Staatsraad Kooien kabinetsformateur orlogsgevaar ligt in Oost-Europa Arabieren tegen den Moefti DAGBLAD VOOR HOLLAND'S NOORDERKWARTIER Conferentie van 2% uur op het Kremlin Ëen Duitsch-Poolsch accoord De Brit mag niet alles weten Mandsjoekwo-conflict duurt nog voort Duitschland roept lichtingen op Fransche Katholieke geestelijkheid aangevallen Ernstig spoorwegongeluk te Milaan Laan, Schagen, Tel. MAANDAG 10 JULI 1939. 83e Jaargang. No. 10926. tl«' N.V. Uitg.-Mif. ..HoHw* Koofdffftwort^f" zullen frankrijk en ENGELAND DE EISCH TOT GARANTIE VAN NEDEH- lAND EN ZWITSERLAND zaten vallen? de beteekenis van het w00bd „garantie" is de iroote moeilijkheid. De diplomatieke redacteur van de Sunday Times schrijft naar aan leiding van de onderhandelingen met Busland, dat Frankrijk noch Groot Brittannië den wensch der Sovjet Unie in twijfel trekken tot een over- jenkomst te geraken en dat men blijft hopen, dat het mogelijk zal zijn teil formule te vinden, welke de ge varen van een indirecte agressie dekken. Daarvoor, aldus het blad, zouden wij de garantie der kleine mogendheden van het westen door Rusland kunnen laten vallen, daar het gevaar, waartegen men zich wil dekken, vooral in het Oosten ligt. t beteekent dus het laten vallen der ga- Een zeer lang onderhoud. artiki mtfüu nt'e van Nederland en Zwitserland, ik ze toi een hebh ^trent ^et onderhoud op het Kremlin lieravond tusschen de ambassadeurs van leefi P'and en Frankrijk, Seeds en Naggiar w prang met Molotof, wordt medegedeeld, volo-d v ^an^ste is geweest, dat tot nu i da°- ma t'oor deze polititci is gevoerd. Het duur n da°- v uur* sneDe opeenvolging van de da°-°to< sprekingen duidt op een versneld ryth- e van c'e onderhandelingen, doch men aar waa kan nog geen ernstige voorspellingen stukje tPGn over d°n duur hiervan. meestlGewn het moeilijke karakter van de be- ari moei sekingen, welke ten doel hebben den'vre- gen naasin Europa te bewaren en het lot van a dat wa eivcheidene derde mogendheden, zullen de oesten z tsprekingen nog een week, of langer kun- ze wild is duren, voordat nadere mededeelingen tevore worden gedaan over de resultaten, zelfs in dien men eerder in beginsel tot overeen stemming komt. In de verklaring, welke door het agent schap Tass omtrent de besprekingen in het Kremlin gisteravond is gepubliceerd, wordt gezegd, dat „geen definitief resultaat is be reikt." Het woord „garantie" is zeer moeilijk! De „Times" publiceert een inter view met Munters, den minister president van Letland over dc Britsch-Fransche onderhandelingen met Moskou. De voornaaYnste bron van misverstand, aldus Munters, is het gemis aan duidelijkheid over de beteekenis van het woord garantie. Het doel der huidige onderhandelin gen is niet garanties te geven, maar' een verdrag van wederzijdschen bij stand tusschen Groot Brittannië, Frankrijk en de Sovjet Unie. De moeilijkheden zijn voortgesproten uit den wensch andere landen aan dit stelsel van wederzijdschen bijstand te verbinden. Daarbij kwam de kwestie der garanties te voorschijn. Letland wenscht geen garantie voor zijn onafhankelijkheid, omdat deze een politiek feit is welke buiten beschouwing blijft. Indien, aldus Munters, een zoodanige garantie gegeven werd en later weer inge trokken, zou dat dan beteekenen, dat de on afhankelijkheid van Letland verzwakt zou zijn? Letland wenscht ook geen garantie voor zijn grenzen, want daartoe heeft het verdragen welke zijn territoriale onschend baarheid bepalen. Óm duidelijke redenen is Letland niet in staat allianties met de groo te mogendheden 1e sluiten, en daar de vol kenbond zich niet in staat heeft getoond de veiligheid van verscheidenen zijner leden doeltreffend te waarborgen, blijft Letland niets anders over dan een strikte neutraliteit welke het voornemens is met alle ter be schikking staande middelen te verdedigen. tijd goed aan mij! i was zij Ie groot! de wan n die me op let (PUSCHLAND ZOU O.M. to DIPLOMATIEKEN 1 Lx jTCN TE ONTVANGEN. e ze\v3 KINDERSPEELPLAATS» TE DANTZIG. ^en U.P.