Twee Britsche schepi
tot zinken gebracht'
Wilhelmshaven
Wijziging
vestigingswet
voorgesteld
De bomaanval op
Uitstel ontslag van
dienstplichtigen
Onze kolenvoorraad
Dc „Nieuw Amsterdam"
zet de reis voort
Gcwetenlooze
studenten
Het periodiek
verlof van de
militairen
Waarschuwing
tegen mijnengevaar
Polen wil geen
krijgsgevangenen
uitwisselen
Nederlands neutralitei
De Paus blijft waakzaam
HU BLIJrT HOPEN OP EEN
GSLEGENHE1D. DIE HEM IN
STAAT STELT DE -VOLKE
BEN DEN WEG TOT VREDE
TE DOEN INSLAAN.
Wil tullen niet ophouden, aldus
verklaarde gisteren de Paus. toon
de nieuwe Belgische ambassadeur
bij het Vaticann zijn geloofsbrieven
kwam indienen, den toeatand nauw
lettend gade te «laan om met alle
kracht gebruik te mokert van dn
gelegenheden, die flch zouden voor
doen, om de volken, die thans verdeeld
zlln. te leiden naar een voor allen
eervollen vrede in overeenstemming
niet het geweten der mensclthcid en
der christenheid. een \rede. die de
levensrechten \an leder beschermt
en de veiligheid en rust der naties
handhaaft.
Zoo lang dat niet mogelijk Is. zullen wij
er althans naa- streven de vreeselijke won
don, die lonls rut» toegebracht, of die no„'
zullen worden geslagen, te verzachten. Wij
herinneren ons zekere verklaringen, waarin
«Ie oorlogvoerende daten hij liet begin van
het conflict openlijk uiting hebben gegeven
aan hun wil. bij de oorlogsvoering de wet
ten der tncnscheiijkheid in acht tc nemen en
zich te houden aan de bepalingen der inter
nationale overeenkomsten. In het hijzonder
willen wij dus hopen, dat de burgerbevolking
iedere krijgsoperatie bespaard zal blijven, slat
Jn het bezette gebied leven, eigendom, eer en
godsdienstige overtuiging der bewoners ge
ëerbiedigd zullen worden, dat de krijgsge
vangenen menschelijk behandeld zullen vvor
den en onbelemmerd de versterking van het
geloof zullcii kunnen ontvangen en dat geen
gebruik zal worden gemankt van gifgassen."
Voorts gaf de Paus uiting aan zijn droef
heid en pree» de pogingen van den Ik igl
sehen Koning om den vrede te redden. In
ons apostolisch ambt hoven de bijzoudore
geschillen geplaatst en bezorgd voor het wa
re welzijn van alle volkeren hebben wij met
droefheid van Jag tot dag de uitbarsting
zien naderen, die is gevolgd als het onver
mijdelijke gevolg van het verzaken van het
onderhandeiingsbeginsel en het toepassen
van geweld.
Wij behoeven niet zelf tc herhalen,
hoe het voorzien van een zoo*groot
ongeluk ons vanaf den eersten dag
van ons episcopaat voortdurend in
de gedachten is gebleven, hoe wij tot
op het laatste oogenhlik niets ach
terwege hebben gelaten om door gebe
den. openbare vermaningen of her
haalde vertrouwelijke stappen de
geesten te wijzen op dan ernst van
het gevaar en om hen te brengen tot
eerlijke en vredelievende onderhan
delingen op de grondslagen, die al
leen sterk en duurzaam zijn, de ge
rechtigheid en de liefde.
Op het oogenhlik dreigt helaas het gebul
der van hel kanon, het geweld der strijden
de legers en de snelle opeenvolging der oor
logsteden alle andere stemmen te overheer-
schcii.
I)e vijandelijkheden, die In zekere streken
reeds met vernietigende uitwerking zijn be
gonnen, schijnou thans don kampioenen voor
den vrede de wegen af te sluiten, die giste
ren nog voor wederzljdarhen goeden wil too-
gnnkelijk konden lijken.
