Srlumri* Co imMiiI
van Duitschland
O verstroomingsramp
in België
DAGBLAD VOOR HOLLAND'S NOORDERKWARTIER
Demonstratie der Amerikaan-
sche «loot overwogen
Groote consternatie onder de bevolking
Duitschland's kansen in
een oorlog
Verzwakking der
rebellie in Palestina
De „latente Kabinetscrisis"
Briefgeheim en Duitsche
vluchtelingen
Blokkade van
Tientsin verscherpt?
Laan, Schagen, Tel. 20.
DINSDAG- 27 Juni 1939. 83e Jaargang, No. 10915.
gmM Jet M.V. Uitg.-Miy „Vlo*o«<fc HoOfdwtwor*er-
Dijken van het Albertkanaal
bezwijken. Een dorp over
stroomd.
Een doode. Meerdere slachtoffers?
Gistermiddag is de dijk van het Albertkanaal nabij
Hasselt bezweken. Er zijn over een lengte van 3 K.M.
diepe voren van 10 tot 15 meter breed ontstaan. Op een
andere plaats is de dijk over een lengte van ongeveer 100
meter weggeslagen en de watermassa heeft een sluiswach-
tershuïsje geheel vernield. Een modderige watermassa
stroomt in de richting van Hasselt. Ook de Demer is bui
ten haar oevers getreden en de wegen worden bedreigd.
Bevolking, geholpen door gendarmerie en militairen stel
len alle pogingen in het werk om het vee, dat in het water
dreigt om te komen, te redden.
Een doode.
De dijkdoorbraak van het Albertkanaal
heeft een doode geëischt, een chef-ingénieur
der werken die zich niet tijdig in veiligheid
kon stellen. Andere slachtoffers zijn niet
gevallen. Het kanaalgedeelte tusschen de
Sluizen van Hasselt en die van Diepenbeek,
een stuk van 3 K.M., blijft leegloopen in de
vlakte van de Denier. Honderden H.A.
grond zijn overstroomd. De geheele bevol
king van Hasselt is uitgeloopen' oan den
overstromingsramp gade te slaan.
Een dorp overstroomd.
Het geheele dorp Godscheid is over
stroomd. Gistermorgen, aldus een ooggetui
ge-verslag uit het Hsb., was reeds opge
merkt, dat de dijk begon te lekken. Toen
reeds was een onderzoek van deskundigen
gaande. Op het moment van de ramp be
vond de ir. Cougan, een Roemeen, zich
met twee opzichters bij het bedreigde ge
deelte. Opeens kwam de dijk in beweging.
Men hoorde nog even „Sauve qui peut"
roepen, toen brak de aarden wal door en
stortte zich 't water in het zes meter die
per gelegen terrein terzijde.
De ramp geschiedde met ongeloof
lijke snelheid. In enkele minuten
was de brug boven 't sluiscorciiplex
opengereten over een lengte van
ongeveer 100 meter. Een woonhuis
van een sluismeester werd met
betonnen fundeeringen en al mee
gesleurd, bedolven, geslagen en ver
nield. Brokken beton uit de be
schoeiing van het sluishoofd, meer
dan een meter dik, werden uit de
bedding gereten en het land inge-
slingerd.
Men vreest dat behalve de omgekomen in
genieur er meer slachtoffers zijn, want er
waren op dat moment menschen aan het
roeien en er waren ook kinderen in de wei
den aan het spelen. Een 25-tal koeien wer
den meegesleurd, doch konden voor het mee-
rendc'el weer opgevangen worden.
Al gauw deden in de omgeving geruchten
de ronde, over meer menschelijke slachtof
fers, doch zekerheid daaromtrent was nog
niet te verkrijgen. Er zijn vermisten, doch
die kunnen door den schrik bevangen, te ver
gevlucht zijn.
Gelukkig loopt de Demer op enkele hon
derden meters afstand van het kanaal en
kon de watervloed spoedig daardoor af
vloeien. Maar hierdoor overstroomde het ri
viertje zelf en dreigde de watermassa Hasselt
binnen te dringen.
Bodem onvoldoende gedicht?
Men vermoedt, dat de bodem, bekleed met
klei, niet voldoende is gedicht, hetgeen in
dertijd ook het geval was met het Juliana-
kanaal. Daar echter leidde dit niet tot zulk
een ramp. Het was overigens bekend, dat de
bodem ter plaatse zeer slecht was en opge
vuld moest worden bij den bouw van den
dijk.
