ScImi (i c i* i'ouiViul
e inhoud van het Pact
Gaat ons werelddeel
zelfmoord plegen?
8
Hedennacht door 4
Duitschland en Rusland
onderteekend.
Onder de
van den
schaduw
oorlog
Dil het geweten
der wereld
wakker
worde
TIEN JAAR GELDIG
Radiorede van den Koning der Belgen
Een afschuwelijke
strijd wordt in
Europa voorbereid
xéitiin
cAah
Scheepsramp eischt
59 slachtoffers
en terstond in werking gelreden
EERBERICHT
wit»!»
lithk.
hagen, Tel. Hl (2 lijnen). Kengetal 2210.
r 2«AUG.lt3S. 83eJnargang. No. I0M, 9F DAGBLAD VOOR H O L L A N D S N OORD E R KWA RTI E R
j**n, Schagen,
DO«l**DAG
RV. Uitg.-mf». „HoHoeds Noord ark wwr* er"
Lchtig,
Ooi
„er bestaat geen volk dat
zuniinderen den dood wil
inzenden om aan andere na
tiën, dat recht op het be
staan te ontnemen, dat het
v00i zichzelf opeischt.
orden
rvolgiij
Igens 1
ie te >1»
ie za*
ord v
19 op
nen ai
die d
■gen i
„Buitt
ontsni
s beken Wij laten liier den officieclen Nederland
dng tvt volgen van de radiorede, welke
in ha iaKoning der Belgen to 8.20 uur Nederland
tijd voor don Belgischen oraroepzender
KIR. heeft gehouden:
Dl verklaring, waarvan ik voorlezing ga
l£p0Jkl do*, wordt afgelegd in het palcis te Brus-
gel, bi tegenwoordigheid van de ministers
t van tail enlandsche zaken en uit naam der
staatshoofden van den Oslo-groep.
De wereld beleeft een tijdperk van
zoodanige spanning, dat elke nor
male samenwerking onder de staten
onmogelijk dreigt te worden. Groote
mogendheden treffen maatregelen
die bijna gelijk staan met de mobi
lisatie hunner gewapende macht.
Moeten de kleine mogendheden niet
vreezen het slachtoffer te worden
van een eventueel conflict waarin
zij, tegen hun eigen wil in, zouden
worden mcdegcslcept, niettegenstaan
de hun politiek van onbetwistbare
onafhankelijkheid en hun vasten
wil onzijdig te blijven? Zijn ze er niet
aan blootgesteld het voorwerp te wor
den van buiten hen om getroffen
•ehikkingen?
lGSCHE
ie Inte
Salzkan
K.M. la
zwnardf
•en viel
or in
>t rijd zij
even.
ic B M V
I had
jcugï
el wei
in
zijn bh
li de t»
e D.K.1
lied
>*glocki
co BB
t gelooft
:n Tt
van
met
'lohr
u fOOt*
welkt
e beterj
igen
nlatl thJ»
tiUtktaSf
pon»
Klein.
4. Koeek
ren a^1
Zelfs zonder dat er vijandelijkheden ge-
•iftsd worden, wordt de wereld door een
^'OQwnigehe instorting bedreigd. Alom heer-
•^bea wantrouwen en argwaan.
Oaiir onze oogen vormen zich de
aWHkampen, stellen de legers zich
op, wordt een afschuwelijke strijd
ht Earopa voorbereid. Gaat ons we-
zelfmoord plegen door zich
te storten in een ontzettenden oor
log, waarin er noch overwinnaar
aoch overwonnene zou zijn, maar
waarin alle geestelijke en stofleltjke
waarden door de beschaving van
*«»ti geschapen ten onder zouden
•aaa?
