Engeland
omsingelt niet
„Luchtsclian$"M Amsterdam
wenschelijk geacht
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
lder»
Chineezen steeds dichter
bij Kanton
Hoe wordt de
Eerste Kamer nu?
Uitslag Provincie
Noord-Holland
n
n
Balans en verlies en
winstrekening bij
de Statenverkiezingen
vJJeerbericht
Een terugblik en
een profetie
Iden-
ctijmi i*« ui
Laan, Schagen, Tel. 20.
DONDERDAG 20 APRIL 1939. 83e Jaargang. No. 10859.
Uügeve der N.V. Uitg.-Mif. „WoMondt HoofdefkweHier" 4
-
Britsche politiek is
vredespolitiek
Die politiek zou geheel in strijd
zijn met de Britsche opvatting
van leven en laten leven, ver
klaart Lord Halifax.
Halifax heeft gisteren in 't Hooger-
hnis een verklaring afgelegd, waarin
gezegd wordt, dat Engeland niet aan
eenige omsingeling denkt. Een der
gelijke politiek, aldus de minister
van buitenlandsche zaken zou niet
alleen dwaas zijn, doch tevens in
strijd met de Britsche beginselen
van leven en laten leven, De Brit
sche politiek dient den vrede, meer
niet!
LORD HALIFAX.
Het was bij de debatten over buitenland
sche politiek toen Halifax het woorcl nam.
Ten aanzien van de geruchten over troe
penbewegingen in Spanje zeide de minis
ter, dat men heeft te doen met een demo
bilisatie van het Spaansche leger, zoodat
een groot deel der troepenbewegingen na
tuurlijk zijn. Er behoeft geen ongerustheid
te bestaan. Op grond van de ontvangen in
lichtingen behoeft niet al te veel geloof te
worden gehecht aan de geruchten over den
aanleg van versterkingen door Duitschers
bij de Fransche grens in Spanje.
De voornaamste beginselen der Britsche
buitenlandsche politiek kunnen worden sa
mengevat in enkele woorden: handhaving
van een wcrkelijken vrede in de wereld en
bescherming van de wettige belangen van
Britsche onderdanen in het buitenland. Ten
aanzien van de verzwakking van den volken-
Hun opmarsch naar Nantsjang
vordert.
De berichten uit China duiden
meer en meer op successen der Chi
neezen aan verschillende fronten.
De „Daily Telegraph" meldt, dat de
tang om Kanton zich meer en meer
sluit. Het heele gebied t. Oosten der
stad is door de Chineezen heroverd.
In het Noorden staan zij op nog
slechts 18 Ion. van de stad. Hun ar
tillerie bestookt reeds de voorste
den.
De Japanners zouden, behalve langs de
Paarlrivier en de Kanton-Fatsjanspoorweg
bun troepen overal uit het gebied om de
stad hebben teruggetrokken.
1» Kiangsi hebben de Chineezen even
eens groote vorderingen gemaakt langs de
Foerivier. Hun opniarsch begon verleden
jveek op een afstand van 60 k.m. van de
hoofdstad der provincie Nantsjang. Zij
slaan thans op slechts 15 km. van die stad.
Dit succes schijnt, aldus het Hsb., mede
finnru^011 te aan *iet optreden van de
w.000 man guerrilla-troepen, die een half
laar lang Koeling achter de Japansche li-
®les hebben verdedigd, en thans zijn terug
trokken naar het Loesjan-gcbcrgte. Van-
jaar marcheerden zij lang den westelijken
\'ei'Van het Poyang-meer in de richting
Cliin |anpr om ZIC'1 'n L'en,anK met de
'"cesche geregelde troepen te vereenigen
rillat ^3 isolement bleken dc guer-
«ur°epon rujm van wapenen en amrnuni-
ue zijn voorzien.