-telegram uit Parijs meldt, mff *n officieele kringen berichten wetei' lelijk ge- VAN NEDER- STEUN WEN- VREEMDE uit Berlijn zijn ontvangen, die mel den, dat het Duitschc rijk een over- soLwii«nkomst met Polen inzake Dantzig den 20 ioverwegïngne emt. 7 uur c tijd. I> w» berichten, die afkomstig zijn uit di- 10 ft- ploajlieke kringen in de Duitsche hoofd- •lad, worden de Parijs opgevat als een po- Bittfl van Duitschland, om door een terug tocht In de kwestie van Dantzig, diploma- tiekcj steun te verwerven bij de Europee- *che erisis, die nu weer in de laatste helft leeri'i Van Augustus verwacht wordt, cl Duitsche rijk schijnt te pogen, vriend- groet® chappelijker relaties te vestigen met een fwtal staten, die van Berlijn vervreemd van ee 5n iu" den laatsten tijd van eenzijdige ac- jongen 'e&> zooals de aansluiting van Oostenrijk, ben he-® schending van het accoord van Mün- ei henirhet Memel-vraagstuk, en de inlijving gedeeld! Tsjccho-Slowakije. die „uit gen ivormi net het ing va» de op- elite it men in. Het omni' ea en ze- at een wordt !en en eener* gen is 1 men mpro* keers- eszins grijke pe diplomatieke actie van Duitsch 'and zou zich volgens deze be richten vooral richten op Neder land en een aantal Zuid-Amerikaan sche staten. In officieele kringen te Parijs is tevens bericht ontvangen, dat Italië in Alba- .le °P intensieve wijze wegen gaat aan- >4» met' bedoeling de bewegingen cc Italiaansche strijdkrachten in dat te vergemakkelijken. „Dantzig is sterk". gouwleider Forster heeft gisteren voor vriieerst een toespeling gemaakt op het is »°l uS te ^antziK toen hij zeide „Danzig sterk, de mannen v. Dantzig weten, hoe Beweer te hanteeren en zij zijn bereid mocht dit T zijn ^0en' wanneer Het noodig Soldaatje „spelen" ^p^ toccespondent van Reuter heeft een den n- ^bracht aan de verboden zone op den b°fsberg te Dantzig, waar volgens iiin.* ijl^e nazi-pers een kinderspeel- Plaats werd aangelegd. Hij vertelt hoe hij op weg daar in tal van Oost-Pruisische mili taire vrachtauto's zag, die zich naar den top van den heuvel bega ven met een door een dekzeil ver borgen lading. Op den heuveltop, die door prikkeldraadversperring was omgeven, zag de Reutercorres- pondent luchtafweergeschut opge steld staan. Kort nadat hij den top had bereikt, ver schenen twee schildwachten, die hem, na zijn fototoestel te hebben afgenomen, ver zochten mee te gaan. Wij liepen, zoo vertelt hij, langs zoo goed als voltooide barakken naar het wachthuis. Op een open plek telde ik meer dan 50 nieuwe militaire vracht auto's, alle met Oost-Pruisische nummer borden. Half tusschen de boomen verborgen lagen veldkeukens en er dichtbij schenen met dekzeilen bedekte tractors voor kanon nen te staan. Op de vraag van een Heim- wehrmann, wat ik in het verboden gebied kwam doen, zeide ik, dat ik naar de kin derspeelplaats kwam kijken. De correspon dent kon gaan, nadat hem de film was ontnomen. Op zijn vraag, of de honderden jongemannen in olijfgroene politieuniformen met moderne wapens en handgranaten de kinderspeelplaats zouden gaan gebruiken, werd hem geantwoord: dat hangt van de toekomst af, doch hopelijk niet. Uit Warschau wordt gemeld, dat aan de vroegere PoolschTsjechische grens in Tesclien Duitsche troepen zijn geconcen treerd. De troepen hebben op ruim honderd meter van de grens prikkeldraadversperrin gen v. twintig tot dertig meter breed opge richt en nabij Moravisch Ostrawa zijn groo- te hoeveelheden materiaal voor versterkin gen aangekomen. Politieke bedrijvigheid. Szembek, de Poolsche onderminister van buitenlandsche zaken heeft Charonov, den ambassadeur der Sovjet-Unie en Noel, den ambassadeur van Frankrijk, ontvangen. Chamberlain opent een vliegveld bij Birmingham. Bij de opening van het vliegveld Elmdon bij Birmingham heeft Chamberlain een rede gehouden, waarin hij zeide te