In een diergelijken toestand zenden wij on
ze ge|>odcn op tot God. die de harten der
menselien in zifn hand heeft, opdat hij de
dagen der beproeving verkort en het (Mig der
volken, die met onzegbaar ongeluk bedreigd
worden, richt op nieuwe wegen naar den
vrede, voordat liet tegenwoordige conflict tot
een algemeenen wereldbrand wordt.
Plaatsvervangers t an gemoblll-
teerde middenstanders behoeven
nift aan de Vcstigingsclschen te
voldoen
Ingediend la een wetsontwerp tot
wijziging der Vestigingswet Klein
bedrijf 1Ö37. Do volgends rogoUng
komt hierop neer, dat den gemobill-
Koerden ondernemers van kleinbe
drijven, een bijzondere vergunning
zal worden verleend, welke hun toe
staat. een waarnemend beheerder in
die nat te nemen, die niet aan do
vastgestelde vesiigingseiechcn be
hoeft to voldoen. Een waarnemend
beheerder zal evenwel niet langer
dan tot hot tijdstip van terugkeer
tot den normalen toestand ais zoo
danig werkzaam kunnen blijven.
Op gelijke wijze zal den ondernemer, die
zijn zaak heeft moeten sluiten in verhand
met tim opkomst in vverkeHJkeu dienst,
worden vergund de door hem gestaakte be-
drljfwittoefen mg na terugkeer uit vverke-
lijken dienst te hervatten.
Het erheen geweneeht, een regeling, als
hierboven bedoeld, volledigheidshalve ook
van toepassing te doen ztjn godurende een
z.g. „!»|>ei tijd
TOT NADER ORDER.
Afgekondigd Is 8taatsblad no. 589a, hou
dende oen Kon. Boslult van 14 September
1939, waarbij, uit overweging, dat do inter
nationale politieke toestand bot wenscho-
lijk maakt, do storkto van de land- en zee
macht voorshands niet belangrijk te ver
minderen, Ie bepaald, dat bet ontelag van
de dienstplichtigen, die krachtens art. 43
eerste lid der Dienstplichtwet met ingang
van 1 October 1939 nit den dienst zouden
worden ontslagen, tot nader order wordt
nltgoetold.
Minister wil een luist overzicht
kriloen.
De minister van Economische Zaken deelt
mede. dat de directeur van bet Rljkskoien
bureau aan alle hem bekende verbruikers
met oen Jaarverbruik van meer dan 500 ion
aan vaste brandstoffen of een daarmede
gelijk te stellen hoeveelheid fahrieksturf.
een vragrulUst ter invulling heeft doen toe
komen. teneinde een tuist overzicht ie ver
killtcn van do aanwezige voorraden van.
alsmede van do behoeften aan vaste brand
stoffen hier te lande.
Voor zoover hiervoor In aanmerking ko
mende verbruiker» een dergelijke vragen
lijst tot op heden niet mochten ontvangen,
wordt dezen in hun eltcn belang nangera
den hiervan ten spocdlgsto bericht te ge-
ven aan het rijk» kolenboten u Carnegtc-
laan I* te Gravenhage.
Duitsche K.L.M.-piloot
vrijgelaten
D* min. 41, In Clknttl
vastgehouden.
Naar de K l M. telegrafisch uit Caleutta
reraomm hcnti. I- KI.M nllnni Kli-ln.
dl* lldur door .lo llrilirh lndli. li» ."ton
telt.n «bui ui" l>'i«Kh, nnliounliliil
wa* geïnterneerd, vrijgelaten.
De heer Klein bevindt zich reed* op weg
nnnr Batavia.
Vernomen wordt, dat dc „Nieuw Amster
dam" van de Holland-Aracrika Lijn, nadat
in het Kanaal aan l»oord door Britsclic ma
rineofficieren ccn onderzoek naar contraban
de was ingesteld, de reis naar Botterdam
heeft voortgezet.
VIER MENSCHEN TE WOUW OMVER
GEREDEN.
Postbode lovsnsgsvaarltik gewond.
Gisteravond omstreeks negen uur hoeft op
den Rooscndaalsehcn weg bewesten Wouw-
een ernstige hotsing plaatsgehad.
