Cl*l*Q
Schandelijke misdaad
DAGBLAD VOOR HOLLAND'S NOORDERKWARTIER
Palestina wordt een
onafhankelijke staat
Franco biedt den
Almachtige zijn degen
van beschonken chauffeur
Ned. Joden tegen het
Witboek
De kindermoord
te Barneveld
Polen worden „statistisch
vermoord"
Italianen terechtgewezen
Twintig milliard naar
Frankrijk terug
Laan, Schagen, Tel. 20.
VRIJDAG 19 MEI 1939. 83e Jaargang. No. 10883.
Man en twee kinderen doodgereden
Meisje zwaar gewond. Rouw
te Lonneker.
Gisteravond omstreeks half ze
ven is op den rijksweg Oldenzaal-
En schede in het dorp Lonneker een
vreeselijk ongeluk gebeurd. Een per
sonenauto, waarvan de bestuurder
onder invloed van sterken drank
verkeerde, is van den weg afgewe
ken en ingereden op een wielrijder
en twee wandelende meisjes, ter
wijl ook een kinderwagen, waarin
zich een baby bevond, werd getrof
fen. De wielrijder, de ongeveer 35-
jarige heer Moddejonge, het twaalf
jarige meisje Smink en de zuige
ling werden op slag gedood. Het
tienjarig meisje Smit bekwam zeer
ernstige verwondingen. De bestuur
der van de auto, een zekere S. uit
Enschede, chauffeur van beroep,
werd door de politie gearresteerd.
Alle slachtoffers zijn afkomstig uit
Lonneker.
Uit het onderzoek in verband met het
auto-ongeluk te Lonneker is gebleken, dat
de bestuurder van de auto, de 34-.jarige
chauffeur C. S., die bij een Enschedesche
expeditiefirma in dienst is, reeds vroeg in
den middag in aangeschoten toestand in de
stad is gezien.
In een café maakte hij kennis met een
ingezetene van Winterswijk. Er werden
verschillende rondjes gegeven, waarna werd
overeengekomen, dat S. de auto eenigen tijd
zou mogen leenen.
Hij nam twee andere personen mee naar
Oldenzaal, een man en een vrouw, die zich
eveneens aan drank te buiten gingen.
Daarna werd de terugreis naai Enschede
aanvaard, waarbij mot zeer groote snelheid
pien zegt van 100 tot 120 K.M., gereden
werd. In het dorp Lonneker raakte de be
stuurder in een bocht van den weg bij de
bakkerij van Baveld de macht over het
stuur kwijt. Het scheelde een haar of de
auto reed; tegen een boom. De bestuurder
wist dit nog te voorkomen, doch de auto
schoot met onverminderde vaart door,, het
rijwielpad op.
De 14-jarige Stientje Smit, die in
de omgeving woont, reed daar met
een kinderwagen, waarin zich haar
broertje van een half jaar, Willem
Jan, bevond De kinderwagen werd
verpletterd en de kleine op slag ge
dood. Het meisje, wier beide bee-
nen werden verbrijzeld, is in hope-
loozen toestand naar bet ziekenhuis
„Ziekenzorg" vervoerd. Ongeveer
vijftien meter voor den kinderwa
gen liep de 12-jarige Annegje Smink,
op nog geen honderd meter afstand
van de ouderlijke woning. Dit
meisje werd door de auto gegre
pen en op slag gedood.
Voorbijgangers haalden de leven-
looze baby uit den modder van een
sloot aan den wegkant op
Verder raast de autodemon.
De chauffeur raasde echter door en kwam
enkele tientallen meters verder in botsing
met de 32-jarigen hr. A. Moddejonge, ar
beider op een melkfabriek, die tegen een
boom vloog en met verbrijzelden schedel
dood'bleef liggen, Zijn vrouw, die met een
kind op den bagagedrager dicht bij haar
man fietste, werd rakelings door de auto
gepasseerd.
