Gibraltar*** rots der eeuwen l O, moedertaal, die schoone taal! „Ga weg, of ik sla je de hersens in" Slotdividend Koninklijke waarschijnlijk Broersma in hooger beroep Werkverschaffing los van steunverleening Een voikshooqeschool Noord-Holland voor Het zoutgehalte van ons polderwater GEPANTSERD EN GEWAPEND TEGEN ELKEN AANVAL. Gibraltar: een rots in de branding. Maar een rots die inderdaad van top tot teen bewapend is nu de drei ging waarvan hij sedert eeuwen het middelpunt vormde, zich herhaalt.... Gibraltar, de Engelsche bezetting aan den Zuidkant van Spanje, die de Middcllandsche Zee beheerscht, slaat voor de zooveelste maal in de geschiedenis in het brandpunt der be langstelling. Wij meenen goed te doen, daar om eenige bijzonderheden over deze merk waardige plaats te geven. „No entrance!" „Eintritt verboten!" zoo staat het geschreven op de schuttingen die Gibraltar scheiden van het Spaansche achterland. Het ziet er zoo ongeveer uit. alsof Gibraltar niets anders ware dan het grond gebied van een Britsch landsedelman. Men verbaast zich dat er niet op een ander bord je met „bijtende honden" gedreigd wordt. En dan te weten dat zich achter dit bijkans ge moedelijke hekwerk cn constructie van staal en beton bevindt, als nergens anders ter we reld uitgezonderd misschien in Singapore op zulk een beperkte ruimte bijeenge bracht is! bleken de geheele Fransche vloot in vlam men te doen opgaan. Toen gaven de Fran- schen het op. Zij sloten vrede met de Engel- schen en lieten hen Gibraltar tegen betaling van een schadeloosstelling en de afgifte van Florida aan Spanje. Daar hebben de Span jaarden allerminst een goede zaak mee ge daan, want gelijk bekend ging Florida na den Amerikaanschen onafhankelijkheidsoor log over aan de Verecnigde Staten. Gibraltar thans. Thans wordt Gibraltar door 19.000 mensch cn bewoond, van wie de meesten Italianen zijn en Malteezen. Dat brengt met zich mee, dat er een voortdurend gevaar voor spion- nage bestaat en vandaar dat de ,.ln- tclligence Service" nergens op plaats zooveel agenten bijeengeza meld heeft als op deze rots. Het Brit- sche militaire garnizoen bestaat in normale tijden uit 2900 man die in vier barakken wonen. Het belang rijkste voor de verdediging van het eiland mag echter wel het tunnel systeem worden ge loemcl dat door de rots is heengeboord, teneinde het den troepen mogelijk te maken zich onder volledige dekking van de eene batterij naar de andere te begeven. Binnenkort dienstplicht in Engeland? Ondubbelzinnige verklaringen van Churchill. In een gisteren in het Londensche Man sion House gehouden rede heeft Winston Churchill gezinspeeld op den dienstplicht, toen hij onthulde, dat alle eenheden van het territoriale leger haar volle sterkte had- Maar er zijn zoovéél moedertalen. In „Vulcooch", Maandblad voor opvoe ding en onderwijs, onder de redactie van Dr. J. G. M. Moormann en H. J. Tromp te Nijmegen en Beek, vinden wij een geestig artikeltje van Leo Straus. Het luidt als volgt: „Te koop of te huur staat voor het huis. Bevragen hiernaast. Wij bevragen. Dame opent. Zou 'k even het huis mogen zien? Zeker, magk evm mantel aantrekkng? U is uit 't Noorden, mevrouw. Ja, en nou benk al vijmdettig jaar ier. Vcnlo: op 't binnenpaadje loopt 'n man. Westwaarts. Zeg u eens Scheveningcn, zegt een grens beambte. Scheveningcn. Gaat u maar terug, kort en krachtig. 