IOLDERDAG?
Jhr. Ir. van Kretschmar van Veen vertelt
Wat is er met den
Wieringermeer
Waschdag te Wieringerwerf
De feestcommissie en vooral
haar voorzitter opzij geschoven
Een Hollandsch polderlandschap in Argentinië
Donderdag 29 Juni 1939
Tweede blad
Reeds thans gekibbel over de eerebaantjes
tijdens het verwacht Koninklijk bezoek in 1940
(Niet van onzen gewonen correspondent).
21 Augustus! Dag van het droog-
vallen der Wieringermeer! Pol'der-
dag!
Zoo is het steeds geweest, en on
getwijfeld zou deez' historische da
tum altijd ook zijn gebleven een
dag van feest voor alle Wieringer-
meerbewoners, ware het niet niet,
dat de laatste helft van Augustus
voor het landbouwende deel
der bevolking, dat dan zwoegt en
slaaft om den oogst binnen te ha
len, eigenlijk zeer ongeschikt is om
er eens ,uit te breken" en rond te
springen als; dartele veulens in de
weide.
Daarom is het vorige jaar besloten om
'dezen plaatselijken feestdag in het ver
volg te houden begin Juli, opdat zoowel
boer als burger zich aan gepaste feest
vreugde zou kunnen overgeven.
Echter, we zijn thans reeds in de. laatste
week van Juni en nog steeds is de datum
der feesten niet vastgesteld.
Wat is er met den Polderdag?, be
gint men zich dan ook af te vragen
en tal van niet altijd controleerbare
geruchten doen de ronde.
Vast staat echter wel, dat ook bij dit
feest, zoo bij uitstek geschikt om de een
heid van het Nieuwe Land te demonstree-
ren, de voor onzen polder reeds bijna tra
ditioneel geworden splijtzwam haar funest
werk heeft gedaan.
Daarbij schijnt nog te komen, dat allerlei
persoonlijke ijdelheidjes een rol zijn gaan
spelen, zoodat de viering van ons plaatse
lijk feest in de verdrukking komt.
Als eerste belemmerende factor is de
greep naar de macht in de organisatie
commissie te beschouwen.
De Wieringermeerdirectie 'hééft het
initiatief genomen om het vólgende
jaar, 1940, het tweede lustrum jaar,
den polderdag niet alleen op groot-
sche wijze te vieren, maar wil ook
naar men algemeen aamieemt
trachten daaraan luister bij te zet
ten door een Koninklijk bezoek.
Een lofwaardig streven!
Immers, daardoor komt onze fraaie polder
opnieuw in het brandpunt der belang
stelling te staan, terwijl het - bezoek van
onze Vorstin tevens zal kunnen worden
gezien als een bewijs, dat onze jonge ge
meenschap -Vh blijvend mag verheugen in
de Hoogste -belangstelling. Zeker zal dit er
toe bijdragen om de ongerustheid te tem-
peren, welke hier en daar gaat heerschen
over de politiek der overname van rijks
eigendommen en de financieele positie der
nieuwe gemeente ha 1941.
Op 24 Mei j.1 .riep daarom burgemeester
Smeding een vergadering bijéén van be
stuursleden van enkele vooraanstaande ver
cenigingen, teneinde et noodige contact, te
leggen om den pold- rdag 1940 op broeder
basis te vieren.
En daarmede begon de ellende!
Want deze vergadering had een zeer
bitteren bijsmaak, omdat de voorzitter
der polderfeestcommissie, dokter Hoog
kamer, die, zooals algemeen bekend is, nu
niet bepaald enfant chéri is van hetWie-
ringermoerbestuur, toen juist met vacantle
was, terwijl toch deze vergadering weinig
anders kon worden opgevat dan als een
poging om de pol derf eestcommissie opzij te
schuiven en over haar hoofd heen contact
met de bevolking te zoeken.
