lïï Olympische stad
groeit...
Vacantie in de bergen
Californië
Geheimzinnige ziekte
in Woensel
bestormt den hemel
Geen fakkelloop,
maar
„sneeuwmarathon"
SUOMI FINLAND
XX)
Vijf bekroonde Olympiapostzegels.
Ook de leek in sportzaken zal al
na een verblijf van slechts enkele
uren in de „Witte stad van het
Noorden," in Finland's hoofdstad
Helsinki tot de conclusie komen
dat er iets bijzonders op til is, dat
men iets groots bezig is voor te be
reiden. Wanneer men van overzee
komt ziet men al direct in de ha
ven vele honderden handen aan
het werk, om de aanlegsteigers en
ligplaatsen te bouwen en in te
richten voor de twee dozijn groote
passagiersschepen uit verschillende
landen die er gedurende de dagen
van de volgende Olympische Spelen
het anker zullen uitgooien.
Komt men bij voorbeeld per vliegtuig in
Helsinki aan en het is nu eenmaal mode
geworden om van een dergelijk modern
vervoermiddel gebruik te maken ook dan
krijgt men een zoo mogelijk nog completer
overzicht op de vele groote bouwwerken in
aanbouw, het ontelbaar aantal steigers, de
duizenden palen die als lucifershoutjes uit
den grond steken.
Het dorp des vredes.
In het kader van dezen koortsachtigen ar
beid die de stad beheerscht en die er als
het ware een nerveuze atmosfeer schept,
dit reusachtig omvangrijke werk dat ge
heel en al gewijd is aan het wereldfeest
der sportjeugd nu het tijdstip van het aan
staande Olympische festijn nadert, heeft
Helsinki dezer dagen een dag beleefd die
een bijzonder feestelijk karakter droeg.
Want terwijl in de Finsche hoofdstad van
de daken der verschillende „Olympische
kantoren" reeds weken lang de vlaggen
wapperen, werden zij thans voor het eerst
op vier gemeenschapshuizen in het Olym
pische Dorp geheschen, de toekomstige ver
blijfplaats der Olympische deelnemers.
Plechtig woei de Finsche vlag, met het
blauwe kruis in een wit veld van de dak
lijst van het eerste bouwwerk in dit aan
staande dorp des vredes, waar eens de al
lereerste van 's werelds athlcten gehuis
vest zullen zijn.
Gemeenschapshuizen.
Men heeft bij den aanleg van het Olympi
sche Dorp niet het voorbeeld van Berlijn in
1936 gekozen, d.w.z. men heeft er geen ge
bouwtjes neergezet met een woon-accomo-
datie voor omstreeks 25 athleten, maar groo
te, gerieflijk ingerichte gemeenschapshuizen
elk voor ongeveer honderd menschen, als
gevolg hiervan zullen in ieder geval alle
athleten van een land bij elkaar wonen
(wat in Berlijn niet het geval was, boksers,
zwemmers, atheltiek-deelnemers woonden er
in verschillende huizen), hetgeen de geest
en gezelligheid zeker ten goede zal komen.
Achteraf moest men natuurlijk rekening
houden met de niet onbelangrijke vraag,
voor welke doeleinden de gemeenschapshui
zen van het Olympische Dorp na de Spe
len zouden kunnen dienen. Er zijn er na
melijk ongeveer 30 en in den bouw daarvan
is toch altijd nog ongeveer 60 millioen Fin
sche mark gestoken! Daarbij komt dan nog
het enorme kapitaal dat de aanleg van
straatwegen en kanalen vorderde. Vandaar
dat het voor hen die kapitaal investeerden
in dezen bouw een geruststellende gedachte
is dat reeds nu 70 procent van de woon
ruimte in het Olympische Dorp voor na
de Spelen al verhuurd is: de honger naar
moderne woonruimte in Helsinki is voorals
nog onverzadigbaar.
Ook vrouwen helpen mee bou
wen.
