De Hollandsche zalm
bij de buren op visite?
De Vacantietijd nadert
Melk drinken om
oud te worden I
KORTE, WIJDE
ROKKEN
l»c
ROOKT niET IK BOSCH OF HEI!
I Onrustbarend slechte vangsten J
(door onzen eigen verslaggever.)
Kralingsche Veer, Mei.
„Broodjes met zalm" staat er te lezen op
het groote uithangbord van het restaurant,
waarvoor de autobus, die ons naar Kraling
sche Veer heeft, gebracht, haar eindpunt
heeft. Kralingsche Veer, gelegen op den
hoogen dijk, langs een onzer grootste revie
ren, heeft, groote bekendheid door de aanwe
zigheid van verscheidene bedrijven,, die
zich op de zalmvisscherij toeleggen. Menige
vreemdeling die te Rotterdam vertoeft,
brengt speciaal een bezoek aan het dorpje
om er een broodje met zalm te nuttigen.
Hoewel Rotterdamsch grondgebied, jareij
geleden is het geannexeerd, ligt Kraling
sche Veer ver bezijden de bebouwde kom.
Wij bezochten het plaatsje om eens iets na
ders te wei-nemen omtrent de moeilijke tij
den, die de zalmvisscherij doormaakt..Want
ondanks alle maatregelen, die niet alleen in
Nederland maar ook in Duitschland, Luxem
burg en Zwitserland zijn genomen, om de
zalmvangst te verbeteren, loopen de cijfers
schrikbarend terug. Het jaar 1938 was voor
de zalmvangst nu niet zoo bar slecht, de
kleine 450 zalmen werden er op de veiling
te Kralingsche Veer verkocht.
Het jaar 1939 evenwel belooft wei
nig goeds. Erger: men venvacht een
daling, die vrij aanzienlijk is. De
meeste insiders beweren, dat de
zalm in Nederland doodgevischt is.
Optimisten houden vol, dat de zalm
wel weer in den Rijn, de zalmrivier
bij uitnemendheid, zal terugkeeren.
De omgekeerde wereld
Sedert de laatste jaren biedt de regecring
de zalmvisscherij de helpende hand, omdat
het niet meer mogelijk was, het bedrijf
rendabel te maken. Toch was er geen spra
ke van een crisis, de vraag was en is veel
grooter dan het aanbod. Juist het omge
keerde dus, wat men in vele andere bedrij
ven waarneemt. Juist het feit, dat men niet
aan de vraag kan voldoen, is de oorzaak
van de misère. Het gevolg was, dat er op
groote schaal zalmen worden ingevoerd uit
Amerika, uit Noorwegen en Engeland. De
vangst is in die landen zoo goed, dat men
er geen raad mee weet. Maar noch de
Amerikaansehe, noch de Noorsche zalm
kunnen in de schaduw staan van de Hol
landsche. Nederland telt verscheidene be
drijven, die zich op de zalmvisscherij toe
leggen, of op het rooken er van. Te Driel,
Hardinxveld en Kralingsche Veer vindt men
de grootste. Men verschalkte de kostbare
visschen op velerlei manieren. Alleen niet
op die, waarop dertig jaar geleden de die
ren werden gevangen. Want het reglement
voor de zalmvisscherij verbiedt tegenwoor
dig het gebruik maken van carbolzuur, dy
namiet. of andere springstoffen harpoenen
of dreggen.
Van vader op zoon.
De zalmvisscherij is een typisch bedrijf
Het gaat over van vader op zoon. Buiten
staanders worden er niet gemakkelijk in
opgenomen. Het visschen eischt groote be
kwaamheid, die men alleen verkrijgt nadat
men jaren in het jjedrijf is werkzaam ge
weest. Het rooken is een vak apart, dat
eveneens zeer veel bekwaamheid vereischt.