Terecht of ten onrechte betwijfelt men
dan ook vrij algemeen of de datum van het
bijeenroepen dezer vergadering, iuist tij
dens de vaoantie van den voorzitter, wel
zoo toevallig is geweest.
In een twee dagen later gehouden verga
dering van de pol derf eestcomimissie, waar
dokter Hoogkamer nog niet aanwezig kon
zijn bepaalden de leden dier commissie hun
houding.
De bom barstte verkeerd en de
polderfeestcommissie, overtuigd dat zij tot
dusver haar taak naar behooren had ver
richt, bedankte er voor om, nu er Hoog
Bezoek kwam, zich door anderen te laten
vervangen en stelde man voor man baai-
mandaat ter beschikking van het gemeen
tebestuur.
Als men ons in 1940, het, „grootc"
jaar, niet kan gebruiken, laat men
zich dan ook in 1939 maar redden,
zoo redeneerden de best,uurderen.
Zeer in bet kort werd burgemeester Sme
ding dit besluit medegedeeld en deze riep
daarop op 2 Juni j.1. nogmaals de feestcom
missie bijeen.
Nu was ook dokter Hoogkamer aanwezig
Dezen werd toen verzocht liet voorzitter
schap te willen blijven waarnemen en de
commissie om intact te blijven. Dokter
Hoogkamer, evenals een groot aantal com
missieleden meenden echter voor de eer te
moeten bedanken. Naar men ons mededeel
de had het raadslid, de heer van Oers reeds
eerder bedankt, omdat hij zich niet veree
nigen karn met d<e bezetting van het pen
ningmeesterschap. Hierop komen wij moge
lijk nader terug.
Intusschen is dus de toestand thans zoo,,
dat het gemeentebestuur vermoedelijk ge
assisteerd door enkele oud-poklerfeestbe-
stuurderen de feesten dit jaar zal organi-
seéren en naar wij vernemen bezig is o.a.
een circus te engageeren.
Overigens zijn wij er van overtuigd, dat
als wethouder Peters de hoofdorganisatie
van een en ander zou worden toevertrouwd
de bevolking zeker een goed feest zou krij
gen. Zijn Edelachtbare beeft, op dit gebied
zijn sporen verdiend,' waarbij wij o.a. her
inneren aan het zeer geslaagde jubileum
feest der Medemibl'ikker gasfabriek. Maar...
de kwaliteit Van het feest doet aan bet weg
werken van de feestcommissie niets af.
Heel erg hecht schijnt de band tusschen
gemeentebestuur en overgebleven com
missieleden toch ook alweder niet
te zijn, althans men mompelt over ver
der aftreden van bestuursleden, die 'onge
acht of de houding van dokter Hoogkamer
in andere zaken hun sympathie heeft of
niet, toch ongaarne zien dat deze autoriteit,
opzij wordt gedrongen.
Hoe dit ook zij, er is weer eens een
„hartig" geschil in ons nieuwe land. Een
vloed van veelal oncontroleerbare geruch
ten doet de ronde, en een fluistercampagne
met allerlei minder moois tot onderwerp
doet haar afbrekend werk.
Het is nu maar te hopen, dat
hieraan spoedig een einde zal wor
den gemaakt, door het vaststellen
van de datum voor het Pold'crfeest
1939.
Onze bevolking hoeft in dit feest, lee-
ren zien een symbool van de onder
linge lotsverbondenheid en vooral
de eerste pioniers, die zich jaren
geleden neerzettenop de nog- dras
sige aarde van''hét nieuwe, jonge
Nederland, zouden zekér ongaar-
rie zien dat het jaarlij'ksche polder-
feest niet kon doorgaan of niet eens
gezind kon worden, gevierd als ge
volg van de spanningen, welke .on
ze nieuwe gemeenschap kenmerken.
Gemeentebestuur, feestcommissie er is
voor U een taak! Tracht een compromis te
vinden en geef, ons polderbewoners, onzen
dag van feest, uren van blijde herinnering!