Het was een triest beeld. Het huis van een
der sluiswachters hing boven de brug bijna
in de leegte. Aan de verbroken meerstoelen
naast de kleine sluis van het complex, ben
gelde een roeibootje. Overal verwoesting. Een
stroom van zand liep door de beemden. Het
water van het pand was intusschen bijna
afgevloeid. Met welk een enorme kracht dit
'zich er uit geperst heeft, ziet men aan de
overzijde, waar ook de betonnen bekleeding
is weggerukt. Het bleek, dat het meegesleur
de huis nog niet bewoond was. Het zou 1
Juli betrokken worden. Een andere dienst
woning was eerst sedert enkele dagen in ge
bruik. De verongelukte ingenieur der onder-
neniingsfirma, bevond zich eerst een dag in
deze omgeving.
Enorme consternatie.
Natuurlijk wekte de ramp een enorme con
sternatie in de omgeving. Met duizenden
togen de menschen naar de plaats des on-
heils. Uit Hasselt bewoog zich 'n groote me
nigte over het ander monument van tegen
slag, de noodbrug bij de ingestorte brug.
Vooral het dorp Godscheid, dat nog geïnun
deerd was, trok de belangstelling. Tal van
officieele personen als de burgemeester van
Hasselt, van enkele senatoren van Belgisch
Limburg, namen den toestand in oogen-
schouw.
Er cirkelde ook een vliegtuig 'boven de
brug in het overstroomde land, vermoede
lijk om te filmen. Deze ramp zal het waar
schijnlijk onmogelijk maken, nog dit jaar
het Albertkanaal in gebruik te nemen. Men
rekent op een half jaar om de brug te her
stellen. Het zal dus wel Januari 1940 wor
den, voordat er normaal kan worden geva
ren.
Streng onderzoek ingesteld.
Het nieuws van de ramp, die zich voor
doet slechts enkele weken voor de grootsche
officieele openingsplechtigheid van het ka
naal door den koning, heeft bij de burge
rij begrijpelijke verslagenheid gewekt. Vol
gende week zouden de parlementsleden en
de pers een bezoek brengen aan het kanaal.
Een streeng onderzoek zal door de regee
ring naar de oorzaak van de dijkbreuken
worden ingesteld. Zij zal daarbij de verant
woordelijkheid van de aannemers doen vast
leggen.
Een merkwaardig geluid uit
Hongarije.
De bekende Hongaarsche specialist in de
diplomatieke geschiedenis, dr. Lajos, heeft
een brochure geschreven over „Duitsch
lands kansen in een oorlog", welke brochu
re een groot succes heeft. Thans is de der
de editie verschenen, een uitzondering in
Hongarije. De schrijver bepaalt zich voor
namelijk tot beschouwingen uit de Duit
sche technische pers en geeft slechts wei
nig commentaar. Hierbij merkt men op,
dat in Hongarije geen werk kan worden
uitgegeven zonder stilzwijgende toestem
ming van de autoriteiten.
De schrijver verklaart, dat Hongarije in
vriendschap met Duitschland moet leven,
maar' toch het Hongaarsche doel moet na
streven. De Duitsche politiek streeft een
doel na, dat niet vereenigbaar is met de
Hongaarsche belangen. Hongarije wil de
vriend zijn van Duitschland, doch nooit
zijn dienaar of slaaf.
De schrijver merkt verder op, dat Duitsch
land geen kans heeft een oorlog te winnen
van de democratieën, noch door een blik
semsnellen oorlog, noch door een langza
men strijd.
Verbitterde stemming
in Engeland
Het volk wordt het boe Japan-
sche beleedigingen en Duitsche
schimpscheuten te slikken.
NIEUW SCHERP PROTEST AAN
TOKIO.
Langzamerhand maakt het Britsche ge
duld en verdraagzaamheid ten aanzien van
de gebeurtenissen in het verre Oosten plaats
voor een grimmige vastbeslotenheid en een
wil om desnoods kwaad met kwaad te ver
gelden. De schampere opmerkingen in het
grootste gedeelte van de Britsche pers vin
den gretig gehoor en zelfs Cliamberlain, de
zachtmoedige, spreekt thans in het Lager
huis van „onverdraaglijke beleedigingen".
Ook de toon der Duitsche pers over de on
derhandelingen te Moskou wekt hoe langer
hoe meer verontwaardiging, men begint ge
noeg te krijgen van de quasi-grappige toespe
lingen en opmerkingen.
Resumeerende: de stemming in Engeland
is onheilspellend, men dringt met klem er
bij de regeering op aan te tooncn dat ver
draagzaamheid geen zwakheid beteekent.
Inmiddels is opnieuw een zeer scherp gc-
I steld protest aan Tokio gezonden,
Officieele Britsche uiteenzetting
over den toestand. Wreedheid
der Engelsche soldaten een fa
bel.
