Een Portugeesche waternimf schrikt Wij lazen voor U Het vraagstuk schijnwinsten t van de kabbelende golven Salazar maakte Portugal tot wat het nu is Vijf millioen voor de marine 1 Oorlogsreflexen in de pers Salazar, de man, die zelfs bij den eenvoudigste ritseher ran Port naai populair is. Hktrondar volgt iets uit het leven vin een Portugeeechen man en een Portugeesche vrouw. De man is minister-president Salazar. die ten schijnbaar reddeloos land nieuwen bloei schonk en de vrouw is een baadster te Nazaré, een viaechersplaatsje, waar een frisch zeebad een openbare vermakelijkheid is... Mej. Boekei vertelt ons er van. In een van mijn vorige brieven heb ik al getracht duidelijk te maken hoe het stoere Lusitaan- echo volk in de vele oorlogen, op zijn roemvolle ontdekkingsreizen en in het ongezonde klimaat van de veroverde koloniën, steeds zijn beste zonen moest geven, die daardoor voor de voortplan ting verloren gingen en dat't volk door vermenging met allerlei ras sen degenereerde. Maar ook staat kundig is de glorietijd voor het land funest geworden. Men verzuimde compagnieën te stichten (zoonis later In Holland gebeurde), die de handel met de koloniën dreven. Steeds financierde de Kroon de diverse tochten en de rijke bult viel ook meeat den koningen ten deel. die daarmee hun godsdienst ijver bevredigden door kostbare kloosters te laten bouwen. Toen In 1580 door het uitsterven van het Huis Avlx Portugal onder de regeering kwam van Philips 11 van ^nnnje (in Portugal Philips I), werd het nog erger, daar deze de niet-katholle- ken het land uitjoeg, waardoor Portugal vele nijvere burgers verloor, terwijl dc kortzichtige Philips lil (hier II) zoover ging. de handel met Portugeeeche havens te verbieden. Wij, Hollanders Daardoor werden de Hollanders gedwon gen. nu zelf op ontdekking uit te gaan en ze deden dat met zooveel tueces. dat wij er nog steeds trotach op zijn. Ze naman de Portugeczen zelfs een deel van hun kolo niën af. waarvan deze later, na dc vrijma king van Spanje, wel razllié tcrugverover- den. maar het land herstelde zich nooit weer geheel. Nu de inkomsten uit de be zittingen minder rijkelijk vloeiden, kwam er geldgebrek en men begon allerlei and» ten te verpachten en te verknopen, waar door een sterke corruptie ontstond. Pest en hongersnood teisterden hef land en de aardbeving van 1?» verwoestte veel. Ken korte opleving kwam er tijdens de reeee rine van den energieken maar despoti- srhen Minister de Potnbal. maar na diens aftreden ging zijn werk weer verloren. Al leen Brazilië gaf nog voordeel, waarvan weer voornamelijk de koningen profileer den. die nog maar steeds voor het geld kloosters bouwden. Het klooster Mnffrn b v. dat in dien tlld ontstond, kostte V) mll lioen gulden |n 1*?? maakte Brazilië tlrh erhfer zelfstandig Portugal zelf werd tij dena de Napoleontische oorlogen volkomen leeggeplunderd en werd een tandie. waar moord en revolutie aan de orde van den dag waren en dat niet veel meer was dan een Kngelsche kolonie. In 1909 werden Koning Carlos en Kroonprins Imile ver moord en ianr later moest de laatste Prins. Manoel II. het land uitvluchten. Nog 19 revoluties. Fr volgden loen echter nog 19 re voluties en 42 regeer! ngtverwliae- sellnren. vóór de militaire revolutie van 1929 voorgoed een punt achter het verleden zette. Wat er toen echter van Portugal over was. wat niet veel meer dan een leeg geroofd, verworden staatfe. waar 't grootste deel van het volk anal- phabect was. F/vi klein deel van het energieke oude volk had zich echter door alle eeuwen vap verval heen weten te handhaven en zij aioegen nu de hand aan den ploeg. Met de financiën was het vrij hopeloos gesteld. 