Katholieken beleedigd.
Meermalen werd in de pers geschreven
over bevoorrechting v. Roomisch Katholieke
aannemers bij den bouw van een kerk met
gemeente-subsidie te Eindhoven.
Volgens de Leidsche Crt. schrijft het. chris
telijk tijdschrift „Gemeentebeleid" over deze
kwestie o.m. het volgende:
„Het is de gewone taktiek van de room-
sche leiders. Allen mede betelen voor de
belangen, en, als er wat te verdienen is of
te verdeelen van de verkregen middelen,
dan komen daarvoor alleen roamschen in
aanmerking."
De Leidsche Crt., voegt hier aam toe:
We protesteeren tegen deze grie
vende beleediging. De katholieken
behoeven in ons vaderland zich toch
niet aldus te laten grieven en belee-
digen?
Wat de zaak van die Ehidhovensche kerk
zelf betreft, memoreeren we even, wat wij
onlangs schreven. In Eindhoven wordt een
katholieke kerk gebouwd met 10 pet. geld
uit de Overheidskas; en er kunnen alleen
katholieke aannemers aan verdienen. In
Leiden wordt een Protestantsöhe kerk ge
bouwd met85 pet. 'geld uit de Over
heidskas; en laat burgemeester Gerrevink,
die in de buurt woont, eens informeeren,
hoeveel roomschen er iets aan hebben ver
diend in den loop der jaren, hoeveel room-
sche aannemers, hoeveel roomsche arbei
ders!
Worden de Protestanten hier niet be
voorrecht?
Moge de redactie van „Gemeentebeleid"
begrijpen, zoo besluit de Leidsche Crt.,
en wij hebben alsnog hoop, dat zij het be
grijpt en het naar aanleiding van het door
ons geschrevene zal toonen dat ook de-
roomschen rechten hebben op eer en goe
den naam!
Chaos of gezonde groei?
„Verkeerde bemoeizucht" schrijft het Han
delsblad (lib.) boven een artikel, waarin het
blad tegen de saneering van de wilde bin
nenvaart in het kader der vervoerscoör-
dinatie té velde trekt.
De particuliere ondernemer, die verkeerd
calculeei't, heeft hiervan, aldus het blad,
de nadeelige gevolgen zelf te dragen, met
het faillissement als uiterste consequentie.
Niettemin begeert hij de vrijheid om baas
te zijn en te blijven in eigen bedrijf; en
jegens betuigingen van de oveiheid, dat
deze hem wel tegen zijn concurrenten, ja
zelfs tegen zijn eigen onbekwaamheid zal
beschermen, gevoelt hij een begrijpelijk
wantrouwen. De Spoorweg daarentegen,
met Overheidssteun in stand gehouden,
blijkt de ecnige warme voorstander te zijn
van deze wettelijke regeling, die zich zoo
leuphemistisch aandient, als middel tot co
ördinatie, tot taakverdeling, tot het her
stellen van orde in een chaos...
Waarin bestaat dan deze chaos?
aldus de voorstanders van vrije
bedrijfsvorming. De minister ziet
voor wanorde aan wat eenvoudig ge
zonde groei is, met alle verschijnse
len van dien. Aldus beschouwd,
verkeert -iedere stad, iedere per
soon in. onophoudelijke verande-
Het jongste dorp van Nederland
Staat in een goed gerucht!
En daarom „nam" de vlugge krant
Het even uit de lucht!
I-lier troont immers het wijs bestuur,
Dat 't lot der Meer b.epaalt,
Hoewel -zijn roem van uur tot uur;
Met centimeters daalt
Snakt niet de Polder naar een raad
Van eigen makelij?
Naar ècht-gemeentelijken staat,
Van vreemde smetten vrij?
Maar wie dit vredig dorpje ziet
De hoofdstad eens der Meer??
