Wij lazen voor U
Strandidylle
in Portugal
Visschers varen uitvrouwen
keuvelen
Bid- en boetedag
voor den vrede
Verloven Haagsche
politie ingetrokken
Treinongelukken
in den vreemde
Dc overval op den
kapelmeester
De benzine en de fiscus
Duitschland's
oorlogsparaatheid
Hitiers eerewooi)
Huiselijk drama
voor de rechtbanl
Meer schilderachtig
dan schoon!
Oitll rorrttpondrnt* me). M. T.
Boekei berindt zieh thans in een
arm visschertdorpje ergens aan de
kust tan Portugal. Sauwkeurig
neemt r het doen en laten der
bevolking naar. en als ze de ar
moedig gekierde, doch COquftle vit
schersrrouwen op ren plaatje tril
zetten, komt ze in de gunst!
..Zul de Senhora niet vergeten
de plaatjes te sturen,9'' vragen de
vrouu-en...
In de eerste morgenstralen
wordt de visch op het strand
schoongemaakt
7.M ben ik dan in Cascaes, aen arm
Portuftttch vlsschersdorpje aan
den grooten Oceaan, gearriveerd.
Daar kwam ik terecht in Penaao
Globe, welke naam waarschijnlijk
afgeleid ia van rijn bezitter, want
dat tonnerond, van goedheid stra
lend mannetje wan het eenige 0111,
aan of in het huia dat bol was. Hij
aprak Frantch, D.w.z. hij kon alleen
op z'n Fransch ,Ja" zeggen, maar
dat ia voor een Portugees genoeg
om te beweren, dat hij „een beet
je" Franach praat.
Bovendien zei hij ..hoei" inplaata van
„'oui", maar dit volk verdraait ieder
woord, du* dol nam ik wel op den koop
toe. Hij maakte overigen* een ruim geluuik
van zijn bescheiden woordenkennis en hoei-
hoeide al* een goedaardige stormwind, tor-
wijl hij bedrijvig voor me uit rolde van
kamer tot kamer, want ofschoon de eerste
al heel goed was. hoei, wilde hij me steeds
mooier geven, lot ik me tenslotte recht te
genover het kleine haventje Installeerde en
ook maar zei: hoei, deze vond ik de beste.
Droomen in da zon.
Op het driehoekig stukje strand vrtór dat
haventje, speelde driekwart van het Cascae-
ache leven zich af. Den heelen dag zaten
daar de ouwe mannen in de zon te droo
men. visschers hun netten te herstellen,
hingen jonge nmniu n er over een muurtje,
redeneerden, of peuterden aan hun bloote
teencn en al deze categorieën spuwden naar
atig in het tand, waarin onbezorgd de kin
deren en honden dooreenhulteldcn en stoei
den. I>e kleinste babie« hadden alleen een
hlmdje aan (wat moeder veel wasarhen be
spaart), maar ook de grootere kinderen
droegen alleen het allernoodzakelijkste.
Visschers in fantaaUooatnnm.
...Een bepaalde kleederdracht was hier niet.
maar wel was het costuum der menschen
Iets bijzonders. Ik veronderstel, dat hun
voorvaders eeiunaa! met een nieuwe broek
en schoon hui* het vak van vlsscher zijn
begonnen: en op dat stramien borduurt het
nageslacht nog steeds voort. Tot in het on
eindige zet man er lappen op en dat ..fan
taaiepak" hangt de mannen nonchalant om
borst en heupen, zoodat je je wel eens ang
stig afvraagt, hoe ze het op peil houden,
maar dat lukt toch op de een of andere
manier.
Avondpraat}# op ket strand.
Avonds moesten de netten wor
den uitgezet en zeilden de visschers
weg in hun rood, groen, blauw of
geel geschilderde bootje», waarvan
sommige een warm rood zeil droe
gen en tegen den schemer kwamen
za terug. Inmiddeta was dan alles
wat loopen kon naar de haven ge
komen: meisjes die tegen de solda
ten giebelden, jonge vrouwen met
een baby in haar onwlagdoek gerold,
ouwe vrouwen met zorgelijke go-
zichten. alle» verzamelde zich voor
een avondpraatje op het strand.