De Engelsche legatie in Den Haag deelt
mede, dat de laatste berichten uit Palestina
bemoedigend zijn ten opzichte van het uit
den weg ruimen van den hinderpaal, dien
de houding der Arabische extremisten in
den weg leggen aan het herstel van de
orde.
Klaarblijkelijk vormen de aanslagen, die
hier en daar nog gepleegd worden de
laatste, desperate pogingen van de rebellen
om de mislukking van hun beweging te
verhelen. De ex-moefti van Jeruzalem is
tot wanhoop gebracht door het recente ver
bod van zijn terugkeer naar Palestina.
Van zijn standpunt gezien is de
ernstige aanwijzing voor het falen
der beweging gelegen in de omstan
digheid, dat de gewapende benden
terroristen de sympathie der dorpe
lingen hebben verloren. De rebellen
leiders maken zich geen illusies, het
geen duidelijk blijkt uit correspon
dentie, die in handen van de Engel
schen is gevallen en die wijst op liet
gedeprimeerde moreel der bandic
tenleiders.
Wel spant men zich nog in om de
wereldopinie ervan te overtuigen, dat alles
goed gaat met de zaak der rebellen. Opzich-
zelf staande, nietpolitieke aanslagen, zooals
moorden in verband met bloedvëeten, wor
den voorgesteld als daden, vallende onder
de „campagne voor de Arabische vrijheid",
waarmede zij in feite niets uit tê staan
hebben.
De z.cf. Britsche wreedheden.
Voorts zijn in verband met de toenemen
de vijandigheid der dorpelingen jegens de
terroristen talrijke verhalen in omloop ge
bracht over wreedheid van Britsche troepen
en politie, welke ten doel hebben het pu
bliek de overtuiging te geven, dat de regce
ring den dorpelingen nog vreeselijker leed
berokkent dan de rebellen met hun afper
singen en gewelddadigheden.
Deze verhalen worden overgenomen door
de Duitsche radiouitzendingen in het Ara
bisch en in andere talen tot vermaak van
de menschen in Palestina.
De werkelijke feiten echter spreken duide
lijker taal en de dorpelingen die te lijden
hebben gehad onder de plunderingen van
de bandieten toonen reeds den wen«;h, dat
de orde hersteld zal worden en dat zij door
de Britsche troepen zullen worden be
scherm d.
Een symptoon van dezen nieuwen geest
is de vorming in Nabloes van 'n „Pales
tij nsch hulp genootschap", opgericht door
aan de regeering trouwe Arabieren, die
trachten degenen, die wapens in hun bezit
hebben, door vreedzame overtuiging er toe
te brengen dezen wapens aan de autoritei
ten uit te leveren.
Zal Washington Japan de tan
den laten zien?
De mogelijkheid, dat de Amerikaansche
vloot naar de wateren in 't Verre Oosten
gezonden zal worden, „teneinde de agres
sieve neigingen aldaar in te toornen" wordt
te Washington besproken volgens William
Wile, den deskundige in buitenlandsche po
litieke aangelegenheden van de Washington
Star.
Wile geleeft, dat aan de moge
lijkheid gedacht wordt om een her
haling te geven van de bekende uit
zending der Amerikaansche vloot
rond de wereld door Theodore Roo-
sevelt in 1907, in het bijzonder met
het oog op Japan, Wile schrijft
voorts, dat de provocate, die Ja
pan ten aanzien van de Vercenigde
Staten uitvoert in Tientsin, Amoy
en Swatau veel ernstiger is dan het
eenvoudige sabelgekletter, dat het
snelle besluit van Theodore Roo-
sevelt tengevolge had.
Uit officieele kringen komt geen commen
taar ten aanzien van Wiles denkbeelden.
Tijdens vroegere perioden van spanning in
het Verre Oosten echter is de mogelijkheid
van een verplatsing van de Amerikaansche
vloot naar Hawaii of zelfs naar Manilla in
vlootkringen besproken.
Vóór Vrijdag a.s. opheldering?
Met betrekking tot de „latente Kabinets
crisis" heeft de minister-president 16 Juni
jl. in de Tweede Kamer gezegd: Het overleg
over de voorloopige begrooting is nog niet
ten einde. Een beslissing zal niet lang kun
nen uitblijven; zij kan voor het einde dezer
maand tegemoet worden gezien".
Voor het eindo dezer maand dat is dus
vóór Vrijdag 30 Juni a.s. Dan zal de regee
ring klaarheid schenken over de richtsnoe
ren van haar financieel beleid.
Nieuwe zet legen het Britsch—
Russisch overleg.
