anti
-agressie-
verklaring
Het scherm zakt
Duitsche pets smaalt
op Polen
SPAANSCHE
DRAMA
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Britsch-Fransche
Nog voor 't weekeinde!
Geen wapengeweld,
zegt Lord Plymouth
De gezondheidstoestand
van Prinses JuÜana
over het
Franco bezet Madrid
cr€jnii#u ui
Laan, Schagen, Tel. 20.
WOENSDAG 29 MAART 1939. 83e Jaargang. No. 10841.
ÜHg«wr der KV. Uitg.-MiT „Molton* Koorderi<wort.ef-
verwacht
„WAT ENGELAND WIL. GAAT
VERDER DAN RAADPLEGIN
GEN", ALDUS CHAMBERLAIN.
ln antwoord op een vraag van
het Labourlid Greenwood heeft
Chamberlain in het Lagerhuis een
verklaring afgelegd, waarin hij zei-
de:
„De regeering zet actief de raadplegin
gen met andere regceringen voort ten
opzichte van de problemen, die het gevolg
zijn van de recente gebeurtenissen.
Op de vraag of de aan sommige
mogendheden voorgelegde verklaring
raadpleging ten doel had, dan wel
ol zij ook militaire verplichtingen
met zich mede bracht, zeide Cham-
berlain:
„Uit de vroegere verklaringen zal
men begrepen hebben dat wat de re
geering voor den geest staat, een
heel eind verder gaat dan raadple
gingen".
Chamberlain voegde hieraan toe, dat hij
Ojidit oogenblik geen verdere bijzonderheden
jvecschte te geven.
„Den anderen regeeringen is duidelijk ge
maakt, wat de Britsche regecring bereid is
dóen. De regeering is zich volkomen be
ft» van het dringende dezer aangelegen-
ifid en van de wenschelijkheid om zoo
acoedig mogelijk tot een conclusie te komen.
Iris echter meer dan één regeering bij be
trokken en de beslissing is niet alleen een
I Enj?elsche beslissing
Naar de Londensche correspondent
van de N.R.Crt. meldt, bestaat er
i goede kans, dat de Engelsche en
Fransche regeeringen nog voor het
eind van deze week, dus nog vóórdat
kolonel Beek te Londen aankomt,
een nadere verklaring zullen afleg
gen betreffende hun houding tegen
over nieuwe aanvalsdaden in Euro
pa.
In plaats van de viermogendhe-
i denverklaring zou dus begonnen
worden met een verklaring van de
twee Westelijke deinocratien al-
i leen.
De verhouding tot Polen.
De mogelijkheid bestaat en daar wordt
hier zeker rekening mee gehouden dat
een openlijk aanbod Polen tegen eiken aan-
v&l te beschermen, voor zoover Polen ge
lijksoortige verplichtingen in het Westen op
zich neemt, genoeg zou zijn om de pro-
Fransche elementen, met name het Poolsche
leger, zoodanig te versterken, dat Beek on
danks zijn eigen inzichten gedwongen zal
worden een dergelijk aanbod te aanvaarden.
Om Tsjechoslowakije's onafhan
kelijkheid.
Op een motie van den liberaal Davies in
het hoogerhuis, o.m. bepleitend, maatregelen
te nemen tot herstel van Tsjecho-Slowakije's
onafhankelijkheid, zeide de ondersecretaris
voor buitenlandsche zaken, lord Plymouth:
Het is volkomen duidelijk, dat een dei-ge
lijk herstel alleen tot stand gebracht zou
kunnen worden door wapengeweld en noch
de Bi-itsche regeering, noch de staten waar
mede zij overleg pleegt, hebben eenig voor
nemen in die richting. Het doel der gcdach-
tenwisseling van de Bi'itsche regeering is
zuiver defensief."
Davies trok later zijn motie in.
Stemmen voor een nationale re
geering op breedere basis.
Verscheidene afgevaardigden van de meer
derheid, o.w. Duff Cooper en Churchill, heb
ben een motie ingediend, voor de vorming
van een nationale regeering op zoo breed
mogelijke basis die de beschikking krijgt
over volmachten opdat Engeland in zoo kort
mogelijken tijd een zoo groot mogelijke
krachtsinspanning kan verdragen.
Legervergrooting in studie.
Minister Ho re Belisha heeft in het Lager
huis op de vraag, of hij de vergrooting van
het territoriale leger tot 2 millioen man zou
willen' overwegen, geantwoord, dat de
regeering bepaalde voorstellen in studie
heeft.
Zij beschuldigt van ophitsing,
ongemotiveerde verdrukkingen
der Duitsche minderheden.
Dreigende waarschuwingen
Hoewel de Poolsche regeering alle
moeite doet anti-Duitsche betoogin
gen te vermijden, volgt de Doitsche
peis een door haar reeds meerma
len toegepaste methode onder het
motief „Ophitsing in Polen" om de
openbare meening in Duitschland
in een bepaalde richting te sturen.