gelooven, dat de Britsche militaire luchtvaart in velerlei opzichten de beste ter wereld is, „doch zoo zeide hij, ik zeg u bij voorbaat., dat Sir Kings- ley Wood, de minister van luchtvaart, u niet al zijn geheimen vertelt, en gij kunt et- zeker van zijn, dat de werkelijkheid alles wat hij ons kan zeggen nog verre te hoven gaat." Kingsley Wood, die daarna het woord voerde, wees op het belang van de herbewa pening in de lucht. Hij deelde mede, dat Ghamberlain de eeretitel was verleend van „commodore" van escadrille 915. Een andere kijk op de zaak, dan die der nog steeds zeer optimis tische Japanneezen, De talrijke uitsluitend Japansche berichten over den- strijd aan de Mandsjoekwo-Buiten Mongoolsche grens, spreken van .groote Japansche overwinningen. Talrijke Russische toestellen zouden zijn neergescho ten, en volgens de/Japansche mili taire autoriteiten zal het conflict binnen enkele dagen beëindigd zijn. Een bijzonder Reutel-correspondent aan het Mandsjocrijsch-Mongoolsche front bekijkt de zaak wel even nuchterder Deze meer objectieve beoordeelaar seint o.a. De gevechten aan het anderhalve kilo meter lange front aan de grens tusschen Mandsjoekwo en B.uiten-Mongolië vinden plaats op een schaal, die doen denken aan de gevechten van verleden jaar zomer om Tsjangkoefeng. Algemeen gelooft men, dat dit zoogenaamde incident gerekt zal wor den, daar, naar men zegt, versterkingen on derweg zijn van de Siberische garnizoenen. De toestand toen ik drie dagen geleden aan het front was, aldus seint de Reu ter-cor respondent, was, dat de Japanneezen bezit hadden genomen van de meeste Mongool sche stellingen op den oostelijkén oever van de Halahar-rivier en den Nomonhan-heuvel De Japanneezen hebben zich meester ge maakt van verscheidene belangrijke overzet- plaatsen aan de rivier, doch de Mongolen houden verbeten stand bij de westelijke bruggen beneden Nomonhan, ondanks het vuur van de Japansche kanonnen en ma chinegeweren. Mijn algemeene indruk na twee da gen en nachten aan het front, aldus de Reutercori-espondent, was, dat de voorgenomen exploitatie van de vroe gere Japansche successen niet aan de verwachtingen had beantwoord, als gevolg van de gewelddadige tegen aanvallen der Mongolen. Een hooge Japansche officier heeft mij verteld, dat ongeveer 60.000 man Sovjet-Rus sische versterkingen in den strijd geworpen zijn om het moreel der Mongolen te verstekken, doch dit heb ik niet persoonlijk leunnen contro leeren. De Japanneezen beweren, dat zij 250 tanks buitgemaakt hebben en dat 600 Mongolen ge sneuveld zijn. De commandant van het lucht vaartdetachement hield vol, dat de berichten over de Japansche overwinningen in de lucht juist zijn. De Russische toestellen, zoo verklaarde hij, werden, ofschoon zij sneller waren dan enkele der Japansche machines, gemakkelijk huiten gevecht gesteld. Zij vlie gen in te gesloten verband en ik zag tijdens het gevecht vele botsingen. De Japansche commandant verklaarde, dat hij de laatste veertien dagen zelf veertien Russische vlieg tuigen had neergeschoten. Een beschuldigend manifest ge publiceerd. Jn een manifest, dat onderteekend is door acht vroegere Arabische be velhebbers en dat in Palestina wijd en zijd wordt verspreid, worden be schuldigingen van wreedheden, af- schuwelyke handelingen en corrup tie geuit tegen het Hooge Arabische Comité en de rond den Moefti staan de Arabische rebellenpa'rtij. Dit nummer bevat 8 pagina's De Moefti van Jeruzalem. Het manifest waarvan de tekst gepubli ceerd wordt door het Ministerie van Kolo niën, beweert o.a. dat de daden van het hooge Arabische comité geleid werden door persoonlijke beweegredenen, dat de leden er naar streven eeniigc buitenlandsche belan gen te dienen tegen een vaste belooning, dat het comité liet witboek heeft verworpen om dat de Moefti verhinderd werd Palestina binnen te komen, dat dc leiders van den op stand het plan hadden vooraanstaande Ara bieren en