70 Jaar lang was het budget niet kloppende geweest en het *ag er naar uit. dat wat dit betrof, bef land van Engeland afhanke lijk zou blijen. Portugal'! star ging op. Toen oehter ging Portugal'! ster op. In de gedaante van Pr Ollvelra Salazar. een Jong professor uit Coïmbrn. die Minister van Fln.nckn en kan. taf. blnn.r S ma.n.t.n da flnanrlfn on rm aaamra» baai. ta plaal.an F.nkal» larvn lalvr vrard Salarar lav.n, MtnUt.r van Kntnnlan: in ITO Mlnt.tfr-Prv.Mani; In t«Vl Mlnl-t»r van Oorlnj ,n BnlI-nUnd-rh, Fakrn. 7™ I. bM dan nu d» almarhllra man In dll tar l olvhonn bil «*n «dtanlijk» dlrlatnr la Daarvoor la bil la bowboldon ,n boqa' tlrb la vool on drn arbtorvrond. Fotdan vartoont bil flrh In hal ot»nhaar of .oraakt Icrrn hal volk Daardoor kan hl) nok mal aan ran oor (raln raltanaondardat lamand ham onmarkl. Maar wbl baafl hl| da llalda van haal hal tolk. Jajarar la aan naam dia la ovarnl la»an>oalkllnkl Bil alta» «at |a ilat haat hal: .vrottar wu bal an- der», maar sinds Salazar..." Veel is er de laatste 10 jaar gedaan: spoorwegen aange legd, scholen gebouwd, wegen gemankt, woes te gronden ontgonnen, de handel geregeld, v ce| ondernomen op sociaal gebied, in één woord: Portugal marcliccrt weer voorwaarts Voorwereldlijke badcoetuums. Maar een volk kan men in tien jaar niet opvoeden en zoo is Portugal voorloopig nog het land van de analphabetcn, dc chlto knippers, de constante spuwers en de men- •CbtO van allerlei andere bezigheden die niet naar Hollandschen smaak zijn. Maar zooals in 't begin al gezegd, omgekeerd zijn wij niet altijd naar den Portugceschcn smaak. Dat wij bv. half (of nog meer) naakt aan het strand gaan liggen zonnen. vindt men hier ongepast. Vooral voor da mes. Portugeesche dames baden niet en de enkelen d>e het wel doen, gaan vroeg 's morgens vóór iemand haar ziet en in een costuum, dat wij voorwereldlijk vinden. Een wonderlijke badplaats. Die kuische opvattingen zijn voor ons wel eens lastig. Ik logeerde bv. in het visschers- dorpje Nazaré, waar alle mannen on jon gens van klein tot groot een geruite broek on blouse dragen en een zwarte kousmuis op het hoofd. Die muts is niet alleen warm, maar is tevens een bergplaats voor tabak, sleutel, brood enz. Dit kleurige dorp staat in de prospecti vrij moedig als „badplaats" vermeld en inderdaad staan er wat zonne tenten op het strand. Op een morggn kwam ik dan ook opgewekt benedon met m'n bad- goed onder den arm. met het voornemen een duik in den Atlantischen Oceaan te ne men. M'n hospita zat op het kleine balcon- nctje uit te kijken, waarover ik me op dit vroege uur verwonderde. Even later riep ze ook den kellner en de 2 dienstmeisjes bij zich en waarschuwde mij eveneens. Toen ik naar buiten kwam, zag ik ook op de buurbalcons menschen zitten, dio alien naar 't strand keken, alsof daar iets bijzonders gebeurde. En dat gebeurde ook: er ging een dame zwemmen nee. dat Is te veel gezegd: baden! Ze kwam juist uit haar cabine. Ik dacht dat ze nog gekleed was, maar ze was reeds in bacfbak. een ge waad dat haar van dicht onder de kin tot halfweg haar becncn omhulde en alleen de onkels heel coquct vrijliet; de armen waren bijna heelemaal naakt. Deze kleederdraciit konden wij trouwens pas aanschouwen, nadat liet