Vooral de kennis om de soorten uit de ver
scheidene landen te onderkennen, is niet
gemakkelijk bij te brengen. Het zalmjaar
bij uitnemendheid was 1885. Toen Averden
er niet minder dan 104.422 in de Holland
sche wateren gevischt, en op de veilingen
verkocht. Sindsdien is het telkens decres
cendo gegaan. Vergelijkt men de cijfers van
1855 en 1933, dan komt tot de conclusie dat
het er met de vangst aller treurigst voor
staat. Er werden slechts 255 zalmen
gevangen. Er Avaren visschers, die maanden
lang geen cent verdienden en in absolute
armoede leefden. De regeeringssteun bracht
niet veel verbetering in den toestand. In
clusief den steun bedroegen de loonen soms
slechts drie a vier gulden! In 1939 Averd de
toestand iets verbeterd, toen bepaalde de
regeei'ing. dat het minimum-loon van de
zaLmvisschers acht gulden moest bedragen.
„Carbolzalmen".
In verband met al deze sombere feiten
hebben Avij ons geAvend tot den heer J. v..
d. Akker, die een deskundige is op het ge
bied van de zalmvisscherij. Deze kon de fei
ten slechts bevestigen. Men heeft teveel
zalm gevischt, evenals men teveel Avalvis-
schen heeft gevangen. Een andere oorzaak
is gelegen in het feit, dat de scheepvaart op
de zalmrivieren zoozeer is toegenomen. De
kleinere schepen A-aarden over netten heen,
maar de nieuwere hebben een diepgang,
die veel hinder veroorzaakt. Verder schijnt
ook de afwatering van de fabrieken langs
de rivieren een funestcn invloed op de zalm
visscherij uit te oefenen. De zalmen, die in
deze Avateren Avorden gevangen, hebben veel
van hun Avaarde verloren. Ze zijn goud
kleurig geAvorden. In de vakkringen noemt
men dat „carbolzalmen".
De hoofdoorzaak blijft evemvel de
te intensieve vangst. Er komen te
Aveinig zalmen terug om kuit te
schieten, zoodat het aantal jonge
zalmen zeer gering is. Er is even-
Avel een theorie, die zegt, dat de zal
men niet altijd terugkeeren naar de
rivieren, Avaar zij kuit hebben ge
schoten. Bedoeld Avordt hier de
„zalmtheorie". Het is mogelijk, dat
de Hollandsche zalm dus bijv. een
volgend maal in Noorwegen kuit-
schiet.
Sommigen: zien in do stijgende Noorsche
aanvoeren van zalmen een bevestiging van
deze theorie, maar verscheidene zalmdes-
kundigen zien slechts de oorzaak in de in-
kers naar Amerika te trekken. De zalmen-
rookers te Kralingsche Veer hebben vaak
verleidelijke aanbiedingen gekregen. De roo-
kers zijn echter niet op dit aanbod inge
gaan. Men bood salarissen van 3.000 dollar
per jaar met een contract voor tien jaar,
maar de Hollanders begrepen, dat het de
Amerikanen er slechts 0111 te doen Avas, om
de kunst af te kijken, zooals een Neder-
landsch gezegde luidt.
Zalmvervalsching.
Wij vroegen den heer Van der Akker nog,
hoe het staat met de z.g. zalmenverval-
sching. Verleden jaar zijn er in ons land
„zalmen" in beslag genomen, die geverfde
koolvissdhen bleken te zijn. De bona-fide
viscbhandelaren, zoo deelde de heer v. d.
Akckr ons mede, zijn tot nauAve samen-
Averking gekomen, om deze bedriegerijen
den kop in drukken.
Ondcrtusschen ziet de toestand er don
ker uit. De ongeveer 1000 personen, die in
de zalmvisscherij hun brood verdienen,
hebben veel moeite 0111 het hoofd boven
Avater te houden. Laten Ave hopen, dat de
aanhangers van de trektheorie gelijk heb
ben en dat de zalmen inderdaad op visite
zijn bij opze Noordelijke buren.
Een goed middel tegen „ver-
Quderingsvergiften".