Worden eenerzijds de berichten over de
Russisch-Engelsche onderhandelingen steeds
optimistischer, anderzijds zijn er hardnekki
ge gerucliten over nieuwe politieke avances
van Duitschland ten aanzien van Rusland.
Deze pogingen zijn natuurlijk als tegenzet
bedoeld.
Volgens de Duitsche leiders zou het Anti-
Kominternpact geen bezwaar meer zijn voor
een Duitsch-Russiscli niet-aanvalsverdrag,
omdat het slechts betrekking zou hebben op
de communistische actie buiten de Sowjet-
Unie.
In dit verband krijgt een bericht van de
Times bijzondere beteekenis, volgens het
welk men te, Warschau meent, dat'de mis
sie van dr. Kleist en Böhning naar Estland
en Letland in verband slaat met den wensen
van von Ribbentrop, om deel tc nemen in
een garantie van de neutraliteit der rand
staten. De twee Duitsche vertegenwoordi
gers moeten, naar gezegd wordt, onderzoe
ken of de regeeringen van Estland en Let
land bereid zouden zijn een gemeenschap
pelijke garantie van Berlijn en Moskou te
aan vaarden. Men wijst er op, dat Litwinow
in 1935 heeft voorgesteld dat zulk een ga
rantie zou worden gegeven door Moskou,
Warschau en Berlijn. De Oostzee-staten ver
zetten zich hier toen echter tegen en men
liet het denkbeeld vallen.
Naar verluidt zou Berlijn de regeeringen
van Letland, Finland en Estland hebben ge
vraagd, hoe zij over een eventueel aanbod
van Duitschland aan Moskou betreffende
een gemeenschappelijke garantie voor de
onafhankelijkheid en integriteit van de drie
genoemde landen zouden denken. Indien de
Baltische landen hierop een voor Berlijn
bevredigend antwoord geven, zou de Duit
sche ambassadeur te Moskou, graaf von der
Schulenburg, opdracht krijgen zich formeel
met de Sowjetregeering in verbinding te
stellen.
Seeds brengt rapport uit.
De diplomatieke redacteur van de „Daily
Telegrapli" deelt mede, dat het ministerie
van buitenlandsche zaken gisteren een lang
telegram van den Britschen ambassadeur te
Moskou, Seeds, heeft ontvangen, waarin
laatstgenoemde een uiteenzetting heeft ge
geven van den stand der Britsch-Russische
besprekingen.
Het auto-schandaal te
Lonneker
Waarom de dronken bestuurder
niet in hechtenis werd genomen.
Strengere straffen voor roeke-
kelooze rijders.
Op de vragen van het Eerste Kamerlid
jonkheer von Bönninghausen betreffende het
nemen van maatregelen tegen roekelooze
bestuurders van motorrijtuigen, hebben de
ministers van Waterstaat en Justitie het vol
gende geantwoord:
De Wegenverkeerswet zal het den
rechter mogelijk maken, den be
stuurders. die zich aan roekeloosheid
of dronkenschap schuldig gemaakt
hebben, de bevoegdheid, motorrijtui
gen te besturen, voor den tijd van
vijf jaren en in geval van herhaling
binnen vijf jaar voor den tijd van
tien jaren te ontzeggen.
Wat de vreeselijke auto-ramp op 18 Mei
jl. te Lonneker betreft, waar een dronken
automobilist een aantal menschen dood
reed, heeft de minister van Waterstaat in
antwoord op vragen van het Tweede Kamer
lid van Lidt de Jeude medegedeeld, dat de
Wegenverkeerswet autobestuurders, die on
der den invloed van alcohol een doodelijk
ongeval veroorzaken, met gevangenisstraf
van ten hoogste drie jaren straft.
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINT t
Verwachting: Overwegend
droog, koude heldere och
tend, overdag gedeeltelijk
bewolkt en iets warnier dan
gisteren, meest zwakke
wind uit W. richtingen.
Voorloopige hechtenis kan echter,
slechts worden toegepast in geval
van een misdrijf, waarop gevange
nisstraf van vier jaren of meer is
gesteld.
Voor excessieve gevallen als het onder
havige heeft bij de regeling van de Wegen
verkeerswet de opsporingsambtenaar de be
voegdheid het rijbewijs in te vorderen van
den bestuurder, die onder den invloed van
alcohol, op den weg wordt aangetroffen.
De minister bevordert zooveel mogelijk,
dat de wegenverkeerswet spoedig in werking
zal treden.
Briefgeheim wordt niet geschon
den, doch toezicht op de corres-
pondentie in het belang der orde
noodzakelijk.