Zoodra «Ie eerste loot weer den haven-
boek om kwam zeilen, begon alles in actie
te kotnen. Er werd met planken geeleent.
waarover de schuiten op 't zand moealen
wonden getrokken, er werd een dik touw
aan de l>oot vastgemaakt. 20—30 menschen
sloegen dal touw over hun schouder en on
der veel „oma. dolsch. li... uiV' waggelde
bet scheepje als een logge visch uit het
water en rolde meteen slniwrig op één zij.
lagen ze zoo alle 9 naast elkaar. «Un keu
velden de menschen nog een poosje na. de
ouwe vrouwtjes die reeds den l»arkn mid
dag achter hun snoeptafelt jee hadden zitten
dommelen deden nog even goeie zaken en
dan trok alles fainilie-gewijs naar de don
kere kamertje# die ze hun huizen noemen.
Meer schilderachtig dan
Al vroeg was het weer dag bii de haven.
Ne* in 't donker vertrokken «ie visnetter*
weer en kwamen in de eerste morgenstralen
nvt «ie vangst terug, opgewacht «k*»r «Ie
vrouwen, die allen een deel kregen en met
een begonnen de visschen te kelen, kaken
en leegte halen, ze In een emmer zoet wa
ter spoelden en vervolgens in de mandon
schikten. Knkete ongewaaacben kindertje*
wachtten in een leege korf tot moeder
klaar zou zijn: katten aioopen rond op zoek
naar afval; het was allee meer schilder
ach tig dan schoon daar op het strandje
waar strak* weer de mannen, opa"* en kin
den-n zouden konten tc spuwen, slapen en
spelen.
Geen wonder, «lat hier veel akelige
ziekten heervhen, te nteer. daar tot
voor kort alleen medische hulp aan
wezig was, voor wie daarvoor be-
t aal do en toen zelfs gebroken I «Mie-
ma ten ed. niet eens behoorlijk wer
den behandeld. Vele kreupelen en
misvormden zijn er het gevolg van
.Sedert de regeering van Salazar is bier
echter een viaschcrstehuis gekomen, waar
aan o.a. een dokter is verbomlcn, terwijl
er venier een consultatiebureau voor twi-
bies werd opgericht eu er lenttt worden
gegeven in koken, naaien on Itvgine.
•Zal d* Senhora hst
peten?"
niet ver-
Met do vrouwen op 't strand wen! ik
goeie maatjes vooral toen ik een groeft van
die (vaak ongemakkelijke' tante») fotogra-
feerde en beloofde,'het kiekje later te stu*
nut. Na eenig zoeken vonden we een vrouw
die kon schrijven en <li«» met veel moeite
haar naam op een papiertje kraste, «le tong
tiuwchen do lippen, ademloos gadeslageu
door «Ie anderen. „Zal de Senhora ze niet
vergeten te sturen?" Dat vergat ik niet.
maar ik kon ltct niet helpen, dat van do
verschrikkelijk lange rtj coquet poece rende
vrouwen niet de helft op het plaatje stond.
Oproep van
Episcopaat
het Nederlandsch
Namens het Nederlandsch' Episcopaat
heeft «le aartsbisschop van Utrecht Z.Exc.
dr. J. «Ie Jong. zich met don volgenden op
roep tot liet Katholieke volk van Nederland
gericht:
..Het hoogwaardig Episcopaat van Ne«Icr-
iand roept hoei liet Katholieke volk op tot
hel houden van een algetneenen l»ld- en
boetedag op Zondag 27 Augustus a.s., oen
God's erbarming af tc ameeken. De Hoog
waardige bisschoppen schrijven voor dal In
alle kerken en kapellen hei Allerheiligst
Sacrament den geheelen dag of althans
eenige uren ter aanbidding zal worden uit
gesteld. In alle heilige missen zal van nu
af worden ingevoegd het gebed ..voor den
vrede" (Oratio Imperuta Tamqunm pro rc
üravi).
Andere eventueel voorgeschreven oratio-
nes imperate blijven voorgeschreven."
