Wordt Emir Abdullah Koning van Palestina? Dictatuur in Bolivia Joego Slavië verlengstuk van de as! Belangrijke Cbineesche successen Franco niet gebonden aan de as? Extra steun voor vorstschade Bezoek aan het hof van Amman XkE EMIR MEENT: VERDEELING VAN PALESTINA UIT DEN BOOZE. DE MEEST TOLERANTE DER ARABISCHE VORSTEN. (Van onzen correspondent) AMMAN, April 1939. De leider der Zionisten Dr. Weiz- mann heeft dezer dagen zijn onder handelingen met de Egyptische re geering over de oplossing van het Pa- lestynsche vraagstuk beëindigd. Men zegt, dat emir Abdullah van Trans- jordanlë in het nieuwe bestuursplan een groote rol zal spelen. Na een langen tocht over de zandzee stopt de wagen voor het hotel „Philadelphia" in Amman, de hoofdstad van Transjordanië. Dit land ten oosten van de Jordaan is twee maal zoo groot als Palestina, maar aan zienlijk minder dicht bevolkt. Gedurende den geheelen dag zijn wij slechts eenige her ders tegengekomen, die hun geiten voor zich uit dreven. EMIR ABDULLAH. Ons hotel met den schitterenden naam is in waarheideen kleine herberg, de eenige van de stad, die op het oogenblik 20.000 in woners telt. Wij zijn hier de eenige gasten. Emir Abdullah, die ons verwacht, heeft ons een kamer laten reserveeren, van waar uit wij een schitterend uitzicht op de ruïnes van het Romeinsche amphitheater hebben. Voor deze resten van een verdwenen wereldrijk staan Engelsche soldaten op wacht. Naar het hof. Om 4 uur haalt ons dr. Dzjanül Pasja, een groot, vriend van den emir, in een hofauto af. Hij rijdt ons rechtstreeks naar den slot- heuvel, van waar af men de geheele stad kan overzien. De bezitting van den emir is niet zeer indrukwekkend; in de garderobe valt ons een kleerenstandaard op, die men in elk Amsterdamsch café zou kunnen zien. Khalid Pasja, de kabinetchef van den emir, heet ons met groote hartelijkheid welkom, maar daar duikt reeds Zijne Hoogheid per soonlijk op. De vorst is klein van bouw, draagt een witte boernoes en ziet er uit als iemand, die op vroolijke, maar beschaafde wijze het leven weet te genieten. Niets aan dezen man met zijn groote, schitterende oogen en de fijne lange handen verraadt zijn zeer bewogen verleden. De gevangene zijns vaders. Zooals men weet, is Abdullah de derde zoon van den gestorven koning Hoessein van Arabië. Hij is aan het hof van Mekka opge groeid, heeft echter geen gelukkige jeugd gehad. Met zijn oudere broeders had hij steeds meeningsverschillen cn ook met zijn vader was de verstandhouding verre van goed. Hoessein heerschte als een waar despoot. Wie zich tegen zijn bevelen dorst te verzetten, werd in de „gabboeh", een soort onderaardschen kerker, geworpen. Op zeke ren dag nu bevrijdde Abdullah deze gevange nen en ondernam een poging tot opstand te gen zijn vader. De onderneming mislukte echter en de jonge prins werd zijnerzijds in de gabboeh opgesloten. Eerst na vele maan den gaf de koning hem de vrijheid weer. Hij organiseerde zelfs te zijner eere een groot verzoeningsbanket, maar Abdullah schijnt nooit vergeten te zijn, wat men hem aange daan had. Gedurende den oorlog gaf de jonge sheik blijk van groote dapperheid, maar weer scheen het lot zijn broeders te begunstigen. Ali, de oudste, werd tot opperbevelhebber van het Bedoemenleger in den Hedzjas benoemd. Feissal, de tweede, verbond zich met overste Lawrence om zijn droom van een groot Ara bisch rijk te verwerkelijken. Na den wapen stilstand ging de oudste naar Mekka terug om daar verder de rol van troonopvolger te spelen, terwijl de andere zich tot koning van Syrië liet kronen en over een met 23.000 ta pijten bedekte straat zijn intocht in Damas- cus hield. Slechts Abdullah scheen er met leege han den af te zullen komen. Reeds stond hij op het punt, naar Engeland te vertrekken om daar de rest van zijn leven met golfspclen door te brengen, toen Londen