N
Hitier velt het laatste oordeel
Df. Wijn terug
in de regeering?
1
Polens lot reeds
beslist?
bU
GEN.
DAGBLAD VOOR HOLLAND'S NOORDERKWARTIER
Onvoorwaardelijk
achter Polen
GEK
JLOf
Een bespreking
met Von Ribbentrop
onmiddellijk na
diens aankomst
uit Moskou
De oDtknoopiog
nadert in
snel tempo
EERBERICHT
Drie methoden
voorgesteld
door Roosevelt
Radio rede van
den Paus
Nóg is niets verloren
'n>W
Laan. Schajtcn, Tel. M4 (2 lijnen). Kengetal 2240.
VRIJDAG 25 AUGUSTUS 1(31. 83e Jaargang. No. Kilt.
KV Uttg Miv „Mo»»* WooedoftwoMier"
Rede van Chamberlain
■front in
Engeland
elsche regeering krijgt
trekkende volmachten
i. -
In de met groote spanning verwachte
rede, gisteren door Neville Chamber
lain in het lagerhuis uitgesproken,
heeft de Britschcp remier o.a. gewe
ien op Dultschlands volle gereedheid
voor een oorlog en op Polens zclfbe-
heersdiing en bereidheid tot onder
handelen, zoo Duitschland niet dreig
de met geweld en er eonig vertrou
wen kon bestaan op naleving van
een overeenkomst.
Engeland» optreden vormt geen be
dreiging, maar beoogt hulp te bie
den aan hen, die zich verdedigen.
De rending van Henderson naar Hit-
Ier beoogde, de Britsche vastbesloten
heid in dit opzicht duidelijk te ma-
k«n.
De Duitsche stelling in antwoord
daarpo luidde, dat Duitschland de
vrije hand wil hebben in de Oost-
Europeeache sfeer en dat bij inter
ventie in deze sfeer de schuld bij En-
land zou liggen.
De vraag: vrede of oorlog? ligt niet
bij Engeland, betoogde Chamberlain
tenslotte.
verwacht kon worden, heeft het
rhuis hot volmachten-ontwerp der Brit-
i regeering aangenomen en doorgezon-
naar het Hoogerhuis, welk lichaam er
eens terstond zijn goedkeuring aan
gehecht.
it Koninklijke Fiat is terstond gevolgd,
t het zeer belangrijke wetsontwerp,
nj cic regcering zeer uitgebreide vol-
iten heeft gekregen, in één dog tot wet
i geworden.
De bepalingen van de defensie volmach-
tenuet geven o.m. do bevoegdheid tot het
Opslun-n van personen, wanneer zulks in
Lït belang der openbare veiligheid wensche-
|k uordt geacht, het in bezit nemen of on-
toezicht stellen van eigendommen of on-
lemingen of het verwervan van eigen-
inien, met uitzondering van land, en het
icntrcden en doorzoeken van huizen.
lamberlain heeft in het Lagerhuis zijn
kondigde rede gehouden, waarin hij
nette, dat het land zich in dreigend
•vaar bevindt, daar Engeland vast-
is, het geweld in Europa te keeren.
jvde werd luide toegejuicht en ook de
•n en u d«r oppositie hechtten er hun goed
en.
ongtjW voorbereidingen, aldtis ving de
Jrijze minisfigpresident aan, zijn getroffen
r Duitachlaod op zoodanige schaal, dat dat
vin* N m wn toestand van volledige gereed-
eid voor den oorlog is. In het begin van
eze week kregen wij bericht, dat Duitsche
Oepen begonnen op te rukken naar de
laten i jolscha grens. Het werd toen duidelijk, dat
n crisis van de eerste grootte naderde en
ijfcrs it Britsche gouvernement besloot dat de
,i K*koras« vras, waarop zij de goedkeu*
ui |ng moest vragen an het parlement voor
^^roere defcnaiemaatrcgclcn.