Dc autobestuurder K. uit Wouw stond
in gezelschap van zijn twee kinderen dc
voorlichten van zijn wagen to herstellen,
waarbij de nabij wonende postbode van den
B. hein met een zaklantaarn bijlichtte.
Eau twoepsrsoonsauto, waarin dris
studenten uit Lalden, nlal vrij van
alcohol, waren gszsten, kwam in
snollo vaart aanrijden en botste mat
aan hevigen slag tegen den stil-
staandsn wagen. Alle vier hierbij-
staands personen worden gegrepen.
De postbode werd op het rijwielpad ge
slingerd. Hij liep een «chedelbnsisfractuur
op en moest ter plaatse van de KR. Sa
cramenten der Stervenden worden bediend.
In lrven«gevaarlljken toestand werd hij zijn
woning binnengedragen. De autobestuurder
K. en zijn helde kinderen werden licht ge
wond. evenal* de drie studenten, wier auto
totaal werd vernield.
De politie van Wouw heeft de studenten
naar het politiebureau meegenomen.
Vervoer voor Rijksrekening.
De rcgccringspersdicnst meldt:
Dc Minister van Defensie verzoekt de di
recties van dc onderscheiden tramwegmaat-
schappijen alsmede de ondernemers van
autobus- en bootdtenstcn. militairen, die
aanvangende 10 September as. met perio
diek verlof vertrekken, voor rijksrekening to
vervoeren zoowel voor de heen- als voor dc
terugreis. Aan voornoemde militairen wordt
voorloopig een eenvoudige verlofpas ver
strekt, welke geteckend moet zijn door den
compagnies-, hattcrii-, eskadrons-, detachc-
mepts- of overeenkoinstigen commandant.
Verzocht wordt tegen afgifte van deze ver
lofpas een plaatsbewijs voor den heen- en
terugrit (vaart) niet een geldigheidsduur
van meer dan één dag t« willen vei-strekkcn.
Verrekening geschiedt door het Departement
van Defensie.
Denk aan den verlofpas!
De regoeringsperadienst meldt verder:
Wellicht ten overvlocdo vestigt de minis
ter van Defensie er de aandacht van com
pagnies-, batterij eskadrons-, detachement»
en overeenkomstige commandanten op dat
uan de met verlof vertrekkende militairen
een afzonderlijke verlofpas moet worden ver
strekt voor elk te bezigen vervoermiddel,
geldig zoowel voor dc heen- als voor dc te
rugreis.
Raak de projectielen niet aan.
De luitenant-kolonel, commandant van de
groep 's-Gravenhage van de vesting Hol
land, vestigt dc aandacht van de bevolking
op dó mogelijkheid tfcn hot aanspoelen van
niUnoo.
HU waarschuwt ene ieder aangespoelde
mijnen niet aan te raken. Tcvcna verzoekt
hij iedereen, die een aangespoelde mijn
aantreft, dit ten spoedigste te melden aan
den dichtatbilzUndcn kustwachtpost. Bij aan
spoelen van een miin in een watergebied,
waar gecu kustwachtstatiou gevestigd is.
moet deze mcdodecllng worden gedaan aan
den burgemeester ter plaatse.
Van Java naar New York
Een nieuwe H.A.L.-lijn.
Naar do Tel. verneemt, zal de Holland
Amerika Lijn zeer binnenkort overgaan tot
«lo instelling van den geregelden dienst tus
schen Java en New York. waartoe teeds ge-
ruinven tijd geleden in principe boelolcu was
Bij die gelegenheid heeft dc directie der
H. A. I- aan een Decnsche scheepswerf tc
Odcnsc opdracht gegeven tot den bouw vnn
twee vrachtschepen vnn 10,000 ton, dc „Som-
meisdijk" en dc JSloterdijk"
Duitsche klachten ovsr slechts
behandeling zijner diplomatieke
vertegenwoordigers.
Het Duitsche nieuwsbureau meldt:
„In verliand met de talrijke gevallen,
waarin Duitachers uil het door de
Duitsche troepen bezette gebied naar
bet binnenland van Polen worden
gevoerd, heeft het Duitsche ministe
rie van buitonlandsche zaken het
Zweedschc gezantschap, dat belast
is uict de behartiging der Poolsche
belangen in Duitschland, verzocht de
Poolsche regeering een uitwisseling
vnn weggevoerde Duitschers tegen
Polen in Duitschland voor te stellen.