De oorlogspsychose dringt alle huizen
1>,nn n. «n alhoewel de openbare meening
"tb uex goed van bewust I* welk een
°°omlü*re ramp een vol keus trijd voor de
■JJ*** «tenschheid zou teekenen, laat zij
«h mefr mecr mer nan j0 gedachte dat
tefflIUliJdelilk in medegesleurd zullen
u'Ü^a' l% van ,lC,ank tegen w» *00
<JWwtU|e gelatenheid op te komen.
bestaat geen volk wij leggen
kur sterk den nadruk op dat zijn
*tedtrtn den dood wil inzenden om
•te andere natiën dat recht op het
ktetaaw te ontnemen, dat het voor
»l! opeischt.
ii *',n belangen van alle staten
*"«*1 «lezcllde. Maar ziju er wel belan
gen die niet op vredelievende wijze tot
overeenstemming kunnen gebracht worden,
cn kan dat niet oneindig veel beter vóór
dan na een oorlog?
Dat het geweten der wereld wakker
worde. Het ergste kan nog vermeden
worden. Maar de tijd dringt De evo
lutie der gebeurtenissen kan weldra
elk rechtstreeksch contact nog moei
lijker maken.
Dat men zich niet vergisse. Wij weten dat
het recht, om te kunnen leven op een hech
ten grondslag moet steunen, en dc vrede
dien wij wenschen is dc vrede welke berust
op den eerbied van alle staten. Een duur
zame vrede kan niet gevestigd zijn op de
macht, maar enkel op een zedelijke orde.
Gebiedt niet dc wijsheid op dit oogenhlik
een eind te stellen aan den strijd met woor
den, aan ophitsingen en bedreigingen, ten
einde te besluiten om o\er de gestelde
vraagstukken te beraadslagen. Wij vormen
plcctitig den wensch dat de mannen, waar
van den loop der gebeurtenissen afhangt,
bereid zullen zijn hun geschillen en elschen
te onderwerpen aan een onderhandeling in
gezet in een geest van broederlijke samen
werking.
Het is uit deze overwegingen dat ik in
naam van
Z.M. den Koning van Denemarken,
den President der Finsche republiek,
H.K.H de Groothertogin van Luxemburg.
Il.M. de Koningin der Nederlanden,
Z.M. den koning van Noorwegen,
Dl. den Koning van Zweden,
en in mijn eigen naam, ieder onzer in over
eenstemming handelend met zijn regeering.
deze oproep doe.
Wij drukken de hoop uit dat andere
staatshoofden hun steun hij den onze zullen
voegen, bezield door dezelfde zorg voor den
vrede cn de veiligheid van hun volkeren.
Straks zullen honderden millioenen men-
schen van harte met ons zijn om den wed
loop naar den oorlog te stuiten.
Mogen degenen in wier handen het lot der
wereld berust deze gevoelens beantwoorden
cn den door hen menigmaal uitgedrukte!)
wensch verwezenlijken, de moeilijkheden,
die hen scheiden op vredelievende wijze te
regelen.
En dat de ramp, die de mensclihcid l>e
dreigt, vermeden worde.
RIO DE JANEIRO. In de baai van
Ileos ls «en Jacht vergaan, nadat hat
op ds zuigbuU van oen zandzuiger
was ges toot en. 40 van de 42 paaua-
giere en 19 van de 21 leden der be
manning zijn verdronken.
Na eon conferentie vnn drie en een half uur hebben
von Ribbentrop en Molotoff het Dultscb-Russlsehe niot-
aanvalapact geteekend. Gedurende het verblijf van den
Duitschen minister te Moskou woei van het gebouw der
voormalige Oostenrijksrhe legatie de hakenkruisvlag. Van
nacht om een uur meldde von Ribbentrop den Führer dc
totstandkoming van het Duitsch-Russische niet-aanvals-
pact. Hij zal vanmiddag om 1 uur Moskou per vliegtuig
verlaten om zich naar den Rerghot te begeven, teneinde
den Führer over zijn besprekingen verslag uil te brengen.
DE TEKST VAN HET PACT IS VOLGENS
DE OFFICIEELS COMMUNIQUE'S DE VOL
GENDE:
Art. t. De beide verdragsluitende partijen verplichten
zich, zich van iedere gewelddaad, iedere agressieve hande
ling en lederen aanval jegens elkaar, en wel zoowel afzon
derlijk als tezamen met andere mogendheden, te onthou
den.
