-efensiegelden
Een nieuwe Balaï lama
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
worden
Duitsch generaal rinkelt
met den sabel
Vliegtuigen vallen
als boombladeren
Brifsch - Japansche
onderhandelingen een fiasco
Naar een zakenkabinet
Een week geen fietsplaatje
•CouiMif
ffuldej^
den da
kloos!
Minister van Dijk verklaart zelf
de teugels in handen te hebben.
Het budgetrecht van de Kamer
niet aangetast,
!teds,i Uitbreiding 0p de werf
tmctl te Willemsoord
:iliistreciL
en het£
lijke hs HE EIGEN INDUSTRIE WORDT NIET
an
ee
i
aren goi
1 enkel!
Aix-lej
nieuw
in teen
en eet
een
l guldcj
noot
Saddubin
ge ti.idge
s van öt
V in
liga Bohn.
van \cm.'
happ?
the harte
bare „Ver
voorkei!
het mono
is nauwe
VERGETEN
In de memorie van antwoord op
ie suppletoire begrooting van de
fensie zet de minister niteen dat:
1. Hii de Kamer niet met opzet
belangrijke verhoogings voorstellen
vlak voor de vacantie laat behan
delen, zoodat de mogelijkheid van
deugdelijke voorbereiding ontbreekt.
2, Hij wensoht op te komen te
gen de onderstelling, dat hij niet
all de tengels in handen zon hon
den en geen weerstand zou weten
te bieden aan wenschen van mili
tair» autoriteiten, wanneer die niet
ia overeenstemming zoudèn zijn mét
den eisch van beperking tot het
noodzakelijke
Het bovenstaande dient tevens als
antwoord aan de vele leden, die
meenden nogmaals op de uiterste
zuinigheid met betrekking tot de
Weci toteding van de voor 's lands de
fensie besohikbaar gestelde gelden
Ie moeten aandringen.
Inde memorie wordt vervolgens de kwes-
an het leveren van oorlogsmateriaal
Nederlandsche leveranciers behan-
■T'
'widerhn^1)8 Skister ze&, dat als regel geldt, dat
de Waar "e5 was <*oor Nederlandsche Industrie
"nnen toelaatbare termijnen kan worden
lieverd tegen redelijke prijzen en voldoet
m de gestelde eischen, ook aan de Ne-
lerladsche industrie wordt opgedragen.
De haven te Nieuwediep
Naar aanleiding van de'meening
van eenige leden, dat noch de voor
zieningen met betrekking tot de
maritieme walinrichtingen, noch die
met betrekking tot de haven van
Nieuwediep naar behooren kunnen
worden beoordeeld, zoolang niet
vaststaat met welke samenstel
ling van de vloot 'moet worden
gereiend, moge worden opgemerkt,
ze8t minister van Dijk, dat bij de
ze voorzieningen islechts rekening
is gehouden met de vlootsterkte, die
volgens de thans in uitvoering zijn
de plannen hier te lande aanwe
zal zijn. Meer is ook niet noo-
omdat de in studie zijnde plan
nen voor vlootuitbreiding, waarop
deze leden doelden, versterking ten
^hebben van de marine in Indië
mg
in om1
gei
vai
er an<
s en
inisatie
t. Den
zou 't aif'l
iionale c«-
n de eiscltt
regeerfti
i toestandO
UITBREIDING TE WILLEMSOORD
Jat de aangevraagde gelden voor
ie uitbreidingen op de werf te Wil
lemsoord betreft wordt aangetee-
dat deze ten doel hebben
voldoende outillage te verkrijgen
v°°r het onderhoud van en de re-
Wralien aan het materiaal, waarme
de de scheepsmacht in Nederland
Jv°rdt uitgebreid, in het bijzonder
'°n behoeve van de motortorpedo-
booten. Ook al zou over de werf te
üellevoetsluis worden beschikt, dan
j zouden verbetering en modernisee-
i voor dit doel hetzij aldaar, het
?'J te Willemsoord niet kunnen uit-
t "lijven.
L* ^drag van f 80.000 voor het houwen
:ï0 een helling met lichte overkapping
Wüi motortorPedobooten op de werf te
'te J!Dsoor^ bestemd om een gelegenheid
En JeSPien waar deze booten kunnen wor-
ffonr .1 en Rerepareerd. De lielling, die
tcu te Amsterdam zal worden
te vot .- ls n'Gt' bestemd om er reparaties
I fcn-J' -en' doch slechts om de in con-
1 kldaa,.16/-21"10 booten, die bij mobilisatie
ie iTm, -1!1 vxerband met hun stalionneering
"feen m dienst moeten komen, op te
J. J. C. van Dijk
Minister van Defensie
Het voornemen bestaat om van 12 hier
te lande aanwezige booten 6 tot 8 in dienst
te hebben en de overblijvende 4 tot 6 in
conservatie te Amsterdam. Er wordt op
gerekend dat de in dienst zijnde booten,
één maal per maand uit het water moeten
worden gehaald.