Nederlands onzijdigheid
onbeperkt
De rageeringspersdienst deelt mede:
Hier en daar zijn ln de bnitenlandsche
pers maaningsuitingen opgenomen, die twij
fel zouden kunnen doen ontstaan ten aan
zien van den onwrikbaren wil van Neder
land om in voorkomend geval 's lands on
zijdigheid, met name ook in do lacht, naar
alle zijden, welke dan ook, te handhaven.
Voor znlken twijfel bestaat niet de allerge
ringste grond.
Met alle te zijnen dienste staande midde
len zal Nederland zijn onzijdigheid in een
gewapend conflict, mocht het uitbreken, ook
met name in do lucht, onbeperkt en tegen
over iedereen handhaven.
De meesten melden zich vrij
willig.
Evenals bij de Amsterdnmsche politic zijn
ook de verloven van het Haagsche politie
personeel Ingetrokken. I)e meesten hadden
zich echter reeds vrijwillig in dienst ge
meld. I)e surveillance heeft onder de jong
stc maatregelen in het geheel niet geleden*,
zij doen zich het meest gevoelen onder ile
superieuren. Tot nader order zal geen ver
lof worden verleend don in bijzondere ge
vallen.
Bij Lirkby op 13 kilometer van Barrow ge
legen, zijn gisterochtend 4wee treinen, «Üe
van South port (Lancashire) naar Cumber-
land reden met elkander In hotsing gekomen
Er zijn 31 gewonden overgebracht naar het
ziekenhuis te Barrow en dat van UI verston
overgebracht.
De locomotief van den sneltrein, welk»
gisterochtend om 8.00 uur uit Brussel was
vertrokken, is op het station Oostende kade
tegen «mui stoothlok gebotst. Er zijn dertig
personen gekwetst.
Berooving waarschijnlijk het mo
tief.
Omtrent den aanval op den kapelmeester
van het ensetnhle Fritx Hlrsch Don«ler«lag-
nvoiul om half twaalf op het Malieveld kan
het volgende worden medegedeeld:
Toen «Ie kapelmeester, «le heer A. Salo-
nion, zich na afloop van «ie voorstelling huis
waarts begaf <>p het pad door het Malie
veld, werd hij onverhoeds aangevallen door
een individu, «lat hem met een looden gns-
pijp op het hoofd sloeg. Aan 't einde van
«Ie pijp was een niet zeemleder omwonden
lootlen bal hcv«>sttgd. De heer S. viel neer
en riep om hulp.
Sambo kwam in actie!
Op dat tijdstip reed op de Bosrhlaan de
agent van jmlitie I'. M. Dekkers, op de fiets
naar huis met zijn llollandschcn Hentor
SmiiiIm) naast zich. Hij hoorde het ge
schreeuw en ging het Malieveld op, waar
hij den man «le vlucht zag nemen. Aan zijn
sommatie om te blijven staan, voldeed d«*
man, doch toen «Ie agent naderbij gekomen
was, kreeg ook hij een hevigen slag met «Ie
pijp op het hoofd. De agent viel neer, «loch
stond onmiddellijk op en trok zijn revolver.
De horid Sambo beet «Ion man in het «lij
den, waardoor deze kwam tc miIIon en.
«laar Sambo grommende naast hem bleef
staan, durfde hij niet te vluchten. Ondanks
zijn zware verwondingen hij ha«l een
ernstige hoofdwonde en een hersenschud
ding wist «le agent den man met zijn
revolver in bedwang te houden. Door om
standers is de politie gewaarschuwd, waar
op dc motorbrigade arriveerde, die den
tunn arrcsteerilc en medenam.
Geen onbekende.
De dipler bleek te zijn de 28 jarige J. van
«Ier V. uit de \nn Limburg Styrumstraat,
die bij de politie lang geen onbekende is.
Hij is een berucht inbreker, die sinds
eenige «lagen weder <>p vrije voeten was
na een gcvangenlftraf van ander-
half jaar in do blftOtlfbN gVMagtKlil tt
Schevciiingcn te hebben uitgezeten in ver
hand tnet enkele inbraken. Het motief xpt
den aanval zal dus wel berooving zijn ge
weeat. De kapelmeester werd per taxi naar
het militair hospitaal vervoerd, vanwaar
hij na verbonden te zijn, naar huis kon
gaan. De agent was er ernstiger aan toe.