In het SchAv. Zentralblatt ftir Milchwirtsch
vonden wij, aldus het orgaan van den
F.N.Z., een artikeltje over bovenstaand on-
derwerp, Avaaran Avij het onderstaande orit-
leenen. Het feit, dat de gemiddelde leeftijds
grens van den mensch in den loop der laat
ste 70 jaar van slechts 39.8 jaar tot meer
dan 53 jaar kon Avorden verhoogd, is tevens
een bewijs, dat bij te rechter tijd ingezette
bestrijding van de oorzaken, die liet spoe
dig verouderen der menschen tengevolge
hebben, het ook gelukken kan de thans be
reikte gemiddelde leeftijdsgrens nog een
stuk op te voeren. Nu is het geen geheim
meer, dat door de ingewikkelde levens- en
voedingsmethode van onzen tijd de belang
rijkste lichaamsorganen van den mensch
reeds in de prille jeugd overbelast Avorden,
zoodat deze, bij het meerendcel onzer tijd-
genooten, reeds bij een leeftijd van 25 of
30 jaar niet meer zoo goed funcüonneeren.
Het gevolg hiervan is, dat vele organen
niet. meer normaal kunnen Averken, met alle
gevolgen van dien.
De gunstige invloed van melk.
Het is dan ook van groot, belang een mid
del te vinden, dat gelijktijdig de opbouAV
der spieren en zenuwen bevordert en de op
ruiming en afvoer der in het lichaam opge-
staplede verkeerde stoffen brengt, welke
stoffen een langzaam maar zekere venvoes-
tende Avcrking uitoefenen. Het beste middel
0111 dit te bereiken is het gebruik van melk,
welke liet optreden van rott.ingsvergiften in
de lichaamsorganen onmogelijk maakt en
voor don afvoer van eenmaal vastgezette
vergiften zorgt. De melk. heeft een gunsti-
gen invlqed op de ingewandsflora, bevordert
de vernieuwing daarvan en pakt daardoor
de kwaal bij den wortel aan, zoodat van
hier uit geen verlamming der normale func-
rukking brengt, het stralende blijde leven,
waardoor onze eeuw van sport en activi
teit zich kenmerkt.
In de tallooze strandbaden, in de meren
wemelt het van zwemmers, witte zeilen
glijden over het spiegelende watervlak der
meren, dat door vlugge, smalle roeibootjes
wordt doorkliefd. Overal is ook gelegenheid
voor het beoefenen van de tennissport. Niet
alleen in de dalen en in de op matige hoog
te gelegen plaatsen, maar zelfs nog op
groote hoogte, in Wengen, het grootste en
levendigste toeristencentrum van het Ber-
ner Oberland. De spoorlijnen door de dalen
van de Lütschine geven verbinding met
Grindelwald en zijn gletschers, met het
prachtig gelegen Lauterbrunnen, met Zwit-
serlands hoogst gelegen sportplaats Mür-
ren en ten slotte met den Kleinen Schei-
degg, vanwaar men met de Jungfraulijn
naar het gletschergebïed kan komen, tot'
een hoogte van 3457 meter bij den Jung-
fraujoch. Het terrein voor de echte bergbe
klimmers in het Oberhaslital, waartoe ook
de beroemde Engelhörner in de berggroep
de Rosenlaui en de Schwarzwaldalp behoo-
ren, is te bereiken langs een autoweg, die
naar het Grimsel Hospiz aan den Rhóne-
gletscher voert.
Niet minder bekoorlijk, ofschoon geheel
anders van karakter, is het Westelijk deel
van het Berner Oberland. Daar is allereerst
het prachtige Kiental met zijn ongemeen
rijken wildstand, dat naar den Blümisalp
voert. Verder het Kandertal, met Kander-
steg, achter welke plaats de Lötschbergtun-
nel begint, die verbinding geeft met het
Zuiden, met Wallis en Italië. Kruiselings óp
deze tunnel loopt het Engstligental naar
Adelboden, het uitgangspunt voor hoogtoe-
ren, waar de meisjespadvinders haar inter
nationale tehuizen hebben. Dan is er nog
het Simmental met zijn roodbont vee, waar
door dit Alpendal wereldberoemd is gewor
den. Ook hier, evenals in het slechts door
een bergrug ervan gescheiden Saanenland,
treft men tal van toeristenplaatsen aan. Zoo
is daar Lenk met zijn minerale bron, Bad
Weissenburg, waar onze Koningin ook ver
toefd heeft; verder de sportplaats Zweisim-
men met zijn strandbad en zijn Saanen-
möser, waar men heerlijk kan zwerven en
nog heerlijker kan luieren.