Het vliegveld te Bergen.
Vervolgens worden mededeelingen
over de diverse militaire vliegvelden. Voor
het vliegveld Bergen zijn de voor het eigen
lijke vliegveld noodige terreinen aangekocht
en als vliegveld ingericht. De bouw van
zes hangars nadert zijn voltooiing. Voor den
bouw van magazijnen worden gronden aan
gekocht.
De munitie van Hr. Ms. Tromp.
Het'feit, dat de meerdere munitie die noo-
dig is als gevolg van de uitbreiding van de
luchtafweerbewapcning van Hr. Ms. Tromp,
evenals bedoelde uitbreiding zelf, ten laste
van denricapi taaldienst wordt gebracht, acht
de minister volkomen consequent. Het gaat
hier om de oorlogsmunitie die in vredestijd
niet wordt verbruikt maar, evenals dit b.v.
met torpedo's het geval is, slechts voor oor
logstijd is bestemd.
Voorts moge worden opgemerkt, dat een
centralisatie van de vliegcliensten van het
leger en van de marine niet bestaat en nooit
bestaan heeft. De militaire luchtvaart be
hoort tot de leger-organisatie, los van den
tot de marine-organisatie behoorenden ma-
rine-vliegdienst, waartoe de vliegkampen be
hooren, waarvoorhier voorzieningen zijn
voorgesteld. Overigens beteekenen deze voor
zieningen geen decentralisatie in vredestijd.
Het vliegkamp Veere zal slechts bij mobi
lisatie in dienst worden gesteld, terwijl het
vliegkamp Schellingwoude in vredestijd
slechts clan tijdelijk in dienst is, wanneer
en zoolang de capaciteit van „De Mok" on
voldoende is in verband met de grootte van
de opleidingen.
Luchtverdediging op particuliere
bedrijven.
Tegenover de bedenkingen betreffende de
luchtverdediging van particuliere bedrijven,
merkt de minister op, dat dit niet alleen in
het belang van -die bedrijven zelf is, maar
tevens in dat van nevenliggende bedrijven
en een voordeel uit een oogpunt van alge-
meene preventie. De omstandigheid dus, dat
andere bedrijven minder aan hun luchtver
dediging kunnen besteden, behoeft nog geen
aanleiding te zijn om vorenbedoelde voordee-
len niet te aanvaarden en kan daarom ze
ker geen grond opleveren om het systeem
van luchtverdediging door particuliere be
drijven te verwerpen.
De minister ontkent, dat door verschillen
de overboekingen het budgetrecht van de Ka
mer zou zijn aangetast. Een en ander voor
komt wetswijziging en was alleen ter ver
eenvoudiging geschiedt.
De kostwinnersvergoedingen.
De geuite wcnsch om een betere regeling
van de kostwinnersvergoedingen gaat en
kel gepaard met de opmerking als zou het
vorkomen, dat gezinsleden van de opgeroe-
penen in ontbering achterblijven. Dat zulke
gevallen zich zouden voordoen, lijkt den mi
nister, hoe men overige over de bedragen
van vergoedingen moge denken, weinig
aannemelijk.
Wellicht is gedacht aan de allereerste pe
riode na de buitengewone opkomst der
dienstplichtigen, toen de uitkeeringen niet
alle op tijd konden geschieden wegens ver
traging in het verstrekken van de noodige
gegevens door de militaire commandanten
aan de burgemeesters. Zoo spoedig mogelijk
is daarin voorzien.
Wat de bedragen van de vergoedingen
betreft, moge het volgende worden aangetee-
kend.
Te dien aanzien is reeds jaren lang een
regeling geldende, welke met een drietal
grondslagen rekening houjjt, nl.:
1. Als algemeen maximum geldt een be
drag van f2.50 voor eiken dag verblijf in
werkelijken dienst.
2. De vergoeding kan niet hooger zijn
dan het bedrag der inkomsten, dat aan den
persoon, voor wien de dienstplichtige als
kostwinner optreedt, ten gevolge van het
verblijf in werkelijken dienst wordt ont
trokken.
