Een Koninklijk
Hitier beraadslaagt over
Europa's lot
Rusland talmt
I
Het Duitsche volk wii
den oorlog niet
DAGBLAD VOOR HOLLANDSS NOORDERKWARTIER
kr/Nrt-rf] Koningin Wilhelmina
richt zich tot haar volk
Sürfi
Fransch-Duitsche
grens gesloten
Henderson
spreekt bijna
anderhalf uur
met den Führer
Chamberlain zal
heden het Lagerhuis
inlichten
Bemiddelingspogin g
tc Brussel?
Londen blijft
Polen steunen
Geen oorlogsroes
te Berlijn
Laan. Schaaen. Tel. Ui (2 lijnen). Kemretal 2240.
SDAG 29 AUGUSTUS 1139. 13e Jaargang. No. 11111.
Jtf N V. UHfl.-MiC „WoU—S Naoedeetailiei''
Nederland behoeft
ach van geen enkele
ÏTniJMe bedreigd
"fe voelen"
ken* r e heeft gisteravond om
WierUnr de volgende rede tot Haar volk
gouden:
IS v
AAUBfl „Landgenooton,
=—==slOp het ernstige uur waarop wij ons
ftrpllckt hebben gezien de maatrege-
nfcJflP te öêmnn om Land- en Zeemacht
lolu3 voet van oorlog te brengen, is het
ij een behoefte een woord tot U al-
n te rithten.
keerent0«tad *8 ernstig.
Niet in dien zin, dat alle hoop op
vre*MMne oplossing tusschen
Uttich3 betrokken mogendheden als ver
ogen ral moeten worden be
iden* louwd. De besprekingen zijn nog
re term afgebroken, en zoo lang er geen
•siniriMi ^ieuk is, is niet gebleken dat de vre-
'no(>t w|ken voor den oorlog.
vti taar wel inoet de toestand als
ptig worden beschouwd in dien
dat helaas ernstig rekening moet
den gehouden met de mogelijk-
dat een conflict zal uitbreken,
ht deze afschuwelijke moge
nd werkelijkheid worden, niet-
staande alle pogingen die zijn
orden gedaan om de wereld
auguP>r een ramp zonder wedergade te
2—öt •waren, dan zaj Nederland in dat
001,0 Jnflict naar alle zijden en met in-
van a^e krachten en mid-
f>o3en daarover ons land beschikt,
iooM-® !i|rikte onzijdigheid in acht ne-
m en handhaven. Ik bevestig dit
jde onderstelling en het vertrou-
Hat geen der strijdende partijen
erland in den oorlog zal willen
jrkken. Onze zelfstandigheidspoll-
bij voortduring en met nauwge-
«ld gevolgd, heeft niemand aan-
»«g kunnen geven, daartoe over
an.
heerschende uitzonderlijke omstan
digheden wordt gewettigd.
Ook indien mocht blijken, wat wij
allen vurig hopen, dat ons besluit
overbodig zou zijn geworden, dan
nog zal een ieder moeten erkennen,
dat Nederland tegenover zichzelf zoo
wel als naar buiten een plicht heeft
vervuld waarvan verzuim, gelet op de
thans bestaande verhoudingen, nala
tigheid zou zijn geweest.
Ik twijfel niet of gij staat allen om
uwe regeering geschaard, bereid om
haar te schragen, eendrachtig en
vastberaden.
Ten volle vertrouw ik dat leger en
vloot onder alle omstandigheden hun
plicht zullen doen.
Allen moeten wij nu het hoofd
koel houden en zonder ons te laten
verontrusten opgewekt en nauwge
zet doen wat onze plicht is.
Niet alleen naar leger en vloot
gaan thans mijn gedachten uit. Ik
denk ook aan die velen in rijks
dienst, die in deze dagen van span
ning voor een zware taak worden
gesteld.
In het hijzonder gaan mij terharte
de tallooze gezinnen, die echtgenoot,
vader of zoons moeten afstaan en Ik
geef Mij ook rekenschap van de
grootc materieele moeilijkheden die
dit voor zoo heel velen meebrengt.
Maar evenzeer weet Ik, dat de Ne-
derlandsche vrouwen in volle be
rusting en godsvertrouwen bereid
zijn de offers die het vaderland van
hen vraagt te brengen.
Allen tezamen moeten wij vooral in
een tijd als deze, blijk geven door
drongen te zijn van een geest van
eendracht en liefde tot den naaste,
waardoor alleen het ons mogelijk
zal zijn de lasten die ons worden op
gelegd, gezamenlijk en voor elkan
der te dragen.