tenslotte ook nog voor hem een stuk land vond: het was de woestijn van Transjordanië met haar 30.000 inwoners. Toen zijn broeders dit ver namen, maakten zij zich over hein vroolijk, maar spoedig zouden zij het lachen verlee- ren. Nauwelijks een jaar latr verjaagden de Franschen Feissal van zijn nieuwen troon en hij was blij, dat de F.ngelschen hem na lange onderhandelingen de regeering van Irak toevertrouwden. Koning Hoessein en zijn zoon Ali werden hunnerzijds door Ibn Saoed overwonnen en moesten Mekka ver laten. Waarheen vluchtten zij? Naar het hof van emir Abdullah van Transjordanië. Deze ontving hen hoffelijk, maar toen Ibn Saoed van zijn Engelsche vrienden Hoesseins ver banning eischte, verzocht de oude man zijn zoo te vergeefs, hem in bescherming te ne men. Abdullah, die een goed herinneringsver mogen had, bleef onverbiddelijk en de ge vallen majesteit werd naar Cvpres gebracht, waar hij tot het eind van zijn leven bleef. Zijn meening over Palestina. Op het oogenblik is Abdullah de eenige overlevende van de Ibn Hoessein. Hij be stuurt zijn land met hulp van minister H. R. Cox en zijn staf van vijftien Britsche ambte naren. Aan zijn groote vriendschap voor En geland bestaat geen twijfel. Steeds heeft hij zich tegen de daden van terreur in Palestina uitgesproken en derhalve verkeert hij zelf in het gevaar door zijn rasgenooten vermoord te worden. De emir staat echter tegenover een verdeeling van Palestina even af wijzend als de andere Arabieren. Ook hij ziet liever de stichting van een enkelen staat, waarin de Joden een streng begrensde minderheid vormen. Klaarblijkelijk is hij wel geneigd een dergelijken staat te regeeren, maar over de mogelijkheid van zijn stich ting schijnt hij zich geen al te groo te illusies te maken. Overigens is hij veel minder anti-Semie- tisch dan velen zijner rasgenooten; slechts wenscht hij niet, dat het probleem enkel en alleen op kosten der Arabieren wordt opge lost. Hij telt vele vrienden in de invloed rijkste kringen der Joden in Palestina en geldt als officiéél bemiddelaar tusschen hen en de Arabische wereld. Zoo leeft in zijn woestijneenzaamheid emir Abdullah van Transjordanië. In zijn lang leven heeft hij vele mannen zien opstaan en vallen, vele rijken zien ontstaan en ver dwijnen. Daardoor is hij een ietwat scep tisch filosoof geworden, maar hij voelt, dat zijn zending op deze aarde nog niet vervuld is. Wellicht zal spoedig het uur komen, waar in de interessante verschijning tot een der hoofdfiguren zal worden in de beslissende partij, die het Britsche wereldrijk gedwongen zal zijn te spelen. Roemenië antwoordt Duitschland Niet op de hoogte van Roosevelts plannen. Duitschland moet zelf antwoorden op de vraag of Roemenië bedreigd wordt. Reuter verneemt in Roemeensche kringen te Londen, dat Roemenië Duitschland er van in kennis heeft gesteld, dat aangezien het geen gemeenschappelijke grens met het Rijk heeft, Roemenië het moeilijk acht te antwoorden op de vraag of het zichzelf door Duitschland bedreigd gevoelt. Roemenië voegde hieraan toe, dat naar zijn meening het antwoord op deze vraag het beste door Duitschland zelf kan worden gegeven. Deze punten zijn vervat in de nota door Roemenië aan Hitier gezonden in antwoord op diens vragen na het beroep van Roose- velt. In het Roemeensche antwoord wordt ook verklaard, dat Roemenië niet tevoren op de hoogte was gesteld van den stap van Roose- velt. Het beziet den algemeenen toestand in Europa met begrip van zaken. Scandinavië achtte zich niet bedriegd. Zoowel Denemarken als Noorwegen heb ben geantwoord zich niet door Duitschland bedreigd te gevoelen, niet bekend geweest te zijn met Roosevelts boodschap, maar alle maatregelen slechts te hebben genomen om risico's te vermijden. President Busch schaft het Par lement af. Verwarde toestand in het land? President Busch heeft