Een korte plechtigheid dus in het Olym
pische Dorp-in-wording en een waaraan
rond vijfhonderd arbeidsters en arbeiders
hebben deelgenomen. Arbeidsters in het
bouwvak? Inderdaad, ook zij maken zich
als metselaarsters en steenvoegsters nuttig
en dat is voor Finland niet zoo heel onge
woon, want het land lijdt als gevolg van
zijn enorme uitgestrektheid en zijn steeds
•terkere doordringing van industrie aan
een chronisch gebrek aan arbeidskrachten.
Een indrukwekkende rede werd gehouden
door den bekenden professort Harvia die er
op wees dat deze aanstaande Olympische
Spelen de wereld zullen laten zien dat
Finland een organisator is wien de groot
ste zorgen zijn toevertrouwd en een land
dat zich met liefde aan de taak van gast-
vrouwe zal wijden. En ook de nu reeds po
pulaire toekomstige commandant van het
Olympische Dorp, majoor Vólkama,, die
met een zeker gevoel van rechtmatige trots
„zijn" dorp dag in dag uit ziet groeien
sprak vreugdevolle woorden bij deze eerste
mijlpaal. Aldus heeft deze entr'acte in het
spel der Olympische organisatie een voor-
loopig rustpunt gevonden: het Olympische
Dorp, op siechts 3 K.M. afstand van het
Olympische Stadion verwijderd, groeit lang
zaam maar gestaag; de Olympische vrucht
van het groote voorbereidende werk begint
te bloeien om in 1940 een rijke oogst te
waarborgen.
Een stroom vreemdelingen...
Nog maar ongeveer een half jaar
geleden meende men in Helsinki
met omstreeks 120.000 huisvestings
gelegenheden voor de aanstaande
bezoekers te kunnen volstaan, maar
intusschen is men van die meening
Het lied van den arbeid
klinkt in Helsinki, de Olympi
sche stad, waar de Finsche
vlag nu ook wappert van de
eerste daken der gemeen
schapshuizen in het Olympi
sche Dorp in wording.
teruggekomen. Op dit oogenblik
gelijk uit een officieele mededeeling
van majoor Heusen van het in
kwartieringsbureau blijkt zijn
reeds 82.554 „kwartieren" gereed
en tegen Februari 1940 zal dit getal
zich tot 170.000 hebben uitgebreid.
Sneeuw-marathon.
In verband met de te houden Winterspe
len in Garmisch-Partenkirchen, heeft de
Duitsche rijkssportleider Von Tchammer
und Osten als voorzitter van het Duitsch
Olympisch comité nu ook het organisatie
comité voor de vijfde Olympische Winter
spelen geïnstalleerd en de president van
dit comité Van Halt heeft reeds verklaard
dat de voorbereidingen der werkzaamheden,
ondanks de zeer korte termijn na de bekend
making;dat Duitschlaqd de Winterspelen
zou organiseeren, zich in een vergevorderd
stadium bevinden. Als tegenstuk van de
bekende fakkelloop van 1936 van Olympia
naar Berlijn zal vanuit de plaats der eerste
Olympische Winterspelen, Chemonix, een
oorkonde der vriendschap in een estafette
loop over de skivelden der Alpen naar Gar
misch-Partenkirchen worden gebracht, een
soort sneeuw-marathon dus.
Zelfgemaakte reistasch
Een practische reistasch, die echter ook
zeer geschikt is om bij het winkelen mede
genomen te worden, geeft deze afbeelding
weer.
Noodig is een stuk stevig écru linnen van
45 c.M. en een van 30 c.M. in blauw of
rood en twee handvaten, liefst leeren, die
men bij een koffermaker kan laten ma
ken.
Onderaan op de schets is een knipover-
zicht gegeven. Men begint met het knippen
van twee voorstukken, die 30 cM. hoog
zfjn in het midden (stippellijn geeft vorm
aan). Breedte 55 c.M. De reep voor den bo
dem is 10 c.M. breed en heeft de lengte
van de tasch en ten slotte wordt de zij
kant geknipt. In het midden hiervan komt
een inknip ter grootte van de ritssluiting,
die dicht langs den kant wordt opgestikt
en in de kleur der garneering wordt geko
zen.
Langs de afgeronde kanten (aan voor- en
achterzijde) worden biezen geregen van
het gekleurde linnen, evenals langs de lan
ge en smalle kanten van den bodem der
tasch, zoodat deze later als een smal biesje
te zien komen.
