Politiek en militair
verbond
Duitschland-Italië
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Britsch-Turksch pact
van bijstand
Duitschland duistere
bedoelingen toegeschreven
UJeerbericht
De as inwendig versterkt
Vervolging van Duitschers
in Polen?
Rukwind grijpt
zweefvliegtuig
Molotoff aanvaardt
zijn functie
„Polen toone begrip
voor het nieuwe Europa''
De dood in
de wegbocht
Een pauselijke boodschap
aan Hitier?
Engeland heeft
Rusland noodig
Eindelijk Bollenzondagl
Laan, Schagen, Tel. 20.
MAANDAG 8 MEI 1939. 83e Jaargang. No. 10874.
Ififgave de« N.V. Uitg.-Mrf. „HoHoneK Noorderkworiier"
De ministers van buitenlandsche zaken van Duitsch-
land en Italië, von Ribbentrop en Ciano, hebben bij hun
besprekingen te Milaan op gisteren en eergisteren den be-
staanden politieken toestand aan een zorgvuldig onder
zoek onderworpen. Zij hebben opnieuw de volledige over
eenstemming van de opvattingen der beide regeeringen
in elk opzicht geconstateerd en besloten, aan de nauwe
verbondenheid der beide volken uiting te geven door een
veelomvattend politiek en militair verbond. De beide spil-
mogendheden hebben de overtuiging daardoor op doeltref
fende wijze bij te dragen tot de verzekering van den vrede
in Europa.
Politieke kringen zijn van meening, dat de ondertee-
kening van het politieke en militaire verdrag van Italië
met Duitschland binnenkort in plechtigen vorm, waar
schijnlijk te Berlijn zal geschieden.
Ter waarborging van de veilig
heid in de Middellandsche Zee.
Naar vernomen wordt, is een ba
sis van overeenkomst bereikt voor
een Britsch-Turksch pact van wc-
dcrkecrigen bijstand ter waarbor
ging van de veiligheid in de Mid
dellandsche Zee. De bepalingen de
zer overeenkomst zouden gelijktijdig
in Engeland en Turkije, of wel in
een communiqué, of door een ver
klaring van het parlement, bekend
gemaakt worden
De Sovjet-Unie zou van het ge-
heele verloop der besprekingen op
de hoogte ziin gehouden.
Men verwacht, dat de Turksche
minister van Buitenlandsche Zaken
heden in de nationale, vergadering
een belangrijke verklaring zal af
leggen over de buitenlandsche poli
tiek van Turkije.
Reuter verneemt, dat de juistheid van
bovenvermeld telegram te Londen niet in
twijfel wordt getrokken. Evenwel wijst men
er op, dat besprekingen tusschen Engeland
en Turkije nog gaande zijn, evönals die tus
schen Londen en Moskou
In tegenstelling tot sommige geruchten
wordt niet verwacht, dat in dc Lagerhuis-
bijeenkomst van heden een verklaring over
de Engelsch-Turksche overeenkomst zal wor
den afgelegd.
Stroomen vluchtelingen naar
Oost-Pruisen, waar zij prompt
betrekkingen krijgen.
De Duitsche bladen maakten gisterochtend
op de frontpagina melding van de vervol
ging van Duitschers in Polen.
Het Duitsche Nieuwsbureau merkt hierbij
op, dat dit de eerste keer is, dat dit op zoo
algemeene wijze door de Duitsche pers ge
schiedt. Zoolang het DuitschPoolschc ver
drag nog van kracht was hebben de Duitsche
bladen, hoewel de toestand van de Duitsche
minderheid in Polen steeds zeer slecht was,
zich zeer terughoudend getoond.
Volgens hel Bureau valt ingevolge
loencmende Poolschc actie tegen in
Polen wonende Duitschers, sedert
eind April een stroom van vluchtclin
gen uit de Poolschc grensstreken
naar Oost-Pruisen waar te nemen. In
Mariënwercler zijn in A'pril 261 vluch
telingen aangekomen. Ook in liet
district Stuhm zijn vluchtende Duit
schers over de grens gekomen. Uit.
sommige Duitsche donjon in Pom-
merellen is de laatste dagen bijna
de geheele Duitsche bevolking ge
vlucht.