dienstmeisje haar, vlak voor het water, den langen bad mantel had afgenomen. Meteen begon m'n hospita te kirren van plezier, maar daar was de schoons najade zich onbewust van. Tot da knieën in bat watar. Aan de hand van een man (dia volkomen aangekleed was) tripte za een eindje het water in. tot er een golfje kwam en z« terugvlucht te. Ons gezelschap (ik moet eerlijk zeggen, ik ook) lachte geamuseerd. Opnieuw waagde ze zich tot do knieën in het zilte nat, met hetzelf de resultaat, dat ze terugrende. Veel meer gebeurde er eigenlijk niet, maar op de balconnetjes werd ge- giend en geschaterd van plezier. M'n dikke hospita veegde haar tranen af en kon haast geen geluid meer geven. En ik lachte maar een beetje mee. Toen ineens., kwam er een échte golf, de dame in haar haast om weg te komen, struikelde en werd door 't water overspoeld. Een nieuw lachsalvo knalde los. maar de arme water nimf was «eheel van streek: stel je voor. nu had ze vandaag gezwommen en was héélemaal nat geworden! Ze ging meteen terug, terwijl het dienstmeisje bezorgd den mantel weer om haar heen sloeg. Op de balconnetjes genoot men nog even na. en ik... ging naar boven om m'n bndpak weer in m'n koffer te stoppen, want in de eerste plaats ben Ik geen clown en bovendien héb ik een te zachtmoedig hart om andere men schen opzettelijk te laten bezwijmen van schrik. Want dat was zeker gebeurd, was ik werkelijk gaan „zwemmen." M. T. BOEKEL. Onze 0, Volksraad kaart aanvallen grooting goed. Met groote meerderheid van sten heeft de Volksraad gisteren de aanvi de begrooting voor Marine ad f 5. goedgekeurd. Ook hechtte men zijn keuring an de ordonnantie inzake meene machtiging der regeering. Verschillende leden drukten er hun over uit, dat men in dezen gespannen ternationalen toestand, den romrn Zeemacht, die alle omstandigheden laat gaan. der In Industrieel# kringen boerseht de vrees, dat de overheid de maatrege len tegen de prijsopdrijving ook zal toepassen, wanneer er sprake is van schijnwinsten. In de N. R. Crt. lezen wij over dit on derwerp oen uitvoerig artikel, waaraan wij het volgende ontleenon: Minder dan ooit ral men in dc komende tijden op boekhoudkundige winsten mogen afgaan. Want «loet men dat, dan ontstaat het gevaar van schijnwinsten voor reëelcn aanwas \an bedrijfsvermogen aan te zien. Wie ci-nigszin* met de toestanden in het bedrijfsleven op de hoogte is. die weet. dat een oudernemer In dozen de xerantwoorde- lijkheid voor «Ie instandhouding \an dat xennogen niet met vreemde instanties kan dooien. Hei probleem der voorraden. Meer dan ooi! komt het thans aan op commercieel en financieel inzicht, nu ral blijken, dat er kundige ondernemers zijn. die er In slagen, hun grondstoffenx oorraden tijdig nat» te vullen, en andere, die dat niet kunnen, hetzij omdat zii minder goed gely formeert! zijn. hetzij omdat zij tilt gemak zucht niet voldoende moeite doen. er op vertrouxvende. dnt de overheid de voorra den bij concurrenten „wel in l»e«!ag tal ne men", om deze dan zoo nvogelijk pond pondsgewijze over nlle hedrilven te verrfee- Ion. Deze mentaliteit bestaat allerxvegen. o.a. als uitvloeisel van een te ver gedreven i'teht naar ordening en leunen op den staat. Elke wlnstcalcalatie op loese schroeven. Bedrijfs economl*ch beschouwd, gaan wij nu e<-n tijd tegemoet, waarin elke xxlnstcal culatie noodzakelijk op Iosm» schroeven komt te staan. In «1c eerste plaat* weten tal van bedrijxen niet. met welk percentage de bedrijvigheid zal dalen, als gexolg van storingen in den aanvoer van hulp- en grondstoffen onder de eerste te xerslaan machines ed. waarvan «Ie levertijden on zeker zijn geworden. In de tweede plaats weet men niet. met xxelk percentage «leze grond- en hulpstoffen in nriis zullen stijgen als gexolg van verhoogde vraehten. M>u rantlepremies en wat die» meer gif. Dere faetorep «xefenen een Invloed on den kost prijs. welke met geen mogelijkheid van te voren valt te tnveeren. Wil men evenwel geen !