Ten slotte wordt de tasch in elkander ge
stikt en wel zóó, dat de gekleurde reep met
de stofdeelen meegewerkt wordt.
De handvaten moeten vooral met sterk
garen op de stof worden bevestigd. In-
plaats van leeren handvaten kan men een
reep stof enkele malen opvouwen en dicht
naast elkander doorstikken, waardoor de
banden steviger worden, in puntvorm drie
a viermaal opstikken. Op den bodem van
de tasch legt men een stuk stevig karton,
waardoor de vorm zich beter houdt.
De letter wordt op de stof geteekend
voorzijde tasch en ongevuld met rijg- of
kettingsteken, daarna met platte- of feston
steken in de kleur van de garneering. Aan
te raden is de letter te borduren vóórdat de
tasch in elkander genaaid wordt.
Twee jonge kinderen overleden.
Drie anderen ernstig ziek.
OORZAAK VERGIFTIGD GRAS?
In het gezin Tatenihovcn, wonende in de
Pieter Poststraat te Woensel, gemeente Eind
hoven, hehben zioh ernstige ziektegevallen
voorgedaan, waarvan men de oorzaak nog
niet met zekerheid heeft kunnen vaststel
len.
Vermoed wordt .echter, dat de vijf
kinderen uit het gezin vergiftigd
zijn door loodacctaat, waarmee
aardappelvelden, dioht achter de
woning, besprenkeld zijn, daar het
vaak voorkomt, dat de kinderen op
bloemstengels en grassprietjes kau
wen, die met dit gif in aanraking
zouden zijn gekomen.
De vorige week Donderdag voelde het
tweejarig meisje Truusje zich onwel, doch
dé ouders oordeelden den toestand niet van
dien aard, dat consulteercn van den huis
arts noodzakelijk werd geacht,- doch toen
evenwel Zaterdag ook het vierjarig zoontje
ziek werd, riepen zij de hulp van een dok
ter in, die een ernstige dysenterie consta
teerde, waarvan hij de oorzaak niet kon
vaststellen. Zondag is tegen den avond het
jongste meisje, dat twee jaar oud was, over
leden. Daarop zijn Dinsdag de vier overige
kinderen naar het R.K. Binnengasthuis over
gebracht, waar nog des avonds de vierjarige
jongen stierf. Met hooge koorts liggen daar
thans nog het twaalfjarige dochtertje Mien,
het negenjarige zoontje Pieter en het zeven
jarig dochtertje Joke. In den toestand van
den jongen was gisterochtend een lichte ver
betering waar te nemen. Inmiddels heeft
men in het rijkslaboratorium te Utrecht een
onderzoek naar de vermoedelijke oorzaak
laten instellen, doch het rapport is nog niet
binnen. De ouders van het gezin zijn geheel
vrij van elk ziekteverschijnsel gebleven.
Verstokt oplichter
gearresteerd
De Amsterdamsche politie heeft een 21-
jarigen glazenwasscher gearresteerd en in
gesloten, die zich herhaalde malen aan op
lichting en verduistering heeft schuldig ge
maakt.
Korten tijd geleden was het jongmensch
uit de strafgevangenis ontslagen, waar hij
voor dezelfde misdrijven zijn straf had on
dergaan. Het bleek reeds spoedig, dat hij
niet het plan had zijn leven te beteren. Kort
na elkaar kwamen drie aanklachten wegens
oplichting en verduistering ten zijnen na-
deele op het bureau Linnaeusstraat tegen
hem binnen. Hij had een betrekking gevon
den bij een glazenwasscher en voor dezen
moest hij een rekening innen bij een oude
vrouw. Hij ontving van de vroiiw een biljet
van tien gulden, dat hij wel even zou wisse
len. Inderdaad keerde hij met negen gulden
wisselgeld terug, doch het geld bleek te ver
leidelijk én met een smoesje wist hij de
vrouw te bewegen hem de negen gulden
nog even ter hand te stellen. Zij heeft haar
geld niet meer terug gezien. Een ander maal
kocht hij een broek. I-Iet gesprek met den
winkelier kwam op fototoestellen en het
bleek, dat het toestel van den winkelier niet
geheel in orde was. Samen ging men naar
een reparateur, doch enkele dagen later
kwam de glazenwasscher alleen terug om
het, gerepareerde toestel voor den winke
lier af te halen. Het werd hem prompt ter
hand gesteld, met gevolg, dat de winkelier-
zijn toestel kwijt was.