Hel Zvvccdsche gezantschap heeft liet
ministerie thans medegedeeld, dat de
Poolsche regeering weigert op het
Duitsche voorstel in tc gaan."
In dit verhand deelt hetzelfde bureau me
de. dat het personeel der Duitsche consulta-
tcn te Posen, Thoni, Krakau en Lodz Dins
dagavond geheel uitgeput te Czemowitz is
aangekomen, waar het uit 41 personen be
staande gezelschap door den Duitachen con
sul van levensmiddelen voor de verdere reis
voorzien werd. Inmiddels is het gezelschap
te Boekarest aangekomen. De ambtenaren
der consultatcn tc Thora, en l'osen, aldus
meldt het DN'B. vorder, waren in hun eigen
auto uuur W arschau gereden, waar zij in de
Duitsche ambassade geïnterneerd werden.
Vandaar werden zij overgebracht naar een
gevangenis tc Loeblin. Kunige uren later
vvefden rij vervoerd nnnr Pyszosacz waar zij
den nacht In een school op stroozakken
moesten doorbrengen. Hier kwamen ook de
Duitschers uit Krakau aan en het geheels
gezelschap werd nnnr de Boeinccnsche grens
gebracht. De Duitsche consul te Krakau, die
onderweg vermist word, is geïnterneerd en
nuar Warschau gebracht
Postvluchten op In
Vandaag weer bioscoop
in Engeland
Het Britsche ministerie van Binnenland-
sche Zaken deelt mede, dat de bioscopen
heden geopend zullen zijn van 10 tot 22 nor
in geheel Engeland, met uitzondering van
het Westend In Londen, waar zij slechts van
10 tot 18 uur open mogen zijn.
NEDERLANDSCHE MIJNWERKERS IN
DUITSCHLAND OVERBODIO?
Opeens zonder voorafgaand bericht, vor
dert Duitschland nu ccn visum op dc pas
sen der Xcderlandschc arbeiders die van
Heerlen in dc nabijgelegen Duitsche mijnen
werken gaan. Ook Merk de grenscontrole
door militairen te geschieden. Verscheidene
mijnwerkers konden. door den onvoorzienen
eisch van een visum, hun werk niet meer
bereiken cn keerden terug. Deze maatregel
moet ook voor Duitsche autoriteiten een ver
rassing geweest zijn.
Overigens hoorden we, aldus liet Hsb. vnn
arbeiderszijde, dat het werken in Duitsch
land wel ophouden zal, omdat tnen eerlang
nu Saargebied en Sanrmijuen in dc oorlogs
zone geraken, op een zoo sterken toevloed
van mijnwerkers uit dit te evacuecrcn Indu
striegebied rekent, dat de Ncdcrlnndsche
werkkrachten gemist kunnen worden. Dit
aantal, nnnvnn relijk ongeveer 800, was trou
wens in de laatste weken toch al zeer ver
minderd. daar velen niet willen werken in
ccn land dal in oorlogstoestand verkeert.
Op de uitreis landde dc PolikaMj
gisteren te Bandoeng. De Buizerd M
reikte op de terugreis Napels, wagfl
zich reeds de Gier en de Nandoe be
vonden.
dip,
Mederiandseh tankschip ntv
bemanning van aaru/ci-alleaa
aan boord.
De Amoriknaneohe mailboot „ManhaU|
heeft per radio medegedeeld, dat zij
haar koers Is afgeweken om de hcmai
van hel Britsche sclup „Hrit.sh Influa 4
te redden. later meldde de „MAnh
dat liet Xooreche vrachtschip „ld
de overlevenden van het Engohctoe
had opgenomen.
Het Britsche sloom.-* hip „Vancouver
heeft por radio medegedeeld, dat hetl
den Atlantlschen Oceaan is aangevallen»»!'!
dat «ie bemanning in de booten ging. $!a'?ni
mailschip „President Boosevelt" dat
hulp snelde, meldde, dat de bemanning 4
dc „Vnnoouvor City" was opgenomen dipr
een Ncderl&ndsch tankschip, g6aeeia»K]kP
door oen vliegtuig. aden
fclOC
fjve
Arrestaties in het prolectorift i
„Om redenen van vellighWerre
wee
Volgens een mededceilng van het officiap
Duitsciie Nieuwsbureau van gisteren «om-
in Slowakije saboteurs aan het werk Air
weed. Een andere mededeellng van kvcr>>
zelfde bureau verklaart, dat gcdurendftiic
laatste dagen „een niet onbelangrijk aarde r;
arrestaties verricht is in Bohemen cn Vdra<
raviü om redenen van openbare veilighdfwer
nin
de
Post voor het
Indië-vliegtuig
Zaterdag loopt de trein Amster
dam-Mapeis ueer.