Ryke, afwisselende vacantie-indrukken
zijn echter niet alleen voor jonge men
schen en schoolkinderen noodig, maar ze
ker niet minder voor huismoeders, die een
geheel jaar lang door de drukke bezigheden
in haar gezin in beslag zijn genomen. Voor
haar is juist een verblijf in de klare, op
wekkende berglucht, in een omgeving v.ol
leven en afwisseling, het beste middel om
de zorgen van allendat, te vergeten. Dat
het niet altijd gemakkelijk is er eens een
paar weken uit te breken en dat er heel
wat te beredderen valt, eer de koffers ge
pakt staan, weet ieder. Maar daartegenover
weet ook ieder, die eenmaal in het Berner
Oberland is geweest, dat het haar daar niet
moeilijk wordt gemaakt.
Wat ons in de allereerste'plaats aan de
voorjaarsmode opvalt, is, dat de lijn der
rokken zich geheel en al gewijzigd heeft.
De nauwe rokken hebben plaats moeten
maken voor korte, wijde modellen, die vlot
en jeugdig kleeden en bij het loopen co-
quet wippen. De al te korte rokken, die
minder fraai gevormde beenen onbarmhar
tig doen uitkomen, Averken onaesthetisch en
doen gewild kinderlijk aan. Het effect van
deze wijde klokkende rokken zou echter
ook volkomen te niet gedaan worden, in
dien men ze tè lang zou dragen,, b.v. tot
boven de enkels, waardoor ze lomp en
zwaar Averken. De gulden middenweg zal
dan ook, wat de lengte der rokken betreft,
toegepast kunnen worden.
Plissé's, plooien, baantjes, die zich naar
den zoom toe verbreeden en ingehaalde
ruimte aan de taille, dragen er toe bij de
gewenschte onderwijdte te verkrijgen. Een
groot voordeel is, dat de wijde rokken het
gaan zeer vergemakkelijken en in de prak
tijk heel wat doelmatiger zullen blijken te
zijn.
Vele japonrokken, die van dunne zijden
weefsels gemaakt zijn, wippen coquet bij
het gaan en laten de geplisseerde strooken
der taf zij den onderrokken zien. Behalve
deze laatste, ziet men ook weer wit katoe
nen onderrokken met geborduurde stroo
ken afgewerkt en entredeux, waardoor een
smal lint of stemmig zwart fluAveel geregen
wordt. Modellen, die na lange jaren Aveer
aan de vergetelheid ontrukt zijn en -wel
licht weer .bewonderaarsters zullen vinden.
Vrijwel over de geheele linie zijn de rok
ken wijd, alleen de tailleur handhaaft zijn
strenge standpunt en heeft nog steeds rech
te rokjes, hoogstens met een gedeeltelijk
opgestikte plooi midden-voor.
Een groote toekomst wordt voor
speld aan de „RegenschernT'rokken, die
soms zestien baantjes hebben, welke dicht
langs den vouw worden opgestikt en smal
aan de taille zijn, doch zich naar den zoom
toe verbreeden.
Strepen en ruiten worden voor costumes
en japonnen verwerkt, terwijl men ze "eel-
al met effen weefsels verwerkt. Aparte
effecten worden door het plisseeren van
ruiten, strepen en andere dessins verkre
gen en van deze mogelijkheid wordt zeer
veel gebruik gemaakt. Bolero's doen in het
voorjaar steeds meer pogingen op den voor
grond te treden en leenen zich speciaal
voor slanke figuren.