De politie had, daar het jongmensch geen
vaste woonplaats heeft, eenige moeite bij
de opsporing. Eergisteravond wisten recher
cheurs hem echter te arresteeren. Hij wordt
vandaag voor den officiers van justitie ge
leid.
De rcuzentclcscoop van Paloma
bijna voltooid.
Het raadsel van Mars zal nu
spoedig opgelost worden.
Onder den diepblauwen hemel van
Californië zal binnenkort het reu-
zenoog zich op het firmament rich
ten. Het vertegenwoordigt de kracht
van 160 milliard menschcnoogen,
heeft een middellijn van vijf meter
en weegt niet minder dan 20 ton.
Het betreft hier den enormen spie
gel van de grootste telescoop der
wereld, die op den Palomaberg bij
San Diego is opgericht. Deze is vijf
maal zoo groot als de lens van het
observatorium in Chicago en de op
tische spiegel van de Mount Wil-
sontelescoop wordt door den nieu
wen rivaal in grootte verre over
troffen. Het apparaat zal den astro
nomen vele geheimen van den he
mel ontsluieren, waarin alle an
dere sterrenwachten ter wereld zich
niet hebben kunnen verdiepen.
Zeven jaar voor een spiegcl-
schijf.
De kolos van Paloma, die niet minder
dan vijf millioen dollar gekost heeft, is
een geschenk van de Rockefeller Founda
tion en van het Carnegie-instituut. Zeven
jaar lang is door de meest vooraanstaande
specialisten van Amerika gewerkt aan de
vervaardiging van dezen gigantischen spie
gel. Alleen reeds het gieten van de enorme
glasmassa in een oven, waarvan de tem
peratuur voortdurend op een hoogte van
2000 graden gehouden moest worden, maak
te vele voorzorgsmaatregelen noodig. Het
kleinste vuiltje, het kleinste luehtblaasje
zouden den gehcelen arbeid en daarmede 't
resultaat te niet gedaan hebben. Toen de
massa eenmaal naar wensch gegoten was,
moest men twee jaar wachten eer zij afge
koeld was en een normale temperatuur be
reikt had. Toen gingen de opticiens aan het
werk. Hun taak was het den reuzenspie-
gel met alle middelen der moderne tech
niek den juisten vorm te geven. Professor
Ritchey en ingenieur Cauley hebben het
klaar gespeeld de mogelijke fouten van den
spiegel te begrenzen tot 1/20.000 mm.
Men behoeft slechts op den knop
te drukken
Op den Palomaberg wacht een prachtige,
astronomische, aan de godin Urania gewijde
kathedraal op de installatie van deze teles
coop. Met de voorbereidingen daarvan is-
men reeds gcruimen tijd gereed. Onder de
koepel, die den doorsnede heeft van 40 me
ter staat 't bekken gereed, om den spiegel
op te nemen.
Het zal zeer gemakkelijk zijn het
nieuwe cyclopenoog in werking te
stellen. Men behoeft slechts op een
knop te drukken en automatisch be
ginnen electrische motoren te wer
ken, die den' koepel openen en de
telescoop, die zich om zijn as kan
draaien, zal den geleerden in staat
stellen de sterren te zien op een
zoo korten afstand als zij nauwe
lijks hadden durven droomen.