'n Gemeen ding is die taal. Je hoeft je mond maar open te doen en je bent erbij. En ook hier geen nieuws. Zie Richteren 12.6 De grond, de luchten, de vegetatie, z'n omgeving, in één woord zeggen we „het mi lieu" vormt den mensch, ook in' zijn taè.1 en zoo gaat hij door 't leven. Het is niet zoo verwonderlijk, dat de ho mo sapiens ook hier zijn munt uit wist te slaan. Zeg Scheveningcn niet volgens de regelen der kunst en je zit morgen in een „konzertlager". De Hollander veroordeelt het boertje uit den Achterhoek; hij voelt hem aan als „vreemd' en hij behandelt hem dienover eenkomstig. En al zegt dat boertje nog zoo mooi: „we kome morge", hij is er niettemin bij. De Taal, dat. is de man. In 't. zwijgen mo ge de plattelander het van den Stedeling winnen, zoodra hij begint te spreken is hij in 't nadeel. En trek nu, met deze weten schap gewapend om den aardbol en zie wat er allemaal aan vast zit. Blaf den Javaan maar af in 't laag Javaansch en hij is uw slaaf. Ga naar Uithuizermeden en spreek met een Hollandsch accent, de jongens zul- ser—Ven, secretaresse, J. Zee, penningmees ter allen te Bergen (N.H.), mevr. T. Veen- dorpVeendorp, Alkmaar; Mej. Ch. v. d. Weijden, Alkmaar; G. Nobel, Lutjewinkel; Ir. G. Lienesch, Schagcn; J. H. Roggeveen, Bergen; J. Oltmans, Anna Paulowna; G. Fris Gz., Zaandam. In de commissie van bijstand en advies hebbert o.a. zitting genomen de heeren: J. Ponstijn, Bergen; A. Bergsma, Alkmaar; Mr. D. Franken, Bergen; P. M. Bucrmann, Stom- petoren, Mr. J. in 't Veld, Zaandam, en D. L. Daalder, Bergen. Beide commissies zullen nog verder wor den aangevuld. Gevaarlijk woesteling van twee vonnissen in beroep gekomen. len met een zekeren eerbied tot u opzien, want gij zijt van 't huis der heerschers. Ga naar Bergen op Zoom en hoor hoe ze in 't huis van Gijzen over dien „Ooiander", den grensjaogcr spreken: Ge zul zien, dattic Goorden 't kot indraoit. En hij draait hem den pot in. De taal, dat wondere ding, die Sprache, Lingua of hoe men 't maar wil aanduiden, de taal heerscht en zij moge ons gegeven zijn om onze gedachten te verbergen, een ander middel om onze gedachten uit te drukken, hebben wij niettemin niet. Of zou de taal niet anders dan de mani festatie van de gedachte zijn en een boek niet anders dan gedachten in blik? Zouden onze Universiteitsbibliotheken niet anders zijn dan arsenalen, waar gedachten der menschcn geconserveerd zijn, zooals 24 ponders aan de Ilembrug? En hebben onze studenten, die in deze za len dat is de gedachtenwereld vetwei den hun taak vervuld als ze 't grazen maar lang genoeg volhouden? Lc style c'est 1'hommc. Aan de houding kent men den mensch. Maar ook aan het woord! Wij spreken van mannen van hun woord. En daarnaast van mannen van de daad. Ein Mann ein Wort, zeggen ze daarginds, cine Frau ein Wörterbuch. Veel woorden gebruiken staat nergens goed aangeschreven. Doen, dat is het wat overal geprezen wordt en de man van de daad wint. Zijn taal is 't dcidelijkst. Maar deze mannen van de daad zijn slechts voor stelbaar in een wereld van „denkers" en „bespiegelaars." „Het woord", de achter grond, waartegen de daad afsteekt. Dragers van het woord, dichters, philosophen, waar tegen bruggenbouwers, wegcnaanleggers, mannen van spoor en boot, kolenmijn en wolkenkrabbers, van grondontginning en dergelijke zich aftcekenen. En al dat volkje beweegt zich op aarde dooreen, en aan hun taaltje kan men hun herkomst constateercn en als gij vaart met de K.P.M., dan zult ge beluisteren, dat de kapitein uit Delfzijl is en wilt ge een colle ga Mathematik hooren in Princeton, dan boort ge duidelijk, dat de Prof. uit Berlijn is en tenslotte wordt het duidelijk, dat aan den man zijn geboortegrond vastzit en dat dialecten en eigenaardigheden met den man om de wereld trekken. ZOO ZIET TOMMY ER THANS UIT! Wij stellen U voor, de Britsche soldaat in zijn nieuwe uniform. Zü bestaat uit een serge blouse en uit een pantalon, welke om de voetknokkels kan worden vastgebonden. Naar het Hsbl.,. uit goede bron verneemt, is er blijkbaar misverstand ontstaan in ver band met de uitkeering van liet tweede in terim-dividend van de Koninklijke. Sommige