Door den G.G.D. is hij naar het R.K. zie
kenhuis aan het Westeinde vervoerd. In
den afgeloopen nacht is hij nog niet ver
boord kunnen worden. Zijn toestond is
redelijk.
Cardenas is 't eens met Oslo!
De Mexicaansrhe president Cardenas heeft
de volgende verklaring afgelegd:
De Mexieaansche regeering heeft de
grootst mogelijke belangstelling voor de
ontwikkeling «Ier zich in Europa opvolgen
de gelieurtoni&scn De president zeide van
meening te zijn. dat het in verhand met de
vreedzame |>ogingen van de Oslo-groep op
portuun is te herhalen. «Int hij een innige
sympathie heeft voor de op dit gebied on
dernomen pogingen.
Het nobele woord van
den Vorst der Belgen
Zwitserland is het er volkomen
Hoewel Zwitserland niet vertegenwoor
digd was ter conferentie van de staten der
Oslo-groep, die «lezer «lagen te Brussel went
gehouden, heeft «Ie Bondsraad in zijn giste
ren gehouden zitting met alge mee ne stem
men besloten, zijn volledige ndhaesie te be
tuigen aan do noliele verklaring van Ko
ning I.eopold.
Na afloop der vergadering heeft de Bonds-
rnad doen weten. dat. gezien den interna
tionalen toestand, hij toch de zaak des vre
de» niet wanhopig acht. De raa«l is bereid
direct alle noodige maatregelen te nemen,
«loch waa van meening «Int het nog niet
opportuun was dat te doen.
De leden van den Bondsraad zullen te
Beni blijven.
Het Handelsblad (liberaal),
schrijft:
Het is feitelijk heel vreemd
gesteld met de benzine! On
misbaar is die brandstof, allo
takki-n van nijverheid lieWien
iMMizino noodig, «le productie
kosten van schier ieder nrti*
kei worden er door beïnvloed.
Hoe hooger de benzineprijs,
hoe hooger ook de levens
standaard waarvan men zoo
vaak zegt, dat die omhing
moet. Enorme installaties hij
de petroleumhronnen; dui
zenden mijlen lange pijplei
dingen; de raffinaderijen; «ie
tankvaart; «Ie ilë|M"its in alle
lieschaaMe landen en de lich
ter*. de tankwagens en «Ie
lienzinestations vormen «Ie
ingewikkelde organisatie, die
is opgebouwd om de onont-
I«eerlijke brandstof zoo goed
en zoo goedkoop mogelijk bij
de verbruiken» t«- krijgen.
Rusteloos werkt de tech
niek om de kosten van pro
ductie en transport te verla
gen. Kn eindelijk is men dan
zoover dat dr lN-nzine met
een redelijke winst „en dé-
taU" kan wonten verkocht
voor een cent of ze».
Maar de benzineprijs be
draagt veel meer dan het
dubbele, omdat de regeerin-
ren van vrijwel alle landen
fantastische percentages aan
itelasting heffen!
Ook In ons Innd wordt
«laanloor een geweldige last
op het bedrijfsleven gelegd,
want van eiken gulden, «tien
«le Nederlander aan benzine
l«etaalt, verdwijnen 53.7 cent
in «le onverzadigbare geldla
van «Ven fiscu». aldus heeft
de .V-VW.D. uitgerekend. liet
belastingpercentage behoort
tot da hoogste ze» van Europa
Meestal beseffen wij deze
wanverhouding niet eens
meer. De waarschuwende,
stemmen van hen, die er te
gen geprotesteerd hebben,
zijn tot heden nimmer ver
hoord; betrekkelijk kort ge-
ledcn is de heffing tot 1044
verlengd. Maar als wij er
een» over nadenken, komen
wij tot de conclusie, «lat, als
«le benzine kostte, wat ze nu
aan de pomp kost, de over
heid ongetwijfeld hooge be
dragen aan subsidie zou ge
ven om technische verbeta-
nngen te lievorderen, waar
door de prijs zou kunnen
«ialen. En nu «Ie prijs laag
iswordt hij door de over
heid rneer dan verdubbeld!