De radiorede in Indlë goed
ontvangen.
P.T.T. verneemt uit Bandoeng,
dat de radiorede, welke H.M. de Ko
ningin heeft uitgesproken, in Ne-
derlandsch Indië goed is ontvangen.
a
„cn l-»*'
NAAR REUTER UIT PARIJS MELDT,
HEEFT FRANKRIJK ZIJN GRENS
MET DUITSCHLAND GESLOTEN.
Er ztjn oeen treinen nit Doltochtend
meer aangekomen aan de Gare de lTst te
Parijs, terwijl ook aan de Gare do Nord
het verkeer nlt Doltochtend te gestaakt.
farw*
rauw*
WijkeÉ
iid 1*.
e«tralitejtshnndhaving eischt de
"♦hjkheid, aan den wil tot onzij-
k»? vereisebte kracht te kun-
ff-Li Teneinde daartoe tijdig
♦ÜT beeft de regeering he-
v 2niet langer te mogen
!VeL 2 n,Pt het ne»€n van den
1 n v°°l"*orgsmaat regel. Zij
-II90, tJ?J dien *00 buitengewoon ingrij-
r. nard«y"f" maatregel zoo lang mogelijk
doch ineent dat nu de tijd
'k^i ^ern nemen, teneinde
T?r.J*raat te zijn. In alle duide-
J*nrid wensch ik hierbij te doen
'üfAr •i?*ornfn' Nederland zich van
zijde bedreigd behoeft te
,,j,V iVVo*lfri Het geldt hier een voor-
t—ijg^maatregrL waarvan de uitzon-
''deUaJWiJke omvang door dc nu eenmaal
rood* u
Ntot-aanvatopact met Duitsch-
land nog nlat ooratifioeord.
Do bijeenkomst van den oppersten Sovjet-
raad en den raad der naUonaliteiten is ris
teren om 7 uur begonnen, bijgewoond door
Stalin, Litwinoff en Stakoff, den Ruasischen
zaakgelastigde te Berlijn.
Opvallend is, dat de behandeling van dr
goedkeuring van het non-agressiepact met
Duitschland is uitgesteld tot heden of mor
gen.
Dit besluit heeft groote verwondering ge
wekt en men meent, dat de Sovjets nog en
kele dagen willen wachten teneinde den
loop der gebeurtenissen te bezien alvorens
een definitief besluit te nemen.
In diplomatieke kringen te Londen gaat
volgens U. P. het gerucht, dat de Russische
gezant te Warschau aan de Poolache re
geering de verklaring heeft gegeven, dat In
geval van een conflict de verschepingen van
grondstoffen en oorlogstuig uit Rusland naar
Polen op grond van het Dultsch-Russisch
pact niet gestaakt behoeven te worden.
Deze verklaring zou Vnjdag aan Beek gc
geven zijn«
De Engelsche ambassadeur in Berlijn, Sir
Neville Henderson, die het antwoord van
Engeland aan Hitier overbrengt, U gister
avond om 20 nor 30 op hot vliegveld te Tem
pelhof bij Berlijn aangekomen.
Reeds om kwart over tien vertrok Sir
Henderson uit de Britsche ambassade natr
de Rijkskanselarij, teneinde daar door Hit-
Ier te worden ontvangen. Tevoren had hij
nog een langdurig gesprek met zijn Fran-
schen collega.
Ambassadeur Henderson werd ln den
Ehrenhof der Rijkskanselarij, waar een
eerecompagnie hem de gebruikelijke eerbe
wijzen bracht, door staatsminister Meissner
en den chef-adjunct van den Fuehrer, S. A.
Obergruppenfuehrer Brueckner ontvangen,
die den Engetochen gezant naar het werk
vertrek van den Fnehrer geleidden.
Aan de bespreking namen, behalve Hltler,
en de Britsche ambassadeur ook Rijksmtnis
ter van Buitenlandsche Zaken von Ribben
trop, Goering en als tolk Dr. Schmidt deel.
Eerst omstreeks kwart voor twaalf verliet
Henderson de rijkskanselarij, zoodat zijn
onderhoud met Hitier bijna anderhalf uur
duurde.
Over de inhoud der besprekingen wordt
niets losgelaten. Het staat echter wel vast
dat Henderson een schriftelijk antwoord
van zijn regcenng heeft overgebracht en
daaraan mondelinge uiteenzettingen heeft
toegevoegd.