aandeelhouders schijnen dit tweede interim-dividend als de slotuitkee- ring te beschouwen. Wij zijn in staat mede te declcn, aldus het blad, dat de voor uitkee ring beschikbare winst grooter is dan bet bedrag, dat noodig is voor de uitkeering van de twee interim-dividenden van totaal 14 Indien zich dus geen onverwachte ernstige gebeurtenissen voordoen, dan is de uitkeering van een slot-dividend zeer waarschijnlijk te achten. Ook de officier teekent beroep aam Naar het Hsbl. verneemt, heeft de heer J* Broersma, die door de Arrondisements» rechtbank te Alkmaar is veroordeeld tot f 10 boete, subs. 5 dagen hechtenis wegens beleediging van ir. Wentholt, directeur-ge neraal van den Waterstaat, tegen dit von nis hooger beroep aangeteekend. Ook de officier van Justitie is in hooger beroep ge gaan. Tweeduizend gulden verdwenen Zóó zag de dame ze, zóo zag ze ze niet! Een dame, die te Amsterdam een pension houdt, heeft bij de politie van het bureau Marnixstraat aangifte gedaan, dat zij twee duizend gulden mist. Zij had het geld in: een tasch geborgen, en toen zij er naar omzag, was het verdwenen. Zij sprak een vermoeden, ten nadeele van een tweetal bij haar inwonende heeren) uit, doch bij huiszoeking en fouilleering heeft de politic niets gevonden. Wat is er toch met Memeiland? Berichten over onqcreaeldheden houden aan. Ondanks officiecle tegenspraken, houden de berichten over ongeregeldheden in Me meiland, waaromtrent wij gisteren reeds een en ander mededeelden, aan. De Poolsche bladen vernemen uit Kaunas, dat niet tegenstaande de Duitsche tegen spraak, groote opwinding heerscht in liet gebied Pogeggcn in het Memclland. Do I Gestapo heeft tallooze arrestaties verricht. Het stoffelijk overschot van de boeren, die tijdens de incidenten werden gedood, is niet aan de familie teruggegeven. Men wil doen gclooven, dat zij naar Lithauen zijn ge vlucht. Tegen arbeidersfekort in Frankrijk Steeds dalend geboortecijfer. Een stem uit Marokko. De Fransche schrijver Paul Guillemet heeft in het Fransch-Marokkaansche blad „Vigie Marocaine" het denkbeeld geopperd om de stammen uit het Atlas-gebergte toe te staan zich in Frankrijk te vestigen als boe ren cn landarbeiders, teneinde het steeds lager wordende geboortecijfer in Frankrijk en het daaruit voortvloeiende gebrek aan mannelijke arbeidskrachten tegen te gaan. De schrijver wijst er in zijn artikel op, dat dc Berberstam tot het blanke ras behoort, dat zij in de Vercenigdc Staten bewezen heeft, zeer goed geschikt te zijn voor immi gratie cn belangrijke nederzettingen ge sticht heeft in New York, waar de Berbers \oornamelijk in functie zijn als kellners, en in Detroit als fabrieksarbeiders in Frankrijk zouden deze werkkrachten goed van pas komen in het landbouwbedrijf. Er bestaat reeds een plan, volgens hetwelk Marokkaan- sche boeren gebruikt worden als seizoen- landarbeiders in Frankrijk, doch er is geen plan voor permanente .vestiging. De rots van Gibraltar heeft een doorsnee van 3000 Meter en hij ziet er lieelemaal niet naar uit dat hij heele grotten vol munitie herbergt en dat hij van onder tot boven versterkt is met kanonnen die kant cn klaar staan om te worden afgeschoten. Ge lijk alles in deze omgeving, maakt hij veeleer den indruk het doel te zijn van een vriendelijk uitstapje, van waar men hoog in de lucht gezellig kan picnikken met een heerlijk uit zicht op de Afrikaansche kust. In werkelijkheid is het een vat buskruit, practisch van buitenaf ongenaakbaar en onneembaar, ofschoon men er van drie kanten een aanval op onderne men kan, in den rug vanuit de landzijde cn van drie kanten van uit zee. Wat zou er gebeuren in dien een poging tot een dergelijken aanval morgen zou worden onderno men? Het eerste schot beteckent oor log! Dat het