Speurt niets van dat bestiers-verdriet,
Ziet huiskens en mooi weerl
Het hangt - ook niet de vuile wasch
Uit voor den fotograaf!
(De krant speurt tóch, altijd te-pas
De zondaars, boos-of-braaf).
LIE.
ring. Stabiliseering op bepaalde
hoogte of vormen staat gelijk met
verstarring, met vastroesten in
sleur, met bureaucratische verstee
ning.
Aldus is het in een vorige periode met
onze spoorwegen gegaan. Aldus zal ook
het lot zijn van ieder bedrijf dat veilig
te rusten worden gelegd. En hiertegen nu
maken vooral de verladerskringen ernstig
bezwaar. Zij hebben een transportwezen
noodig, dat elastisch met hun eischen kan
meeleven, en dat een prikkel blijft behou
den om op de wenschen der klanten zelfs
vooruit te loopen.
En dan die geheel overbodige bemoeie
nissen met het z.g. „eigen vervoer". Waar
om niet eenvoudigweg gezegd dat ieder
bedrijf volle vrijheid moet bezitten om
zijn goederenvervoer te doen bewerkstelli
gen precies zooals hem .dit pas, dus per
spoorweg, schipper, vrachtauto, postdienst
of desgewensoht met eigen voer- of vaar
tuigen? Waartoe nog zijdelings aan dit be-
sch i kkingsrecht gek n abbel d
Tariefmachtigingswet
Verlenging termijn aangenomen
In afwijking van het reglement van orde
kwam gistermiddag in de Tweede Kamer
het wetsontwerp afwijking van den in art.
1 der Tarief machtigingswet 1934 opgeno
men termijn, hoewel het, niet op de agen
da stond, dadelijk in openbare behandeling.
Er was blanco eindverslag uitgebracht. I-Iet
ontwerp werd zonder debat en z.h.st. aan
genomen.
Deze wijziging der Tariefmachtigingswet
heeft ten doel de termijn, binnen welke de
Staten Generaal de inmiddels bij voorbaat
ingevoerde wijziging der Tarief wet moeten
goedkeuren, te verlengen, daar de behande
ling der Tarief wet binnen den gestelden
termijn van 6 maanden niet meer mogelijk
was.
WIERINGERMEER
Goed bestaan voor onze boeren en tninders!
Dezer dagen had een vertegenwoordiger van het
A.N.P. een onderhoud met jhr. Ir. H. J. van Kretschmar
van Veen, inspecteur bij den Cultuur-Technischen Dienst
van den Wieringermeerpolder, die eenigen tijd geleden in
ons land is teruggekeerd van een studiereis naar Argen
tinië, welke hij tezamen met ir. B. D. H. Teilegen in op
dracht van een groep Nederlandsche financiers heeft ge
maakt, teneinde een onderzoek in te stellen naar de inpol-
derings- en kolonisatiemogelijkheden van het deltagebied
van de Rio Parana, ten noorden van Buenos Aires.
BUENOS AIRES HEEFT ZUIVEL EN
GROENTEN NOODIG!
De regeering der provincie Buenos
Aires bleek er zeer veel prijs op te
stellen, dat juist Nederlandsche
boeren het ontginningswerk in de
Parana-delta ter hand zouden ne
men. Zij wilde elke bonafide Neder
landsche combinatie optie op het
grootste deel der haar beboorende
deltagronden geven en toen bleek,
dat van Nederlandsche zijde inder
daad groote belangstelling bestond,
maar dat men daar vreesde, dat
geen enkel plan kon worden ge
maakt zoolang men niet over vol
doende gegevens beschikte, ver
klaarde de minister van publieke
werken der provincie Buenos Aires,
Bustillo. zich bereid, in de kosten
van het door Nederlandschedes
kundigen in te stellen onderzoek
de helft bij te dragen.
De belangstellende groep Nederlandsche
financiers zorgde voor de andere helft- van
de kosten, en zoo kon in September j.1. dan
ook een opdracht worden gegeven aan de
N.V.. Grondverbetering en Ontginning Mij.
