Meer dan vierhonderd
noodlijdende
gemeenten
in ons land
DAGBLAD VOOR HOLLAND'S NOORDERKWARTIER
Hoe gaat hef, Koning?
Jodenleed aan de
Poolsche grens
Laan. Schagen. Tel. 20. 4c
DONDERDAG 8 JUNI 1939. 83e Jaargang. No. 10899.
cfcp N.V. Uitg.-Mif. „VloMouck Noofdafkwortier" 4
n'CoiiiViHf
Met een totaaltekort
bijna vijftig millioen
A
van
ZAL UITBREIDING VAN HET BE
LASTINGGEBIED DE GEMEENTEN
GELUKKIG MAKEN? VRAAGT
MR. OUD.
De ex-minister van Financiën
vindt onbillijkheden in de voor
gestelde belastingen.
In 't. gistermiddag te Amsterdam be
gonnen congres van de Vereeniging
van Nederlandsche Gemeenten, heeft
de burgemeester van Rotterdam, Mr.
P. J. Oud, een inleiding gehouden
over het onderwerp: „De gemeente-
financiën als onderdeel van de over
heidsfinanciën".
Spr. begon zijn rede met de opmerking, dat,
wanneer men het heeft over de moeilijkhe
den van de gemeentefin ancien, men niet de
oogen mag sluiten voor de moeilijkheden,
waarvoor de overheid staat ten opzichte van
War financiën.
Omgekeerd geldt precies hetzelfde. Rijk en
Rineenten moeten eikaars moeilijkheden
Jjeren begrijpen en er rekening mee houden.
Aan de hand van de laatste millioenen-nota
toonde spr. aan, dat ook de regeering voor
groote moeilijkheden staat. De rijksbegroo-
ting wijst een tekort aan van 25 millioen
gulden, maar in werkelijkheid is dat nog
veel grooter. Defensiemaatregelen eischen
uitgaven, die de moeilijkheden voor het Rijk
nog veel en veel grooter maken.
Wat de moeilijkheden der gemeenten op
financieel gebied betreft, ook deze zijn van
niet geringen omvang.
Hoe komt het?
Een enquête onder de gemeenten, die bij
zonderen regeeringssteun ontvangen, heeft
uitgewezen, dat in de begrootingen van 301
van deze gemeenten een bedrag van circa 35
millioen gulden is verdisconteerd.
De gezamenlijke begrootingstekorten
van alle noodlijdende gemeenten zijn
echter veel grooter en benaderen de
50 millioen gulden. Rijk en gemeen
ten staan dus beide voor ernstige pro
blemen. Hoe is dat gekomen? Voor
Rijk zoowel als voor de gemeenten
zijn de oorzaken dezelfde. Men zou
ze kunnen samenvatten in het, woord
„crisistoestanden". De inkomsten zijn
gedaald en de uitgaven gestegen.
Voor Rijk en Gemeenten beide, geldt dit,
maar voor liet Rijk komen de defensie-uitga
ven daar nog extra boven op. Hoe moeten
we er uit komen? Door belastingverhooging
en bezuiniging. Doch nu manifesteert zich
het verschil tusschen Rijk en gemeenten.
Want het Rijk heeft theoretisch een onbe
perkt belastinggebied, terwijl de gemeenten
zijn gebonden. Gebonden aah bepaalde belas-
tingcapaciteiten. Dat heeft de gemeenten wel
eens gegriefd, doch die grief is niet gerecht
vaardigd.
Intusschen betwijfelt spr. of een uit
breiding van het belastinggebied de
gemeenten gelukkig zal maken.
In dit verband herinnert spr. aan het be
treffende wetsontwerp, dat onlangs is inge
diend cn dat toch niet zoo bijzonder hartelijk
door de gemeenten is ontvangen, want de
reeds zwaar belaste gemeenten zullen er nóg
zwaarder' door worden belast.
Meer dan 400 noodlijdende ge
meenten.
De oplossing van het vraagstuk der fi-
nancieele verhouding tusschen Rijk en ge-
Dieenten ois het zelfde als het antwoord op
de vraag op welke wijze kan de belasting
druk billijk worden verdeeld.
In 1929 heeft men getracht om tot een
goede regeling te komen. Men stelde de
Gemeentefondsbeiasting in cn nam nog
andere maatregelen. Ze zijn alle# bekend.
De grondgedachte was juist en spr. is er
van overtuigd, dat het systeem goed zou
hebben gewerkt, wanneer er geen crisis zou
zijn gekomen. Maar de crisis is wel geko
men cn toen is het systeem vastgeloopen.