Ware patriotten te vermoorden, ter voldoening aan hun gevoel van wraak? en persoonlijken haat, dat dc Moefti mins tens twee milliocn pond sterling heeft opge haald om den nood in Palestina te lenigen, maar dat niemand hier een piaster van ge zien heeft, terwijl de trawanten van den Moefti, waaronder Vele roovers en moorde naars, een weeldeleven leiden. Het manifest., zoo wordt verklaard is op gesteld in een bijeenkomst van „Heilige krij gers" die een eerlijke rol in de actie ge speeld hebben en die naar Syrië waren uit geweken. Het manifest zegt voorts, dat de meerderheid der Arabieren het volkomen eens zijn, dat het witboek een goede basis vormt voor de verwezenlijking van hun na tionale aspiraties. Dr. COLIJN HEEFT DE OPDRACHT TOT VORMING VAN EEN KABINET NIET AANVAARD. Dr. H. Colijn heeft Zaterdagochtend aan H.M. de Koningin verzocht van de opdracht tot vorming van een ka binet te mogen worden ontheven, daar zijn pogingen tot samenstelling daarvan in de richting, welke hij zich had gedacht, niet waren geslaagd. 's Middags heeft H. M. Mr. Dr. D. A, P. N. Kooien ontvangen en hem oudracht gegeven tot vorming van een kabinet. De heer Kooien heeft verzocht deze opdracht in beraad te mogen houden. Staatsraad Mr. Dr. D. A. P. N. Kooien, wien H.M. de Koningin opdracht heeft ge geven tot vorming van een kabinet, is op 21 Januari 1871 te Rijswijk geboren. Hij be zocht het gymnasium te Utrecht en studeer de in de rechten aan de UtrechtscheUniver siteit. In 1894 promoveerde hij, ook in de staatswetenschappen. Na de advocatuur te Utrecht te hebben uitgeoefend werd hij achtereenvolgens schoolopziener in het arrondissement IJs- selstein, voorzitter van den Bond van R.K. Kiesvereenigingen en lid en onder-voorzit- ter van den centralen raad van beroep. In 1905 vaardigde het kiesdistrict Grave hem af als lid van de Tweede Kamer. Na Mr. Fochs benoeming tot Gouvemcur-gene raai volgde Mr. Kooien hem op als voorzit ter van de Tweede Kamer. Tot 1925 was hij Kamerpresident. Van Augustus 1925 tot Maart 1926 was hij" minister van Arbeid, Handel en Nijverheid in het Kabinct-Colijn. De aanneming van het amendement-Kersten ('het gezantschap hij het Vaticaan) had de val van dit kabinet tot gevolg. In April '26 deed de heer Kooien zijn intrede in den Raad van State. Behalve vele functies in dienst van het Katholieke gemeenschapsleven is de heer Kooien- o.a. curator van de technische hoo- geschool te Delft en voorzitter van den Raad voor de Luchtvaart. Ook Mr. Dr. Kooien komt bij de vorming van een kabinet voor vrijwel onoverkomen- lijke moeilijkheden te staan. Deze R.K. Staatsman, die men rekent te behooren tot de conservatieve vleugel van zijn partij zal al direct moeite krijgen om tot overeenstemming te komen met zijn eigen vier „jonge" katholieke partijgenoo- ten, de Roomsche ministers uit het demis sionaire kabinet. Als solied financier zal Staatsraad Kooien zich zeker allerminst kunnen vereenigen met hun wensch tot groote werken zonder behoorlijke begroo- tingsdekking. Daarnaast is het eveneens ondenkbaar, dat Mr. Dj\ Kooien zich zal wenden tot de S.D.A.P., daar deze formateur uiets moet weten van een luchthartige finantieele po litiek. Daarenboven valt te betwijfelen of de anti revolutionairen zich, uit spijt over den val van „hun" Dr. Colijn, welke zij aan de ka tholieken wijten, gemakkelijk voor een Roomsche Staatskaros zullen laten span nen. Zoodat Mr. Dr. Kooien weinig anders over blijft dan uit te zien naar een minderheids kabinet met de C.H. en V.D.. Of ook dit ech ter in den lijn van den formateur ligt, is dubieus, daar de linkergroepen in de R.K. Staatspartij met kracht handhaving van de vier afgetreden ministers eischen en een dergelijk samengaan een voortzetting der begeerde uitgaven-politiek zou beteekenen. Rijst dan bovendien nog de vraag, welke van deze „Jonge Vier" moet worden losge laten, omdat het in dezen tijd toch wel nim mer de