>111*41 lil
Een man de schuldige
Frankrijk in
staat van belas
Frankrijk en Engeland
Tijd voor daden is
gekomen
stellen ultimatum
GEEN HULP
aan
VAN ITALIË
Duitschland
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
aldus verklaart Chamberlain
Engeland zal zonder aarzeling
zijn verplichtingen nakomen
Nu alle desbetreffende documenten gepubliceerd zijn, al
dus Chamberlain verder, zullen wij voor de rechtbank
der historie staan, wetende, dat de verantwoordelijkheid
voor dezen verschrikkelijken rampspoed ligt op de schou
ders van één man. (Luide toejuichingen,)
De Duitsche Rijkskanselier heeft niet geaarzeld om de we
reld te dompelen in ellende om zijn eigen zinnelooze eer
zucht en ambities te dienen. (Luide toejuichingen.)
Terugtrekking der
troepen uit Polen
geëischt
Polen doet beroep
op Engeland
500 millioen pond
voorEngelands bewapening
Dank van Hitlcr
aan den Duce
r
Polen ontvluchten Dantzig
Eden weer in de
Engelscbe regeering?
Laan, Schaften, Tet. 444 (8 liloen). Henttetal 2240.
ZATERDAG 2 SEPTEMBER 1»3». 83e Jaargang. No. 1M73.
W(r- d.. V4.V. UHo -Ma M*o***—i~-
In een stampvol Lagerhuis, waarvan ook de tribune meer dan
belet was, heeft gisteravond Chamberlain een verklaring afgelegd,
die een beeld geeft van den huldigen benarden toestand.
De eerste woorden van zijn rede, die hij op bijna onhoorbaren
toon uitsprak, waren de volgende: „Ik ben niet voornemens heden
avond veel woorden te zeggen. De tijd is gekomen voor daden (toe
juichingen) veeleer dan voor woorden. Achttien maanden geleden
bad ik dat de verantwoordelijkheid niet op mij zou mogen vallen om
dit Huis te vragen de vreeselijke scheidsrechterlijke uitspraak van
een oorlog te aanvaarden. Ik vrees dat ik niet in staat zal zijn die
.verantwoordelijkheid te vermijden.
Ik zou echter geen duidelijker omstandigheden wenschen, dan
zij vandaag zijn ten aanzien van de vraag waar mijn plicht is ge
legen (toejuichingen).
Wij hebben geen enkel middel verwaarloosd om het kristalhel
der te maken voor de Duitsche regeering, dat, wanneer zij er aan
vasthield wederom geweld te gebruiken op de wijze waarop zij dit
in het verleden heeft gebruikt, wij vastbesloten waren ons met ge
weld tegen haar te verzetten.
Ik heb thans alle met de Duitsche regee
ring gevoerde correspondentie in den vorm
van een witboek dtjen stellen. Ik denk niet
dai het noodig is in bijzonderheden te refe-
reeren op dit oogenblik naar deze documen-
ten, die reeds voorbije historie zijn. Zij ma
ken het volstrekt duidelijk dat ons doel
Is geweest er naar te streven besprekingen
tot stand te brengen omtrent het Poolsch—
Duitsche geschil tussehen de beide regccrin-
gon zelve op voorsvaarden van gelijkheid
(toejuichingen). De regeling zou er eene
moeten zijn geweest welke de onafhankelijk
heid van Polen waarborgde en haar behoor
lijk In acht nemen veilig stelde door een
internationalen waarborg.
Chamberlain vervolgde: De Brit-
sehe ambassadeur heelt Berlijn me
degedeeld, dat tenzij verzekeringen
werden gegeven det iedere agressie
ve ectie wordt opgeschort en de Duit
sche troepen uit Polen worden te
ruggetrokken. de Britsche regeering
zonder aarzeling hare verplichtingen
zal nakomen. Wanneer het antwoord
hierop ongunstig luidt zei de Brit
sche ambassadeur zijn paspoort een-
vragen.