Na een verblijf in tijdelijke kampen, krij
gen de vluchtelingen betrekkingen in Oost-
Pruisen.
Het Poolsche Telegraaf-Agentschap spreekt
deze berichten intusschen met stelligheid te
gen.
Het zou Polen hebben voorge
steld samen tegen Rusland op t»e
treden.
Raadselachtige passage in
Beck's rede
In de rede van den Poolschen minister
van Buitenlandsche Zaken, Beek heeft de
volgende zinsnede aanleiding tot veel com
mentaar gegeven:
Er werden niet-officieele toespelin
gen gemaakt door eminente verte
genwoordigers van de Duitsche regcc-
ring maar bij deze besprekingen wei
den nog andere toespelingen ge
maakt die veel verder gingen dan 't
behandelde onderwerp. Ik" behoud
mij het recht voor zoo noodig op de
ze kwestie terug te komen.
Men leidt uit deze discretie af, dat de mi
nister aanduidingen heeft willen vermijden,
welke de Duitsche regeering in een moeilij
ke positie hadden kunnen brengen. Men
meent, dat het hier gaat om voorstellen,
welke vooraanstaande Duitsche leiders aan
Polen gedaan zouden hebben in zake Sov
jet Rusland. Volgens het agentschap Trans-
continental Press zou Duitschland, n.1. aan
Polen een gemeenschappelijke actie tegen
Rusland hebben voorgesteld, en daarvoor
territoriale compensaties, in dc eerste plaats
omvattend het weder in leven roepen van
een onafhankelijke Oekrainsche staat, in 't
vooruitzicht hebben voorgesteld. Indien dit
jiiist is, is het zeker, dat deze voorstellen
door Polen van dc hand gewezen zijn. De
publicatie zou bedoelen erop te wijzen, dat
Duitschland agressieve bedoelingen had, en
dat Polen weigerde als instrument voor die
politiek te dienen, met name, dat het zich
verzette mee te doen aan een gewapend con
flict met de Sovjets.
Arbeidersvliegclub van haar schat
beroofd
De zweefvliegclub „De Flierefluiter",
van den Nederlandschen Arbeiders
sportbond heeft gisteren een zeer
ernstig verlies geleden. Aangelokt
door liet schitterende vliegweer, wa
ren er talrijke leden op het vliegter
rein aan den Cornelis Douwesweg,
aan de overzijde van het IJ te Am
sterdam bijeengekomen en met bet
ecnige vliegtuig van deze club, een
tweepersoonslesvliegtuig van liet
Gruenaubaby-type, werd druk ge
vlogen. Om ongeveer twaalf uur ge
beurde de catastrophe. Het vlieg
tuigje werd bij de landing door een
rukwind gegrepen, waardoor liet te
gen één der, langs den weg staande
hoornen aanvloog en totaal werd ver
nield.
Inzittenden ongedeerd.
De beide inzittenden bleven gelukkig
ongedeerd. Voorloopig zal echter dooi
de zweefclub niet meer kunnen wor
den gevlogen, hetgeen, nu het weel
beter wordt, een groote tegenslag is.
De waarde van het toestel was f 700.
Litwinof in Rusland weinig ge
zien? Verwondering over de
vele commentaren.
Molotof heeft het corps diplomatique te
Moskou medegedeeld, dat hij zijn functies
van volkscommissaris van buitenlandsche
zaken aanvaard heeft.
Sir William Seeds, de Brilschc ambassa
deur, zal 'vragen hem terstond te kunnen
bezoeken, zoodra hij nieuwe instructies zal
hebben ontvangen, die zijn regeering, naar
bet schijnt, hem toegezonden heeft en die
hem vanavond moeten bereiken. Men weet
hier dus niet of het gaat om een antwoord
op de Russische voorstellen of om tegen
voorstellen.
Litwinof in Moskou wei
nig gezien.
De correspondent van de „Daily Telegraph'
te Moskou uit het vermoeden, dat op de zit
ting van den oppersten Sowjet, die tegen
25 Mei is bijeengeroepen, Molotof, de opvol
ger van Ltwinof, een belangrijke mededee-
ling over de buitenlandsche politiek zal
doen en een zwenking zal aankondigen die
in overeenstemming is met de woorden van
Stalin, die op het partijcongres op 10 Maart
zijn wantrouwen in de democratische staten
uitsprak.