Kannen dan ttjdan dan
gaan modelijden?
Uit het Volk:
V Morgens bij "t ontwaken
Krantje njicninakrn
en in spanning turen:
brandt het hij do buren?
Gaande naar 't kantoor
speur Je nog nhlnor
naar een bulletin:
zou 't al oorlog zijn?
Aan het middagmaal
let ja op geen schaal
maar wacht op «le krant:
wereld al in brand?
Bij de avond thee
komt het A.N.P.
proef je teder woord:
gaat hij loa. de moord?
En dan doof Ja 't lioht
en doet d'oogen dicht,
maar van slaap geen sprake:
gaan ze oorlog maken?
's Morgens bij 't ontwaken
krantje openmaken
Kennen deze tijden
dun geen medelijden?
Dia arme sloeber.
In «lo rubriek „Onder De
I^iifel" van het Nationale
Dagblad (NSB) lezen wij het
volgende:
Gisteren kwam de man bij
on*. Hij leed aan lichte ver
giftiging. ontstaan door het
werken in chemische stoffen
Nadat de huisarts de ziekte
ontdekt had, werd hem ver
boden in het bedrijf te blij
ven werken en werd «Ie
Baad van Arbeid ingelicht.
Deze verstond zich met de
Hijksverzekerings Bank eu
begin dezer maand kreeg de
11 van van deze Bank «en
nummer abi voor uitkeering
in aanmerking komende ver
zekerde ingevolge de Onge
vallenwet, Gisteren wu» het
23 Augustus, doch nog steeds
was geen enkele uitkeering
gevolgd. De inan had dan
ook reeds een brief naar dc
Rijksvcrzekeringa Bank ge-
zomlen, met dc vermelding
„Dienst", welke brief onge-
opend en met 10 cents straf-
porto belast terug gekomen
was. omdat deze ongefran-
keerd zijnde door «Ie gea
dresseerde geweigerd was.
Gisteren zond men ons een
drukwerkje van den Topo
grafischen Dienst. waarin
reclame gemaakt wordt voor
den aankoop van kaarten,
een zuiver zakendrukwerk.
waarvan de bedoeling tot
het maken van winst in de
cijfer» tot uitdrukking komt
Opmerkelijk is de vermelding
boven «iit zakendrukwerk jc
..DIENST, Departement van
Defensie."
Dit zakendrukwerk van
den Slaat waarmede particu
llere uitgaven van knarten bo
roncurreerd worden, gaat
dus wé| „Portvrij", «toch als
een arme sIoet«er. slachtof
fer van zijn plicht, door «le
Bijksverrekeritvgfi Bank we
ken tot wachten en dus
honger lijden wordt ge
doemd. krijgt hij zijn smeek
brief ongeopeml terug... om
dat die brief niet portvrij l«!
Hoe heerlijk en rechtvaardig
i* «Ie <lemr»-rntie toch! besluit
da Mu&sertkrant
„Gebrek aan mannen
riool".
De Europa Verlag te Ziirich hrnm'
onder liet pseudonym Milt*
schrift, getiteld: „Deut* blanda
reitschaft und Kriegsaussicliten?
een beschouwing, die tot een \<n>t
land negatief resultaat komt Yo|
zen schrijver is dit land alles hè,
reed voor «len oorlog, liet leger zjj
wel zijn plicht vervullen, maar het
niet over «le noodige reserves en
En in materieel opzicht is het allet
de voor een oorl««g noodige hoogte.
brek aan grondstoffen, aan lcvcnsq
aan arbeidskracht. Kn vooral, zoo
hij, ontbreken geestelijke vooraf
die voor een volk noodig zijn om «l«l
ningen van «ien modernen oorlog uit tl
don. Met de theorie van «len Niksen
rekent hij al» met een fabel af. En
daartegenover «len nadruk op de
materieele overmacht «Ier anderen. 1
tevens op Amerika als ontzaglijk rei
wijzend.