Nog reed de chauffeur door, maar bij het
café Nijkamp werd hij door den rijksveld
wachter Smit uil Lonneker gesommeerd
te stoppen, aan welk bevel hij voldeed. Hij
werd onmiddellijk in arrest gesteld.
Nadat geneeskundige hulp was verleend,
is het zwaar gewonde meisje in zorgwek-
kenden toestand naar het ziekenhuis Zie-'
kenzorg getransporteerd.
Het onderzoek is in handen van den com
missaris van politie te Enschede, die spoe
dig op de plaats van het ongeluk aanwezig
was. Ook de substituut-officier van Justitie
uit Almelo, heeft persoonlijk een onderzoek
naar het gebeurde ingesteld.
De verslagenheid te Lonneker is groot.
Frankrijk bemiddelaar tnsschen
Engeland en Rusland?
Tegenstrijdige berichten over de
onderhandelingen.
Opname der Baltische landen
nog in reserve.
Tegenstrijdige berichten doen de
ronde betreffende de vordering der
Britsch-Russisohe besprekingen. De
diplomatieke correspondent van Reu
ter verneemt, dat Sovjet kringen te
Londen uitdrukking hebben gegeven
aan pessimisme na de bijeenkomsten
van Maisky en Van Sittart. Deze
kringen hadden den indruk, dat de
laatste Britsche opmerkingen nog
niet voldoende zijn en geen grond
slag bieden voor een regeling. In
ieder geval is nog geen antwoord
van Moskou ontvangen.
In Britsche kringen had men een hoop
voller opvatting en aohtte men de vooruit
zichten geenszins zoo duister als dit door
de Sovjet critici wordt afgeschilderd. De
grootte en ingewikkeldheid van het pro
bleem ziet men volkomen in, doch de be
langen der beide landen zijn identiek voor
wat de voornaamste kwesties betreft, n.I.
behoud van den vrede en weerstand tegen
agressie. Britsche kringen zijn van gevoelen
dat het probleem van zoeken eener formule
derhalve niet onoplosbaar behoort te blij
ken.
Er verluidt dat de Franschen ac
tief een rol spelen bij de pogingen
om een compromisoplossing te zoe
ken, die de bestaande verschillen
zou oplossen.
Wat het eventueel opnemen van de Bal
tische landen in het systeem der garanties,
dat uitgewerkt wordt, betreft, schijnt het,
dat de kwestie voorloopig in reserve gehou
den moet worden. Men denkt, dat zij weer
ter hand zou kunnen genomen worden en
het voorwerp uitmaken van een nuttig on
derzoek ten gunste van latere ontwikkelin
gen van den toestand.
Men geloofde gisteravond in welingelich
te Fransohe klingen niet, dat voor het
oogenblik een reis van Halifax naar Mos
kou onder oogen zou worden gezien.
Het lot der Mata Hari's
Spionnen in Rusland veroordeeld.
De krijgsraad van Kief (Rusland) heeft
twee vrouwelijke spionnen, die in dienst
stonden van een vreemde mogendheid, ter
dood veroordeeld. Het betreft een vroegere
huiseigenares en haar dochter, die ge
huwd was met een militairen chauffeur,
van wien zij geheime inlichtingen verkreeg
De bladen in Leningrad melden voorts, dat
ook een spion is ontmaskerd die zich voor
deed als hoogleeraar in de biologie aan het
instituut van wetenschappen. Hij zou t|e
zoon zijn van een Baltischen baron, die ge-
neraal-majoor was in het Tsaristische le
ger. Hij is thans onschadelijk gemaakt.
Hetzelfde lot heeft een naar Rusland te
ruggekeerde emigrant ondergaan, die een
contra-revolutionnaire terroristische groep
wilde organiseeren. Zijn actie is onlangs
aan het licht gekomen. Hij zou een vroege
re revolutionnair socialist zijn, en officier
van het leger van Wrangel.