Nog meer Chineesclie successen.
dprT™*let Chineesche persbureau meldt, on-
ero n Chineesclie troepen op de
moyan Kiangsoe en Anhwei een alge-
i ."^offensief, ten einde Woehoe, dn
verdedi van (^e Prov'nc'e Anhwei, te
TnVo wordt gemeld, dat S000 man
mJn -r .''"ocpen tegenaanvallen ondcrnc-
°P Tsjeng?jing in Oostelijk Kwantoeng
bond gaat geen mogendheid geheel vrij uit.
Een van de betreurenswaardige gevolgen
van die verzwakking is, dat de landen, wel
ke niet tevreden zijn, thans de beginselen
verwerpen, met behulp waarvan men dc vol
kerengemeenschap had willen besturen.
Regeering die onderhandelen
wil, wordt zwak genoemd.
Het is een van de moeilijkheden, dat de
regeering wanneer zij besprekingen voorstelt
van zwakheid beschuldigd wordt, en wan
neer zij zich besloten toont de Britsche be
langen en de beginselen, waarop de maat
schappij rust, te verdedigen, het verwijt
van agressieve1'bedoelingen te hoonm krijgt.
Desniettemin zette de regeering, na het ac-
coord van Munchen haar streven voort, tot
het door de Duitsclie militaire actie tegen
Tsjcchoslowakije duidelijk werd. dat dc ba
sis van wederkeerigheid voor een dergelijke
politiek op dit oogenblik blijkbaar 'niet be
staat.
Het is een fantastische bewering,
dat de beraadslagingen, waarmede
wij een begin hebben gemaakt, en
de garantie^ welke wij verstrekt
hebben, eenige agressieve bedoeling
hebben. Het geroep van omsinge
ling is met duidelijke bedoelingen
aangeheven.
Een dergelijke gedachte zou bij de
Britsche regeering nooit opkomen:
zij zou in strijd zijn met het Britsche
beginsel: .leven en laten leven".
De Britsche regeering heeft niet
het verlangen de nationale welvaart
van welken anderen staat ook, te
bedreigen. Zij hoopt, dat de thans
aanvaarde politiek van weerstand
tegen verdere agressie op den duur
zal leiden tot den terugkeer van
agressie tot vriendschappelijke be
spreking.
Halifax betuigde nogmaals zijn instem
ming met de boodschap van Roosevelt en
zeide, dat de Britsche politiek steunt op
het beginsel, dat de rechten van kleinere
landen niet door sterkere terzijde worden
geschoven, dat het geweld niet de beslissen
de factor in het verkeer tusschen de volken
zal zijn. Indien ooit een oorlog zou uitbre
ken, zou dat, voor zoover het Engclsche
volk betreft, slechts veroorzaakt worden,
doordat men beseft dat er geen ander mid
del was om de waarden, die men zelfs be
langrijker dan het leven acht, te verdedi
gen.
en wel van vier zijden, doch dat de Chinee
zen hen met zware verliezen weten te' ver
drijven.
Voorts wordt melding gemaakt van zware
gevechten om het bergoord Koeling Zes Ja
pansche vliegtuigen zouden daarbij meer
dan tien bommen hebben laten vallen op
hun eigen stellingen, waarbij ruim honderd
Japansche officieren en manschappen ge
dood en twintig gewond zouden zijn.
Naar Reuter uit Tokio meldt, zouden dc
Japanners Tanhsien, een plaats in het Noord
Westen van het eiland Hainan, hebben be
zet. Volgens Japansche berichten zijn 200
Chineezen naar het zuiden gevlucht na dc
gebouwen in brand te hebben gestoken.
Een ander Japansch bericht maakt mel
ding van gevechten in de provincie Kwan
toeng, waarbij 2000 Chineezen zouden zijn
gevallen.
Goed in- en uitstappen is ook
een reizigersbelang!
De directie der spoorwegen in
strueert haar personeel.
Dc Nederlandsche Spoorwegen hebben,
zooals men weet* voor een vlot in- en uit
stappen bij haar electrische en diesel-elec-
trischo treinen „eenrichtingsverkeer" in
gesteld.
Duidelijk staat bij de deuren en in de
treinen aangegeven, waar men in- en waar
men uit moet stappen.