een decreet ge publiceerd, zoo meldt United Press, waarbij in Bolivia de dictatuur wordt ingesteld. Het parlement is afgeschaft, alle wetten zijn ingetrokken. Volgens den president was deze maatregel noodzakelijk wegens den verwarden binnenlandschen toestand. Hij noemde zijn regeering niet extremis tisch, maar Boliviaansch. In een manifest aan het volk zegt Busch, dat een krachtig ingrijpen noodig was voor de handhaving \an de rust. Eenige personen waren van plan een broederstrijd uit te lok ken, zoodat een dictatuur afgekondigd moest worden, waarvoor Busch de volle ver antwoordelijkheid op zich neemt. De eerste reactie was, naar United Press verneemt, gunstig. Men is algemeen van oordeel, dat alleen financieele dictatuur een nationaal bankroet kan voorkomen. Voor slecht beheer der staatsgelden is de doodstraf afgekondigd. Uit Londen seint United Press, dat men aldaar geen commentaar op de gebeurte nissen in Bolivia wilde geven, aangezien geen nadere bijzonderheden zijn ontvangen. In diplomatieke kringen verwacht, mien geen groote veranderingen in de buiten- en binnenlandsche politiek van het land. Instemming te Rome. In Italiaansche politieke kringen, aldus de correspondent van United Press te Ro me, heeft men van de instelling van een dictatuur in Bolivia met onverholen in stemming kennis genomen. De pers heeft nog geen commentaar gele verd, daar de berichten pas laat werden ont vangen. Van fascistische zijde werd mede gedeeld, dat deze verandering 'n duidelijke aanwijzing is van de politieke opvattingen in de geheele wereld. De politieke verandering in Bolivia zal, aldus deze zegsman, in de Vereenigde Sta ten wel als onbeteekenend voorgesteld wor den. Wegens hun groote belangen in Zuid- Amerika hebben de V.S. altijd een geheel andere houding aangenomen tegenover de dictaturen in het Oostelijk en het Westelijk halfrond. Men moet Europa redden, desnoods tegen zijn zin, verklaren de Itali aansche bladen. „De beweging van het nieuwe Europa is niet te stuiten." Zooals wij gisteren reeds veronderstelden zijn de besprekingen te Venetië tusschen den Italiaanschen minister van buitenland- sche zaken, Ciano en den Joegoslavischen minister Markowitz, ten gunste van de as- mogendheden verloopen. Officieele kringen te Belgrado verklaren, niets toe te voegen te hebben aan het gisteren na afloop der besprekingen van Ciano en Markowitjs te Venetië gepubliceerde communiqué. Zij doen overigens uitkomen, dat Zuid- Slavië na deze besprekingen geen enkele verandering heeft ondergaan. In feite neemt Zuid Slavië door zijn geographische ligging in zeker opzicht tegenover de as-mogendhe- den een positie in van toegang tot den Balkan. Volgens deze zelfde kringen zijn dan ook zijn strikte neutraliteit in conflicten tus schen de groote mogendheden, zijn samen werking met zijn groote buurstaten ,zijn loyaliteit jegens zijn bondgenooten op den Balkan waarborgen voor den vrede op den Balkan en daarom voor Europa. Onder deze omstandigheden schijnt het in strijd met de waarschijnlijkheid te spreken van een toetreding van Zuid-Slavië tot het anti-Kominternverdrag, zegt men. De positieve resultaten der besprekingen Kanton en Nanking bedreigd Het groote Chlneesche offensief in de provincie Noord-Kiangsi duurt voort. Chlneesche strijdkrachten heb ben de vijf steden Kauan, Foesjiang- kwan, Wansjoekoeng, Sjitoekang en Sjhyictsji bezet. De volgelingen van Tsjang Kal Sjek naderen in het Z.O. van Hoepel de grens der provincies Kiangsi en Hoenan, ten zuiden van de Yangtse. De laatste berichten maken er melding van, dat zij de buitenwijken van Nantsjang hebben bereikt. Aan de grens tusschen Hoepeh en Hoenan werd tijdens het weekeinde een verrassende aanval ondernomen op Toengsjan aan den weg van Hankau naar Tsjangsja. De Chi- neezen zeggen, dat zij de stad veroverd heb ben en dat de