eerste schot op Gibraltar slechts één beteekenis zou hebben: oorlog, dat mo ge uitsluitend duidelijk zijn voor de inge wijden. Bij de geringste beweging tegen de- jr.en rots zouden de Fransche. troepen in Spaansch-Marokko opmarcheereri', wfelkge bied zij zonder veel moeilijkheden in een paar dagen zouden bezetten. Daarmee zou den Engeland en Frankrijk de veertien mijl breede zee-engte, die den toegang vormt tot de Middellandsclie Zee, aan beide zijden be- heerschen. Op Gibraltar zelve hebben dc En- gelschen in dc jongste maanden alle mo gelijke verdedigings-installaties aangelegd cn de nieuwste modellen afweergeschut opge steld. In geval Spaansche troepen uit het achterland de landtong mochten aanvallen, zouden de Britten terstond vanuit Portugal Spanje binnenrukken. Inderdaad kan Engeland tot geen enkelen prijs afzien van de zoo belangrijke rots. Zoo lang het de zee wil beheerschen zal het Gibraltar moeten behouden. Engeland's macht ter zee staat cn valt met deze sleu telstelling. Gedurende den oorlog diende Gi braltar als het voornaamste kolenstation voor de Britsche Middellandsche-zcevloot. Thans wordt die vloot met olie gestookt, en dientengevolge is de haven v. Gibraltar met reusachtige tanks uitgerust, die voldoende zouden zijn om alle Engelsche oorloessrhe- pen jarenlang van brandstof te voorzien. De kanonnen van Gibraltar zijn be roemd om hun nauwkeurige schoten en de bemanning van die kanonnen gaat er prat op dat 93 van alle afgevuurde schoten voltreffers mo gen woiden genoemd. De bemanning oefent zich al maandenlang hierin om met een enkel schot een doel te treffen dat op 10 mijl afstand met een snelheid van 40 mijl per uur over het water scheert! En de resultaten zijn meer dan bevredigend! Dikwijls slagveld. Heel wat slagen zijn geleverd in den loop der geschiedenis rondom dit markante punt Gibraltar. De eerste die het veroverde was de Saraceenenaanvoerder Tarik, die 'dc rots zijn naam gaf toen hij hem in het jaar 711 met 12.000 Arabieren bezette. In dien tijd^ werd het massieve gebergte „Gebe el Tarik" of te wel de „Heuvel van Tarik" gedoopt cn uit de samentrekking van die oorspronkelijke naam ontstond de tegenwoordige. Tusschen 711 en 1510 werd dc rots vervolgens verschei dene malen belegerd cn wel afwisselend door de Spanjaarden en de Arabieren. Eerst in 1710 kwam Gibraltar in handen van de En- gelschen, die een overrompelende aanval op de Spaansche garnizoenen ondernamen. Zij streden destijds voor Aartshertog Karei van Oostenrijk tegen Frankrijk cn Spanje. In het jaar 1779 gingen deze beide mach ten weer tot den aanval op Gibraltar over, waarbij de Spanjaarden vanaf het land en de Franschen vanuit zee den rots aangrepen De belegering duurde niet minder dan drie jaar en zes maanden, zonder dat het gelukte den rots te hemen. Daarop werden de Fran schen zoo woedend, dat zij speciale sche pen lieten bouwen, met houten wanden van zeven voet dikte om aan de kogels van de Britten weerstand te kunnen bieden. Vervol gens gingen zij met 100.000 man tot den be- slissendcn aanval over. Maar wederom wer den zij door de Engelschen teruggeslagen want die hadden een soort primitieve brand bommen uitgevonden waarmee zij in staat Een zonderlinge legende. En dan is er tenslotte een oude zonder linge legende, volgens welke de Engelschen Gibraltar zullen verliezen, wanneer de wilde apen die er leven de rots verlaten hebben In het jaar 1914 bedroeg het aantal van die apen 26, maar in het afgeloopeir jaar heeft dat aantal zich verdubbeld. Volgens een an dere legende behoeven de Engelschen er zich heelemaal niet druk over te maken of de vijand nadert, omdat dc apen, 24 uur vóór haar verschijning.een waarschuwingstecken zullen geven, door in gesloten gelederen in de stad op te