Helaas wordt door de reizigers nog her
haaldelijk tegen dezen regel gezondigd.
De directie heeft thans nogmaals per
dienstorder het personeel op de noodzake
lijkheid van goed in- en uitstappen van liet
publick gewezen. Indien het in dit opzicht
in gebreke blijft, moet het personeel met
tact optreden, ten einde tot een goede nale
ving der voorschriften te geraken.
Bovendien heeft men op alle stations, in
de gangen en op de perrons, een duidelijk
l>ord opgehangen, waarop het publiek op
liet juist in- en uitstappen gewezen wordt.
De reiziger vergete niet, dat deze regelin
gen getroffen zijn om een vlotten gang van
zaken te bewerkstelligen... en dat is in de
eerste plaats een belang der reizigers zelf.
De N.S.B. zal ook daar worden ge
halveerd.
Volgens de uitslag van de gisteren gehou
den Statenverkiezingen zal het volgend jaar
bij de verkiezing van leden van de Eerste
Kamer in de Provinciale Staten van Noord-
Brabant, Zeeland, Utrecht en Limburg, als
mede van Noordholland en Friesland moge
lijkerwijs het navolgend resultaat verkregen
worden:
In groep 1 (Noord Brabant, Zeeland,
Utrecht en Limburg):
R.K. Staatspartij 9 zetels, S.D.A.P. 1 zetel,
Anti Rev. Partij 1 zetel, Christ. Hist. Unie
1 zetel; Liberale Staatspartij, ingeval wordt
samengegaan met de Vrijz. Dem. bond 1 z
In dat geval zou de N.S.B. 1 zeteL verlie
zen, welke bij samengaan tusschen libera
len en vrijz. dem. aan één dezer partijen
ten goede zou komen, of indien dit niet ge
beurt, ten prof ij te van de S.D.A.P.
In groep 2 (Noord-holland, Friesland):
Anti. Rev. partij 2 zetels, SJD.A.P. 3 zetels,
R.K. Staatspartij 3 zetels, Chr. H. Unie 1 z.,
Lib. Staatspartij 1 zetel, Vrijz. Dem. Bond 1
zetel, Comm. partij 1 zetel.
In dat geval zou de S.D.A.P. 1 zetel ver
liezen en dc r.k. Staatspartij 1 zetel winnen,
terwijl de N.S.B. haar zetel zou moeten af
staan aan de Comm. partij Nederland.
Het kan wel als vaststaand worden aan
genomen, dat de N.S.B. bij deze verkiezing
van het volgend jaar haar 2 zetels in beide
groepen zal verliezen en dus van 4 op 2 ze
tels in de Eerste Kamer zal teruggaan.
Kamerontbinding: schrikbeeld
voor de N.S.B.
Op grond van de verkiezingsuitslag zou,
wanneer de Eerste Kamer voor 1943 tus-
schentijds ontfabnden zou worden, de'N.S.B.
geheel uit onze Senaat verdwijnen: Een
schrikbeeld voor deze partij dus!
In Noordholland zijn gekozen:
S.D.A.P.
22
leden
(22)
R.K. Staatspartij
18
(10)
Lib. Staatspartij
5
(4)
N.S.B.
4
(1)
ComaiL Partij Nederl.
6
(0)
Anti-Rev. Partij
8
(0)
Christ. Hist. Unie
5
(5)
Vrijz. Dem. Bond
7
(5)
Rev. Soc. Arb. Partij
1
(2)
Christ. Dem. Unie
1
-
De R.K. Staatspartij,
de Anti-Rev.
Partij
en de Vrijz. Dem. Bond winnen elk 2 zetels.
De N.S.B. verliest 3 zetels, de Lib. Staats
partij, dc R.S.A.P. en de Kath. Dem. Partij,
verliezen elk 1 zetel.
Het totaal van alle districten in Noord-
Holland bedraagt:
S.D.A.P.
R.K.
Liberalen
Nat. Soc.
Communisten
Anti Rev.