>edrt|f*Wnnitaa1 verlieren, dan zal men 'en zoodanige winst moeten maken, dat uit de ontvangen priiten de reprodurtle in de toekomst kan worden gefinancierd. Doet men dat niet. dan treedt er disconti nuïteit op. zal men althans zijn bedrijfs- xermogen a's sneeuw voor de zon kunnen rlen verdwHnen. zooals dat na. het geval In de inflaticlandcn I» geweest. Een voorbeeld Een eenvoudig voorbeeld nwxge dit duidelijk Diaken. Een fabrikant had op den dag voor het uitbreken van den oorlog een voorraad aan grond stoffen van f 10.000. Deze x oor raad etelde hem in staat om bij gelijk hiijxende bedrijfsbezetting nog drie maanden te leveren, zonder de prij zen te xorhoogen, gelijk dat in de t>edoelhig van de wet tegen de prijs opdrijving schijnt te liggen. De be trokken fabrikant neemt een af wachtende houding aan, er xvHUcht op vertrouwende, dat met den tijd ook de rand komt, nl merkt hij In- tussrhen, dat do badoekk) grond stoffen, bijx*. koper, blik, lood of zink, al met .10 pet. zijn gestegen. Hij leest over verdubbeling van vrachten, hoort van schepen, die niet meer kunnen varen, kortom het xx-ordt harn allengs dui delijk. <iat hij na «ie verwerking van zijn grondstoffen xxel tenminste f 13.000 zal moeten betalen om den \-oorraad te ver vangen. Ook op ander gebied merkt hij eenlge stijging in «ie kosten, bijx-. doordat een ge deelte van zijn personeel onder «ie wgpaneft l«, tal van hulpdiensten, zooals ecu i ge ver nieuwing aan de fabriek on het aan schaffen xan een nieuwen electromotor. duurder zijn geworden. Wel zijn nu zijn klanten er hem wellicht dankbaar xoor dat hij hen roo coulant blijft bedienen, inaar 't wordt hem tegelijkertijd duidelijk dat hij ineë <le br. ontvangsten z'n benoodigdc bedrijfs kapitaal niet op peil kan houden. Kon hij zich tot nu t«»o met 20 mille eigen vermo gen en 10 mille vreemde middelen wij nemen maar eenvoudige bedragen be druipen. een voorloopigc calculatie doet Item zien, dat hij in de naaste toekomst tenminste 50 mille noodig zal lteM»en en «hi* voor 20 mille een beroep op vreemde mkklelen met extra rentelasten zal moeten «loen en als dnt niet gaat, zijn be drijf zal moeten inkrimpen. Het gevolg daarvan kan dan zijn ontslag van personeel wwnt «ie illusie, dat de oxerlteid het ont brekende renteloos en a fonds perdu zal voorschieten of de ontbrekende grondstof fen tegen den ouden prijs zal leveren, zal spoedig in rook vervliegen. De schijnwinst. In het geschetste vooiheeid. dat man nu dagelijks, o.a. op grond van de gestegen grondstoffen prijzen, aan de practijk kan ontiecnen, xvordt het duidelijk, waarom een fabrikant, die prijs stelt op het in stand hotiden van zijn hedrijf. zijn prijzen moet verhoogen of slecht* orders geheel vrijblij- xend ten aanzien van den prijs kan accep- teeren. Boekhoudkundig zal hij dan xvel- licht een groote xvinst maken, maar in werkciijklieid is dat, kan het al- Duitsche schepen zoekc toevlucht N«oentien liggen ei havens. Naar Aneta aan de