GEEN JOODSCH NATIONAAL TE
HUIS. ARABIEREN BLIJVEN
IN DE MEERDERHEID.
Geen der partijen
tevreden gesteld
Woensdagavond heeft de Britsche
regeering het aangekondigde Wit
boek over Palestina uitgegeven. De
inhoud is een bevestiging van het
geen reeds werd verwacht: Palestina
zal over tien jaar een onafhankelijke
staat zijn, en een overgangspe
riode zal vooraf gaan, gedurende wel
ke de Britsche regeering de ver
antwoordelijkheid blijft dragen. De
Joodsche immigratie wordt zeer
beperkt. Noch de Joden noch de Ara
bieren gaan met den inhoud van
het witboek accoord, de eersten om
dat zij door de Britsche voornemens
blijvend in de minderheid zullen
zijn, de laatsten omdat zij de termijn
van tien jaar te lang vinden.
De inhoud van het witboek.
De Britsche plannen komen aldus
meldt Reuter in hoofdzaak hierop neer:
Na een tijdsverloop van tien jaren zal een
onafhankelijke Palestijnsehe staat worden
geconstitueerd. Het cijfer van de Joodsche
immigratie wordt beperkt tot 75.000, ver
deeld over een periode van vijf jaren. Na
Pinksferverlof voor militairen
Voor het niet bij de „buitengewone oproe
ping uitwendige veilghed" ngedeeld per
soneel is door den commandant van het
Veldleger bepaald, dat ter gelegenheid van
het Pinksterfeest van Zaterdagnamiddag na
afloop van den dienst tot Maandagavond,
dus van 27-28 Mei, aan 50% der aanwezige
sterkte, bewegingsvrijheid kan worden ver
leend.
De andere helft van het personeel kan een
hiermede overeenkomende bewegingsvrijheid
genieten van Zaterdagmiddag 3 Juni tot en
met Maandag 5 Juni.
Resolutie zal ter kennis worden
gebracht van de Britsche Re
geering.
Naar aanleiding van het Woensdagavond
te Londen gepubliceerde Witboek, waarin
de Britsche regeering haar plannen ten
aanzien van Palestina heeft uiteengezet (zie
elders op deze pag.) hebben gisterochtend in
de vergaderzaal van de Nederlandsch-Israeli
tische hoofdsynagoge te Amsterdam, de
vertegenwoordigers van eenige belangrijke
Joodsche organisaties beraadslaagd over
de door de Nederlandsche Joden daartegen
over aan te nemen houding.
Vertegenwoordigd waren o.m. het Ned.
Israëlitisch en het Portugeesch Isr. Kerkge
nootschap:
Nadat verschillende aanwezigen het Woord
hadden gevoerd, werd een resolutie aange
nomen, waarin geprotesteerd werd tegen
de nieuwe koers in de Britsche politiek ten
aanzien van Palestina.
Besloten werd deze resolutie ter kennis te
brengen van den Volkenbond, de Britsche
regeering als mandaat mogendheid en de
Nederlandsche regeering.
De Nederlandsche Zionistenbond heeft
Maandagavond 22 Mei a.s. in de Beurs van
den Diamanthandel en protestvergadering
belegd.
Ofschoon de landbouwer uit Kootwijker-
broek, die met zijn huishoudster op vermoe
den van kindermoord vorige 'week door de
Barneveldsohe politie gearresteerd en in
het Huis van Bewaring te Utrecht opge
sloten werd, nog steeds het stilzwijgen blijft
bewaren is 't thans door enkele uitlatingen
der vrouw zekerheid geworden, dat er in
deze afgelegen buurtschap een afschuwelijk
misdrijf gepleegd is.
Volgens de verklaringen van de huis
houdster heeft de reeds op leeftijd gekomen
landbouwer, hij wien zij in betrekking
was, haar levend geboren kindje, waarvan
hij vader was, kort na de geboorte bij haar
weggenomen.