bedoeling zal kunnen zijn met vijf R.K. ministers te gaan regeeren. Wien zal mr. Kooien dan moeten laten vallen? Mr. Goseling? Maar juist het los laten van dezen minister, achter wien dc R.K. pers en Kamerfractie zich eensgezind hebben geschaard, zou eerst met recht een aanval van de .jongen" in zijn partij tegen den conservatieven kabinetsformateur ten gevolge hebben. Gemakkelijk is de taak van. Staatsraad Kooien zeker niet en zij wordt nog in hooge mate bemoeilijkt door de heterogene samen stelling der R.K Staatspartij, waarin conser vatief denkenden en uiters. linkschen door het geloof tezamen worden gehouden, welk cement echter hij groote belangenbotsingcn wel eens meer niet bepaald hecht bleek te zijn, en daardoor de R. K. Staatspartij tot '.nachteloosheid doemde. vL/EERBERICHT DE BILT SEINTt Verwachting: Gedeeltelijk be wolkt tot betrokken, moge lijk enkele regenbuien, vrij koel weer, meest matige, tij delijk krachtige Westelijke tot Noordwestelijken wind. ONGEVEER 400.000 MAN. Volkomen normale maatregel, die niets sensationeels heeft, ver klaart de Duitsche regeering. Troepenconcentratie bij Breslau Zaterdag zijn in Duitschland aan plakbiljetten verschenen, waarin een groot aantal lichtingen van het Duitsche leger onder de wapenen worden geroepen. Zij, die hiervoor in aanmerking komen, zijn mannen die tot dusverre geen vorm van dienst verriobt hebben en geboren zijn in de jaren 1906, 1907, 1910 en alle jaren van 1913 tot 1920. Zij moeten zich voor keuring mel den tusschen 7 Juli en 9 September. Ook moeten opkomen degenen, die reeds eenigen dienst verricht heb ben en geboren zijn in 1914, 1917, 1920, en in de laatste vier maanden van 1919. Zij die zich niet. aanmelden wor-den of wel gearresteerd ofwel beboet met 150 mark. Naar schatting betreft deze oproeping ongeveer 400 duizend man. De aanplakbiljetten vermelden slechts, dat de mannen worden opgeroepen voor den ar beidsdienst of voor den actieven legerdienst. Officieele kringen geven te kennen dat deze maatregel volkomep. normaal is en in het geheel geen sensatie beteekent. Evenwel heeft de spoed, waarmede de mannen worden opgeroepen en het feit, dat zoovelen tezelf-der tijd moeten opkomen, de aandacht ge trokken van het publiek dat voor de aanplakbiljetten staat en den maat regel bespreekt. De negende September welke de laatste dag is, waarop de mannen zich kunnen mel den, Avordt een mogelijk beteekenisvollen datum geacht, welke tevens aan het einde valt van het partijcongres te Neurenberg. Troepenconcentraties bij Breslau. Reizigers van den internationalen trein BerlijnBoekarest, die over Polen rijdt, heb ben algemeen geconstateerd, dat in het ge bied van Breslau groote massa's troepen met artillerie en munitietreinen worden sa mengetrokken. Italië vertrouwt ze niet De „Regime Fascista" doet een heftigen aanval op de Fransche katholieken en de Fransche geestelijkheid, in verband met het a.s. Eucharistisch congres te Nice. Het blad noemt dit congres „op zijn minst ontwij ding", aangezien de meeste Franschen anti fascisten en „met de Joden heulende dema gogen" zijn Herinnerd wordt aan kardinaal Verdier, die tijdens het eucharistisch con gres te Algiers, sprak naast den opperrabijn en den Moefti, hetgeen volgens het blad onwelvoeglijk, stuitend en afkeerwekkend is. Het blad schijnt verder vooral te vree zen, dat de Katholieken van de totalitaire staten het slachtoffer zullen worden van hetgeen het noemt de „politieke manoeu vres" van het congres te Nice en teneinde dit te voorkomen spoort het blad de Ita liaansche Katholieken aan zich te verstaan met de Katholieken van Spanje en Duitsch land. Nabij Sondria, in de buurt van Milaan, beeft zich 'n ernstig spoorwegongeluk voor gedaan. Tot dusver zijn als gevolg van het ongeluk vier personen overleden, doch er zouden bovendien talrijke zwaar gewonden zijn.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1939 | | pagina 1