N.R.Crt. meldt, vi - toeven thans in totaal 19 Duitsche schej "10 in Nederlandsch Indische havens. De at Italiaansche schepen, die bij het uitbreh van den oorlog in Nederlandsch Indisc haven een toevlucht zochten, zijn inti schen reeds vertrokken. Op de Duitsche schepen bevinden zl passagiers van verschillende nationaiitc Voor/.oowr zij DultSChera zijn. xvorden 1 voorloopig toegelaten op basis van an verleening. Voor de anderen wordt gepoej een regeling voor doorvoer te treffen, naar Australië. Meer buitenlnndsche schepen worden I Nederlandsch Indische havens niet ve wacht. Het totaal aantal personen xt passagiers. en bemanningen kan nog ié xvorden opgegeven. Het onderhoud van de Duitsche vluchl lingen xvordt verzorgd «ioor «Ie Duit-r* gemeenschap in Nederlandsch Indië, <to van «Ie bemanningen door «Ir rederijen. Gt «treefd wordt naar een geleidelijke conci j trntie in West-Java. Voorts kwamen met de „Christiaan it® gens" gisteren te Tandjong Priok 117 Joo sche vluchtelingen ann. die te Colombo m sluiting misten op een schip van «ie P. O.-iijn naar Australië. Zij gaan door nu Soerabnia, in afwachting van «le ..Niets Holland", waarmede zij de volgende wm naar Australië doorreizen. thans blijken te zijn. een noodzak©- I lijke bed rij fs reserv e, welke niet als M xvinst mag worden uitgekeerd. I f Eerst later, als «le toestanden weer maal zijn, kan blijken, xvelke gedeelte die reserve als reëcle winst mag worj beschouwd. Een gemeenschaptbeli Met deze bespiegelingen loopen wij ei wel op de dingen vooruit. In het box de hel»l»en wij slechts willen nantoonen. xvelke zuiver bed rij fsooconomi.sehc fact. in het belang der gemeenschap rekeni dient tc worden gehouden hij het inxvei stellen van het wettelijke apparaat U de prijsopdrijving. Na afl«x>p van «lozen ontwrichten tijd immers kunnen xvorden vastgesteld, wi gedeelte van de gemaakte reserve al xoor uitkeering in aanmerking zal kon cn niemand zal er dan bezwaren tegen hen. dat dc fiscus daarvan zijn deel e lacht Door nu echter reeds de xvinstcal van bovenaf te willen voorschrijven, men menig hedrijf kunnen nopen, zijn v raden grondstoffen eenvoudig tegen m. prijs te liquidecrcn. liet personeel te slaan en dc zaak du* tijdelijk stop zetten* liever dan «h* kans te loopen, bedrijfskapitaal geheel tc verliezen. hg*' «li Allemaal één, niet alle maal eendar. A. B. K. schrijft in het Volk (a.d a.p.): Heeft Lr dat gelezen z«xo vraagt me een verpleegster van protestant schen huize dal 'Ie kathnlif-kc meisjes, die voor Roode Kniis helpster worden opgeleid, aparte cur sussen volgen en uitsluitend in Roomsche ziekenhuizen ztillcn worden te werk ge steld? Mogen we In dit land dn nooit iets gelijk-op en sa men doen? Fn dan nog wel zulk werk. In zulke dagen Ja. zuster, ik heb het ook gelezen. Er zijn al tweedui zend van «leze meisjes In op leiding en er zijn er nog meer op komst ook Maar, eerlijk gezegd, heb ik ann liet be zwaar van dat apnrt-houden in t geheel niet gedacht. Men Is «lat immers op alle levens gebieden zoo vast gewoon, dat men er in het geheel niet meer hii stilstaat. Nu hen ik eens In mijn ge heugen gaan zoeken. In het openbare zieken mis kwam je AAk wel katholieke zusters te gen. gelijk er ook patiënten van dat geloof waren, want je zag er ook regelmatig den priester. Dat het eenlg noe menswaard verschil maakte, heb ik nooit gemerkt. Of het op het geloofsleven van deze vrouwen van «enigen in vloed was. kan Ik niet beoor deeld». Wat weet