USSEN
trekken Polen binnen
DAGBLAD VOOR HOLLAND'S KOORDERKWARTIER
Bomaanslag
te Berlijn?
Het niet-aanvalspact
j/oor Moskou geschonden
Duitsche graalbeweging
verboden
Fransche mijoeolegger in
de luebt gevlogen
Gruwelijke reis
door Polen
Initiatief van
Prins Bernhard
Rustige Zondag
aan het Westfront
Bij Terschelling
op een mijn
geloopen
En toch
blijft Rusland
neutraal
Laan. Schaacn. Tel. 414 (2 lijnen! Kengetal 2240.
AANDAG 18 SEPTEMBER 1939. 83e Jaargang. No. 19988.
iat VI.V. Uttg. Ma .Ho*»»*
krijt
IN DEN NACHT VAN ZATERDAG OP ZONDAG IS DEN POOL-
SCHEN AMBASSADEUR IN MOSCOU, GRZYBOWSKI, EEN NOTA
DER SOVJET-RUSSISCHE REGEERING OVERHANDIGD, WAAR
IN WORDT MEDEGEDEELD, DAT DE SOVJET-REGEERING ZICH
GEDWONGEN ZIET, TENEINDE HAAR EIGEN BELANGEN
WAARBORGEN EN TER BESCHERMING DER WIT-RUSSISCHE EN
OEKRAINSCHE MINDERHEDEN IN OOST-POLEN, HAAR TROE-
itlcr PEN HET BEVEL TE GEVEN ZONDAGOCHTEND OM ZES UUR
MOSKOUSCHEN TIJD UUR MIDDEL-EUROPEESCHEN TIJD)
OVER DE SOVJET-POOLSCHE GRENS TE TREKKEN.
idrrtta
°Pmarsch van het Sovjet-leger zal langs de geheele grens
- Tin p0i0zk [n het noorden tot Kamnez-Podolsk in het zuiden gelijk-
'ïïTtj geschieden. De opmarsch van het Sovjet-leger in Oost-Polen
iko Hn |Mchiedt onder de volledige handhaving der neutraliteit van Sovjet-
Dtnii lui and in het huidige conflict.
,«3 De Sovjet-regeering wijst er op, dat zij er naar streeft de rust en
«ie in het oostelijk deel van Polen te herstellen, welke op het oogen-
bük wegens het ineenstorten van den Poolschen staat en de vlucht
te Poolsche regeering, niet meer kunnen worden verzekerd, zoo-
tnsda ter natuurlijke bescherming der Oekralnsche en Wit-Russische
rijn vo
k de df
ii \ofW
dcn. li
n
ux£a bevolking van Oost-Polen.
en.
tul!# "«b* Poolsche ambassadeur heeft geweigerd
ip-bbJuijta der Russische regeering in ontvangst
•ven aafc omen, doel» haar inhoud wel onmiddelijk
(glegrafi>«:h ter kennis van rijn regecring ge
pacht
l Volgens het eerste officiccle Russische le-
eeldj
Wordt Aken ontruimd 7
Gezinnen rullen dan uiteen wor
dan o*rukt. VI chten verboden!
Te Brussel wordt v ©motgat). dat alle gezin
nen in Aken thans bevel hehhen gekregen
de *tnd te ontruimen. Alleen nan ouden \sn
dagen en rieken ral worden toegestaan de
stad per trein of per auto te verlaten Alle
anderen, niet inbegrip van kinderen Uwen
de twaalf iaat en vrouwen ronder kinderen,
moeten te voet reizen. De toehi naar Kculi-n
zal drie dagen duren. Elk moet zijn eigen
levensmiddelen en ren inniimum bagage
van 33 pond meedragen. |>e inwoners der
stad zijn gewaarschuwd, dat alle pogingen
om b- vluchten naar België en Nederland
inbeslagneming van al huu herittingi-n ten
gevolge ral hebben Men w«st erop, dat deze
!>eveleii de verspreiding der gezinnen tenge
volge zal hebben, zonder dat men weet wan
neer de ge/in-ledefi elkaar weer rullen ont
moeten. hetgeen een uiter* pijnlijke indruk
onder de Duitsche burgerbevolking zal wek
ken.
t.'nJ rrn
•en s.o RHwn.
een !-.ft
Winst
ma ril
erd
dat
:ht heben de Sovjettroepen gisteroch-
dc Poolsche grens van de Dwina in het
tot de Dnjestr in liet zuiden over-
Nadat de zwakke tegenstand der
voorposten was gebroken, worden
het noorden de plaatsen Glcbockie en
fatten en andere plaatsen bezet. In de
thting van Baranowitsje werd de Njemen
hting vt
u,lr J «schreden en de plaatsen Mir en Snow,
Ie het belangrijke spoorwegknooppunt
lts je bezet. In de westelijke Oekrai
Utrdcn de steden Rowno, Doebno; Tarno-
Kolomea reeds bezet.