Talen rgesteld.
li..
annca
ivolk *i
onderij
lers,J Na gewezen te hebben op de samenkoppe-
JLJ kwestie Dantzig aan die van
J «wridor en in het licht gesteld te heb-
•O, dat de berichten over mishandeling
tte t>J« J® Dnitv.S» onderdanen merkwaardig veel
rasscsPWken op die van verleden jaar ten aan-
teer de Sudetenduitschers.
Sudrtenduiischers, besprak
f»et Dut t*ch-Russische pacL
."iciéi^WKboon rr geAichten waren geweest,
'n *r,iVi "««taande verandering in de be-
,bei avT.i. bisschop Sowjet-Husland en
onland, aldus Chamberlain, heeft de
neeéflsj»*!^ regi e-ring nf>c), na„ on, noch aan «Ie
1 ook maar iets over dezxv
meegedeeld.
onderhandelingen maakten
voortgang en werden gevoerd op een
wederzijdsch vertrouwen.
Nijl. T<*n df*e bom geworpen werd. Het
v<w ons hoogst pijnlijk te moeten
j bobrrn, dat onze besprekingen op die
•**1» werden gevoerd en dat onder-
'l! de Sowjet regeering in het ge-
e Kim met Duitschland ooderhwidcl-
Berlijnsche
bevolking heeft
nog hoop
Gisteravond is Hitier van Berch-
tesgaden naar Berlijn vertrokken,
waar hij tot laat in den nacht
heeft geconfereerd met zijn naaste
medewerkers. Tegenwoordig waven
o.a. Goering en von Ribbentrop, wel
ke laatste zich rechtstreeks van
Moskou naar de Dnltsche hoofdstad
had begeven. Ook de militaire chefs
namen aan het onderhond deel.
Tot heden zt|n er geen offlcleele
mededeellngen over dit onderhoud
dat voor de wereld zulke verstrek
kende gevolgen kan hebben.
De overheerschende meening Is,
dat de Duitsche beslissing ten aan
zien van Polen reeds is genomen en
wellicht zelfs op het pont staat ten
uitvoer te worden gelegd.
Overeenkomst alt omsingeling ont
staan.
Behalve de Poolsche kwestie is ongetwij
feld ook de Russische aangelegenheid be
sproken en heeft von Ribbentrop daarom
trent rapport uitgebracht. Voor von Ribben
trop gistermiddag om 1 uur 20 uit Moskou
vertrok, heeft hij een verklaring afgelegd,
HU zeide o.a.:
„Duitschland en Rusland is het vroeger
steeds slecht gegaan, wanneer zij vijanden*
waren, doch goed wanneer zij vrienden wa
ren. Gisteren was het voor de beide volken
een voor hun bestemming lielangrijke dag:
De Fuehrer en Stnlin hebben tot vriend
schap besloten. Het niet-aanval*- en consul
tatiepact. dat de heer Moloto! en ik hebben
onderteekend. is een vaat en hecht funda
ment, waarop de beide stalen zullen op
bouwen en tot een nauwe samenwerking
zullen komen. Het is misschien een der be
langrijkste keerpunten in de geschiedenis
van twee volken.
Men heeft geprobeerd Duitschland en Rus
land te omsingelen en juist uit de omsin
geling is nu de Duitsoh-Russische overeen
stemming ontstaan.
De Duitsche ambassade was bij het ver
trek van den minister, die door den plaats-
vervangenden volkscommissaris Potemkln
uitgeleide werd gedaan, tegenwoordig. Ook
van Italiaansche zijde was er officieele be
langstelling.
Vredespolitiek.
Het voorname Russische orgaan de Praw-
da schrijft naar aanleiding van het
tusschen Duitschland en Sovjet Rusland
onderteokende nict-aanvals-verdrag ora.: *t
verdrag is een oorkonde van buitengewone
politieke beteekenis en vormt een nawer
king van do vredespolitiek van Sovjet-Rus
land. De buitenlandscho politiek der Sovjet-
regeering heeft zich ten doel gesteld de
zaak van den vrede te verdedigen en «ie
vriendschappelijke be trek kingen te steunen
en te versterken van al die landen die hun
nerzijds die politiek aanhangen.