Chr. Hist. Unie
Vrijz. Dem. Bond
Rev. Soc. Arbp.
T roclst rabeweging
Chr. Dem. Unie
Staatk. Ger. Partij
223644
182327
59672
43053
70039
88391
5S324
78800
13138
2677
17861
3859
(200485)
(151546)
(54677)
(72626)
(62254)
(62499)
(18912)
(45840)
(21085)
-
(1731S)
(4585)
Totaal 8417S5 (757093)
DE ZETELBEZETTING OVER
HET GEHEELE LAND.
In totaal werd over het geheele land liet
volgend aantal zetels verworven:
Anti-Rev. Partij 82 zetels ((winst 7 zetels)
Chr. Dem. Unie 12 zetels (winst 2 zetels)
Chr. Hist. Unie 63 zetels (winst 2 zetels)
Comm. Partij Nederland 12 zetels (gelijk
gebleven)
Lil). Staatspartij 35 zetels (winst 2 zetels)
N.S.B. 21 zetels (verlies. 23 zetels)
R.K. Staatspartij 186 zetels (winst 11 ze
tels)
S.D.A.P. 124 zetels (verlies 3 zetels)
Vrijz. Dem. Bond 39 zetels (w:inst 11 ze
tels)
Overige partijen 6 zetels (verlies 7 zetels)
In het geheele land werden uitgebracht
4.112.802 stemmen (in 1937 4.058.077 stom
men), in 1935 3.710.430 stemmen.
Hiervan verwierven 1939 1937 1935
Anti Rev. partij 519.498 665.501 421.174
Chr. Dem. Unie 84.7SS 85.004 67.258
Chr. Hist. Unie 105.64S 302.S29 313.766
Comm. partij Ned. 132.738 136.026 127.603
Lib. Staatsp. 256.031 160.260 226.935
N.S.B. 159.S72 171.137 294.506
R.K. Staatspartij 1.228.005 1.170.431 1.030.206
S.D.A.P. S77.S97 S90.661 782.451
Staatk. ger. partij 84.643 78.619 93.961
Vrijz. Dem. Bond 276.295 239.502 156.206
Overige partijen 87.387 158.107 166.184
De percentages zijn als volgt:
A. R. 12.63 (11.4)
Chr. Dem. Unie 2.06 l.S)
Chr. Hist. Unie 9.86 8.6)
Comm. Partij 3.23 3.6)
Lib. Staatspartij 6.23 6.0)
N.S.B. 3.89 7.9)
R.K. Staatspartij 29.S6 (28.8)
S.D.A.1?. 21.35 (21.3)
Staatk. ger. partij 2.06 1.5)
Vrijz. Dem. 6,72 4.2)
Overige partijen 2.11 1.4)
De tusschen haakjes gegeven cijfers zijn
de percentages bij de Statenverkiezing in
1935 behaald zonder de provincie Gelder
land, die toen later stemde.
(Voor de gedetailleerde uitslagen zie men
elders in dit nummer).
Engelsch arbeider
pleegt verraad
Defensiegeheimen aan den
Duitschen geheimen dienst
verkocht.
Voor den politierechter te Cher-
ley in Lancashire is gisteren een
zaak behandeld wegens overtreding
van de wet inzake officieele gehei
men, in den loop waarvan de open
bare aanklager een arbeider van
de artillcriewerkplaatsen te Eux-
ton in Lancashire, Joseph Kelly
genaamd, ervan beschuldigde een
hoogst vertrouwelijk en geheim
plan van de fabriek voor dertig
pond sterling aan den Duitschen
geheimen dienst te hebben ver
kocht. Er waren bewijzen, dat Kèl-
lv zich door bemiddeling van den
Duitschen consul te Liverpool met
den Duitschen geheimen dienst in
verbinding had gesteld. Kelly bad
naar aanleiding van een onder-
boud met den Duitschen consul 'n
brief ontvangen, die de openbare
aanklager alsnog zou overleggen.