Op vragen van het Tweede Kamerlid Don
ker betreffende het inbreuk maken op het
briefgeheim ten aanzien van Duitsche vluch
telingen, hebben de ministers van Justitie
en van Binnenlandsche Zaken als volgt ge
antwoord:
Toezicht op de correspondentie van Duit
sche vluchtelingen heeft uitsluitend plaats
voor zoover deze in kampen of tehuizen zijn
opgenomen. Dit toezicht is noodzakelijk. Óp
het briefgeheim (art. 166 der Grondwet)
wordt ten deze geen inbreuk gemaakt.
In de kampen en tehuizen, welke op grond
van het vreemdelingenreglement voor vluch
telingen zijn ingericht, pleegt uitgaande post
hij de kampleiding open te worden ingele
verd en zooveel mogelijk te worden gelezen.
De vluchtelingen zouden zich bijv. op
ontoglaatbare wijze over buitenlandsche
toestanden kunnen uitlaten en dit zou o.a.
niet in het belang der in het buitenland
wonende familieleden kunnen zijn.
Ten aanzien van de binnenkomende post
heeft uitzonderingen daargelaten ope
ning plaats, doch lezing pleegt hier slechts
steekproefsgewijze te geschieden.
In het belang der orde en tucht in de
kampen en tehuizen kan aan de zeer ge
schakeerde bevolking vooral in den eersten
tijd geen ongecontroleerd contact met onbe
kende derden, meest vreemdelingen, wor
den toegestaan.
De ministers zijn echter voornemens, met
handhaving van den controle op corres
pondentie naar het buitenland, te bevorde
ren, dat zoowel de opening als de lezing
van de overige correspondentie worde be
perkt tot die gevallen, waarin zulks om
bijzondere redenen wenschelijk wordt ge
acht.
„KOOPT GEEN JAPANSCHE GOEDEREN!"
De „News Chronicle", dc „Daily Herald"
en andere voorname Engelsche dagbladen
sporen de Britsche huisvrouwen aan, geen
Japansche goederen te koopen.
Ook dringen zij er bij de regeering op aan
de hulp aan China zooveel mogelijk te
versterken.
Anti-Britsche propaganda weinig
succesvol. Nieuwe Incidenten
te Tientsin, In Swatau is het
rustig.
Het gerucht gaat, dat dc Japansche au
toriteiten besloten hebben de blokkade te
verscherpen, teneinde de autoriteiten van
de FranschBritsche nederzetting te dwin
gen de eischen van de voorloopige regeering
te Peking in te willigen. Deze eischen zijn
Vrijdag j.1. overhandigd aan de ambassa
deurs van Frankrijk en Engeland en heb
ben tot doel de samenwerking van de auto
riteiten in de concessie te krijgen in den
strijd tegen de communistische elementen
en de aanhangers van Tsjang Kai Sjek,
alsmede in het niet aanvaarden van de
munt van Tsjoenking.
Anti-Britsche propaganda geen
succes?
De antï-Britsche beweging, die door de
Japanneezen wordt georganiseerd, maakt
geen vorderingen onder de Chineesche be
volking. Een massabetooging, waarbij
duizenden studenten, onderwijzers en koop
lieden bevel hadden gekregen aanwezig te
zijn, bleek een volkomen fiasco.
Slechts vijfhonderd personen waren opge
komen en de optocht, die daarna gehouden
werd, wekte geen belangsteling. De onder
Japansche controle staande pers drukt
kolommen anti-Britsche propaganda dage
lijks af, doch maakt slechts weinig bekeer
lingen. Vele Chineezcn verklaren tegenover
Engelsohcn, dat zij gedwongen zijn den
schijn aan te nemen anti-Britsch te zijn,
terwijl zij dat in werkelijkheid niet zijn.
Het belangrijkste van de betoogingen was
nog een reusachtig portret van Chamberlain
met zijn parapluie, dat steeds getoond werd,
zoodra de geestdrift scheen te verslappen.
Nieuwe Incidenten te Tientsin.
Gisteren zijn wederom incidenten gemeld,
waarbij personen gedwongen werden zich
geheel te ontkleeden. Het feit, dat dezelfde
namen terugkeeren bij dusdanige incidenten
wordt verklaard doordat de betrokken per
sonen de eenige Kngelschcn zijn, die de con
cessie om zakenredenen verlaten.
De intimidatie dér winkeliers in de conces
sie duurt voort, de voedselvoorziening blijft
zeer slecht. Te Swatau schijnt de toestand
iets rustiger te zijn. Zaterdag en Zondag is er
nog bloedig gevochten. De scheepvaart blijft
daar nog -steeds aan strenge beperkingen
onderhevig.