een buiten staander daarvan? Maar wat daarvan ook zij, met verpleegster» xan oplei ding en beroep laten zich de ze meisjes, die na een primi- tieve voorbereiding in de oor- logsverpleging gaan helpen, xolstrekt niet vergelijken. Dit is een geheel ander geval. Dat kan ook een leek. als hij zijn verstand gelieft te gebruiken, uitstekend hegrijpen. Dnt ouders hun kinderen voor «lit wel zeer ongewone xxerk makkelijk«*r afstaan als die in eigen milieu blijven, ligt zeer voor de hand. Dat voor xele zieken het verblij ven tusschen geloofsgenooten een factor xan katmeerlng l«, ziet ieder w el in Waarom zou men dan tegen zulk een rege ling bezwaar maken? Zeker allen met en voor el kaar Is een achoone leuze. Maar het is eerst de ware ge lijkheid. die met geestelijke geschillen volledig rekening houdt. Allemaal eender en al lemaal één zijn txxee verschil lende dingen Alleen de een heid in eerlijke en oprechte verscheidenheid is dc echte. De Mnssertkrant verlaat zich op de Telegraaf Vit het Nationale Dagblad (n.#.b.): In «le zgn. Arbeiderspers xan 11 September komt een brief xan een Zwitsersrhen correspondent uit Geucxc voor, die een verhaal ontleent aan „La Suisse' over Zwitsers, die hun bevindingen over Duitschlnnd meededen. Het vertaal is een beetje tolt de derde hand. maar dat kunnen wij niet helpen. Wij halen er het gedeelte over de voedselvoorziening uit aan: „Wat de voedselvoorziening !>etreft. vertelden de Zwitsers, «lat zich ree«ls nu groote moei lijkheden voordoen. Wel heb ben de Duitsche autoriteiten het tiegiiivan de vijandelijkhe den niet afgexvarht om alle mogelijke maatregelen in het vooruitzicht van een langen oorlog te nemen, zoo«lat Duitschlnnd het xele maanden lang zou kunnen uithouden zonder belangrijken Invoer. Maar de rantsoenen zijn nu al zeer ontoereikend en de le- xensmlddelen zijn zoo slecht xan kwaliteit, dat «te gevolgen voor het mensrhelljk lichaam niet kunnen uitblijven. „Ons zal het brood niet ont breken". heeft maarschalk GA- ring gezegd. Zeker, men zal vele maanden nog brood ter beschikking hebben. Maar "t brood, waarmede de Duilschcr zich moet voeden. Is reeds nu zoo slecht, dat geen «Ier terug gekeerde Zwiuei» het cou wil len eten laat staan de Zxxit^; s«*rs, die nooit In het Dert^ Rijk zijn geweest. De rantsoenen voor broo«i. ker en vleesch zijn veel kh| ner dan .de normale beho« aan «leze eerst noodicc leve middelen. De bevolking, xo al «Ie kinderen, zullen dan o spoedig teekenen van ond voeding vertoonen, is de xi wachting van deze Zxvitserl Aldus de zg.n. Arbeid pers op gezag xan haar respondent, op gezag van ..L Suisse', op gezag van on| noemde Zwitsers. In De Telegraaf van 11 Se lemherkomt nu een hrief xo xan een Nederlander in Hal hunr die vertelt hoe onze da verblijvende xolksgenool het maken In deze dagen. Daarin lezen we onder I dere: „Alles is hier rustig en I organisatie hij de voedaclvfl ztening is dusdanig goed regeld. «iat niemand gebll behoeft te lijden". En de brief besluit met i woorden: „Intusschen gaat hier alk» gewoon zijn gang. Familie»» den xan in Hamburg woni de Nederlanders kunnen xt komen gerust zijn. \iem* heeft gebrek en als er gehrt» zou komen, dan zi|n de landers eensgezind bereid w kaar te helpen". Wij zullen ons. aldus de Mae sertkrant maar liever op on* eigen volksgenooten veria»; bij ons oordeel dan op de xte halen in eonimissie xan de n. Arbeiderspers.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1939 | | pagina 8