Volgens welingelichte Duitsche kringen te
Berlijn kunnen geen nieuwe mededeeiingen
van Duitsche zijde voorloopig over het on
derhoud tusschen den Rijkskanselier en
Henderson verwacht worden. Men doet uit
komen dat het onderhoud nnderhalf uur
duurde en dat hei natuurlijk is, dat de in
houd van het onderhoud door de bevoegde
Duitsche kringen bestudeerd moet worden.
Het schijnt dus, dat vóór morgen geen zeer
belangrijke beslissingen genomen zuilen
worden.
Hitier confereert.
Na zijn onderhoud met Henderson heeft
Hitlcr zijn belangrijkste medewerkers om
zich verzameld. In gezaghebbende kringen
verklaart men geen enkele mededecling te
kunnen doen over den inhoud of over de
gevolgen van het onderhoud Hitier—Hender
son, Niettemin wordt in deze kringen ver
nomen, dat waarschijnlijk In den loop van
den dag een schriftelijk antwoord aan den
Britsche» ambassadeur zal worden overhan
digd.
HET BRITSCHE PARLEMENT HE
DENMIDDAG BIJE1N.
Vóór dien tijd geen publicatie der
gewisselde boodschappen.
Na een bezoek van den arbeidersleider
Greenwood aan Cliamberlaiii ia het besluit
gevallen om heden het Parlement bijten te
roepen. Vrijwel onmiddellijk na de opening
der zitting zullen Chamberlain ln het Lager
huis en Halifax in het Hoogcrtiuia verkla
ringen afleggen.
Het ia niet waarschijnlijk, dat de
tekst van de boodschap van Rijks
kanselier Hitier en het antwoord
van de Britsche regeering te Londen
gepubliceerd zal worden voor mi
nister president Chamberlsin en
I-ord Halifax ln Lager en Hooger-
huls rullen hebben gesproken.
Het schijnt, dat men te Landen
erlangt den Rijkskanselier alla ge
legenheid te geven het Britsche ant
woord te bestudeeren. alvorens het
zal worden gepubliceerd.
Dc duur der parkvueitfabijcenkoinat zal
bepaald worden door den toestand. Alle
noodige politieke maatregelen voor het ge
val een oorlog ophanden mocht schijnen,
zijn gereed en zouden in enkele uren ten
uitvoer kunnen worden gelegd.
Deze mant regelen voorzien in de instelling
van een oorlogskabinet mui omstreek* ze
ven leden, met een uitgebreider lichaam,
dat het departementale werk zal leiden.
Er is reden om aan te neuten, dat Sin
clair terstond iedere uitnoodiguur om zit
ting te nemen in een gereconstrueerde re
geer! ng zou aanvaarden.
De I^hour oppositie is echter niet zoo
vrij om terstond te aanvaarden, aangezien
de geheele arbeidersbeweging tevoren ge
raadpleegd moet worden en zij. wanneer zij
zouden aanvaarden, de vertegenwoordiger»
wensclten uit te kiezen.
In (hl verband loopen d* meeningen zeer uit
een ten aanzien van de vraag of Attleednn
wel Greenwood ©en beter parlementair lel
der iaangezien velen gunstig denken over
Greenwoo.U behandeling als staatsman van
de oppositie gedurende de afwezigheid van
Attlee.
De noodzakelijke beraadslagingen zullen
echter vhig verloopen en de vorming van
een nlle partijen omvattende regeering sou
niet belangrijk vertraagd worden wanneer
de uiterste urgentie zich mocht voordoen.
Eveneens zullen alle partijhetwaren tegen
een terugkeer van Churcldll. Eden en I>uff
Cooper tot zwijgen konten en zal de weg
ojien liggen voor de breedst mogelijke keuze
van mannen.
In oflieiMls kringen te Brussel
weigert men «enige mededeeltag te
doen over b«t bezoek, dst de di
plomatieke vertegenwoordigers van
Frankrijk, Doitschland, Italil en Po
len aan Pierlot hebben gebracht.
Het gerucht doet echter de rondo,
dat bisr van oen bemiddelingspo
ging sprake zon zijn.
Men vernoemt verder, dat de redering
op het oogenhlik geen nieuwe militaire
maatregelen zou overwegen.
Dl< nummer beval 8 pagina's
EERBER1CHT
DE BILT SBINTi
Verwachting: Meest zwakke Oos
lelijke tot Zuidelijken wind,
gedeeltelijk bewolkt, kans
op plaatselijk* onweers
buien, vrij warm weer.
DE VERDEDIGING VAN DE PANAMA
ZONE.
Het Amerikaansche departement van Oor
log maakt hekend. dat hel de bedoeling
heeft het leger dat belast is met de verde
diging van de Panama-zone op 24.000 man
te hrengen.