Gui'nlwrrlaln voogde hieraan toe dat de
militaire toestand \an Kngelaml geruststel
lend' i is dan in 1914. Alle valide mannen
Uiaechen IS en 41 Jaar zullen onderhevig
rijn aan militairen dienst, volgens de nieu
we wet.
Er is echter éên passage in de mededeeling
d d. 30 Augustus, die ik sou willen aanha
len. omdat zij toont, hoe gemakkelijk een
uiteindelijke t<otsing zou hehhen kunnen
rijn vermeden, wanneer er het geringste
verlangen had bestaan aan den kant van de
Duit*< tie regeering om tot een vreedzame
regeling te komen. In dit document zeiden
wij: „De Engelse ho regeering erkent ten
volle de noodzakelijkheid van spoed bij het
in gang brengen van besprekingen en zij
deelt de ongerustheid van den rijkskanse
lier. voortvloeiende uit het in elkanders na
bijheid staan van twee gemobiliseerde le
gers. tegenover elkander.
Zijn aanhaling vervolgende reide de
Briteche pretpler: „Dienovereenkomstig zou
zij op de sterkste wijze er bij beide partijen
op willen aandringen zich te verplichten,
dat gedurende de onderhandelingen geen
agressieve militaire bewegingen zullen
plaats vinden. De Britsche regeering heeft
het vertrouwen dat zij e<*n dergelijke ver
plichting van de Poolsrhe regeering knn
verkrijgen, wanneer de Duitsche regeering
soortgelijke verzekeringen zou geven".
Dit telegram, zoo vervolgde de premier,
bracht een onmiddellijk antwoord van de
Poolsche regeering gedateerd op 31 Augus
tus. wnorin de Pooisrbe regeering zeide,
dat zij bereid was op basis van wederkeerig
heid, de garantie te geven dat in geval van
onderhandelingen Poolsche troepen niet de
grens zouden schenden van het Duitsche
rijk, mits een overeenkomstige waarborg
door de Duitsrhers werd gegeven. Wij hoh^
ben nooit eenig bericht ontvangen van de
Duitsche regeering op dit voorstel.
Denemarken
blijft neutraal
Bitzau's Bureau te Kopenhagen deelt
made: Da Deensche regeering heeft be*lo
ten, dat Denemarken tijdens den oorlog,
welke is uitgebroken tussehen Duitachland
en Polen, een volkomen neutraliteit zal in-
achtnemen. Deze neutraliteit zal_ worden in
acht genomen volgens de bewoordingen
der bealuiten volgende op de verklaringen
van Ti Mei 1938. geteekend door Denemar
ken. Finland. IJsland, Noorwegen en Zwe
den.
Bevolking koelbloedig.
In Frankrijk is met ingang van
heden de algemeene mobilisatie ge
last van de Fransche legers te land.
ter zee en In de lucht, over de ge-
heele uitgestrektheid van het Fran
sche grondgebied, in Algiers, in de
koloniën en andere gebieden van
Fransche onderhoorigheid. De staat
van beleg is afgekondigd.
Deze maatregelen werden legen twee uur
in speciale daghlariedities bekend gemaakt,
doch verwekten geen onrust. Integendeel, de
menschcn verdrongen zich wel rondom de
kiosken en de courantenverkoopcrs, doch be
waarden hun koelbloedigheid. Wie de mobi
llsatie van 1914 heeft mcegrmaakt, zoo zegt
Ilavas, maakt onwillekeurig een vergelij
king met die van heden. Ditmaal geen He
lleren en geen kreten Men schijnt zich geen
vertrouwen te hoeven inblazen, aangezien
dit een gevoelen is, dat zich vanzelf aan
allen opdringt
De bevolking gewaarschuwd.
Het ministerie van Binnerdandsche Zaken
deelt mede: de regeering herhaalt nog eens
den dringenden raad aan de Parijsche be
volking: zij die een domicilie in de provin
cie hebben en besloten waren de hoofdstad
te verlaten, moeten niet langer wachten met
zich derwaarts te begeven.