Het zicht van dezen spiegel is een abso
luut wonder. Wanneer ergens in het wereld
ruim een kaars zou branden op een afstand
van Parijs tot Tokio, dan zou het oog van
de Californische telescoop nog in staat zijn
het licht op de gevoelige plaat vast te leg
gen. Wanneer de kijker op de maan ge
richt wordt, zal ons het feëcrieke landschap
van bergen en vlakten op onzen i
zoo dicht nabij komen, dat men den
krijgt in een vliegtuig op veertig ki
afstand de maan te beschouwen.
op een van de maankraters een
stond, dan zou het aan het oog vi
Panamakolos niet ontsnappen. Ma
laas zal men niet voor dergelijke vei
gen komen te staan. De maan, waa
water geen lucht is, kan niet ande;
onbewoond zijn; een doode wereld j
rots, die eindeloos door het wereldmi
kelt.
Zal het. Marsmysterie o)
worden?
Maar op iets grooteren afstand zij
den mysterieuzen planeet Mars, den]
planeet van onze Aarde. Wat stellen
beroemde kanalen, die wij nu al sinj
tig jaar gezien hebben eigenlijk voj
dit geheimzinnige net van donkere
dat over een afstand van 3000 kj|(
zich uitstrekt, het werk van met im(i
tie begaafde wezens? Zou het int
het werk zijn van geniale ingenienj
probeeren den uitgedroogden plan»
bevloeien, zooals Mr. Lowell, een
meest op den voorgrond tredende)
ltaansche sterrenkundigen beweert
het slechts een kwestie van optisch
zooals vele Europeesche geleerden j
zijn aan te nemen? De sluiers over
heim zal ongetwijfeld te zijner tijd
lescoop van Paloma oplichten.
Droevige begrafenis
te Gronini
Slachtoffers van den noo
gen brand ter aarde besti
Gistermiddag om twaalf uur zijn d
de' slachtoffers van den noodlottigen
in de Steentilstraat, de heer B. J. Wa
en diens echtgenoote, mevrouw R. Wa
Kleveringa, ter aarde besteld.
Ruim half één vertrok de droeve stol
een woning in de Noorderhaven. Reed
gen tijd tevoren hadden zioh, ondank
regen, velen verzameld, die door de j
op een behoorlijken afstand werden
den. Toen de kisten naar buiten werd]
dragen, heersohte er onder het publiel
doodsche stilte, welke op ieder een d
indruk maakte. Vervolgens begaf de
zioh naar de begraafplaats Esserveld.1
al langs den weg stonden belangsteliej
die met ontbloot hoofd den stoet lieten
seeren. Ook op de begraafplaats waren
velen aanwezig. Nadat de beide kistej
een gezamenlijk gixf waren neer-Rel
spraken enkelen een kort woord van j
tot de familie. Een schat van bloemen i
de kisten. Diep onder den indruk veri
de aanwezigen het kerkhof.
Kwart milliard voor he
Britscbe leger
Nieuw crediet voor uitbnt
Britsche legermacht thazu
duizend man sterk.
Gisteren is een suppletoire begrooting
het leger ingediend, ten bedrage van
millioen pond sterling, waèrvan het gi
ste gedeelte door een leening zal m
bedekt.
Het bedrag zal o.a. worden gebruiktj
de uitbreiding van het geregelde en van
staande leger en voor de vorming van
militie. Het totaal der legerbegrooting
thans meer'dan 227 millioen pd. st. Dl
opgegeven als 100.000 man, terwijl de
raamde maximumsterkte der militie
ziene sterkte van het territoriale leger
schat wordt op 485.000, hetgeen een vena
dering is met 238.621 man.
Wie wel eens
een zomer heeft
doorgebracht in
de stille dalen
van het hoogge
bergte, zal een
onvergetelijken
indruk hebben
behouden van
den kerkgang der
dorpelingen op
Zondag. Het is
eigenlijk een sa
menvatting van
harmonische in
drukken, waar
door dit beeld zoo
levendig in de
herinnering blijft.
Het kleppen van
het kerkklokje in
de zuivere, droge
berglucht is het
eenige geluid, dat
zich vernemen
laat in de Zon
dagsstilte van 't
dal. De langzame,
zware tred der
dorpsche kerk
gangers vormt
geen wanklank;
het geluid der
zwaar beslagen
schoenen accen
tueert als het wa
re de serene stil
te van den rust
dag. De bonte
kleederdracht der
meisjes en vrou
wen werpt een
vroolijke noot in
het menschenbeweeg langs paden en we
gen, die zich door de groene Alpenweiden
slingeren, welke thans, in den zomer, met
keur van bloemen zijn getooid.