Poolsche Journalist ban
aan verklaringen vaa I
Fnehrer.
Het officieuze Poolsche blad „(X
Polska" wijdt een hoofdartikel aan «fcflj
scha politiek van Hitier. Hel artikel kV
«le ham! van Smogorzevvski, den coflël
dent van het blad te Berlijn, die hen!
aan nlle verklaringen door Hitler vast
tot 13 Maart 1938 afgelegd met iictrdf
tot Polen. In het laatste interview tal
tegenover Ward Price, heeft Hitler
klaard: „Wanneer ik mijn woord enl
hand voor een belofte geef. houd Ui
steeds'.
Het blad besluit: Indien een oorlof
'.and geheel zal vernietigen, zal Polen
nier de aanvullende levensruimte vro
voor Duitschland en indien Hitler
plannen tegenover Polen wcnscht te v*.
zenlijken, is de oorlog onvermijdelijk.
Inboorlingen slachtoffer
van cycloon
Ramp in de buurt van T«fej
rille.
Een cycloon van zeldzame lievigheid I
de buurt van Tocqueville (N. Afrika)!
teisterd. Kr zijn 5o slachtoffers voor!
rneorcndool inboorlingen. Telefoon en!
graaflijncn zijn vernield. Militairen zijl
plaatse aangekomen.
Volgens de eerste berichten zou een
bul zijn neergekomen in dit gebiod, I
«loor de tenten van Nomaden werden!
gesleurd. Vooral het dorp Colbert heefl
leden. Te Tocqueville zijn ware storjm
gevallen, waardoor groote schade aual
huizen werd aangebracht en 21 Nachll
te betreuren zijn.
Man mishandelde zijn rrc
genoote. „Plaatsing in kram,
nigcngcstlcht gewenschti
Een familiedrama, dat zich op S Mej[
in een woning in «ie Boomstraat te Aai
dam afspeelde, was oorzaak, dat gi»t«M
gen een vrouw met haar twee zoons c*u
den tegen den man, die terecht stond!
gene poging tot moord.
Verdachte, een 46-jarige petrolcumv»
leefde gescheiden van zijn vrouw en v
kinderen, die hun intrek in een won»
de Boomstraat hadden genomen.
Op 8 Mei kwam veni;u hte ..afrei»
met zijn vrouw, zooals hij dit gistenfl
gcuover de rechtbank noemde.
Met Mn
Zij woonde op 'de eerste verdieping®
«laar hij verwachtte niet op legale flj
binnen te kunnen komen, had hilR
laddertje mee venomen. Hij klom of
balcon, verbrijzelde met een kleine h«P
een ruit en stapte «Ie kamer binnen, A
hij zijn vrouw mishandelde. Deze v*L
naar de derde verdieping, doch op #"4
gaf hij haar nog een paar slagen nd*
houweel. Toen kwam een bu urm al dj
schenbeide. Dc man poogde In zijn dra
ding zijn polsslagader door to snijd*!
kele oogenbllkken later waren politjo jfc
G.G.D. ter plaatse. De vrouw was
stig gewond en ook «te opgewonden
genoot kon na verbonden te zijn nssr f
woning terugkccrvn.
Kindaren getuigt" 1
De vrouw, die gisteren als getuige "j
gehoord, weigenie aanvankelijk onder tr
verklaringen af te leggen, later kwa»
op haar besluit terug en'zij verteld*
stnndig wat er dien ochtend in lui
ning was gebeurd, verklaringen, dia
de kinderen werden bevcstig<|. Va
onderzocht door den psychiater
Tammenoms Bakker, die hem
hiel noemde, zoo«lnt eigenlijk pl.
een krankzinnigengesticht gewenscht
lijn.
Verdachte gaf de feiten toe, hif «ntkr-
echter de bedoeling le hebben
zijn vrouw, waarvan hij thans
is, te rfooden.
Wegens poging tot doodslag,
dl Kir ten Isste gelegde eischte
van justitie mr. Bosch twee jaar
straf.
De verdediger mr. Th. E*kon
clementie.
Vonnis S Sepf.