Bont bedrukte zijdjes worden voor japon
nen, costumes en complets aangewend, ter
wijl effen mantels met de imprimé's der
japon gevoerd worden. Behalve veldbloe
men, die nagenoeg nooit op het zomersche
palet ontbreken, ziet men ook kleine ruit
jes, bloemetjes e.a. dessins, stippen en moe
zen niet te vergeten.
Een aardig voorjaarscomplet geeft de
schets weer. Japon met ruim geplisseerden
rok en hoogsluitend corsage, waarop een
faille manteltje gedragen Avordt. Kraagloos
model, Avaarvan de revers gegarneerd zijn
met gekleurde bloemenmotiefjes der japon
en de schouders een verbreede lijn aange
ven, die zeer gunstig werkt ten opzichte der
heupen. Hoed van Italiaansch stroo met
opgeslagen rand.
De al te sterk sprekende kleuren zullen
voorloopig nog minder gezien worden, om
dat deze zich meer aan de zomersche klee
ding aanpassen.
Thans zijn het vooral framboise, laven
del, rose, mat vliolet, krachtig bruin, don
kerblauw, grijs en beige waarmede de mo
dekoningin haar volgelingen zal tooien in
komende maanden.
(ensieve vangst, het drukke scheepvaartver
keer, en afvoer van de fabrieken,
Natuurlijk heeft men getracht, verbete
ring in den toestand te brengen. Onder an
dere door de middelen te beperken, Avaar-
mede men ter vischvangst mag gaan. Bo
vendien heeft de Nednrlandsche Heide Mij.
in 1938 499 millioen jonge zalmen uitgezet
in Limburg. Het resultaat is niet bemoedi
gend. Van de 400 millioen, die men ge
merkt had, heeft men er 50 gevangen,
De rest is spoorloos.
Amerikaansehe zalmen hebben
geen lastl
Wij vroegen den heer Van der Akker,
Avaarom de Amerikaansehe zalmvangst
zoo floreert. In Amerika, zoo luidde het
antwoord, zoo goed als geen binnenvaart.
De dieren kunnen er rustig ZAvemmcn en
gevangen Avorden. Omdat de binnenvaart
niet van betcekcnis is, liggen de fabrieken
niet langs de rivieren, en het verkeer ge
schiedt per automobiel en per trein. Er is
dus ook geen fabrieks-afAvatcring. Voorts
past men in Amerika de „geautomatiseer
de-teelt." toe. De geslachtsrijpe vrouwtjes-
zalmen Avorden in vallen gevangen, en let
terlijk leeggeknepen. De eitjes Avorden be
vrucht en men is er zeker van, dat min
stens 90 der eitjes van één zalm tot ont-
Avikkeling komt. Men stelt er alles in het
Averk om de zalmtcelt te- bevorderen. Nabij
stuAvdammen maakt men speciale zalmen
raderen, AA'harlangs de zalmen op hun trek
tochten Avorden geleid om de zee te kunnen
bereiken.
Rookers heeft men in Amerika
niet.
Men heeft in Amerika echter met een
handicapte kampen, m beschikt er niet
over behoorlijke zalmenrookers zooals Avij.
Ze Avorden daarom dikAvijls naar Holland
gebracht 0111 hier te worden gerookt. Het
spreekt vanzelf, dat men vele moeite ge
daan heeft, om de Hollandsche zalmenroo-
maakt men uit één boom, en... één
lucifer is al voldoende om 100.000
boomen te verwoesten
ties der andere viertcringsorganen kan plaats
vinden.
Reeds lang is het bekend, dat menschen
die door toediening van vergiften in gevaar
verkeeren, eenvoudig door toediening van
melk gered Avorden. Zelfs zAvare v ergifti-
gingen, zooals door dubbelmangaanzure
kali, door paddcstoelvergiften enz. kan men
een snelle maaglediging bereiken door toe
diening van groote hoeveelheden melk. Zon
der twijfel Avordt door de melktoevoer in
een met vergift gevulde maag verhinderd,
dat vandaar uit een zeer snelle versprei
ding van het vergift in andere lichaams-
deelen kan plaats vinden.