INDRUKKEN IN BERLIJN.
De terugkeer van Von Ribbentrop uit Mos
kou en dc persoonlijke indrukken, die hij
den Fuehrer thans geeft van zijn besprekin
gen met de Sovjet Russische leiders, schij
nen erop te wijzen, dat ernstige beslissin
gen op handen zijn.
De gisteren te Dnntzig tot stand
gebrachte hervorming, de militaire
voorbereidingen en tenslotte tlo ca
tegorische wijze, waarop welinge
lichte kringen de rede van Chamber
lain van de hafid wijzen, zijn er
onomstootelijk op berekend, de mee
ning ingang te doen vinden, dat
Duitschland zekor is van den steun
van de Sovjet-Unie.
De vastberadenheid van Polen en zijn
West-Europeesche bondgenooten blijft even
wel een factor, van dien aard. dat er een
matigenden invloed van uitgaat op 'n zeker
ongeduld, dat overigens vooral tot uiting
komt in politieke kringen zonder werkclii
ken invloed. Aan het einde van
den dag van gisteren, die geken
merkt werd door het vertrek van vrijwel
alle in de Duitsche hoofdstad geaccrediteer
de Engelsche en Fransche correspondenten,
is de indruk, dat wellicht nog niet alle hoop
op het tot stand komen van een vreedzame
regeling liehoeft te worden opgegeven.
Volgent berichten die de
N.R.Crt. nlt betrouwbare, doch
niet officieele bron hooft, zijn
Duitachland en Rnaland tot over
eenstemming gekomen over oen
verdeeling van Polen. Rusland
zal, rolgent hot Dultsch-Rusoi-
sche plan hot Poolsche grondge
bied tot aan do „Wilton-lijn" ln
Oost-Polen krijgen en Duitsch
land zal Dantzig, don Corridor
en Poolsch West-S 11 exil krij
gen, aldtis meldt do Berlijnsche
Tim es-correspondent.
De twee landen oefenen den
grootst mogelljken druk op Roe
menië nlt, om zich los to maken
uit het vredesfront, maar als
koning Karei halsstarrig blijft
weigeren, dan zal Rusland Bee-
sarabië nemen.
Hei gebied van Tetchan, dat
na de overeenkomst van Mun-
chen aan Polen word afgestaan,
zal weer bij Moravië worden ge
voegd, volgens deze Inlichtin
gen.
Tenslotte heeft Duitschland
beloofd zijn ambities t.a.v. ex
pansie ln de Oekraïne op to ge
ven.
Wat Polen zelf betreft zijn
Duitschland en Rnsland blijk
baar van plan een „Congres-Po
len'* to vormen, dat wel „onaf
hankelijk" zon zijn, maar dat
geen diplomatieke vertegen
woordigingen ln het buitenland
zal mogen hebben.
de over een verdrag, dat bovendien
nog niet te vereenigen was met de
doelstellingen van hun buitenland-
sche politiek, zooais wij die hadden
verstaan. (Algemeene toejuichingen)
Chamberlain vroeg wat het effect in-
die er van eenig effect sprake is op den
toestand is en op de Britsch-Fransche po
litiek.
Wij hebben het onzen eersten plicht ge-
acht gevaarlijke illusies weg te nemen, ver
klaarde Chamberlain onder luide toejuichin
gen. Het Huis zal zich herinneren dat er
met Rusland is gesproken over garanties en
dat deze garanties geenszins afhankelijk
zijn gesteld van andere overeenkomsten.
Daarom kunnen wij thans met eere terug
komen op de verplichtingen, die wtj zoo dik
wijls en zoo duidelijk hebben geproclameerd
Onze eerste daad was daarom een verkla
ring, dat onze verplichtingen aan Polen en
aan andere landen onaangetast blijven.
Dnitschland niet bedreigd.