Poolsche ambassadeur
verlaat Berlijn
De Poolsche nmhassadeuf te Berlijn
IJpeki, heeft opdracht gekregen de Duitache
hoofdstad ta verlaten. De Duitsche zaak
gelastigde te Warschau heeft eveneens na
mens zijn regeering zijn paspoort gevraagd
Hierdoor is ook in diplomatieken zin de
toestand duidelijk.
Engeland en Frankrijk hebben zich
gisteren door middel van bon am-
basadeurt te Berlijn tot von Rlb-
bentrop gewend met den eisch det
Duitachland onmiddellijk tedere
agressieve actie zal staken en de
Duitsche troepen alt Polen terug
trekken.
In geval van een ongunstig ant-
ER IS SPRAKE VAN .DIRECTE
AOFE88IE.**
De diplomatieke correspondent van
Reuter verneemt, dat de Poolache
ambassadeur gisterochtend een be
zoek heeft gebracht aan den Brit-
schen minister van Bnitenlandscba
Zaken, Lord Halifaz, dien hij op de
hoogte heeft gesteld van een Dolt-
schen aanval, welke, naar hij sefde,
een geval beteekanda van een directe
agressie, zooals voorzien In het En-
gelsch -Poolsche verdrag, waarop hij
O.a. tot het „doeltreffend voeren
ven lederen oorlog."
Het Engelscbe Lagerhuis heeft met alge
meene stemmen goedkeuring gehecht aan
een crediet ten bedrage van 500 millioen
pond sterling \oor de „verdediging van het
Koninkrijk, de hnndhnving van de openbare
orde en het doeltreffend voeren van lederen
oorlog."
Op de vraag van een afgevaardigde of hij
een nieuwe hegrootin? zou gaan indienen,
antwoordde Sir John Simon vervolgens be
vestigend. Hij kon echter daarvoor nog geen
datum vaststellen.
De houding der
Fransche communisten
In da eerste rijen tegen het Hit-
leriaansch fascisme.
De communistische p/irlementsfractie heeft
een mededeeling gepubliceerd, waarin gezegd
wordt, „dat alle communisten vastbesloten
zijnin de eerste rijen te staan hij het verzet
tegen de agressie van het Hitlerlaansche fas
cisme. voor de verdediging van de vrijheden
de nationale onafhankelijkheid, de democra
tische beginselen en de beschaving".
Mussolini zou een
Vijfmogendheden-
conferentie voorstellen
Reeds in zijn Bijksdagrede zeide Hitler.
dat DuitscbUuid alleen de kwestie Polen zou
oplossen, zonder hulp van zijn Italiaanschen
vriend.
Ken nader telegram van den Führrr aart
het Italiaansehe staatshoofd bevestigd dit
nog nader.
Deze depêche luidt:
„Duet*
Ik dank u zeer hartelijk voor de
diplomatieke en politieke hulp. wel
ke gij onlangs aan Duitachland en
zijn goed recht hebt geschoakea. Ik
ben overtuigd, met de Duitsche mi
litaire macht de taak te kunnen ver
vuilen, welke ona is opgelegd. Ik
meen in de gegeven omstandigheden
de Italiaansche militaire hulp niet
noodig te hebben. Ik dank u. Duce,
ook voor alles, wat gij in de toe
komst zult doen voor de gemeen
schappelijke zaak van fasciatne en
nationaal socialisme.
w.g. Hitler."
Deze houding van de „as" Is trouwens én
politiek én *tr*trgisch zeer verklaarbaar.
Via Rorne blijft het contact tussehen de te
genstander* In-waard, maar vooral i» van he
lang. dat bet bevriende Italië thans rustig
het juiste oogenblik kan afwachten waarop
hel zijn zwaard In de weegschaal kan wer
pen.
Een groot voordeel van de Italiaansche
onzijdigheid is nog. dat luliêthana moeilijk
door de vereenigde Britsch—Fransche vloten
kan worden geblokkeerd en dus zijn havens
alt aanvoerplaatsen voor de Duitsche oor
logsbehoefte kan beschikbaar stellen*
maden bolde regeeringen
haar verpliohHagen ten uitvoer log
gen en de ambassadeur* ban pas
poort aanvragen.