3. De vergoeding mag evenmin hooger
zijn dan het bedrag, dat vorenbedoelde per
soon ter voorziening in voldoende middelen
voor levensonderhoud geacht kan worden
noodig te hebben boven het volle bedrag
va alle inkomsten, waarover hij mogelijk
nog kan beschikken tijdens het verblijf in
werkelijken dienst van den dienstplichtige.
Naar gemeend wordt, zijn deze grondsla
gen nog atlijd houdbaar.
Tenslotte wordt opgemerkt, dat meer
dienstplichtigen zijn opgeroepen uit de
grensprovincies dan uit het binnenland.
Een sombere rede, blijkbaar in
opdracht uitgesproken.
Generaal von Brauchitsch, de ver
trouwde adviseur van Hitier, heeft
te Tannenberg een redevoering uit
gesproken, waarin hij krachtig de
beweerde Poolsche eischen betref
fende Oosbpruisisch gebied ver
wierp. Wij zoeken geen conflict, al
dus de generaal, maar wij vreezen
het nog minder. Alle rechten, die
men beweert te hebben, op dit ge
bied vormen een dwaling, welke
een soldaat niet met woorden weer
legt.
Er is geen verslag gegeven van deze rede,
doch zij heeft bij diegenen, welke haar heb
ben aangehoord grooten indruk gemaakt,
door den diep emstigen en somberen onder
toon.
In bevoegde hooge militaire zoowel als
politieke kringen beschouwt men de rede
voering van von Brauchitsch als het Duit-
sohe parool voor de eerstvolgende weken (of
maanden).
Ongetwijfeld, ook in de redevoering van
von Brauchitsch werd ondubbelzinnig en
met nadruk den wensch geuit, dat het mo
gelijk zal blijken om den vrede te bewaren
maar de hoop op de verwezenlijking van
dezen werd overschaduwd door de somber
heid van de vooruitzichten, welke de rede
voering opende.
Men neemt algemeen aan, dat deze rede
voering reeds dagen van tevoren gereed was
gemaakt en dat haar inhoud de voorafgaan
de goedkeuring droeg van de hoogste in
stanties in den lande. Men hecht dus groote
beteekenis aan de uitlatingen van den ge
neraal en in het bijzonder aan de zeer ge
pointeerde wijze, waarop spr. oud-Prnisisch
land heeft geindentificeerd met oud-
Duitsch land, hetwelk aan Duitschland was
ontroofd.
Indien nu heden in de Duitsche pers met
instemming gewag wordt gemaakt van de
ioveyfeenfi aiet nieuwq) opmerkingen yan
de Daily Express, dat Dantzig geen oorzaak
van een oorlog kan zijn, dan moet men die
instemming van Duitsche zijde niet zoo op
vatten, zegt de N. R. Ct., dat er buiten Dant
zig geen andere oorzaak van strijd is en dat
derhalve van dien strijd geen sprake kan
zijn, indien Dantzig niet de moeite waard
is als inzet, doch veeleer aldus, dat de terug
keer van de Duitsche stad Dantzig, welke
feitelijk over de schakel der partij toch al tot
Duitschland behoort, iets zoo vanzelfspre
kends is, dat de hereeniging als inzet van
een strijd bijna belachelijk futiel zou wezen,
dat het evenwel nu gaat (ten minste in eer
ste instantie) om hereeniging met Duitsch
land van de Poolsche streken, welke 120 jaar
lang tot Pruisen, dat is tot Duitschland, heb
ben behoord.
In den JapanschRussischen
grenzenoorlog
Tusschen 19 Juni en 18 Juli heeft de Ja-
pansche luchtmacht 488 vliegtuigen van de
Sovjet-Russische en Buitcnmongoolsche
luchtmacht neergeschoten of op de vlieg
velden vernietigd, overeenkomstig een offi-
cieele mededeeling van de Japansche leger
leiding. Evenwel is men over 40 vliegtuigen
niet zeker.
Sedert het uitbreken van het conflict van
Nomonhan zijn in totaal 549 vliegtuigen
van den vijand vernield. De meeste toestel
len zijn van het type 115 en 116. Sedert
14 Juli zijn geen vijandelijke gevechtsvlieg
tuigen meer gezien.
Rust in Palestina weer voorbij
Schietpartijen in Jeruzalem
Bij acht schietpartijen, die zich hebben
voorgedaan te Tel Aviv, Rehovoth en Pe-
tach Tikwa en in de omgeving dezer plaat
sen, zijn vijf Arabieren gedood en acht ge
wond.
Het in- en uitgaande verkeer naar en van
deze drie steden is verboden.
In de buitenbuurten van Tel Aviv hebben
zich incidenten voorgedaan, waarbij ook
schoten gevallen zijn. Een Arabier werd ge
dood, drie gewond.