Chamberlain zette vervolgens uiteen, dat
niets wat Engeland doet, Duitschland be
dreigt. Het is geen daad \an bedreiging zich
voor te bereiden om vrienden te helpen en
zichzelf tegen geweld verdedigen (toejui
chingen).
Chamberlain wees vervolgens op de ge
nomen financieele maatregelen om dan op
nieuw uiting te geven aan zijn overtuiging,
dal een oorlog tusschen Duitschland en
Engeland een groote ramp zou beteekencn.
Daarom werd llenderson naar Ilitler ge
zonden. doch het antwoord van den rij ka-
kanselier kwam neer op een nieuwe ver
klaring van de Duitsche stelling, volgens
welke Oost-Europa een sfeer vormt, waarin
Duitschland de vrije hand behoort te heb
ben en dat wanneer wij of eenig ander land
dat minder rerhtstreeksch belang daar
heeft, mocht willen Intervenleeren. de schuld
voor een daaropvolgend conflict bij ons zou
liggen.
Deze stelling, aldus Chamberlain. vormt
een volkomen misvatting ten opzichte van
de Britsche positie.
Waardeering voor de rede van
Koning Leopold.
Chamberlain dnikte daarna zijn warme
waardeering uit voor de poging van Ko
ning Leopold van Belgi« een beroep te
doen op het wereldgeweten. Engeland
steunt deze poging, doch, zeide de minister
president met grooten nadruk:
Wannnr ondanks al onze pogingen om
een vreedzame oplossing te vinden, en God
weet, dat Ik mijn beste krachten daaraan
gegeven heb (lulde toejuichingen) wtj oei
gedwongen zien een worsteling te aanvaar
den, die noodzakelijk gepaard moet gaan
met leed en ellende voor de geheelc
men&chheid en waarvan niemand het einde
kan voorspellen, zullen wij niet strijden
voor de politieke toekomst van «en veraf
gelegen stad in een vreemd land, maar
voor het behoud van die beginselen, waar
over ik heb gesproken en welker verniet!
ging een vernieling met zich mede zou
brengen uitgaande boven iedere mogel'jfc
beid van vrede en veiligheid voor de vol
keren der aarde.
Algemeen* toejuichingen weerklonken
toen de eerste minister aan het einde van
zijn rede weer ging zitten. Het wee toen
15.25 uur. Chamberlain had ongeveer een
half uur geskproken. Zijn stem luid krach
tig geklonken en gedurende het grootste
deel van zijn rede sprak hij op zakelijken
toon. Tegen het einde echter, nam de om
vang van zijn stem toe en klonk zij vuri
ger dan gewoonlijk.
De oppositie verstomd.
Slechts kort voerde Groenwood namens
de oppositie het woord. Hij sprak zijn af
keuring uit over de politiek van het verle
den maar verklaarde daarop de regeering te
zullen steunen, nu zij evenals de Lahour-
partij front neemt legen «ie agressie. Ook
Eden sprak. Hij noemde liet pact mrt Rus
land een ernstige misrekening van Hitier.
Dc communist Gallacher, zeide dat «ja
partij ln de eerste gelederen zou blijven
staan van don strijd tegen fascistische aan
vallen van binnen of van bulten welke ook
do consequenties mogen zijn.
Het parlement ging daarna uiteen. Ver
moedelijk zal het Donderdag ai u-eer Mj-
eenkomen.
Nll! da Tal aanuMt, wordt la »oU-
tlaka krlapaa rarwaakt, dal winnaar
da titaamatlaaal* pslitlak* altaatla
nog waar vkrargart. da aadwlalator
praaldont, dr. H. Cat(B, aal wardaai
ajtfawaodltd la kal kaMaMD,
Gaar rlttU, «a naman Da kadaatla,
la kat kakiaal aldaa aaa k raad ara ai
tlooala baata la farao.
In varantttoonl.lijke kringen «onlt twaeft.
dat hal In deian arnatlgan Itjd aen fout aou
rijn, aen man von groot formaat ala dr. Co-
lijn, met aeal arvaring en autoriteit op het
gebied dar Internationale politiek, bulten de
regtdring la hou Jen.