Zij zei de voorts, naar het Hsb. meldt,
haar kind niet meer te hebben teruggezien
en niet te weten wat er verder mee gebeurd
is. De vrouw trekt zich de arrestatie sterk
aan en vooral in het begin moest er voort
durend bij haar gewaakt worden, daar zij
telkens poogde zich van het leven te be-
rooven. Alles schijnt er ook wel op te wij
zen, dat de vrouw weinig of niets van het
misdrijf afweet, en het stilzwijgen omtrent
de verdwijning van haar kind slechts be
waarde uit vrees voor den landbouwer. Te
gen hem stapelen de bewijzen zich echter
meer en meer op en spoedig genoeg zal
zijn hardnekkig stilzwijgen hem niet meer
baten, ondanks het feit, dat de politie er
tot dusver nog niet in mocht slagen het
afloop van deze vijf jaren wordt de Jood
sche immigratie in Palestina definitief stop
gezet.
De Britsche regeering weigert den eisch
der extremistische Arabieren, Palestina tot
een Arabischen staat te maken, in te wil
ligen, doch verwerpt eveneens den Jood-
schen eisch, Palestina tot een Joodschen
staat te verklaren, aangezien de regeering
meent, dat in strijd zou zijn met de uit
het mandaat voortvloeiende verplichtingen
van Engeland tegenover de Arabieren.
Zij heeft daarom een middenweg geko
zen, die beoogt Palestina te maken tot een
staat, die noch Joodsch, noch Arabisch
als Palestijnsch land, gegrondvest zal
zijn op het samenleven en samenwerken
binnen de landsgrenzen van het Joodsche
en het Arabische element.
De Joden zullen na afloop van de in het
plan voorziene periode van tien jaar zich
numeriek verhouden tot de Arabieren in
een verhouding van 1 op 2.
Er zullen dus de eerst volgende vijf jaren
75.000 emigranten worden toegelaten. Dit
houdt, in dat elk jaar 'n quotum van 10000
zal zijn toegestaan terwijl als bijdrage tot
de regeling van het Joodsche vluchtelingen
vraagstuk een aantal van 25.000 vluchtelin
gen zal worden toegelaten.
Ontevredenheid onder de Joden.
De ontevredenheid onder de Joden heeft
zich geuit door groote betoogingen in Je
ruzalem.
Gistermiddag trokken vijftienduizend Jo
den onder leiding van opperrabijn Herzog
en andere rabbijnen in een ordelijke betoo
ging door de hoofdstraten van de Joodsche
wijk van Jeruzalem, ón den stoet werden
borden met de volgende opschriften mee
gedragen: „Wij willen ons niet overgeven
aan de politiek van de regeering" en „Wij
willen geen minderheid vormen onder Ara
bische heerschappij".
Dit nummer bevat 8 pagina's
j
EERBERICHT
DE BILT SEINT i
Verwachting: Iets koeler dan
gisteren, ehkele plaatselijke
regenbuitjes, meest zwaar
bewolkt, zwakke tot matige
wind uit richtingen tus-
schen West en Noord.
kinderlijkje of de resten daarvan terug te
vinden. Tal van- mogelijkheden worden
nog onderzocht en in verband daarmede
blijft de politie nog steeds spaarzaam met
mededeelingen. Het verschrikkelijke ver-
möeden wint echter veld, dat de landbou
wer het pasgeboren kindje in een varkens
trog heeft gegooid.
Verontwaardiging over de Duit-
sche volkstelling.
De Duitsche volkstelling heeft te Warschau
verontwaardiging gewekt. Men verklaart
daar dat meer dan een millioen Pol^n statis
tisch vermoord worden. De betrouwbaarste
Poolsche cijfers stellen het aantal leden van
de Poolsche minderheid in Duitschland op
ongeveer anderhalf millioen. Men vreest, dat
als gevolg van intimidatie slechts een paar
honderdduizend als Polen op de volkstel-
lingsstaten zullen voorkomen.