Het Gemeentefonds kon zich niet op bet,
peil van 1929 handhaven enz. Toen beeft
men getracht een billijke verdeeling der
werkloosheidslasten te krijgen. Men sticht
te het Weikloosheidssubsidiefonds, maar
ook dat ging mis. Door redelijke normen
Burgemeester Oud
dacht men een billijke verdeeling der las
ten te krijgen, maar aldra bleek, dat de
subjectieve bijdragen een veel te groote
plaats innamen. Er kwamen tekorten.
Het grondbeginsel ging uit van de ge
dachte, dat een noodlijdende gemeente uit
zondering is, maar er kwamen allengs
meer dan 400 van deze gemeenten. De uit
zondering is als het ware regel geworden.
Loonarbeiders en kleine zelf
standigen.
In het vervolg van zijn. rede zeide mr.
Oud, dat de regcering, waarin hij destijds
een werkzaam aandeel had, een grens heeft
getrokken tusschen loonarbeiders en kleine
zelfstandigen.
De eersten werden zoo noodig gerang
schikt onder het begrip werklooshcidszorg,
de tweeden onder armenzorg. Het onbevre
digende van dcii tegenwoordigen toestand
aldus spr. is, dat het uiet meer houd
baar is een grens tusschen beide groepen te
trekken. Spr. erkent dit gaarne cn meent,
dat een herziening van dezen regel drin
gend gewenscht is.
Mr. Oud heeft een plan.
Spr. is het eens met hen, die zeggen, dat
de kosten voor werklooshcidszorg over de
geheele gemeenschap moet worden ver
deeld.
Uitvoering door 't Rijk alleen acht spr. ech
ter niet doelmatig en uitvoering door de ge
meenten bij financiering door het Rijk even
min.
Spr. ontwikkelt vervolgens een
denkbeeld, waarbij de gemeenten
een bepaald gedeelte van haar be
lastingcapaciteit voor werkloosheids-
zorg beschikbaar stellen en het Rijk
het overige bijpast.
Echter ook deze gedachte aldus Mr.
Oud heeft bezwaren. Want reeds aan
stonds zullen er gemeenten zijn, die wel en
andere, die géén bepaald percentage kun
nen afstaan. Het beginsel van de regeering
om het werkloosheidssu'bsidiefonds te laten
werken naar uitsluitend objectieve normen
is goed, maar het is alleen dan uitvoerbaar,
wanneer de noodlijdende gemeente weer
uitzondering wordt. Met de subjectieve hij-
dragen over te hevelen naar Binnpnland-
sche Zaken, komt men geen stap verder.
Gevolgen van de betalingherzie
ning.
Aan het slot van- zijn inleiding stond spr.
nog in het kort stil bij de jongste belasting
wetsontwerpen der regeering, n.1. die tot
heffing van een nationale inkomsten cn
winstbelasting enz.
De Rotterdamsche burgemeester consta
teerde, dat deze van een geheel ander be
ginsel uitgaan en betoogde voorts, dat de
nieuw voorgestelde maatregelen ook van
invloed zullen zijn op de gemecntefinancien.
Er zijn diverse onbillijkheden,
waardoor het zeer gewenscht is, dat
een en ander nog wel nauwkeurig
onderzocht en nader overwogen dient te
worden, in het bijzonder ten aanzien
van de gevolgen voor de gemeenten
individueel.
Spr. drong er op aan, dat Rijk cn Gemeen
ten oog hebben voor eikaars moeilijkheden
en dat zij eendrachtig zullen samenwerken
om een bevredigende oplossing te vinden.
Wieringermeerdienst gedeeltelijk
naar Kampen
Cultuurtechnische afdeeling al
daar gevestigd.
Naar wij vernemen zullen van de vier af-
deelingen van den dienst Van den N.O. pol
der twee in Kampen gevestigd worden, na
melijk de afdeeling onderzoek cn de cul
tuur-technische afdeeling. Dc sociaal-econo
mische en dc waterbouwkundige afdeeling,
alsmede de directie zullen, zooals wij reeds
meldden, in Zwolle worden ondergebracht,
waar het gebouw van de voormalige am
bachtschool voor deze diensten zal worden
ingericht.
In de eerstvolgende raadsvergadering zul
len B. cn W. van Kampen voorstellen over
te gaan tot het bouwen van 9 middenstands-
woningen teneinde daar te kunnen verhu
ren aan den dienst van den N.O. polder,
die er dc kantoren en hot laboratorium on
der zal kunnen brengen. Zes van die wo
ningen zouden tegen 1 November a.s. ge
reed moeten zijn.
Voor deze beide afdeelingen zullen zich
in Kampen elf ingenieurs vestigen met hun
analisten en verder personeel.
Verraderlijk strand
Motorrijder redt drenkeling.
Gistermiddag waren nabij de uitspan
ning „De Vink" te Voorschoten cenige jon
gens in het Galgenwater aan het baden.