BRITSCHE POLITIE*. VOLGT EEN
KRACHTIGE LIJN.
Over de Inhoud van Hitler'a boodschap
aan Engeland en het Britoch* antwoord
doen tal van geruchten de ronde.
De een spreekt van een botte Engelsche
weigering en wijdt daaraan da verscherpte
maatregelen in tal van landen, de ander
meent, dat Londen een soort bestand zou
hebben voorgesteld van 3 of 11 maanden, ge
paard gaand met een gedeeltelijke ontwape
ning.
Zeker la slacht*, dat men ailaen maar
giason kan naar da richting wwtke da diplo
matieke besprekingen inslaan en ze toetsen
aan de feiten, zooals die zich aan ons voor
doen.
Opvallend is dan. dat Vrijdag, na het be
kend worden van het gesprek Hitier—Hen
derson verschillende oorgenomen maatre
gelen. tijdrlijk werden *'«»pgrxet, terwijl
thans de militaire activiteit'weer toeneemt.
Dit wijst er op. dat Engeland een krachti
ge lijn van actie tot steun van Polen blijft
volgen, maar behoeft juist daarom nog geen
rioodelooze ongerustheid te brengen.
Of er oorlog zal zijn hangt Immers geheet er
van nf van de vraag of Duitschland zich
krachtig genoeg gevoelt om het tegen de
Westersche democratieën op te nemen.
En slechts dit bepaalt of het Britsche
antwoord, hoe het dan ook moge luiden,
ral leiden tot een ramp of een tijdelijk
herstel vsn den vreda.
Vanmiddag, als Chamberlain spreekt,
zullen wij weten
Distributie gisteren
in werking gesteld
De Duitsche hoofdstad verkeerde gister
avond in groote spanning in verband met
den terugkeer van Henderson met het -nood
lot bepalende" Britsche antwoord asn Hitler
Men heeft den Indruk, dat thans snsl
san beslissing nadert. Afgezien van
vrachtauto's met soldaten die van
tijd tot tijd voorbijrijden, en enkele
militaire vliegmachine», die over
Berlijn ronken, was er gisteren wei
nig Ie zien vsn militaire bedrijvig
beid In da hoofdstad. Ds hatovron-
wan beproefden het rantsoeneertngs
systeem. Aan alle winkels Is bet ba-
val gagaven hun voorraden op ta ge
ven.
„De Duitsche eischen in het Oosten
terugkeer van den corridor en Dantzig
moeten ingewilligd worden. Zonder een op
lossing van het probleem van het Ooeten
zal de wereld nooit rust krijgen."
Als een draad loopen deze zinnen door nlle
commentaar van de Duitsche nieuwsbladen
Dr Wilhelmstmsse was betrekkelijk rustig
in het begin vsn den avond, wanneer men
den ongewoncn tijd in oogeoscbouw neemt
Fr stonden slechts een paar kleine groe
pen menvhen tegenover de regeeringsge-
bouwrn. Sommigen staarden nieuwsgierig
naar bet geitouw der Britsche ambassade,
dat in dezelfde straat staat
Da distributie la werking.
Verslagenheid.
Gisteren la de distributie overal in Duitsch
land in werking gesteld. Duizenden pro
lteerden nog wat reserves op te slaan rn
overal zag men mannen en vrouwen, win
kels in, winkels uit gaan om voorraden te
koopon. Slechts enketen slaagden, daar de
voorraden van enkele artikelen al spoedig
waren geruimd en andere raken ais schoenen
en kousen nog slechts bij het paar werden
verkocht en dan nog slechts in enkele zaken.
Er heerscht In het algemeen ln Berlijn een
sombere stemming, daar de dlstribotieksar»
ten. vooral bij de ouderen, herinneringen op-
roejten nati de donkerste dagen in Duitsch
land* geschiedenis.
Deze indruk Is door gacn vaderlandslieven
de rndintoespraken en courantenartikelen
weg te nemen
Als een somber noodlot voelt de Bertijner
de naderende oorlog boven zijn stad zweven
en vrouwen en kinderen klemmen zich dik
wijls va»t aan de naar hun depots vertrek
kende mannen.
l'lt alles blijkt, dst het Duitschs volk dep
oorlog niet wil en verbaasd rkh afvraagt of
de wereld opnieuw tal moeten baden door
een zee van bloed en ellende.
Men wil Dantzig. de corridor terug, maar
gaat met het uur meer l>eseffen. dat de pnja
welke zal moeten worden betaald, wel e<gvB
zeer, zéér hoog zal kunnen zijn.