Zoo is bijv. de Nationale Zeitung
van oordeel, dat „uitspattingen van
dezen aard en de terughoudendheid
van de autoriteiten op den langen
duur een ondraaglijken last vormen
voor de vriendschapsbetrekkingen
tusschen Polen en uitschland.
De officieuze Diplomatische Korrespon-
dewz publiceert ecu waarschuwing tegen
Polen, die in vrij dreigenden toon is gesteld.
Het blad concludeert, dat Warschau be
paald niet meer veel hecht aan de betrek
kingen met Berlijn. Wanneer men in Po
len meent, aldus het blad, dat het niet
noodig is rekening te houden met de le
vensrechten en de eer van het Duitsche
volk, dan zou dat even betreurenswaardig
voor de toekomstige harmonische ontwik
keling in de Eui-opeesche ruimte als zeker
ook schadelijk voor de Poolsche natie zelf
zijn.
Het is inderdaad bekrompen, wanneer
men in zekere Poolsche steden gelooft, dat
het volkomen in orde is Duitschers smade
lijk te bejegenen of te vervolgen, hetgeen
niets anders kan beteekenen dan een uit
spraak ten gunste van den geest van Ver-
sailles.
Het blad besluit: Polen moet zelf weten,
welke successen het de tot dusverre ge
volgde lijn van zijn politiek gebracht
heeft en in welke mate zijn onafhankelijk
heid en zijn reputatie in de wereld daarbij
gegroeid zijn. Het lijkt twijfelachtig of een
verlaten van deze lijn een gunstige uit
werking zou kunnen hebben, ook al stu
ren vreemde sireneklanken in een andere
richting.
Duitschers in Polen ongerust.
De Duitschers in Polen maken zich eri>
stig ongerust over de massa-ontslagen, die
hun bevolkingsgroep in Polen treffen. Dui
zenden Duitschers schijnen thans broode
loos te zijn.
700.000 gasmaskers.
Gemeld wordt, dat de Poolsche organisa
tie voor de luchtbescherming reeds een be
gin heeft gemaakt met de uitdccling van
700.000 gasmaskers te Warschau. In Polen
wordt de nieuwe Litthausche regeering gun
stig beoordeeld. De militaire en moreele be
reidheid van Polen is nog steeds het thema
van persartikelen en van openbare uitin
gen van verschillenden aard. In het gcheele
land worden door de vereenigingen vader
landslievende resoluties aangenomen ter
wijl de bijdragen voor het defensiefonds
binnenstroomen.
Te Bydgoscz zijn 11 onrustzaaiers, meest
leden van de Duitsche minderheid, gear
resteerd. Zij worden beschuldigd valsche ge
ruchten te hebben gepubliceerd en de gemoe
deren te hebben opgezweept in verband met
de jongste internationale gebeurtenissen.
De Poolsche kranten kondigen een Bin-
nenlandsche leening tot ontwikkeling van
de luchtvaart en de passieve verdediging
aan.
Witos terug.
/oud-minister-president Witos, leider der
volksbeweging de Poolsche boerenbe.lie
ging is" in Polen teruggekeerd na meer
dan acht jaar in ballingschap geleefd te
hebben.
Op het congres der voorziters van de af-
deeimgen van kamp der nationale eenheid
heeft generaal Skwarczynski een redevoe-
ring gehouden over den internationalen toe
stand en de houding der Poolsche opebare
meening.
Hij spoorde tot eenheid vertrouwen in
de regeei-ing aan.
IN ALLE OPZICHTEN UITSTEKEND.
's-Gravenhage, 28 Maart.
De geneesheeren van Hare Ko
ninklijke Hoogheid Prinses Juli-
ana verklaren, in verband met de
zwangerschap, die thans tot onge
veer de helft gevorderd is, dat de
gezondheidstoestand van Hare Ko
ninklijke Hoogheid in alle opzich
ten uitstekend is.
Dr. J. DE GROOT.
Dr. C. L. DE JOXGH.
Dit nummer bevat 8 pagina's
Onze jeugdherbergen
jubileeren!
MEER DAN EEN MILLIOEN
OVERNACHTINGEN IN TIEN
JAAR TIJDS.
„De jongeren worden sneller
zelfstandig dan voorheen", al
dus prof. van Poelje.
Zooals wij onlangs reeds mededeelden,
herdenkt de Nederlandsche Jeugdherberg
centrale op 5 April a.s. haar tweede lustrum
en het is met tevredenheid, dat zij kan te
rugzien op een periode van voortdurenden
bloei. Immers in verrassend korten tijd wist
zij haar bestaansrecht te veroveren en een
instituut te scheppen van waarlijke natio
nale beteekenis.