Grondmij., welke jhr. ir. van Kretschmar
van Veen voor bei landbouwkundig onder
zoek en korten tijd later ir. Tcllégcn, voor
het waterbouwkundig onderzoek naar Ar
gentinië zond, waar zij ieder ongeveer' een
half jaar zouden, blijven. Ir. van Kretsch
mar is als eerste teruggekeerd, terwijl ir.
Tellegen in den loop van Juli in Neder
land terugkomt, waarna beide deskundigen
spoedig hun zeer uitvoerig rapport gereed
hppen te hebben.
Het water bedreigt de reeds
gevestigde boeren.
Behoudens een verblijf van enkele we
ken te Tres Arovos en verschillende be
sprekingen te Buenos Aires heeft ir.
Kretschmar ongeveer vier en een halve
maand in de Parana-delta vertoefd. De
totale oppervlakte van deze delta bedraagt
(300.000 H.A., waarvan 100.000 H.A. eigen
dom zijn van de provincie Buenos Aires.
Dit gebied wordt doorsneden door de vele
zijarmen en takken zoowel van de Parana-
rivier als van de Uruguav-rivier, die het
verdeelen zoowel in eilandjes met een op
pervlakte van slechts enkele hectaren ais
in eilanden van 20.000 H.A., dus ongeveer
ter grootte van de Wieringermeer. Op en
kele randgebieden zijn hier en daar boe
renbedrijven gevestigd, die op primitieve
wijze tuinbouw en fruitteelt beoefenen. Pri
mitief moet deze bebouwing reeds daarom
zijn, omdat telkenmale bij hoog water de
deltagronden onderloopen, zoodat de hui
zen en schuren op palen zijn gebouwd. Van
beteekenis zijn deze bedrijfjes dan ook niet,
al kunnen de hier gevestigde boeren ook
redelijk rondolflmen. doch praetisch kan
men zeggen, dat bet gehecle gebied nog
vrij is en op ontginning voor intensieve
bebouwing ligt te wachten.
Bedijking noodig!
Daartoe is slechts noodig bedij-
king en inpoldering yan de laag
gelegen gedeelten, bemaling van
de ingepolderde gebieden, op de
wijze als o.a. ook in de Biesbosch
gebeurt, een werk dus, dat onzen
Nederlandschen ingenieurs al bij
zonder vertrouwd is en waarom
trent ir. Tellegen aanstonds na zijn
terugkeer waarschijnlijk interessan
te bijzonderheden zal kunnen mede-
deelen.
Ir. van Kretschimar van Veen heeft in het
bijzonder de landbouwmogelijkheden, bo
demgesteldheid en marktsituatie bestu
deerd. Voor het kolonisatieprobleem is van
het grootste belang, dat het deltagebied ge
legen is in een gematigde luchtstreek, met
een gunstiger klimaat dan hetNederland
sche, maar overigens zelfs nog niet sub
tropisch.
Er groeien dan ook, evenals in het
Nederlandsche polderland, wilgen
en populieren en als het land een
maal ingedijkt is en het Friesche
of roodbonte vee er graast, zal het
in vele opzichten aan het Holland-
sche polderlandschap herinneren.
Ideale grond.
Ir. van Kretschmar heeft verscheidene
grondmonsters meegebracht, die. zijn onder
zocht en geanaliseerd door prof. dr. J. Hu-
dig, hoogleeraar in de landbouw-scheikunde^
aan de Landbouwhoogeschool te Wagenin-'
gen. Deze heeft reeds gerapporteerd, dat
de samenstelling van den grond van een
zeldzaam ideale structuur is, die bij groote
bevochtiging voor 100 procent aan de pro
ductie kan deelnemen. De bodem is bedekt
met een laag humeuze veenachtige zwarte
aarde, met veel minerale bestanddeelen,
daaronder een laag humushoudende klei,
vervolgens een tweede kleilaag en tenslotte
zand. Volgens prof. Hudig vindt men een
„dergelijke bodemstructuur slechts in eenigc
zeer vruchtbare gedeelten van Californië
en van de Povlakte in tlalië.