Voor het doen van een zoo belangrijke
mededceling, als de correspondent ver
wacht, is volgens hem het gezag dat Litwi
nof te Moskou geniet, ontoereikend.
Het is nog steeds niet duidelijk, wat er
met Litwinof zal gebeuren. Zijn ontslag is
zoo onverwacht gekomen, dat zelfs zijn naas
te medewerkers het pas vernamen nadat het
officiocle telcgi aafagentschap het aan de
.wereld had bekend gemaakt.
Men moet in het Kreml zeer verbaasd
zijn over de opschudding, die het ontslag
van Litwinof in de wereld heeft veroor
zaakt. In Moskou heeft men nooit goed be
seft, dat Europa gewend was in Litwinof
na Stalin den eenigen politicus van betee-
kenis te zien. Dit misverstand is begrijpe
lijk voor wie zijn positie te Moskou kent.
Litwinoffs „grootheid" bestond alleen in
de oogen van het buitenland, zoodra hij de
grens over kwam en zich naar Genève, Lon-,
den of Parijs begaf. In de Sovjet Unie kwam
hij niet buten de gespecialiseerde omge
ving van het commissariaat van buitenland
sche zaken. Hij ging haast niet om met Rus
sen en wist nauwelijks hoe zij leefden en
wat zij dachten.
Stalin heeft hem nooit als meer beschouwd
dan een bruikbaar instrument en Litwinof f,
die wist dat wel zijn capaciteiten werden ge
waardeerd, maar niet zijn persoon, hield
zich buiten de eigenlijke Kremlkringen. Hij
vroeg een audiëntie aan als het hem noodig
leek of hij wachtte tot Stalin hem liet ko
men. Het Russische publiek heeft geen voor
stelling van de Europeesche reputatie van
Litwinoff. Het zag een of twee keer in het
jaar zijn portret in de krant en is door zijn
ontslag niet meer getroffen, dan als hij
commissaris vah boschwezen of .textielin
dustrie was geweest.
Molotov is volgens den correspondent, die
deze mededeelingcn doet, een verstandig
man, maar hij kent Europa niet en verstaat
geen andere taal dan Russisch.
Het was geen geheim, aldus het Hsbl., dat
Stalin Litwinoff wilde ontslaan, maar het is
voor iedereen eeii raadsel, waarom Stalin
juist dit oogenblik heeft gekozen. Men ver-,
moedt dat Litwinoff op bepaalde punten te
energiek zijn eigen meening heeft willen
verdedigen.
Geen andere idtweg mogelijk, al
dus Italiaansch orgaan.
Het Italiaansch tijdschrift „Rela-
zioni Internazionali" schrijft, dat
Polen vóór of tegen de as moet zijn.
De keus is nauwkeurig afgebakend,
en laat geen uitweg over. Het blad
noemt de Duitsche eischen billijk en
rechtvaardig en besluit: wij fascis
ten kunnen wenschen, dat Polen
volledig begrip moge hebben voor
het nieuwe Europa, waarvan het een
der belangrijkste leden kan zijn.
Overigens leggen de Italiaansche bladen
den nadruk op de gematigdheid van Duitsch
land ten aanzien van de betrekkingen met
Polen.
In de Yoce d' Italia vat Gayda het Duit
sche standpunt in de twee volgende punten
samen:
1. Het Dantziger vraagstuk dient te wor
de geregeld door een beslissing van de be
volking der stad zelf.
2. Het is aan Polen, het intiatief te ne
men voor hervatting van het contact met
Duitschland tot regeling van de tusschen
de heide landen bestaande vraagstukken,
die in een acuut stadium zijn gekomen.
Hieraan voegt Gayda toe, dat Duitschland
de gebeurtenissen niet wil fox-ceeren, doch
dat deze matiging van Duitschland niet
mag worden uitgelegd als een aanmoediging
tot een misplaatste onverzoenlijke houding.
Motorrijders in vliegende vaart
gebotst.
Ter hoogte van het Kruis te Vlij
men zijn gisterochtend twee motor
rijders in snellen gang op elkaar ge
reden,, met het noodlottige gevolg,
dat heiden den dood hebben gevon
den.
