eigen land bij het voortbestaan van het an dere voor ieder duidelijk is. Wanneer dus Oost-Europa wordt bedreigd door Duitsch land, dan zullen de Oost-Europeesche staten goed moeten weten, dat ze slechts hulp en medewerking van het Westen kunnen ver wachten, indien ze zelf in staat zijn de eerste stoot op te vangen. Het is een practi- sche onmogelijkheid om binnen korten tijd zooveel soldaten en oorlogsmateriaal van West- naar Oost-Europa te vervoeren, dat daardoor een optrekkend Duitsch leger zou kunnen worden gestuit. Wanneer dan ook op het oogenblik aan Engeland een zeker aarzelen wordt verwe ten, dan is dit niet geheel terecht. Ten aan zien van West-Europa zijn de democratieën het wel ongeveer eens. Zal echter ten aanzien van Oost- Europa de toestand helderder wor den, dan dienen de daar gelegen staten eerst onderling tot een be hoorlijke overeenstemming te komen Ze behooren een blok te vormen, bereid en in staat het Duitsche op dringen te stuiten. Dit is noodzake lijk vóór en aleer het Westen daar aan een ruggesteun kan geven. Wel hebben af en toe geruchten de ronde gedaan omtrent toezeggingen, welke Koning Carol zou hebben ontvangen van Polen, Rusland en de Balkan-staien, volkomen ze kerheid daaromtrent bestaat vermoedelijk nog niet. In dit deel van Europa bestaat een vrij groote onderlinge naijver, waarbij niet uit het oog moet worden verloren, dat Polen voor een goed deel bfstaat uit voormalig Russisch grondgebied, dat Roemenië in 1918 Russisch en Hongaarsch grondgebied heeft opgeslokt, dat Joego-Slavië is uitgebreid ten koste van Hongarije en dat Bulgarije gebied heeft verloren aan verschillende omrin gende Bftlkanstaten. De recente Hongaarsch-Roemeensche span ning stelt de hier heerschende onzekerheid duidelijk in het licht en van deze onder linge naijver kon Duitschland tot dusverre een dankbaar gebruik maken om zijn wen- schen door te zetten. Toch krijgt men den indruk, dat Hitler begint vast te loopen. Zijn bondgenoot Mus- solini mag opnieuw zijn verknochtheid aan de aspolitiek hebben betuigd, er is niet de minste twijfel aan of er valt bij den Duce een zekere overigens begrijpelijke verkoeling waar te nemen. De Tsjechi sche en Slowaaksche oplossingen lijken al lesbehalve ideaal, Hongarije, dat uitsluitend denkt aan eigen uitbreiding, blijft een hin dernis, Polen is een land van beteekenis cn nauw verbonden aan Hongarije. Daarbij wordt de economische toestand in het bin nenland allengs moeilijker, de prijzen van tallooze goederen stijgen, het Duitsche volk begint blijken te geven van overwerktheid. De haast, waarvan Hitiers maatregelen blijk geven, zou hierdoor wellicht kunnen wor den verklaard. Hoe precies de houding is van Italië zal vermoedelijk Zondag blijken uit de aange kondigde rede van Mussolini. Zoo deze een weerspiegeling: is van de troonrede, welke de Koning deze week uitsprak, dan zal de directe oorlogsdreiging aan Frankrijk er in ontbreken. Wees er zuinig op! Wanneer reeds na korten tijd lezen of handwerken Uw oogen vermoeid worden en gaan tranen, dan is dat een teeken, dat U een bril noodig heeft of dat Uw glazen vernieuwd moeten worden. Ga hiervoor naar 't vertrouwde adres. Een TERLEP's BRIL is een weldaad voor Uw oogen! Moderne brillen met bolle glazen in klap-étni, reeds vanaf f 3.50. OPTIEK- EN FOTOHANDEL, Gediplomeerd Opticien. HOOGZIJDE 103 SCHAGEN. Ziekenfondsleverancier, De markt was weer lager. De hoogste markt daalde met één gulden op f 18.50, terwijl de doorsneeprijs ook om streeks eenzelfde bedrag beneden die van de vorige week lag. Voor f 18.50 ging een enkele stapel van de hand, een tweetal besomde f 18.—, terwijl de kaas van goede kwaliteit gemiddeld tegen f 17.50 tot f 17.— van de hand ging. Er was wellicht iets minder on- dermarkt dan de vorige week, verschil lende stapels wisten het echter niet verder te brengen dan f 16.—. De toenemende productie was hij ee* en ander stellig van invloed. De aan voer was een 12.000 K.G. hooger dan dr vorige week, waarbij natuurlijk in aan merking moet worden genomen, dat deze vermeerdering een beeld vormt van de productiestijging in het algemeen.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1939 | | pagina 5