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINTi
Verwachting: Iets warmer dan
gisteren, licht tot half be
wolkt, droog weer, zwakke
tot matige veranderl. wind
Alg. vooruitz.: Mooi voorjaars
weer
TWEEHONDERD KABELBALLONS
VOLDOENDE.
De kosten zouden f 5 millioen
bedragen.
Het Hsb. breekt een lans voor een ver
dediging van onze hoofdstad door middel
van kabelballons.
De Franschman Letourncur bouwde den
H. 1, den uitzetbaren lobbenballon. Uitzet-
baar: opdat het waterstofgas de gelegen
heid krijgt, zich in de hooge, ijle lucht
steeds meer uit te zetten. Lobbenballon:
want het omhulsel van dezen ballon be
staat uit zes langwerpige lobben, welke
den ballon op den grond het aanzien geven
van een, zes-en-twintig meter langen, ova
len meloen. Maar hoog in de lucht trekken
al de gleuven tusschen die lobben lang
zaam aan geheel glad en wordt het ballon
oppervlak bijna volkomen effen rond.
De gegarandeerde minimumhoogte van
dezen II 1 schommelt zoo tusschen de 6250
on de 6500 m. Er zit dan een, ongeveer 250
kg wegende, staaldraad aan van circa 7500
m. lengte, welke dus ietwat slap en gebo
gen naar beneden hangt.
Een groot fabriekscomplex en een uitge
breid spoorweg-emplacement kunnen reeds
met tien a twintig van deze ballons zeer
behoorlijk beschermd worden.
Met twee honderd van deze bal
lons zouden bijvoorbeeld de Amster
dammers er meer dan verzekerd
van kunnen zijn. dat geen vijande
lijk vliegtuig boven hun straten
en grachten kan komen.
De kosten daarvan voor onze
hoofdstad? Alles bij elkaar geno
men schatten deskundigen deze op
vijf mililoen gulden.
Voor het geheele land zou die bedrag dan
met ongeveer tien vermenigvuldigd moeten
worden, om al onze meest-kwetsbare pun
ten met luchtschansen te kunnen bescher
men. Bij die uitgave zijn dan naast de ge
ïmpregneerde natuurzijde voor het omhul
sel. het waterstofgas, en de kabels voor de
ballons ook inbegrepen de aanschaf-
fingskosten van de vrachtauto's en dc lieren
voor de kabelinstallatie en wat dies meer
zij. De bediening van de ballons, eischt ech
ter weer nieuwe gelden, daar ieder appa
raat toch altijd acht a tien manschappen
vergt.
Ook voor Nederland zal het, aldus het
blad, desgewenscht mogelijk zijn om een
bouwliccntie van der. Franschman Letour
ncur in handen te krijgen, al zouden we
dan ook voor de vervaardiging van de bal
lons enkele grondstoffen moeten invoeren.
ZEVEN JAAR VERKIEZINGSGE
SCHIEDENIS EN DE TOEKOMST.
Het anti-revolutionaire kamp
bedreigd
Het is, nu de uitslag van deze verkiezin
gen achter den rug zijn, interessant een te
rugblik te slaan op hetgeen er op politiek ge
bied in de laatste zes jaren in ons land is
gebeurd. De Kamerverkiezingen van 1933 de
den reeds vermoeden dat Nederland een tijd
van groote politieke spanning tegemoet ging.
Toen immers begonnen de botsende machten
in ons land zich scherp af ie teekenen. De
S.D.A.P. was velen niet daadkrachtig ge
noeg en aan den anderen kant was daar
Col ij n, de sterke man, van wien men ver
wachtte, dat hij na een stevig gevoerde ver
kiezingspropaganda krachtige maatregelen
zou nemen om de werkloosheid te bestrijden.
Ons volk begon om te zwaaien naar uiterst
links en uiterst rechts. De anti-revolutionnai-
ren gingen sterk vooruit; minister Colijn was
de eerste om te erkennen dat lang niet ie
dere Colijn kiezer ook in zijn hart een Colijn-
man was. De communisten wonnen veel ter
rein, dc S.D.A.P. kreeg de eerste leelijkc tik.