Von Ribbentrop hooft geantwoord
dat hij da vraag aan Hitlsr zal
overbrengen.
Mat deze démarche hebben do
Westersche demoeratiCn das de eer
ste step gerot op den weg naar oor
log mot hot Derde Rijk.
Do verzekeringen vaa Engeland sn
rrankrtjk laten er geen twflfel aan
bestaan of dexe landen znllen bin
nen enkele dagen hun vdlle militai
rs kracht Inzetten.
CENTRALE
VERWARMING
IN HET GEBRUIK ZAL
BLIJKEN DAT DE
DOBLTR EF FEN DHE1D
VAN ONZE INSTAL
LATIES BLIJFT.
DE V
TECHK BOREAD
R 1 E S
ALKMAAR - ROTTERDAM
Tel 1045 2 litivm445 40
liet Poolache Telegraaf Agentschap bericht
dat tengevolge van do terreur, welke ftoor
de Autoriteiten van DanUig werd uiig*,
oefend. op de Poolsrhe bewoners van de
Vrije Stad. vete Polen uit Dantzig naar
Poolsch gebied zi)n uitgeweken om te ont
komen aan de Inlijving bij de militaire or
ganisaties van Dantzig.
Een aanzienlijke gmop Poolsche vluchte
lingen uit Dantzig heeft zich telegrafisch
uit Gdynia gewend tot de Poolsche autori
teiten met het verzoek een afzonderlijke for
malie van Polen uit Dantzig te mogen vor
men.
Te Gdvnia, Tczew, Torun en Koseirtyna
zijn commissies van vluchtelingen uit Dant
zig gevornxi ter voorbereiding van pa ra ■mi
litaire organisaties.
Overeenkomstig de gebruikelijke practijk
in bijzondere omstandigheden hebben de
leden van het Britsche kabinet en de overige
leden der regeering hun ontslag In handen
gesteld van den eersten minister, teneinde
het dezen nmgeliik te maken ingeval van
oorlog de regeering op hreedere basis té
brengen Churchil! en Eden worde» als
«vcntueelr nieuwe ministers genoemd. Zij
zouden bereid zijn in de rrgrenng zitting
te nemen, evenais de liberate oud minister
Lord Samuel.
Ook In de wandelgangen van de Fransche
Kamer werd vernomen, dat de Franscha
regeering voornemen* is zich op breedere
basis te stellen.
Intuaachen schijnt Musaollnl zijn diploma
tieke activiteit nog te verhoogen.
UIT PARIJS WORDT ZELFS GE
MELD, DAT DE DUCE HEEPT
VOORGESTELD EEN VIJFMO-
GENDHEDENCONFERENTIE TE
HOUDEN. WAARIN NIET ALLEEN
DE POOLSCHE KWESTIE. MAAR
ALLE LOOPENDE VRAAGSTUK
KEN ZOUDEN WORDEN BEHAN
DELD.
Daartoe heeft Gano. den Italiaanschen
minister van bulfenlandsche zaken, giste
ren achtereenvolgnrs ontvanrrn de amha*-
sa den re van de Vereenigde Staten. Frank-
nik. Engeland, Duitschland, Polen en den
zaakgelastigde van Hongarije.
Wat Italië zal doen. indien straks, het
geen v rijwel zeker is. In het Westen de lan
den tegen Duitschland gaan optrekken valt
moeilijk te zeggen
Hef Italiaansche rommtinfifué aan het
volk I» In dd opzicht niet geheel duidelijk.
Hel trgi immers:
Dn ministerraad verklaart vervol-
ooao en kondigt hel volk aan. dat
Itallf geea enkele militair initiatief
Geldt dit slechts voor het geval de oorlog
■retorallseerd blijft tuaerhen Duitschland en
Polen of ook Indien Frankrijk en Ingeland
den nagenoot bespringen?