Naar wij vernemen gaat cr aanstaanden
Zaterdag voor het eerst weer ccn trein van
Amsterdam naar NapeU. die post zal meene
men voor het vliegtuig naar IndiA
De luchtpost, die is blijven liggen, zal dus
met dien trein meegaan.
7lf. die vsn deze verbinding gebruik wen-
schen te maken, dienen hun post uiterlijk
Vrijdagavond per nachlposltreln te vcnzeiv
den, opdat zij Zaterdagochtend per trein
uaar Napel* kan worden vervoerd.
Granaten spatten rond de Brit
sche Vliegtuigen uiteen.
In hot eerste ooggetuige verslag
van den Britse ben luchtaanval op
Noord Duitsche marinehavens wordt
gezegd, dat de Britsche vliegtuigen
zoo laag over een der twee gebom
bardeerde oorlogsschepen, te WU-
hehnshaven vlogen, dat zij dc mast
bijna raakten en de inzittenden een
levend Igen Indruk konden krijgen
van wal er op de dekken cn langs
de kade gebeurde.
Het leidende vliegtuig van hst eerste aan
vallende eskader had een Canadees als
na» i ga tor.
Wij vlogen, akhia het ooggetuige verslag,
op het sclup al om hol te bantoenloeren.
Twee bommen tref/en doel
Torn wij ons hov«w bet slagschip bevoo-
den. konden wij zien. hoe de bemanning
naar haar posten snelde. Wij lieten toen
onze hommen vallen. Uit een tweede vlieg
tuig werd gezien, dat twee hommen doel
troffen. Toen wij ons verwijderden, begon
ImU srlieepscnachut te voren. IV navigator
zag. hoe (V granaten vlak achter de vWeg
tuigen ulteeneprongen.
Gedurende dre» geheelen aanval zagen wij
deeht« ren Dultvhe vliegtuig, een twredek
ker, die voorbijvloog en verdween.
Toen de bestuurder vnn het derde vlieg
tuig het oorlogschip naderde, zag hij den
eersten bon» uit het tweede toestel vallen.
die midscheeps terecht scheen tc konven. Tc
hal acht avonds waren do vliegtuigen
op hun bases torugg»-koerd.
Duitschers openden vreeselljk
vuur.
Keu ander relaas is opgehangen door «ie
officieren en nianachAptKti van een toestel,
van een ander eskader, «lat liorft deelgeno
men aan den aanval.
Een der toestellen werd verscheidene ma
ion gctrolfcu door cianaten cn kogels, doch
het keerde behouden terug hoewel twee
der tanks doorboord waren. De beide an
der© l*mibardementsviiegtuigen vnn deze
groep werden niet getrotfen. Wij vlogen op
pon hoogte van ongeveer 2000 meter, aldus
dit rcluas, toen wij een aantal Duitsche
schepen in het oog kregen.
Eerst, toen wij bijna boven hen wa
ren, openden zij het vuur. Het was
een vreeselljk vuur. vooral «lat van
de groote schepen. Door ons ma-
iiocuvreerc» maakten wij de treb
kans van den vijand zoo klein moge
lijk. daarna vlogen we recht op de
schepen aan en lieten wij onze
bommen vallen. Onmiddellijk daar
na stegen wij tot de wolken «n
verwijderden wij ons terwijl de gra
naten rondom ons uiteenspatten.