Men verklaart, dat aan een aantal Polen
te Oppeln (Silezië) het verblijf aan de
Duitsch-Poolsche grens ontzegd is en dat tal
rijke Polen is aangezegd, dat zij binnen 24
uur moeten vertrekken.
Dijkgraaf van het Hoogheem
raadschap benoemd
DE HEER D. KOOIMAN TE PURMEREND
DE NIEUWE FUNCTIONARIS.
Met ingang van 1 Juli 1939 is In
de vacature van den heer C. Wijde-
nes Spaans benoemd 1«ot dijkgraaf
van het Hoogheemraadschap Noord-
Hollands Noorderkwartier, de heer
D. Kooiman te Purmerend, lid van
Gedeputeerde Staten van Noord-Hol
land.
Daar deze beide functies onvereenigbaar
zijn, zal de heer Kooiman aftreden als Ge
deputeerde.
Alen hoopt, dat, daar de Vrijzinnig de
mocraten de grootste vrijzinnige fractie in
Provinciale Staten vormen, opnieuw een
vrijzinnig democraat tot Gedeputeerde zal
wordengekozen.
De Vrijzinnig Democraten hebben, naar
wij vernemen, Mr. Slingenberg candidaat
gesteld.
Te Tel Aviv hebben 1500 Joodsche betoo-
gers de bureaux van de districts-overheid
bestormd. Zij verwoestten de inventaris en
stichtten brand. Een Joodsche politie
agent is ernstig gewond, toen uit de .me
nigte werd geschoten, nadat de politie een
charge had gemaakt. Een algemeene sta
king is begonnen, welke naar wordt ver
wacht minstens 10 dagen zal duren.
Ook elders zijn Joodsche demonstratief
geweest.
Het Joodsch agentschap voor Palestina
deelt officieel mede: „De nieuwe politiek
kom hierop neer, dat het Joodsche volk het
recht ontzegd wordt wederom een natio
naal huis op te bouwen. Zij draagt het ge
zag over Palestina over aan de tegenwoor
dige Arabische meerderheid, levert "de Jood
sche bevolking aan de genade van deze
meerderheid over en stelt voor de Joden in
hun eigen vaderland een territoriaal ghetto
in. Zulk een regiem kan slechts met ge
weld ingesteld en gehandhaafd worden. De
Joden zullen nooit toelaten, dat de poorten
van Palestina voor hen gesloten worden.
Ook de Arabieren verwerven het
witboek
Het hooge Arabische comité heeft de in
het witboek vervatte regelingen verworpen.
Arabische kringen te Londen zijn teleur
gesteld over de overgangsperiode van tien
jaar. Zij zijn van oordeel, dat de uiterste
limiet drie jaar had moeten zijn en voeren
aan, dat Palestina niet tien jaar verder kaïn
gaan met als einddoel een Arabischen
bondsstaat.
De regeering van Egypte heeft de Britsche
regeering officieel medegedeeld, dat zij de
Arabieren van Palestina niet kan aanraden
het witboek te aanvaarden. Egypte voect
zich derhalve in de heoordeeling van
witboek bij Saudia-Arabië en Irak.
Als dank voor de „zuivering" van
Spanje
De overwinningsfeesten ingezet.
Vandaag houdt Franco zijn triom
falen intocht in Madrid. In den nacht
van Woensdag op Donderdag, pre
cies om 12 uur, zijn de overwinnings
feesten, welke twee dagen duren,
reeds begonnen. Op dat oogenblik
werden op alle bergtoppen des lands
vuren ontstoken als symbool van
Spanje's zuivering; de trompetten
werden gestoken
Aan Franco wordt heden het lauwerkruis
van Sint Ferdinand overhandigd, terwijl een
troepensterkte van 220.000 man, onder wie
15.000 Italianen en 2500 Duitschers voor den
zegevierenden generaal zal defileeren.