Merkwaardig zyn deze kleederdrachten!
Zij gaan over van geslacht op geslacht,
vaak eeuwen lang, en uit onze afbeelding,
welke jonge boerinnen uit het Zwitsersche
kanton Grauwbunderland voorstelt, kan
men zich een oordeel vormen over den ge
woonlijk juisten, goeden smaak en den
kunstzin dezer dorpsbewoonsters. Een zeer
bijzondere rol spelen hier de kokette
hoofddeksels, de rijk geborduurde omslag
doeken, de wijde rokken en de smaakvol
versierde keurslijfjes. In Davos en in de
stille dalen in de omgeving daarvan treft
men, zooals blijkt uit de jonge vrouw met
de tasch op onze afbeelding, nog kleeder
drachten aan, welke sprekend herinneren
aan die, welke reeds tegen het einde der
middeleeuwen, dus eeuwen geleden, in on
ze steden werden gedragen. En niet alleen,
.dat deze vrouwen zich zoo streng aan de
ouderwetsche kleederdracht houden ook
haar innerlijke wezen heeft zich in den
loop der tijden veel minder veranderd, dan
dat der vrouwen in de stad, wier zenuwen
het van jaar tot jaar harder te verdui
krijgen.
Wanneer wij dit in aanmerking nemen,
het eigenlijk niet zoo verwonderlijk data
Nederlandsche vrouwen, in onze zomen
cantie zoo gaarne naar Zwitserland gar
waar de bergen in Grauwbunderland ofi
ders, te midden van onze sterke, gezon!
zusters, om er te genieten van de heerljjl
natuur! Houden wij niet zoo erg vani
bergsport, dan kunnen wij als verblijfplai
b.v. het Landwassertal kiezen, dat ons li
looze mogelijkheden biedt om groote
kleine wandeltochten te maken. Deze hl
ben het groote voordeel, dat men van
prachtige vergezichten over bergen en g!
schers kan genieten, zonder daarvoor
geweldige klautertochten te ondernem
welke alleen kunnen worden uitgevo
door hen, die over de noodige training t,
schikken.
Dit is geheel anders hier in Davos,
waaruit wij met de Parsennbahn in koi
tijd stijgen tot een hoogte van 2600 m«
naar het Weissfluhjoch, vanwaar men li
een gemakkelijk begaanbaar bergpad
top van den Weissfluh bereikt. Hier brei
zich voor onze voeten een onbeschrijfe!
romantisch panorama uit, zonder dat wil
vermoeid zijn, om er ten volle van te P
nieten! Welk een onderscheid met ons vï
ke land aan de Noorderstranden! De b
zelf vertoont aan de eene zijde een sti
helling, terwijl de ander zijde zacht glooiö
afloopt. Woeste rotsen worden afgewis»
door lieflijke dalen, als groene oasen W
midden der bergreuzen. In het Oosten vtf
heft zich de Silvretta, met haar steil tel
hemel rijzende toppen, terwijl ons heel a
de verte, in Zuidelijke richting, de 'blauw
achtige schemer van de gletschers der Btf
nina wenkt. En in het midden steken tegeJ
den azuren hemel de oude bekenden vj!
het Davoser landschap af: de Piz d'Aeh
het Tintenhorn en de Piz Michel. Van hier
uit volgt men den nieuwen weg naar h»
niet minder bekoorlijke Strela-gebied, w
ven den Schatzalp, langs een .pad, waarop
men bijna even gemakkelijkwandelt
op de parallel daarmede loopende Hone
Promenade, welke over het van sportiever
tintelende kuuroord in het dal daar bene
den voert, bijna tot aan de oevers van hei
meer, in welks strandbad een vrooHjk 8*
woel heerscht van toeristen, zwemmers en
andere liefhebbers van watersport.
Dit is een oord, dat wij met gerustheid
kunnen aanbevelen aan iedere vrouw,
haar vacantie wil doorbrengen in een aan
gename, gezonde bergstreek, zonder de ver
moeienissen, verbonden aan bergtochten.