Ouzc groep keerde behouden terug. Het
leidende vliegtuig werd getroffen door een
grnnaat. die vlak langs den radiotelegratist
vloog Twee benzinetanks werdén door
boord en verschillende «tukken van het ge
raam te werden weggeschoten, doch het toe
stel kon nnnr z'n basis teruakecren en ton
der ongelukken landen. Een ander toestal
dat vnn den aanval terugkeerde, ontdekte
een (hilkmot. die In de riehting van de
Duitsche kust voer en haastig dook. toen
zij het vliegtuig waarnam. Helaas had het
toestel al zijn bommen reeds laten vallen,
artdars zou de duikboot c-n gemakkelijk
«lachtoffer zijn geweest, aldus besloot bet
relaas.
Een beschouwing van de
•en
hs'.
wei
Jall«
De Times bespreekt in een artikel van ft
kolom lengte met waurdocring dc begiar>
len betreffende de neutraliteit. wnardoa^H
Ncdcrlnndsche buitenlandsche politiek ft
leid wordt cn vergelijkt deze hegiusftf.-
met dc Zvvitscrsche en Belgische, dal»
wijzend op de verschillen.
I»e schril ver zet. aldus de N.R.Crt., ulML
dat Nederland teruggekeerd is tot de aK
neutraliteitspolitiek, nadat het AbcssUq^ft
conflict het geleerd had. «Int dc uitvoeift,
van sancties, overeenkomstig de ovenft
komst van den Volkenbond, door kleine ft'|
ton risico's met zich bracht, en geen i
trouwbaren waarborg van veiligheid
n tegenstelling tot Zwitserland wees I."
(Ierland Steeds een internationale gursr
van zijn neutraliteit af. erop wijzend vnr'
willen blijven in haar eigen interpreti Tl
van de zaken voor het geval zijn territori»,*j
geschonden zou worden. Iedere partij ri
ter knn er verzekerd van blijven, dat
(Ierland tot het uiterste elke poging om hR
territorium als basis voor militaire actie sjj
gebruiken, zal weerstaan en na zijn hcrlfjj
wapening dor laatste jaren mug het
zeker hopen, in staat tc zijn tot zulk ifd
weerstand. h
„Niet afkeerig van huif*1
Ook zou Nederland, aldus vervolgt
niet noodzakeiijkerwi afkeerig blijven ft
hulp te ontvangen en In geval vnn een vt*
gehouden aanval vnn een schender vt*
zijn neutraliteit zou het genoodzaakt zit
die hulp te aanvaarden. Maar Neder!»
weigert om aan ecnigc mogendheid auto
tlsch het recht te geven om hulp te bie<
De ichr concludeert, dat Engeland
bereid geweest Is deze politiek van
hankeltjkheid tc begrijpen, een politl
waarbij Nederland alle onderhandellni
met andere morendheden afwees
dezé houding steeds is gerespecteerd.
wel*niet betrekking tot Europa als het V»
Oosten.
Terrorisme nimmer
Engelands doel
Ma ar zoo noodig oorlog op
wijze, die passend wordt g«s<
PROMPT ANTWOORD OP DE
DUITSCHE BEDREIGING.
De eerste minister heeft glstermiddaft
het Lagerhuis verwezen naar de officft
nie«iedeeling. welke gisteren uit het bon
kwartier van Hitier werden gedaan ovo«
Duitsche methoden in Polen. Chaml»ei#
zeide. dat hoe ver anderen ook mogen gaf
dc Britsche regeering nimmer haar toevh#
zal zoeken tot een weloverwogen aan veil
vrouwen, kinderen en andere burger* ri
gecn ander doel dan terrorisme.
Chnmhérlain voegde hieraan toe. dat B-
Ier# mededeeling in feite een hotte
sprank is vnn de jongste verkjanng «M#
D«iitschen kanselier in (ten rijksdag. W
hij betoogde niet in het minst den wenefM
hebben oorlog te voeren tegen vrouweed
kinderen
Voortgaande telde ChamlM-rlain- ..De
perkingen, welke wij en «le Fransrhco 0
op n !>ij «Ie operat van on/e eif
-'■i Ikrnch'en. wni-n g« i-a-< r«l op de vod
waarde, dat onze tegenstanders een gelik
henerking 7«>iiil-n In nrht nem-n. J
De Bril«che ring n -• zicli de vj
held v«v>rl»elioiiden. dat indien een derge»
beperking in feite nirt wordt In echt
men zal worden opgetreden op een
als passend wordt geacht."