De heer M. van Helmond uit Vugt was
n. Vlijmen gekomen om bij den garagehouder
van Grinsvcn een motorrijwiel te koopen.
Hij ging één der machines probeeren, ter
wijl dc garagehouder op een ander motor
rijwiel rondreed. Zij naderden op een gege
ven oogenblik van tcgenovcrgestelden kant
de bocht, die de weg bij het kruis maakt,
en, doordat zij beiden met flinke snelheid
reden, was de positie zeer gevaarlijk. Van
Helmond trachtte nog het stuur naar rechts
om te werpen, doch het was te laat: Van
Grinsvcn reed hem met'groote vaart in de
flank. De garagehouder werd ecnige me
ters omhoog geslingerd en kwam op de
keien van den weg neer. Hij was zoo zwaar
gewond, dat hij nog slechts enkele minuten
leefde.
Onder brandend motorrijwiel
Van Helmond viel onder het motorrijwiel,
dat in brand geraakte. Omstanders trokken
hem onder dc machine uit, doch hij moet
op slag dood zijn geweest.
De garagehouder was vader van drie kin
deren. De 27-jarige van Helmond laat een
vrouw en vier kinderen na.
Nuntius te Berlijn heeft langdu
rig onderhoud met den Führer.
MUSSOLINI OPNIEUW DE ROL VAN
VREDESENGEL TOEBEDACHT?
Een onderhoud van den Pauselijken nun
tius te Berlijn met Hitier in Bcrchtesgadcn
wekt te Rome zeer levendige belangstelling
vooral door de bijzondere omstandigheden,
waaronder het plaats had. In bevoegde
sferen van het Vaticaan toont men uiterste
reserve en beperkt men zich er toe te ver
staan te geven, dat dc sluiting der Katho
lieke scholen in Duitschland met schending
van het concordaat een gebeurtenis is, die
op zich zelf reeds een ontmoeting zou
rechtvaardigen onder zoo speciale omstan
digheden- en een zoo lang onderhoud an
derhalf UU1V
In kringen echter, die minder gebonden
zijn aan discretie, laat men niet na op het
feit te wijzen, dat mgr. Orscnigo zich per
vliegtuig naar Berchtesgaden heeft begeven
juist op den dag, dat Hitier zijn laatste in
structies gaf aan von Ribbentrop betreffen
de de Italiaanscli-Duitsche conferentie te
Milaan, hetgeen recht geeft tot het opstel
len der hypothese, dat de ontmoeting van
Bcrchtesgadcn bepaald heeft kunnen wor
den door spoed redenen, die niet uitsluitend
in verband behoeven te staan met het pro
bleem der betrekkingen tusschen de H.
Stoel en Duitschland. Zou dan liet verzoek
van mgr. Orscnigo aan Hitter dat men ver
gelijkt met het bezoek aan Bonnet van mgr.
Valeri, den apostolisclien nuntius te Parijs
een aanwijzing zijn voor een actie van het
Vaticaan ten gunste van den vrede? Het is
niet onwaarschijnlijk.
Verder meent men te weten, dat minis
ter Bonnet mededceling heeft gedaan over
de pogingen, welke door het Vaticaan wor
den gedaan om een betere verstandhouding
tusschen de volken tot stand te brengen en
het handhaven van den vrede.
MGR. ORSIGENO.
Ook Mussolini zou bemiddelen.
De Romeinsche correspondent van het
Ilsb. verneemt uit zeer goede, hoewel niet
officieele bron, dat Ciano bij zijn besprekin
gen met von Ribbentrop te Milaan aan de
zen laatste een voorstel van den Duce zal
voorleggen om te geraken tot een vreedza
me en rechtvaardige oplossing van het ge
schil met Polen, m. a.w. Italië zal zijn
diensten als bemiddelaar aanbieden en trach
ten den vrede in Oost-Europa te redden.
(Reuter goeft een ietwat andere lezing
en zegt in een bericht uit Berlijn, dat men
in buitenlandsche kringen aldaar sterk den
indruk heeft dat „Duitschland bezig is Mus
silini uit te noodigen om te bemiddelen."