Deze grond leent, zich bij uitstek voor
veeteelt en vooral voor tuinbouw en fruit
teelt. Het spreekt vanzelf dat men er in 't
groot vee zou kunnen fokken of er graan
zou kunnen verbouwen, doch dat zou nooit
op zoo gunstige voorwaarden kunnen geschie
den als verderop in de pampas, waar zoo
veel slachtvee en graan vandaan komt, dat
ook uit economische overwegingen deze .tak
ken van landbouw voor het Paranagebied
niet in aanmerking komen.
Een stad heeft voedsel noodig!
Daarentegen kwam ir. van Kretschmar
bij zijn onderzoek van de markt toestanden
en afzetmogelijkheden te Buenos Aires tot
de conclusie, dat deze bloeiende reuzenstad
met bijna 3.000.000 inwoners ongeveer
een kwart van de geheele bevolking van
Argentinië leeft hier bijeen dringende be
hoefte heeft aan grooteren toevoer van
versch fruit, versche groenten en zuivelpro
ducten van goede kwaliteit, alsmede van
pluimvee en eieren. De meeste tuinbouw
producten worden thans aangevoerd uit liet
1800 km. verwijderde Rio Negro-gebied, ter
wijl boter en kaas, .waar Argentinië nog
van uitvoert, in kwaliteit verre ten achter
staan bij de Nederlandsche producten.
Ir. van Kretschmar is dan ook
van mecning, dat Nederlandsche
tuinders, die in het Parana-gebied,
dat.voorzoover het voor inpoldering
in aanmerking komt in zijn verste
uithoeken slechts 100 k.m. van Bue
nos Aires verwijderd is, de hun
vertrouwde producten van gelijke
kwaliteit als in Nederland kunnen
verbouwen, .daarvoor op de markt
van Buenos Aires goede prijzen
zullen kunnen maken, los van de
fluctuatie van de wereldmarkt en
mits de afzet georganiseerd wordt,
Avat men bij de vestiging van een
Nederlandschenederzetting gemak
kelijk in de hand.heeft.
Dan zal de Nederlandsche kleine boer,
die op het oogenblik in het vaderland geen
grond kan vinden om er een bedrijf op te
vestigen, en ondanks alle ontginningswerk
en cle drooglegging van den Zuiderzeepolder
dreigt dit landge'brek in de komende jaren
steeds grooter te worden een welvarend
bedrijf kunnen stichten onder hem ver-
trouwde climatologische omstandigheden,
in een hem vertromvd landschap, zij het
ook aan den anderen kant van den evenaar
Plannen
Het, staat nog niet vast op welke Avijze de
plannen verder zullen Avorden uitgeAverkt.
Venvacht Avordt, dat er in Nederland vol
doende belangstelling zal bestaan om, met
steun van Argentijnsche zijde, het inpolde-
ringsAverk ter hand te nomen. De grond
prijs behoeft per hectare niet grooter te
zijn dan elders en zij, die er zich vestigen
zullen groote hypotheken ter beschikking
kunnen krijgen, die op langen termijn kun
nen worden afgelost, zoodat zij uiteindelijk
op eigen grond zitten.
Noodig is. zoo besloot de Wieringerrneer-
deskundigo bet interessante onderhoud,
naast een klein bedrijfskapitaal voor den
overtocht en de vestiging, in de allereerste
plaats grondige vakkennis, want het is juist
daaróm en om de goede reputatie van den
Nederlandschen land- en tuinbouw, dat men
m Argentinië gaarne zou zien, dat de Ne
derlanders de inpoldering van de Parana-
Dclta krachtig aanpakken en er een bloei
ende Nederlandsche kolonie op' stichten.