Art. 2. Ingeval een der verdragsluitende partijen het
voorwerp zon worden van oorlogshandelingen van de zijde
eener derde mogendheid, zal de andere verdragsluitende
partij deze derde mogendheid in geenerlei vorm steunen.
Art. 3. De regeeringen der belde verdragsluitende
partijen zullen in de toekomst voortdurend voeling met el
kaar honden, om elkaar wederkeertg in te lichten over
vraagstukken, die haar gemeenschappelijke belangen raken.
Art. I. Geen der belde verdragsluitende partijen zal
deelnemen aan eenlgerlei groepeering van mogendheden,
die direct oi indirect tegen de andere parti| is gericht.
Art. 5. Ingeval tnsschen de verdragsluitende partijen
geschillen oi conflicten over vraagstukken van den een oi
anderen aard zonden ontstaan, znllen beide partijen deze
geschillen oi eonilicten langs den weg van vriendschappe
lijke gedachtenwissellng, of, zoo noodig, door arbitrage
commissies regelen.
Art. I. Het onderhevige verdrag wordt gesloten voor
den duur van tien jaar, met de bepaling, dat, voorzoover
niet een der verdragsluitende partijen het een jaar voor
afloop van dezen termijn opzegt, de geldigheidsdnnr ven dit
verdrag geacht zal worden, anlomatisch met vijl jaar te
rijn verlengd.
Art. 7. Het onderhavige verdrag zal binnen den kortst
mogelijken tijd geratiliceerd worden. De ratificatie-oorkon
den znllen te Berlijn uitgewisseld worden. Het verdrag
treedt terstond na onderteekening In werking.
Dit numme
■t 12 pagina's
DE BILT SEINTi
Verwachting: Meeat zwakke
wind uit Noordelijke rich
tingen. nevelig tot licht' of
half bewolkt. Nog kant op
regen- of onweersbuien,
warm weer.
FRANSCKEN EN AMERIKANEN AAN
GERADEN POLEN EN DUITSCHLAND TE
VERLATEN.
Wanneer een oorlog zou uitbreken kan met
worden gezegd^ dat de partijen elkander»
standpunt van te voren met l>«kend wee.
Na «Ie ondubbelslnnige verklaring van En
geland. «lat bet Duitach—Russische part
geen enkele invloed zal hebben op de
Rritsche garantie*, heeft de Rritsche ain
baasadaur Henderaon van Hitier op zijn
fcmrt weer een even ondubbelzinnig ant
woord terug gekregen. Henderaon heeft een
speciale boodschap van de Britst-!»® regee
ring naar Berchtetgaden gebracht, het was
een schrijven van Chambcrlain. dat in ge
lijken tin waa gesteld a!s het gtetan-n uit
gegeven communiqué van de kablnetszjt-
ting.
De Fuehrer liet er bij den Britsehen am
bassadeur geen twijfel over bestaan, dat de
door de Britsehe regeering aangegane ver
plichtingen Duitse hl an«l geen aanleiding
kunnen geven om al te zien v^ui de behar
tiging van nationale vitale belangen.
Het blijkt dat ItaJié dit standpunt deelt.
In Rome beeft zich hetzelfile afgespeeld
al* te Berchteagnden. De Franache amtas-
sadeor bracht Ciano een dergelijke bood
schap over. al» Heoderaon aan Hitier luid
gedaan en bet antwoord liet ook geen twij
fel Ixwlaan over het -landpunt van I talie.
Niernand kan du» thans meer de garant-
woordolijkiieid op dan ander schuiven. Het
Duitseh-RuMiscbc pact i* Inmiddels geiee-
kend; bet zal geldig zijn voor den tijd van
tien jaar en de inhoud i» zeer verst rekkend.
Hei shut Rusland volkomen uit en geeft
Duitschland de baiitien vrij. Of Rusland,
zooals liet dat bij den Spaanechen burger
oorlog deed. in ge*ai van oorlog, ondanks
neutraliteit hem vmpa« bleke partijen toch
nog zal steunen te natuurlijk een andere
vraag.
De toestand verscherpt zich nop
Nu de partijen hun schepen feitelijk
achter zich (tobben verbrand volgen de
berichten, welke alle wijzen op komende
oorlogsdaden, elkaar and op.