Een officieele bevestiging biervan was
uiteraard niet te krijgen.)
Dit bericht heeft weinigen verrast, men
was er op voorbereid dat Hitier na Roose-
velt te 1 lebben afgewezen, Mussolini den
rol van vredesengel zou toebedeelen.
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINT.
Verwachting: Gedeeltelijk be
wolkt, droog weer, iets koe
Ier, meest matige Noord-
Oostelijke tot Zuidoostelijke
wind.
om Hitier ia bedwang
te bouden
De Britsche bladen wijden veel aandacht
aan het militair verdrag tusschen Duitsch
land en Italië, men is het er over eens,
dat aan den toestand weinig is veranderd.
Dc Times schrijft, dat de aankondiging van
Milaan alleen verrast heeft, doordat tevo
ren het Duitsche en Italiaansche commen
taar er op berekend was den indruk te ge
geven, dat er alleen sprake was van een
normaal contact tusschen twee ministers.
De Daily Telegraph is van meening dat
hetgeen reeds lang in feite een verdrag was
dit thans ook rechtens is geworden. De ge
volgen hiervan treffen meer Italië dan de
rest van de wereld. Iedere overeenkomst
welke Italië thans zou willen sluiten met
andere landen, wordt thans ondergeschikt
gemaakt aan de verlangens van zijn bond
genoot.
Tenzij Italië invloed kan uitoefenen op
de onderhandelingen tot regeling van de
Poolsche kwestie, is ook in deze zaak niets
gewijzigd.
Dc News Chroniclc schrijft, dat Hitier zon
der twijfel blij zal zijn, dat hij met Musso
lini in een definitief verdrag is verbonden
en dat dit verbond van twee aanvallers
het aanzien buiten de dictatoriale wereld
zal vergrootcn. Thans is meer dan ooit een
sterke vredesbond noodig.
Niets zou zoo goed zijn als een
eerlijke militaire overeenkomst
met de Sovjet-Unie. door niets zou
den Hitier en zijn generale staf zoo
krachtig worden weerhouden over
te gaan tot nieuwe daden van ge
weld.
Ook de Daily Herald spoort aan tot een
dergelijk verdrag met de Sovjet-Unie als de
eenige mogelijke Ilitler in bedwang te hou
den.
Maar geen „ouderwetsche" drukte.
De Zondag van gisteren is dan ein
delijk de lang verbeide Bollenzon-
dag geworden. Des morgens straalde
de zon uit een wolkenlooze lucht
en dat is voor de.velen, die tot dus
verre hun traditioneele tocht langs
de bollenvelden wegens de dreigen
de regenluchten van de laatste Zon
dagen hadden uitgesteld, aanleiding
geweest, om er nu op uit te trek
ken.
Van langer uitstel zou trouwens waar
schijnlijk wel afstel gekomen zijn, want
tallooze velden zijn reeds van hun bloemen-
tooi ontdaan en het is feitelijk aan het koe
le weer te danken, dat er thans nog juist
genoeg van de kleuren weelde is overge
bleven, om de kijklustigcn niet teleur te
stellen.
Concurrentie
Hoewel met in de verschillend dorpen niet
te klagen heeft gehad wat het bezoek betreft
kan toch niet gesproken worden van een
echte, ouderwetsche drukte, want daarvoor
was het wat te laat in den tijd, terwijl de
bloeiende Betuwe, alsmede de voetbalwed
strijd NederlandZwitserland waarschijnlijk
de bollenstreek wel concurrentie aangedaan
zullen hebben. Bezitters van auto-radio kon
den echter hun bezoek aan bollenland en
het voetbalverslag combineeren. Hun aan
tal was niet gering; in menige auto weer
klonk de stem van Han Hollander. Booze
tongen beweren, dat er zelfs een voetbal-
minnende verkeersagent is geweest, die de
files van auto's langer tegenhield dan
noodig was, opdat hij ook nog wat van liet
radioverslag kon hooren...
Voor de wielrijders was het blijkbaar wat
te winderig, om een flinken tocht te onder
nemen. wandelaars waren er echter des te
meer. En 7.00 beeft deze Zondag nog ge
deeltelijk goed gemaakt, wat zijn voorgan
gers hadden bedorven.