Bij een jubileum behooren cijfers en sta
tistieken. In den zomer van 1929 werden
reeds twaalf jeugdherbergen in gebruik
genomen, die in het eerste jaar reeds 8575
overnachtingen hoekten. Op het oogenblik
heeft men de beschikking over niet min
der. dan 65 jeugdherbergen met een totaal
aantal overnachtingen, sinds de oprichting,
van ruim een millioen!
DE BILT SEINTi
Verwachting: Betrokken tot
zwaar bewolkt met plaatse
lijk eenige regen, zwakke
tot matige veranderlijke
wind, weinig verandering
in temperatuur.
Prof. van Poelje.
De voorzitter der Centrale, de directeur-
generaal van het Onderwijs, prof. dr. G. A.
van Poelje, heeft in een dezer dagen gehou
den bijeenkomst nog eens op de groote be
teekenis van het Jeugdherbergwerk gewe
zen.
De professor vond het interes-
L sant te constateeren, dat de laatste
jaren de gemiddelde trekkersleeftijd
is gedaald tot zestien jaar, volgens
spr. een bewijs, dat de jongeren
sneller zelfstandig wordenden dan
voorheen.
Een taak op internationaal ge
bied.
Belangrijk is de taak, die de jeugdher
bergen in internationaal opzicht vervullen,
omdat ze leiden tot een zoozeer gewenschte
uitwisseling van de jeugd van vele landen
In 1938 kwamen er niet minder dan 16.000
buitenlanders op bezoek, of 8K pet. van
het totaal aantal trekkers van dat jaar.
Tenslotte wees de voorzitter nog op de
nauwe samenwerking der J. H. C. met de
scholen, daar vele jeugdherbergen als
schoolbuitenhuizen gebruikt worden en het
contact met verschillende bedrijven, dat ten
doel heeft de jeugdherbergen in dienst te
stellen van de jonge werklieden, die er eeni
ge vacantiedagen zullen kunnen doorbren
gen.
Wil men de taak van de jeugdher
bergen omschrijven, aldus besloot
prof. van Poelje, dan zal men moe
ten zeggen, dat zij hebben mee te
werken om de wel eigengereide,
maar sterk en tot offers en sober
heid bereide jeugd van thans te
vormen tot toegewijde burgers van
een nieuwe samenleving, waarin
het licht achter de zwartste wolken
glanst.
Naar wij vernemen, zal de feestelijke her
denkingsbijeenkomst te Amsterdam op 1
April a.s. worden opgeluisterd door een toe
spraak van den minister van onderwijs,
prof. dr. J. R. Slotemaker de Bruïne.
De burgeroorlog geëindigd
PRAAG EERT ZIJN DOODEN. Praag herdenkt hen, die ln den Wereld
oorlog gevallen zijn. Aan den voet van het monument voor den C ibekenden
Soldaat legde de legercommandant, generaal Blaskowitz, een kran" Onder hen
die de plechtigheid bijwonenj bevinden zdeh de generaals Sirovy en Fiala.
Franco
HET REPUBLIKEINSCHE LEGER
GEEFT ZICH ONVOORWAARDE
LIJK OVER.
Na een belegering van 2Va jaar
te hebben doorstaan, heeft Madrid,
de Spaansche hoofdstad zich op ge
nade of ongenade aan Franco over
gegeven. Franco heeft daarmede den
oorlog gewonnen. Het speelfc geen rol
meer dat op enkele plaatsen nog
verzet wordt geboden. Gistermiddag
richtte Union Radio, de zender die
thans in handen der rechtschen is,
de volgende boodschap tot de repu-
blikeinsche strijdmacht:
„Tegenstand is thans nutteloos.
Wij doen opnieuw een beroep op al
len, opdat er geen bloed vloeit. Gij
kunt rekenen op de rechtvaardig
heid van den Caudillo. Wanneer
Franco pardon belooft, houdt hij
woord. Het is nutteloos zich te ver
zetten en wij noodigen de republi-
kleinen uit zich onverwijld over te
geven."
Om vijf uur zijn de troepen van Fi-anco
begonnen Madrid te bezetten. Kort daarna
was zonder slag of stoot de geheele univer-
siteitswijk reeds in handen der rechtschen.
In de voornaamste straten en op de plei
nen van de hoofdstad heerscht een onbe
schrijfelijke drukte. Voor het regeeringspa-
leis juicht een ontzaglijke menigte de lei
ders van de Falanx en Requetes toe, die
van de naburige fronten naar Madrid zijn
gekomen om getuige te zijn van de over
winning van Franco.
Valencla zal volgen.
De nationale verdedigingsraad is te Va-
lencia bijeengekomen. Beraadslaagd wordt
over een spoedige overgave van Valencia.