Japanneezen zich naar Nan- lingtsjiau in het westen terugtrekken en daarbij de bruggen opblazen. Een andere Cbi neesche colonne rukt, naar gemeld wordt, van het ziiiden uit naar Nanlingtsjiau op. Toengsjau op 35 K.M. ten Z.O. van den spoorweg van Kanton naar Hankau, is in middels heroverd. Ook in de omgeving van Kanton wordt geweldig gevochten. De Chl- neezen krijgen geregeld versterkin gen toegevoerd; de onmarsch naar de uiterst belangrijke havenstad kan elk oogenblik met succes bekroond worden. Niet minder bedreigd wordt Nanking, van drie zijden rukken de Chlneesche troepen op de stad aan en schijnen die reeds op 10 k 15 K.M. te zijn genaderd. Bultenlc idsch eigendom beschadigd. Bij een Japanschen luchtaanval op Foett sjau, is buitenlandsch eigendom zwaar be schadigd. Een Duitsch warenhuis is geheel vernield, het Amerikaansche ziekenhuis is getroffen en het douanegebouw is gedeelte lijk vernield en ook een Britsch handelshuis werd getroffen. Verder wordt vernomen, dat Japansche oorlogsbodems nabij Foetsjau vier schepen hebben aangehouden, waaronder het Brit sche schip „Seistan" en het Noorsche schip „Prosper." Het Noorsche schip is naar For- mosa geleid. De Britsche torpedojager „Scout" heeft een gewapende wacht aan boord van de „Seistan" gezonden om een herhaling te voorkomen. Bomaanslag te Hankau. Tijdens een voorstelling ter gelegenheid *van de installatie van het nieuwe onder Ja panschen invloed staande gemeentebestuur van Hankau, is op het tooneel een hom ont ploft, tengevolge waarvan zeven chineezen werden gedood. Bovendien werden 36 anderen zwaar ge- gewond. De Japanneezen hebben den om trek onmiddellijk afgezet en vele arresta ties verricht. Verbod van Chlneesche vlag ge- eischt. De Japanneezen hebben van den .gemeen teraad van Sjanghai formeel geëscht. het vertoonen van de nationale Chineesche vlag in het onder jurisdictie van den gemeente raad staande gebieid, te verbieden De Japan neezen eischen ook de volledige onderdruk king van alle betoogingen, ook in de pers, verband houdend met de Chineesche bewe ging voor nationale en geestelijke mobilisa tie. te Venetië worden door de Italiaansche rondbladen breedvoerig gecommentarieerd. Tribuna ziet in deze samenkomst den eer sten stap in de richting van de verwezenlij king van het grootsch ongezette plan van pacificatie der volken van het Donaubekken cn den Balkan, dat door de as wordt nage sneld. Men moet Europa redden en indien noodig ook tegen zijn wil. De weer- spanningen moeten bij zichzelf goed te rade gaan of zij voor of tegen sa menwerking zijn, daar het dynamis me van het nieuwe Europa niet kan worden opgehouden. Evenals de be trekkingen tusschen Hongarije en Zuid-Slavië schijnen ook die tus schen Hongarije en Roemenië op den juisten weg te geraken. De oude drei gende uitdagende constructies heb ben thans geen zin meer. Een legen Bulgarije gerichte Balkanentente is evenzeer uit den tijd als indertijd de functie van Tsjecho-Slowakije en de kleine entente, daar Europa aan stuurt op een op uniforme basis be rustende nieuwe orde. Lavoro Fascista wijst er op, dat de as Mid den-Europa opnieuw zal organiseeren. De volken van het Donaubekken hebben de po sities herkregen, welke in overeenstemming zijn met de feitelijke macht en zij zijn tot hun historische functie teruggekeerd. Zij heb ben afgezien van de door de vredesverdra gen geschapen kunstmatige nosities. Amerika's gezant nog niet naar Berlijn terug De regeering der V. S. wacht kalm het antwoord van Hit- Ier af. De terugkeer van den Britschen ambas sadeur, Neville Henderson, naar Berlijn, is voor zekere diplomatieke kringen te Washington aanleiding geweest om aan te dringen op het terugzenden van den Ame- rikaanschen ambassadeur, Wilson, naar Ber lijn. Op het ministerie van Buitenlandsche Za ken neemt men evenwel de grootste reser ve