De godsdienstige plechtigheid zal Za
terdag plaats vinden in de kerk van
St. Barbara in den vorm van een
Te Deum, onder leiding van kardi
naal Goma, den primaat van Spanje.
Franco zal daarbij als dankbetuiging zijn
degen aan God aanbieden.
De diplomatieke plechtigheid zal des mid
dags gehouden worden. Men weet nog niet of
Franco de van hem vefwachte redevoering
zal uitspreken.
Terechtstellingen.
Nadat Woensdag tien vooraanstaande „roo-
den" te Alicante zijn terechtgesteld, werden
gisterochtend te Madrid acht leden van den
Socialistischen Jeugdbond gefusilleerd. Ook
de deken der Madrileensche advocaten tij
dens het republikeinsche bewind, kreeg den
kogel. Overigens hadden verschillende ar
restaties plaats. Onder de gearresteerden be
vond zich behalve 'n groep republikeinsche
politici, ook de vroegere procureur der repu
bliek, Vardecabre, die het doodvonnis van
Jose Antonio Primo de Rivera heeft onder
teekend.
Hun aanvalspositie in Libye
slecht.
Bij zijn bezoek aan de Libysehe grens
heeft de Duitsche generaal Walther von
Brauchitsch zijn ontstemming uitgesproken
tegenover zijn Italiaansche vrienden over de
militaire positie van het Italiaansche Kolo
niale leger in Libye.
Hij voorspelde een mislukking van elke
Italiaansche aanval op Egypte, Tunis of Al
giers, daar een operatie in deze woeste stre
ken, zonder een behoorlijke voorziening van
transportmiddelen en water tot een ramp
moest leiden.
Von Ribbentrop
in ongenade?
Straf wegens het falen van zijn
buitenlandsche politiek?
In Berlijn vraagt men zich af, waarom
von Ribbentrop den laatsten tijd zoo op den
achtergrond blijft.
Zijn vrienden -mompelen van „lichte on
gesteldheid", maar men hoort hier en daar
verluiden, dat Hitier hem heeft gestraft, we
gens het falen van de onder zijn leiding
staande Nazi-politiek in de Balkan, welke
mislukking is onderstreept door het En-
gelschTurksch militair accoord.
Niet naar Roemenië.
Volgens inlichtingen van particuliere zij
de zal de Duitsche minister van Buitenland
sche Zaken, von Ribbentrop, niet, zooals
eerst was bepaald, 24 Mei een bezoek aan
Roemenië brengen, als tegenbezoek voor het
bezoek van Gafencu aan Berlijn, aangezien
hij zeer veel werk heeft.
Op het oogenblik bevinden zch zes Duit
sche studie-commissies in Roemenië, n.1. een
commissie voor bosch-economie, een bank-
commissie, een commissie voor de zware in
dustrie en een commissie van de Tsjechische
industrie, een soheepvaartcommissie en com
missie van de I. G. Fanben en de Aluminium
Trust. Verder brengen talrijke groepen Duit
sche ingenieurs een bezoek aan het land,
evenals talrijke studenten, handelsreizigers
en toeristen. In de afgeloopen maanden heb
ben 4000 Duitschers de grens overschreden.
Naar verluidt zal ook Baldur von Sc'hi-
rach binnenkort een bezoek aan Boekarest
bréngen.
Reynaud voor de financieele
Kamercommissie.
De financieele kamercommissie in Frank
rijk heeft den minister van Financiën, Rey
naud gehoord.
Reynaud wees op de verschillende resul
taten, die reeds met den herstelarbeid bereikt
zijn.
Voorts zou hij te kennen hebben gegeven,
dat Frankrijk vooralsnog geen besprekingen
zou hébben geopend over een aan Spanje
te verstrekken leening en voorts, dat de hef
fing van retorsierechten zou worden overwo
gen voor het geval Duitschland niet de Tsje-
choslowaaksche schulden zou erkennen.
De minister schatte de hoeveelheid goud,
die sedert October teruggekeerd is op onge
veer twintig milliard.