-Alle leden van den Raad bevinden zich te
Valencia, met uitzondering van Besteiro, die
in een radiotoespraak heeft verklaai'd dat
hij te Madrid blijft om de bevolking door
het moeilijke oogenblik heen te helpen.
Politieke gevangenen bevrijd.
Zoodra de troepen van Franco de hoofd
stad waren binnengetrokken werden de po
litieke gevangenen, die nog in de gevange
nissen te Madrid zaten, op vrije voeten ge
steld. Het zijn voor het meerendeel jonge
lieden, die lid zijn van de Falanx.
Op straat hebben zich volgens de corres
pondenten van Reuter en United Press on
beschrijflijke tooneelen van enthousiasme
afgespeeld. De menschen omhelsden elkaar,
zij juichten, dansten en zongen. Een merk-
waardig verschijnsel was een muziekcorps,
nog in republikeinsehe uniform gestoken,
dat lustig nationale liederen blies.
Union Radio deelt mede, dat Kolonel Lo-
zas, de commandant van de zestiende devi-
sie, benoemd is tot militair gouverneur van
Madrid.
Overal in de straten wapperen thans wit
te en rood-gouden vlaggen.
Felicitaties.
De overgave van Madrid wordt door de
Duitsche pers in gi'ooten opmaak gemeld.
Men noemt den val van de stad een neder
laag voor de democratische staten. Voor de
toekomst van Europa is deze dag, aldus het
blad, een dag van vertrouwen en vreugde.
De Italiaansche pers prijst uitbundig de
dapperheid der Italiaansche soldaten, die
zooveel tot dc overwinning hebben bijgedra
gen. Men herinnert eraan, dat Italiaansche
vliegers in Spanje 9^3 Fransch-Russische
toestellen hebben omlaag geschoten en
slechts SS toestellen hebben verloren.
Mussolini is luide toegejuicht Hij ver
scheen op het balcon van/ het Palazo Vene-
tia en zeide: „De infanterie van Franco en
de Italiaansche legionarissen zijn Madrid
binnengetrokken. De Spaansche oorlog kan
van nu af als geëindigd beschouwd worden
en geëindigd met een nederlaag van het
bolsjewisme. Zoo zal het. allen vijanden van
Italië en het fascisme vergaan."
Hitier heeft Franco een gelukstelegram
gezonden»
Dolle koe zet een heel
dorp op stelten
Het gevaarlijke beest, na een wil
de jacht doodgeschoten.
Een dol geworden koe heeft gistermiddag
tusschen drie en vier uur het Zuidholland-
sche dorp De Lier gedurende eenigen tijd
danig in rep en roer gebracht.
Het beest was met een veewagen van de
markt te Rotterdam overgebracht naar De
Lier en bestemd voor den slager De Bruin
aldaar.
Zoodra de koe uit den wagen was
gehaald, bevrijdde zij zich van haar
hegeleider en rende de buurtschap
„De Nieuwe Tuinen" in. Eenige om
standers, die van de vlucht getuige
waren, zetten het op een loopen om
het beest te vatten, doch zij mochten
hierin niet slagen. Nabij de woning
van den heer Van Harmeien wilde
een 20-jarige jongeman de koe grij
pen, doch de vluchteling bleek hier
in het geheel niet op gesteld te zijn
en beloonde haar belager met een
stevigen stoot van de horens tegen
het been.
Met hevige pijn ging de jongen het huis
van den heer Van Harmeien binnen. De
koe vervolgde haar weg in de richting van
het z.g. Achterlaantje. Hier bezocht het beest
de woning van den heer Voskamp, waar
het groote schade aanrichtte. In de groote
broeikas achter het huis waren twee zes
tienjarige jongens aan het werk, die, zoodra
zij de koe zagen aankomen, het verstaan-
digst meenden te doen,- zich zoodanig te ver
bergen, dat het beest hen niet in de ga
ten kreeg. Zij gingen daartoe achter in het
z.g. warenhuis languit op den grond lig
gen. Een van hen, H. de Bruin, wist echter
niet aan het waakzaam oog van de koe te
ontsnappen.
De woesteling rende pardoes op den jon
gen af, nam hem op de horens en hierp haar
prooi hoog tegen het dak van de broeikas.
Gelukkig kwam de jongen tegen het hout
werk en niet tegen het glazen deel van het
dak terecht. Doch nauwelijks was het slacht
offer op den grond terecht gekomen, of de
koe stormde wederom op den jongen af en
duwde hem tegen den zijkant van de kas.
Op dat oogenblik evenwel werd het bees,t
doodelijk getroffen door een schot van een
der inwoners van De Lier, die het dier had
gevolgd en De Bruin, die in doodsangst, ver
keerde, op deze wijst wist te verlossen. Dè
.jongen is er vrij goed afgekomen.