dienaangaande in acht. Men wijst er op, dat de Vereenigde Staten geen druk hebben uitgeoefend op Londen tot het terugzenden van Henderson naar Berlijn. De regeering der Vereenigde Staten wacht kalm het ant woord van Hitier af en is niet voornemens haar politiek ten aanzien van Duitschland te wijzigen. Fransche vriendschap is hem veel waard. De „Martin" bericht, dat de „Daily Mail' uit Hendaye heeft vernomen, dat graaf Jor- dana aan den Franschen ambassadeur maar schalk Petain, de volgende verzekeringen heeft gegeven: 1. De overwinningsparade zal op 15 Mei te Madrid worden gehouden. 2. Voor einde Mei zullen alle Italiaansche en Duitsche vrijwilligers Spanje verla ten hebben. 3. Generaal Franco hecht het grootste be lang aan het handhaven van de vriend schappelijke betrekkingen met Frankrijk en acht zich in geval van een aanval niet gebonden aan de mogendheden van de „as". Vermoedelijk zullen aan de overwinnings parade te Madrid op 15 Mei 120.000 tot 140.000 man deelnemen. Alle legercorpsen zullen vertegenwoordigd zijn. De parade zal vijf tot zes uur duren. De „Daily Mail" verneemt uit Burgos, dat gisteren een decreet is gepubliceerd, waarbij alle persoonlijke goederen van Alfonso XIII en zijn familie, welke de republiek in 1931 heeft geconfisceerd, hierbij inbegrepen de pa leizen te San Sebastian en Santander, terug gegeven zullen worden. Heden zal de eerste groep Spaansche kin deren, welke door bemiddeling van het Roode Kruis naar hun land teruggezonden zullen worden, uit Brussel vertrekken. Gafencu confereert te Londen Heden of morgen een communi qué verwacht. Bevredigende gedachtenwisseling. Gistermiddag heeft de Roemeensche mi nister van buitenlandsche zaken Gafenco zich een uur lang onderhouden met Cham- berlain en Halifax. Op het Foreign Office is door lord Halifax ter eere van Gafenco een noenmaal ge geven Tijdens het noenmaal zat de Roemeensche minister naast Chamberlain. Na afloop van het maal werd Gafenco voorgesteld aan Churchill, Eden en Attlee, met wie hij zich een minuut of vijf persoon lijk onderhield. De gisteren te Londen gehouden Engelsch Roemeensche besprekingen kunnen vol gens den diplomatieken correspondent van Reuter een „bevredigende gedachtenwisse ling" worden genoemd. Venvacht wordt, dat hedenavond of Woensdag een communiqué zal worden uit gegeven over de Engelsch—Roemeensche besprekingen. De handelsmissie in Roemenië. Inmiddels is de Britsche handelsmissie in Roemenië gearriveerd. Leith Ros. het hoofd der Britsche handelsmissie, is door ko ning Carol in audiënti* ontvangen. Deze audiëntie wordt beschouwd als een gustig voorteeken voor het succes der on derhandelingen. Heden zal Leith Ross met name een bezoek brengen aan den premier en aan den mi nister van financiën. VOOR TUINDERS, BLOEM. EN BOOMKWEEKERS. De minister van Economische Zaken heelt go8d gevonden aan tuinders, boom. bloemkweekers, wier bedrijven door dt strenge vorst in December 1938 dermate heb ben geleden, dat zij in hun voortbestaan worden bedreigd, een extrasteun te verlee- nen. Deze steun wordt verstrekt via dt vaste lastencommissie. Tuinders en kwee kers. die meenen voor dergelijken steun in aanmerking te komen, doen dus goed den secretaris der commissie in hun woonplaat! nadere gegevens te verstrekken. Britsch principebesluit.