Wanneer men deze feiten voor oogen
houdt, komt men zonder meer tot de con
clusie, dat het ongetwijfeld beter zou zijn de
melk niet eerst bij ingetreden en zware ge
vallen van vergiftiging als afAveermiddel
toe te voegen, doch haar heilzame werking
tegen de natuurlijke verouderingsvergiften
in de eerste tientallen levensjaren van den
mensch toe te passen en ook op lateren
leeftijd hiervan te profiteeren.
Spaansche dans.
Wanneer wij als huis
vrouw of moeder aan
onzen kindertijd terug
denken, dan behooren
ongetwijfeld de herin
neringen aan de groote
vacanties uit onze
schooljaren tot de pret
tigste herinneringen,
die ons zijn bijgeble
ven. Voor velen zijn
zulke gelukkige vacan-
tieherinneringen een
bron van steeds weer-
keerende Arreugde, want
niet ieder is het gege
ven om jaar op jaar
den eindeloozen sleur
gang van inspannende
huishoudelijke plichten
voor enkele weken te
onderbreken en menig
een moet dan ook nog
teren op de indrukken
van lang vervlogen kin
derjaren. Maar de her
innering aan een geluk
kige jeugd kan ons in
latere moeilijke jaren
nog vaak een heele
troost zijn en deze we
tenschap is dan ook
voor vele ouders reden
de opvatting te huldi
gen, dat men zijn kin
deren behalve de noo-
dige rust en ontspan
ning in de vacantie niet
genoeg vroolijke, fleu
rige indrukken kan ge
ven, immers men weet
nooit, wat de toekomst
hun brengen zal.
Als men nu de in aanmerking komende
vacantieoordqn eens van dit gezichtspunt
uit beschouwt, dan kan men zich geen be
tere streek als reisdoel denken dan het Ber
ner Oberland met zijn heerlijke, zuivere
berglucht, zijn stralende zonneschijn, die
hier den heelen zomer door haar gulden
overvloed uitgiet. En dan vindt men hier
deze zomerweelde nog gecombineerd met
de eeuwige sneeuw van de Alpenreuzen,
die hun zilveren koppen hoog in den diep-
blauwen hemel boren, de eeuwige glet
schers, wier stralend kleurenspel ons tel
kens opnieuw in verrukking brengt, ter
wijl de tegenstelling nog vergroot wordt
door de bergstroomen, die in telkens ande
re gedaante zich vertoonen, nu eens
klaterend neerstortend van de rotsen, dan
Aveer zich wringend door donkere kloven en
ravijnen, of met donderend geAveld als wa
terval neerstortend in de dalen, om ten
slotte in rustiger bedding voort te stroo
men en uit te monden in de groote meren
Brienz en Thun, die de bekoorlijkheid
van het Middengebergte paren aan de over
dadige zomerweelde van de Riviera.
Hoeveel schoons Avacht hier den vacan-
tieganger! Middeleeuwsche steden als
Thun, Spiez en Brienz weerspiegelen zich
in de blanke oppervlakten der meren en
niet minder verraden de tallooze oude slo
ten, burchten en ruines den kunstzin, die
hier gedurende eeuwen heeft geheerscht.
Zelfs in de kleinste dorpen en gehuchten
treft men in den vorm van oude kerkjes de
fraaiste monumenten van een verdwenen
cultuur aan. Aan vervlogen tijden met al
hun bekoorlijke eigena.ardigheden herinne
ren ook de overal nog gevierde volksfees
ten, waarbij de Oberlanders in hun bonte,
historische dracht onder den blooten he
mel hun oude volksdansen uitvoeren. Een
niet minder mooie traditie zy'n de Wilhelm-
Teil spelen in het mondaine Interlaken, die
des zomers iederen Zondag als openlucht
spel met den stralend en, zilveren Jungfrau
als achtergrond, worden opgevoerd.
En tusschen dit alles, dat ons oog in ver
Een pannekoek is er niets bij