Bij de
Statenverkiezingen van 1935
bleek dat de langzame capitulatie der demo
cratische partijen voor het opkomend na-
tionaal-socialisme zich plotseling in versneld
tempo had voortgezet. Mussert en de zijnen
behaalden een glorievolle overwinning, waar
schijnlijk hoofdzakelijk ten koste van de libe
ralen. Ook zullen toen vele katholieken
op de N.S.B. hebben gestemd. In onzen kies
kring was het resultaat in het kort aldus:
Anti-revolutionnairen gehandhaafd; R.S.A.P.
(Sneevliet) vooruit; Roomsch-Katholieken ge
handhaafd; Katholiek-Democraten, weinig
beteckenis; S.D.A.P. kleine winst; Staatk, Ge
reformeerd weinig te beteekenen; Vrijz.-De-
mocraten, een treurig figuur, hoofdzakelijk
door het gemis van goede plattclandscandida-
tcn; Communisten, geweldige stijging; Vrij
heidsbond kleine daling. Maartoen
kwamen de
Kamerverkiezingen 1937
met het bekende voor de N.S.B. zoo droevige
resultaat. De partij werd gehalveerd. Echter
zij niet alleen, ook de liberalen verloren
stemmen bij tientallen procenten. De Vrij
zinnig-Democraten kwamen er weer boven
op, zij maakten met 20 winst een fiksche
sprong omhoog; ook de Anti-Revolutionnai-
ren boekten een stevige winst. De Commu
nisten liepen terug, in de Chr.-Dcm. Unie za
gen velen blijkbaar heil, deze partij versterk
te haar invloed. Uit alles bleek dat ons volk
bezig was het extremisme van rechts en van
iinks den rug toe te koeren, de beproefde
politiek van Colijn en Oud had voor velen
weer aantrekkingskracht. De verkiezingen
van thans werden met meer dan gewone
spanning tegemoet gezien.
Het ging nu minder om personen (Colijn,
Oud) maar om doel en streven der partijen.
Men heeft zich gerealiseerd niet alleen de
nationale, maar ook de internationale bc-
teekenis van den stembusstrijd en wij gc-
looven dat zelden met zoon ernst gestemd
is als thans! Als steeds moest de kleur-
loo'ze middenstof beslissen, de menschen dus
die in het. openbaar leven niet „aan poli
tiek doen," maar hun stem geven, na rustig
overwogen te hebben bij welke partij hun
belangen het. veiligst zijn.
Trachten wij, uit do resultaten van de
Statenverkiezingen van gisteren een toe
komstbeeld te vormen, dan is dat zeker het
meest populair indien wij ons afvragen hoe
do uitslag der verkiezing van leden voor de
Tweede Kamer der Siaten-Generaal in 1941,
zal zijn, indien de kiezers dan stemmen zoo
als gisteren.
Was gisteren voor dc Kamer gestemd, dan
zou dc uitslag zijn geweest:
R.K. Staatspartij
S.D.A.P.
Anti-Rev. Partij
Christ. Hist. Unie
Vrijz. Dom. Bond
Lib. Staatspartij
N.S.B.
Comm. Partij Nederland
Staats. Geref. Partij
Christ. Dem. Unie
31 zetels
22 zetels
13 zetels
10 zetels
7 zetels
6 zetels
4 zetels
3 zetels
2 zetels
2 zetels
In dat geval zouden de Christ. Hist. Unie
en de Lib. Staatspartij ieder 2 zetels gewon
nen hebben en dc Vrijz.-Dem. Bond 1 zetel.
Dc Anti-Rev. Partij zou 4 zetels verloren
hebben en de S.D.A.P. 1 zetel.
De uitslag zou dan een, zij het geringe,
verschuiving naar links bcteekent hebben,
waarbij vooral de Anti-Revolutionairen
eenigszins gehavend uit dep strijd zouden
komen. Het is duidelijk, dat de vrijzinnige
Colijn-stcmmers, weer naar hun eigen kamp
zijn teruggekeerd.