- dienstplicht 1 Op aandringen van Frankrijk. Donderdag regeeringsverklariai verwacht. De feiten hebben de meening van Chuf chili, die ooals wij elders in dit nummer mededeelen, verklaarde, dat dienstplicht in Engeland spoedig zou worden ingevoeri reeds weer achterhaald. Inderdaad is gisteravond reeds in principe besloten tot dienstplicht over te gaan. In de kabinetsbijeenkomst van gisteravond was men, naar verluidt, -het er in beginstl over eens, dat militaire dienstplicht wen- schelijk is. Het vraagstuk van den vorm waarin deze verwerkelijkt zal worden, moei echter nog geregeld worden. De premier heeft vroeger in het Lagerhuis beloofd, dat in vredestijd geen dienstplicht zou worden ingevoerd en het staat vast, dat de arbeiderspartij en de vakvereenigin- gen sterk gekant zijn tegen een afwijken van die belofte. De mogelijkheid van over eenstemming moet dan ook in zeer belang rijke mate afhankelijk geacht worden van den vorm en den omvang van het ontwerp dat het kabinet zou voorleggen. Indien Woensdag een definitieve beslis sing in de kabinetsvergadering zal worden genomen, zal de regeering waarschijnlijk D0,< een uiteenzetting van haar poli tiek geven, na de andere partijen te hebben geraadpleegd. Het onderwerp is gisteren niet voor het eerst in het kabinet besproken, doch wel is het thans behandeld als een dringende aan gelegenheid-met het oog op den internatio nalen toestand en den sterken aandrang van Frankrijk en eenige andere Europee- sche landen, die op het standpunt staan, dat de invoering van dienstplicht een gunstige uitwerking op den toestand zou hebben. Inbreken is ook een vak! Jongste bediende van Amster dams che firma kan er niet veel van... Zaterdagavond j.1. om 6 uur deed de por- tier van het gebouw „Felix Meritis", Kei zersgracht 324 te Amsterdam een vreemde ontdekking: hij kwam, om een inspectietocht te houden, het gebouw door de voordeur bin nen en ontdekte, dat een man zich achter die deur trachtte te verbergen. De man kwam nu te voorschijn en het bleek de 20-jarige bediende van de op een der bovenverdiepingen van het gebouw ge vestigde wolfirma, Handelmaatij. Lohmann en Co„ te zijn. De jongeman vertelde nu een fantastisch verhaal: Ik ben naar den koepel geklommen om te kijken hoe Amsterdam eruit ziet als het zoo erg stormt. En toen ik weer bene den kwam, was de deur gesloten en kon ik het gebouw niet uit. Ben je dan een paar uur boven geble ven? Ja. En toen ik de deur gesloten vond, heb ik een ruitje van de portiersloge inge slagen om den sleutel van de buitendeur te zoeken. Maar ik kon er niet bij en nu heeft u mij hier gevonden... De portier vond het een zonderling geval maar hij liet den jongen weggaan. Gisterochtend nu kreeg de politie van het bureau Marnixstraat bericht, dat er hij de fa. Lohmann en Co. was ingebroken. Door een ruit stuk te slaan was men in het maga zijn gekomen cn had er de sleutels van het kantoor weggenomen. Op het kantoor waren twee brandkasten opengesloten, een geld kistje was geforceerd en een kleine duizend gulden aan bankpapier, wat plakzegels en kleingeld bleken ontvreemd te zijn. Tegelijk met deze ontdekking ontving de procuratiehouder der firma een briefje van den jongste bediende: Hij had zijn voet ver stuikt en kon niet op het kantoor komén. En men moest toch geen verkeerd idee van hem krijgen naar aanleiding van het ver haal van den portier en vooral niet denken, dat hij had willen inbreken De politie begaf zich nu naar de woning van den jongeman op het Bellamyplein. De jongen was thuis en vertelde weer van den koepel, den storm en de gesloten deur. Maar inmiddels vond een rechercheur op zolder onderin een kist een blikje met het gestolen geld! Nu bleef den jongeman niets dan een be kentenis over, aldus het Hsbl. Hij had zich Zaterdag laten insluiten toen het personeel wegging en met een beitel had hij de ruit van de portiersloge stukgeslagen om de noodige sleutels te bemachtigen, welke daar op een sleutelbord hingen. Boven wist hij de sleutels van de brandkast te vinden en met zijn beitel forceerde hij het geldkistje. Maar toen hij beneden kwam, kon hij de straat deur niet open krijgen ,tot om 6 uur onver wachts de portier verscheen. De jongeman zal nu ter beschikking van' de justitie worden gesteld een leelijk avontuur en een slecht begin van zijn loop baan!

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1939 | | pagina 6