Dit is het eerste geval van terroristische
activiteit na de kalmte van den laatsten
tijd.
Vermoed wordt, dat de aanvallers Joden
zijn en daarom is het geheele in- en uitgaan
de verkeer der Joden te Tel Aviv slop ge-
Craigic zeer pessimistisch ge
stemd. Hederi de beslissing.
Van diplomatieke zijde wordt ver
zekerd dat de Britsch-Japansche
onderhandelingen over Tientsin
zullen worden afgebroken tengevol
ge van de hardnekkigheid, waarme
de Japan vasthoudt aan zijn eisch
tot wijziging van de Britsche hou
ding in het Verre Oosten, welken
eisch Japan ingewilligd wil zien
alvorens' de kwestie-Tientsin te be
handelen.
Arita, die af en toe gedurende de bespre
kingen, welke gisteren hebben plaats gehad
het vertrek verliet, om met vertegenwoor
digers van het leger te spreken en dezen te
consulteeren zou, zoo wordt gemeld, er op
hebben aangedrongen, dat de Engelschen
hun in het verleden begane fouten erken
nen en voor de toekomst belofte doen. De
instructies, die Craigie van zijn regeering
heeft ontvangen, laten dit echte niet toe.
In betrouwbare kringen meldt men, vol
gens U. P. dat Craigie pessimistisch ge
stemd is en dat Engeland reeds de stappen
die na de mislukking der onderhandelingen
zullen volgen, overweegt.
Voor versterking van het anti-
Komintempact.
De eersteminister van Japan, Hiranoe-
ma, heeft een redevoering uitgesproken in
de openingsvergadering van de commissie
voor Chineesche zaken, die vorig jaar is ge
organiseerd en welker verbindingsbureaux
gevestigd zijn op de sleutelpunten in 'China
gedurende Maart j.1.
Hiranoema liet zich in deze rede geest
driftig uit ten gunste van een versterking
van het anti-kominternpact.
Sprekende over den internationalen toe-
stad, de groeiende onrust en den steeds
meer om zich heen grijpenden bewapenings
wedloop, legde Hiranoema den nadruk op
de noodzakelijkheid van het nemen van
ruime maatregelen tot bescherming van de
nationale veiligheid en de Oostaziatische
stabiliteit. Japan wenscht een krachtige sa
menwerking met de buitenlandsche mo
gendheden, die begrip hebben voor den
nieuwen toestand in Oostazie en goeden
wil en vriendschap jegens Japan toonen.
Vooral gevoelt Japan geestdrift voor een
versterking van het antikominternpact.
Bommen op Japansch
hospitaal
Niet de eerste maal, dat de Rus
sen zulks doen, beweert de Ja
pansche persdienst.
In de Japansche hoofdstad is groote op
schudding veroorzaakt door een vertraagd le
gerbericht, volgens hetwelk Zondag j.1. ne
gen sovjet-Russische bombardementsvliegtui
gen zijn verschenen boven een Japansch
veldhospitaal op eenigen afstand van de
grens tusschen Mandsjoekvvo en Buiten-
Mongolië en daarop eenige bommen hebben
laten vallen, ondanks de Roode Kruisvlag-
gen.
In liet bericht wordt hieraan nog toege
voegd, dat 't Zondag j.1. niet de eerste maal
was, dat sovjet-Russische vliegtuigen non
combattanten en open steden bombardeer
den, doch dat zij dit herhaaldelijk elders in
Mandsjoekwo hebben gedaan.
Niettemin zou de Japansche regeering,
n. Havas uit welingelichte Japansche bron
verneemt, bereid zijn, de kwestie-Nomonhan
aan de grens van Mandsjoekwo en Mongolië
langs diplomatieken weg te regelen volgens
de verleden jaar voor de kwestie van Tsjang
Koe Feng goedgekeurde oplossing.
Daarentegen neemt de verontwaardiging
van de openbare meening in Japan over het
optreden der Russen in Noord-Sachalin meer
en meer toe.
Chaos in de Chineesche
finantiën
Lage Chineesche dollarkoers de
oorzaak.
Tengevolge van de baisse van de Chinee
sche dollar, welke tot den ongekend lagen
koers van 4.5 penny is gevallen, heerschen
chaotische toestanden op financieel gebied
te Sjanghai. Het hoofd van een vooraan
staande in- en exportfirma heeft den cor
respondent van Reuter gezegd, dat het ge
heele zakenleven stil ligt.