De Fransche bewoners in Duitse Mand
hebben zich tot de Fransche ambassade te
Berlijn gericht met de raag of het geraden
was langer in Duitschland te blijven.
l>e ambassade heeft hierop hen, die niel
door dringende verplichtingen weerhou
den worden, aangeraden Duitschland te
verlaten.
De Fransche ministerpresident deelt me
de: in verband met den internationalen toe
stand. heeft de regeering lx-»loten de reeite
genomen militaire maatregelen te voltooien,
door nog meer sok laten onder de wapenen
te roepen.
Ook Engeland treft de laatste voorberei
dingen.
Te Gibraltar mogen de soldaten de ka
zerne» niet verlate», de zware batterijen oo
tic rotsen zijn bemand. de slagboom defen
sies bij de hcido boven ingangen zijn in stel
ling gebracht de vesting Gebraltar te dus
oorlogsgcrved!
Roosetaü breekt zijn vacaniie af. hij
wordt vandaag to Washington verwacht.
Ofschoon hij verklaard heeft de toestand In
Europa zeer ernstig te vinden, hertt hij
zich niet uitgelaten over de maatregelen,
welke Amerika denkt te nemen.
Reizen naar Europa ontraden.
Sumner Welle», de Amerikaansche on
derstaatssecretaris heeft aangeraden af te
zien van reizen naar Europa en adviseert
Amerikaanschen staatsburgers uil I'anja
en Warschau te vertrekken.
Met ingang van heden zullen te New York
de premies voor verzekering tegen ooriogs-
risico's Van zendingen uit de Verecnigde
Staten naar Duitschland en Italié tot liet
twintigvoudige worden verhoogd.
I>c premies voor verscheping naar do
Britsrhe eilanden blijven ongewijzigd.
In Lxindensche scheepvaartkringen wordt
vernomen, dat de reeders te Newcastle een
aantal afvaarten naar Duitsche en Oostzee
havens hebben geannuleerd. Het betreft
hier, naar men zegt, voorzorgsmaatrege
len. gelijk aan die, welke in September J.L
zijn genomen.
Op Duitsche vliegmachine geschoten?
Volgens berichten uit Duitschen bron Is
tot tweemaal toe. door Poolsch afweerge
schut geschoten op Duitsche verkeersvlieg
tuig»". welke zich in de nabijheid «Ier
I'oolscbe grenzen, maar nog boven Dultsch
gebied bevonden. Van Poolache zijde wordt
dit echter pertinent ontkend.
In Poolse ha diplomatieke kringen Is ver
klaard, dat een Poolsche diplomatieke koe-
ricr Is aanzehouden aan de grens te Ra-
wtce. terwijl hij de grens naar Polen pas-
seerde. IIij b* teruggeleid naar Breslau met
liet diplomatieke vnlie*. Men voegt hieraan
toe, dat de koerier gisteravond nog werd
vastgehouden.
Voorts worden er nog eenige Incidentje*
gemeld, zooals de laatste weken dikwijls
voorkwamen, mishandelingen en molesta
ties aan de DuitsrhPoolsche grenzen,
waarbij belde partijen den schuld oj» el
kander werpen.
Rust la
On«ler dit alkw te Polen rustig.
Het bericht, dat de Britache ambassadeur
te Berlijn een Britache verklaring over da
te voeren politiek aan IliUer heeft overhan
digd, beeft een onmiddellijk gevoel van op-
lurhtlng gewekt De Polen habbcn nooit
twljfrt gevoeld omtrent Engeland* woord en
dit bericht heeft ontzaggelijk de overtui
ging versterkt, dat hun machtige helper»
hecht achter hen zullen staan.
Intuaachen. onder den schaduw van den
oorlog, verrichten de Polen rustig hun
werkzaamheden, te er geen sprak» van
oen paniek en de meeste vermakelijkheid»
gelegenheden en ca/és zijn vol. Hri volk
heeft volledig vertrouwen ln da voldoend-
held der luchtafweer, waaraan de Poolsch#
regeering in de afgeloopen maanden liaar
uiterste aandacht gewijd heeft