marcheercn. Helaas is het nu zoo dat de Britsche soldaten deze pittoreske intocht elk uur van den dag verwachten! Afzonderlijke werkverruimings- dienst ingesteld. De regeeringspersdienst meldt: In de memorie van toelichting tot het on- langes ingediende wetsontwerp tot verlioo- gjug van het w.erkfondscrediet met-30. mil- üoen gulden, is medegedeeld, dat een gewij zigde organisatie van de werkverruiming- aangelegenheden in het leven zou worden geroepen, liet ligt in de bedoeling, voor de taak, die tot nog toe door het Werkfonds en de departementale werkverschaffingsaf- dceling is verricht, een meer zelfstandig bedrijf in het leven te roepen onder dc ver antwoordelijkheid van den minister van So ciale Zaken. Dit lichaam zal de verschil lende onderdeelen in onderling verhand re gelen, terwijl de leiding zich uitsluitend zal bezighouden met dezen tak van overheids zorg, welke uit de wcrkloosheidssfeer zoo veel mogelijk wordt losgemaakt. Daar echter voor het oprichten van zulk een bedrijf een wettelijke voor ziening wordt vereischt, en het ge wichtige belang der werkloosheidsbe strijding, door middel van de uitvoe ring van werken, het overgaan tot het centraliseeren der desbetreffen de bemoeiingen onder een uitslui tend daarmee belaste leiding raad zaam maakt, wordt, in alwachüng der totstandkoming der bedoelde wet telijke regeling, deze taak inmiddels toevertrouwd aan een dienst voor de werkverruiming door het bevorde ren van werken. Het Koninklijk Be sluit, waarop deze dienst rust, is thans tot stand gekomen. De instelling van dezen dienst met de daaraan toegekende taak heeft tengevolge, dat de afdeeling werkverschaffing en steun verleening ten departemente, zooals zij thans bestaat, zal worden opgeheven en het in die afdeeling gelegen organisatorisch verband van de werkverschaffing met de steunverleening wordt losgemaakt. Tevens vervalt hiermede, uiteraard, de functie van het hoofd dezer afdeeling, den directeur- generaal van de werkverschaffing en steun verleening. Voorts wordt door deze reorga nisatie de directeur-generaal van den ar beid, die tot nog toe tevens was belast met de leiding van het Werkfonds, ontheven van den tijdroovenden arbeid dezer leiding en aan zijn eigenlijke functie wederom ge heel teruggegeven. Het drama te Uithuizen Moord staat niet vast, verdach te in vrijheid ge&teld. Het onderzoek naar het drama, dat zich in den nacht van Vrijdag op Zaterdag in het Gereformeerde Oudeliedenhuis te Uithuizen heeft afgespeeld, en waarvan wij reeds in ons no. van Zaterdag melding hebben ge maakt, heeft de zaak een onverwachte wen ding gegeven. Het onderzoek der justitie heeft uitgewe zen, dat het niet vaststaat, dat het slachtof fer door moord om het leven is gekomen. Zooals men weet, werd de 63-jarige mej. Wagenaar met verbrijzelde schedel in den gang van haór woning gevonden. De broer van het slachtoffer werd, ver dacht van dezen moord, gearresteerd en ter beschikking van de Justitie te Groningen ge steld. De man is gisteren in vrijheid gesteld. CHURCHILL. den bereikt en dat goede vorderingen wor den gemaakt bij de vorming van een twee de serie eenheden. Churchill vervolgde: Met goedvinden van de natie hebben wij aan vele landen in Europa gegarandeerd, dat wij gemecne zaak met hen zouden ma ken bij het tegengaan van nieuwe daden van agressie. Tot dusver heeft Engeland niet voldoende maatregelen genomen om zich een leger te verschaffen, dut voldoende is om aan zijn woorden kracht bij ie zetten. Ieder uan zien, dat de openbare meening zich hoe langer hoe meer ten gunste van den dienstplicht in al zijn vormen keert Het wordt hoe lan ger hoe waarschijnlijker, dat wij binnen niet te langen tijd dienstplicht zullen heb ben. Commissies van gevormd. voorbereiding Zooals