Bij de Waddingerbrug wordt zand gelost,
waardoor de oeverafscheiding op een strand
is gaan gelijken met dit verschil, dat het
water ter plaatse niet geleidelijk, maar op
sommige plaatsen plotseling veel dieper
wordt. Dit werd een van de jongens, de
5-jarige -J. van der H„ uit Leiden noodlot
tig, want onverwacht verdween hij in de
diepte. Toevallig passeerde een motorrijder,
de heer B. uit Den Haag. Deze, bet gevaar
ziende, stopte en zonder zich te bedenken
sprong hij gekleed in motorpak te water.
Het gelukte hem, met behulp van den ka
novaarder v. d. L. uit Leiden het knaapje
uit zijn benarde positie te verlossen en op
het droge te brengen. Met een voorbijkomen
de auto is de drenkeling toen naar het
ouderlijk huis overgebracht. De motorrijder
deed alsof er niets bijzonders was gebeurd,
stapte met zijn nat pak weer. op de motor
en vervolgde zijn weg.
Op de plaats, waar de Engelsche onderzeeër
„Thetis" is gezonken, werd Woensdag een
rouwdienst gehouden, welke door de ver
wanten der slachtoffers aan boord van den
mijnenveger „Hebe" werd bijgewoond. Een
luchtfoto tijdens de droeve plechtigheid.
Links: de „Hebe"
Paus doet beroep op de
as-vrienden
Telegram aan. Hitier en Mussolini?
Volgens berichten,, die afkomstig zijn uit
betrouwbare katholieke Duitsche kringen,
zou de Paus opnieuw,een beroep op Hitier
en Mussolini hebben gedaan in een her
nieuwde poging, óm de spanning, die er
tusschen de as-mogendheden en de demo
cratieën heerscht, weg te nemen.
Volgens genoemde berichten zouden dc
nieuwe voorstellen van den Paus langs te-
legrafischen weg verzonden zijn.
Dc Paus zou in die voorstellen verklaard
hebben, dat hij geen plannen koestert, om
op welke wijze ook, in dc politieke zaken
van de 'staten afzonderlijk tusschcnbeidc te
komen, of dat hij 'zou trachten, deze politiek
te beïnvloeden, maar dat hij slechts tracht
te, gebruik makend van zijn gezag als
hoofd van dc Katholieke Kerk. om de we
reld van een vreeselijke ramp te redden.
In bedoelde kringen, aldus de Msb., voeg
den men hier nog aan toe, dat de Paus
overtuigd is, dat iedere poging aangewend
moet worden, cm de vertegenwoordigers
van dc landen in staat te stellen, een Weg
te vinden,, teneinde de spanning te ver
minderen.
Ih katholieke kringen verwacht
men, dat binnenkort een verklaring
van den. Paus in alle katholieke
kerken ter' wereld zal worden voor
gelezen, waarin het standpunt van
liet Vaticaan inzake de Europeesche
sitautie duidelijk wordt gemaakt.
In Duitsche kringen blijft men gereser
veerd omtrent dezen stap van den Paus.
Ofschoon de voorstellen niet botweg van de
hand gewezen zijn, duidden de Duitsche
kringen alhier aan, dat het niet waarschijn
lijk is, dat dc Duitsche regcering een dele
gatie naar een eventüeele, door het Vati
caan voor te stellen conferentie zal zenden.
Fouten bij de Thetisramp
Het oordeel van een Italiaanschen
deskundige.
Angelo Bellom, een hooge officier
van de Italiaansclie oorlogsmarine,
specialist op het gebied van de on
derzeevaart en uitvinder van een
veiligheidsinstallatie voor duikboo-
ten, welke door de Italiaansohe ma
rine wordt gebruikt, heeft een ge
detailleerd artikel gepubliceerd in
de „Giornale d' Italia", waarin hij
betoogt, dat de raimp met de „The
tis" is veroorzaakt door een verkeer
de manoeuvre bij het verlaten
van de duikboot door de bemanning
hetgeen vooral een gevolg is van
het volkomen gebrek aan oefening
der manschappen in dergelijke ope
raties.
Hij verklaart, dat, binnen den tijd van
vijftien a twintig minuten, dank zij de zoo
genaamde barometrische manoeuvre, die
mogelijk was met de installaties aan boord
van de „Thetis" en die zelfs begunstigd
werd door de schuine ligging van dc duik
boot, alle manschappen zich zouden heb
ben kunnen redden.
In dit verband herinnert de schrijver aan
het geval met de Italiaansohe duikboot 17,
welke in 1929, dank zij de barometrische
manoeuvre en zonder de hulp van zuurstof
apparaten, door de bemanning verlaten
werd op een diepte van 11 meier met een
snelheid van 12 man per minuut.