Welke portefeuille dr. CotIJn eventueel aal
worden toevertrouwd, blaat nog niet tut In
politieke kringen wordt het niet onmogelijk
gearht. dat dr. Cottjn Algemeene Zaken ral
krijgen en Jhr. Da Gaar, Jndlen hu aan
blijft. Flnandta aal houden.
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINTt
Verwachting: Plaatselijk regen-
of onweersbuien, vooral in 't
Zuiden, overigen* gedeelte
lijk bewolkt, vrij warm weer,
met in den morgen plaatse
lijk nevel of mist, zwakke
tot matigen wind. meest uit
Oostelijke richtingen.
Hst beroep van
HiUex en Mosclcky.
Washington. Roosevelt heeft In zijn op
roep aan Hiller en Mosclcky drie methoden
voorgesteld om oorlog to voorkomen:
1. Directe onderhandelingen;
2. Onderwerping van het geschil aan on
partijdige arbitrage;
3. tot overeenstemming te komen om
een procedure tot verzoening aan te nemen
Dit tweede beroep werd opgesteld nadat
president Roosevelt een uur lang had ge
confereerd met Conlell Huil en Welles.
D« rechtvaardigheid moet haat
ui€q rlndm door dc krachf der
redt en niet door de kracht der
Gisteravond te tien minuten voor
half acht Nederlandsche zomertijd
heeft Z.H. dc Paus uit zijn werkka
mer in Castel Gandolfo een toe
spraak tot de gr heelo wereld gehou
den waarin hij aanspoorde den
vrede te beweren.
De Heilige Vader sprak ln liet Itaüaansch,
met vaste stem. Hij relde dat hij zich op dit
ernstige uur richtte tot d«- wereld met het
geestelijk gezag, dat hem «ioor God 1» ge
schonken om de geesten terug te brengen
op den weg van rechtvaardigheid en vrede.
In de stem van den paus boort «ie wereld
de slem van Qiristus, op aden allen hun
vertrouwen stellen.
Niettegenstaande de herhaalde aansporin
gen. de vrees voor een internationaal con
flict steeds nijpender wordt, op liet oogerv
blik. waarop de spanning der geesten steeda
meer wijst op een terugkeer van het ver
schrikkelijk onweer van een oorlog, richt
de Paus zich opnieuw met een nieuwe, va
derlijke en krachtigen oproep tot de staats
hoofden en volken, opdat de staatshoofden
zoeken naar een oplossing van de huidige
moeilijkheden met vreedzame middelen en
opdat de volken stroven naar het aanmoedi
gen van deze vredespogingen.
De rechtvaardigheid moot haar weg
vinden door de kracht dor rad# en
niet door krocht van wapenen. Het
geweer is zeer ernstig, doch neg Ie
het tijd: nog is niets verloren, ter
wijl door oorlog
gaan.
Dat de menach
heden riek afkeeren ven het
begrijpen en dat ztj opnieuw gaan
onderhandelen met goeden wil es
met eerbiediging van bet
zijdscbe recht en zij rallen
ken, dat vreedzame onderhal
gen nooit «en hinderpaal zijn veer
een eervol saeeee. Indien de stem
der hertstochten pleet» maakt «oor
de stem van kot verstand, aal kot
kloed van broeders werden ge
spaard en zal ket vaderland ko-
waard worden voor ondergang.
De Paus verklaarde vervolgen» te hopen,
«iet de machtigen naar hem zullen luis to
ren. indien zij niet willen, dat hun macht
gern vernieling, doch ren leihand voor het
volk worde en een ro»t in orde en arbeid
De Paus smeekt hen dit in noem van Chrio-
tua.
Ten slotte zeide hij. dat hij God bad, op
dat hij zijn zegen zou doen neerdalen op
«Ie verstoorde wereld en de dageraad van
ren betere toekomst zou doen opgaan.
In da verwachting hienan en ia deza
hoop. gaf de paus ten slotte de wereld uja
v aderlijken