bekend is, bestaan in ons land twee volkshoogescholen, n.1. te Bakkeveen en te Markelo. Deze volkshoogescholen willen aan het volk een- dieper inzicht geven in alle problemen, waarmede een volk worstelt, ge zamenlijk trachten een oplossing te vinden, of althans waardecring of begrip voor een ander standpunt bij te brengen, om zoo tot een hooger eenheid van tegenstellingen te komen, waarin alle .dcelcn van het volk harmonisch samenwerken. In de eigenlijke volkshoogeschoolcursussen komen jonge menschen van allerlei schakceringcn van de maatschappij samen: studenten cn on derwijzers, plattelands- en fabrieksarbeiders, boeren en middenstanders. Het zijn veerticn- daagsche cursussen. In Gelderland is de stichting van een volkshoogeschool in voorberei ding, terwijl ook voor Noord-Hol land een commissie is gevormd. Een eerste week-einde is georganiseerd op 6 en 7 Mei in de jeugdherberg As- sumburg te Heemskerk, waarvoor tal van uitnoodigingen zijn verzonden. Het dagelijksch bestuur van de commissie voor Noord-Holland bestaat uit de volgende leden: A. Visscher, voorzitter, mevr. A. C. Vis- In den nacht van 26 op 27 October van het vorige jaar hoorden twee surveilleerende agenten te Rotterdam herhaaldelijk „moord" roepen. De agenten drongen het huis bin nen, waaruit de kreten kwamen en ontdek ten in de achterkamer een huilende vrouw, enkele kleine kinderen en een jongeman, die later de stiefzoon bleek te zijn. Op de trap naar de derde verdieping stond een man met een hamer, die de agenten be dreigde met „als jullie niet weggaan, sla ik jullie de hersens in." Deze man, de 36-ja- rige schipper A. L. IU, die zijn vrouw bad bedreigd, werd na eenige moeite door de agenten overweldigd cn later ter zake van poging tot zware mishandeling door de Rot- terdamSche rechtbank veroordeeld tot twee jaar gevangenisstraf met aftrek van de pre ventieve hechtenis en ter beschikking stel ling van de regeering. Gisteren stond de man voor het Haagsche gerechtshof in hooger beroep terecht. Ook do Officier van Justitie was in beroep geko men. Dc agenten, als getuigen gehoord, ver klaarden, dat de bedreiging zeer ernstig was. Verdachte beweerde, beschonken geweest te zijn en zich niets te herinneren, doch dit werd door getuigen ontkend. De man had zes of zeven pogingen ge daan om met de hamer den agenten een slag toe te brengen. De advocaat-generaal kon zich met de strafmaat vereenigen, doch niet met dc qua- lificatie. Ter zake van poging tot doodslag eischte hij bevestiging van het vonnis. De verdediger wees op het psychiatrisch rapport: Deze man behoort tot het explosieve type en is als zoodanig een gevaar voor de maatschappij. Een borrel maakt hem reeds gevaarlijk, doch dit kan hem niet worden aangerekend, daar hij psychopaath is. Spr. vroeg de straf gelijk te stellen aan de voorloopige hechtenis en overigens den man ter beschikking te stellen, daar dit, ook naar 's mans eigen opvatting, het beste is. Het Hof zal 8 Mei uitspraak doen. Een commissie van onderzoek ingesteld. De Minister van Waterstaat heeft inge steld een commissie, aan welke is opgedra gen een onderzoek in te stellen inzake het zoutgehalte der boezem- cn polderwateren van Noord Holland. In deze commissie hebben o.m. zitting: lid en voorzitter: Jhr. C. J. Reigersman, oud- lioofdingenieur-directeur van den Prov. Wa terstaat van Noord Holland te Amsterdam; en als leden o.a. C. Kramer Glijnis, dijkgraaf van het Hoogheemraadschap van de Uitwa- terende sluizen in Kennemerland en West- Friesland te Alkmaar; Dr. Ir. J. P. Mazure, ingenieur bij de Zuiderzeewerken- te Den ITaag cn C. Thomése, hoofdingenieur-direc teur van den Prov. Waterstaat van Noord Holland te Haarlem.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1939 | | pagina 8