Daarentegen heeft men aan boord van dc
„Thetis" een zoogenaamde evenwicht-ma-
noeüvre pogen uit te voeren, zoodat zich
slechts vier mensohen hebben kunnen red
den.
Dc officier besluit volgens de Msb., zijn
artikel met te verklaren, dat men in Enge
land en uiteraard ook in andere landen een
reddingsschool in het leven dient te roe
pen.
Dit nummer bevat 12 pagina's
DE BILT SEINT
Verwachting: Koeler dan giste
ren, helder tot half bewolkt
droog weer, zwakke tot ma
tigen wind uit Noordelijke
richting.
Uitstekend. En u?
De populariteit van Koning George bij zijn
Canadeesche onderdanen, die, naar gezegd
wordt, hem zelf zou heliben verbaasd, is
nog aanmerkelijk toegenomen door een
kostelijk incident, dat voorviel in een klein
stationnetje in Öntairio, waar de koninklij
ke trein een oogenblik stopte.
Toen de Koning naar buiten kwam op het
balkon van den observatiewagen, zoo meldt
dc News Chronicle, klonk, volgens het H-sb.,
uit de menigte, die ook in dit afgelegen
oord was samengestroomd, een luide stem,
die riep: „Hoe gaat bet. Koning?"
Fn met een breeden glimlach antwoord
de de heerschcr over het Britsche Wereld
rijk:
„Uitstekend. En u?"
Bij Windsor heeft het Britsche konings
paar de eerste blik geworpen op het grond
gebied van de Vcreenigde Staten, dat zij
vandaag zullen betreden. Men verwacht
dat een half millioen menschen de eerste
Britsche vorsten die een bezoek brengen
aan de Vereenigde Staten, zullen begroeten
te Niagara.
Dc koninklijke trein is ongeveer een uur
te laat bij het programma. Deze vertraging
in ontstaan door dc talrijke malen, dat de
trein buiten het programma om heeft ge
stopt, om de Canadeezcn 111 de gelegenheid
te stellen den Koning en de Koningin toe
te juichen.
Rome schond het
Britsch-Italiaansch
accoord niet
Chamberlain tevreden over den
aftocht der Italianen uit Spanje.
In antwoord op een reeks vragen in het
Lagerhuis betreffende de in Spanje achter
gelaten Italiaansche wapens, zeide Chamber
lain, in 'n lange verklaring, dat de Britsche
regeering, alle omstandigheden in aanmer
king heeft genomen en niet voornemens is
stappen te ondernemen bij de Italiaansche
regeering, tenzij de toestand hier door nieu
we .gebeurtenissen grondig mocht wijzigen.
Chamberlain achtte het Britsch-Italiaan-
sche accoord, niet geschonden.
Twintigduizend Italianen en zesduizend
Duitschers hebben Spanje verlaten. Dit is
verreweg het grootste gedeelte der vreemde
troepen. De Italiaansche luchtmacht is be
zig Majorca te verlaten.
Het hoofddoel van de uitwisseling van no
ta's voorafgaande aan. het Britsch-Italiaan-
sche accoord was. naar Chamberlain er nog
aan toevoegde, de mogelijkheid uit te scha
kelen. dat de Spaansche regeering er toe
gebracht zou kunnen worden basés aan te
bieden, waar oorlogsmateriaal onder Ita-
liaansch toezocht zou kunnen blijven. Uit
de beschikbare berichten blijkt dat met de
terugtrekking der Italianen het voornaam
ste doel is bereikt.
Zonder geld en zonder levensmiddelen*
Ongeveer 2000 Poolsche Joden, die door
Duitschland uit het land zijn gezet, zijn
aan de Poolsche grens, o.m. in Boven-Sile-
zië, aangekomen. Te Zabreze in Boven-
Silezië werden 72 personen door de Duit
sche grenswacht verjaagd, doch Poolsche
douanebeambten en politie dwongen hen te
rug te keeren, zoodat zij op het oogenblik
in de neutrale zone verblijven, voor het
mecrendeel zonder geld cn zonder levens
middelen.
Bij Katlowitz staat een heele trein met
uitgedreven Joden in de grenszone. Volgens
inlichtingen van Joodsche zijde zou het aan
tal uitgedreven .Joden 4000 bédragen cn zou
een totaal van 12000 met uitzetting bedreigd
worden.
Het gaat voor het meerendeel om Poolsche
Joden, wier. paspoorten niet voorzien zijn
van het speciale visum, dat het" vorige
jaar is ingevoerd en dat bewijst, dat de
bezitter het burgerrecht van den Poolschen
staat heeft. Het hulpcomité der Joden is
voornemens hun te hulp, te komen. Jood
sche; afgevaardigden treffen voorbereidui
dingen om stappen te doen bij de Poolselft
regeering.