Voor de Hoeasing Handelsbank staan de
Chineezen in queu om hun nationale munt
in te wisselen tegen biljetten van deze bank,
welke gisteren op 6 pence genoteerd ston
den. De bezitters van Chineesche dollars
poogden hiervoor veelal buitenlandsche
munt te koopen, doch deze was slechts in
beperkte mate te krijgen en tegen een zeer
onvoordceligen koers. Anderen kochten goe
deren of effecten. De goederenprijzen ste
gen evenwel met 20 tot 30 pet., terwijl de
winkeliers den verkoop van geïmporteerde
goederen beperkten,
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINT.
Verwachting: Zwaarbewolkt met
opklaringen, enkele plaatselij
ke regen- of onweersbuien, iets
warmer dan gisteren. Zwakke
tot matige wind uit Zuidelijke
richtingen.
Dr. Colijn voert drukke bespre
kingen. Spoedig weer naar den
Ruigenhoek.
De Kabinetsformateur, dr. Colijn, heeft
gisterochtend op het Departement van Al-
gemeene Zaken, den heer H. P. J. Bloemers
burgemeester van Arnhem, ontvangen. De
heer Bloemers is sedert 1937 voorzitter van
den Kon. Ned. Toeristenbond A.N.W.B.
Daarna heeft de formateur met ir. M. H.
Damme, den directeur-generaal der P T. T.
besprekingen gevoerd.
De heeren Bloemers en Damme zijn bei
den politiek links georiënteerd.
In den loop van den morgen heeft dr. Co
lijn ook met dr. J. A. Nederbragt besprekin
gen gevoerd. Dr. Nederbragt is voorzitter
van den Havenraad van Dantzig. Hij begon
zijn carrière als Kameroverzichtschrijver
voor „De Standaard", was later werkzaam
op het Departement van Buitenlandsche Za
ken, welk departement hij als chef der di
rectie van Economische Zaken verlaten
heeft. De heer Nederbragt is de Anti-Revo
lutionaire beginselen toegedaan.
Omstreeks het middaguur heeft dr. Colijn
op het Departement van Algemeene Zaken
overleg gepleegd met den directeur van het
Kabinet des Koningin, jhr. mr, G. C. W. van
Tets van Goudriaan.
De koers blijft dus gericht op een zaken
kabinet, Opmerkelijk is de tamelijke vijan
dige houding welke de katholieke bladen
tegenover Dr. Colijn's pogingen aanemen.
Verwacht kan worden dat Dr. Colijn zich
spoedig weer naar den Ruigenhoek zal be
geven teneinde H. M. de Koningin verslag
uit te brengen.
Vijfjarige jongen uitverkoren om
het land te regeeren.
Naar het Chineesche Persbureau
meldt, is thans een vijfjarige jongen
gekozen om over Tibet te regeeren
en den dertienden Dalai Lama, die
vijf jaar geleden stierf, op te volgen.
De veertiende Dalai Lama, de reïncarna
tie van den dertienden, is uit Kokonor naar
Ihasa vertrokken in gezelschap van een
specialen commissaris der Chineesche re
geering en vertegenwoordigers van Tibet.
De regeering heeft 100.000 joean beschik
baar gesteld ter bestrijding van de reiskos
ten.
De nieuwe Dalai Lama is geboren bij
Taerssoe, een der bedevaartplaatsen 25 k.m.
ten Zuidwesten van Kokonor. De correspon
dent van het Chineesche persbureau, die
voor het vertrek een onderhoud met den
jeugdigen heerscher heeft gehad, vertelt,
dat de Dalai Lama doordringende oogen
heeft en zich kalm en waardig gedraagt. Hij
heeft medegedeeld, dat zijn naam Lama
Tantsjoe is. Te Ihasa zal hij zijn verdere op
leiding genieten.
Van 1 tot en met 8 Augustus.
Bij beschikking van den minister van Fi
nanciën a.i.: is bepaald, dat gedurende het
tijdvak van 1 tot en met S Augustus 1939
geen boete zal zijn verbeurd wegens het op
den openbaren weg berijden van een rijwiel
zonder voorzien te zijn van het vereischte
volgens de bij artikel der rijwielbelasting
wet bedoelde voorschriften bevestigde be-
lastingmerk.
Voetje door grasmachine
afgesneden
Tweejarig ventje voor goed ver~
minkt.
Terwijl de landbouwer G. W. ten Have te
Vaassen, met een grasmachine nabij zijn
woning aan het maaien was, is het twee
jarig zoontje in een onbewaakt oogenblik
voor het mes van de machine geloopen,
met het gevolg, dat een der voetjes van het
kind werd afgesneden.