[Door het oprukken naar Kolomea is de
Mis tusschen Polen en Boetnenie reeds
ta c«r het grootste gedeelte afgesneden. De
jet-luchtmacht heeft zeven Poolsche ja
en drie bombardementsvliegtuigen neer
boten. De troepen van het roodc leger.
m liet lluaatooitt logerboricht, wenken
rde plaatselijke Witrussische en Oekrain-
bevolking met gejuich liegroet
li Wilna werd de omgeving van Postn
door Duitsche vliegtuigen gobombar-
toen de Bussen deze stad naderden.
Heden ontmoeting met Duitschers7
De ontvangen berichten melden, dat ver
n ht wordt, dat de Sovjet-troepen heden-
chtend te Bre»t Utowsk zullen ontmoeten.
Niet aanvalspact als vodje pa
Lpoor da daad van directe agressie gister
end do.kr de Sov jetregeenng geploegd,
•et Poolse! Russische niet aan valspact.
lat «n» 25 Juli 1 1 te .\b>-<kou i> go.lotot» en
toarbij beide partijen zn h wederzijds ver
dichtten zich te onthouden van iedere agr©<
actie of nunval jegens elkander op
terrante wijze geschonden. Bovendien werd
n Mei laji bet fe Moskou onderteekend pro-,
j*°! bovengenoemd pact verlengd tot 31
19k\
Wat wil Rusland7
In s ï.ee! de wereld vraagt men zich af
doel Bi «land najaagt.
b liet eenvoudigst on direct voor de band
i: d>- poolsclie buit met den Duit
Deze opvatting wordt gestaafd door een
Bcuterbcrieht uit Moskou, dat gewaagt van
het voornemen om Silczie, Danizig en den
Corridor aan Duitschlaml te laten, de wc-
lelijke Oekraine voor zich te behouden en
een Poolschen bufferstaat te vormen.
Of Duitschland echter de gebieden in
Oost-Galicië met in hoofdzaak een Oe
kralnsche bevolking waar zich de j»etro-
leumbronnen bevinden, zal loslaten, is zeer
de vraag en hier rijpt al dimt een moge
lijke tegenstelling tusschen Duitochlond en
Rusland.
Overigens is de houding van Rusland één
groot vraagt teken. Uitdrukkelijk blijft Moe
kou zijn neutraliteit in liet geschil betuigen
en hier valt op een tegenspraak met de l>e
richten uit Berlijn, die het doto WOdWi
alsof het Russische optreden geschiedt in
overleg en na afspraak met Duitschland.
Scherp wordt de RiiKM*<-he Ui val in Polen
door de Zwitsersche bladen gehekeld.
l)e Bund schrijft: ..Rusland heeft zich niet
geschaamd het strijdende Polen verrader
lijk van achter aan te vallen. Het wil zich
van een deel van den buit verzekeren. I>e
Russische houding is te weerzinwekkende r.
omdat de Sovjetunie niet rnoala Polen, het
lidmaatschap van den Volkenbond had op
gezegd. Hoezeer hebben zij gelijk gehad,
die zich zooni< Zwitserland hebben verzet
tegen toetreding der Sovjet Unie tot den
Bond.
De «Neue Benier Zeitung" ltrrimwrt er
aan dat Hitier op ?f> September 1IÖ8 in
het Sportpalast gezegd heeft: Niet wij heb
ben contact gezocht met l»et lioKjewisine
h het Bolsjewisme heeft Tsjechoslowu-
kije geiintikt oni zich een weg naar Mid
den Europa te openen". Nauwvliik* een
jnar na deze verklaring, ia de positie oiiure-
kees «L Het bolsjowiatlsctie kanaal naar
Midden-Eurotwi loopt nu tloor een Duitaeh
protectoraat. Stalin heeft aan een Tsjechi-
Mben toegang geen IWioefte meer. Zijn
verdrag met liet IIitb-iMue veroorlooft Item
zonder eenige moeilijkheid zijn grens naar
het westen te verleggen en zijn iuvloedszone
naar Midden-Europa uit te brééd».
Honderd dooden'
Volgens Stefani is de Fransche raijnen-
legger „Plnton" Woensdagochtend m de
lm ven van Gumhlancit aan dn Westkust van
Marokko in Noord-Afrika In de lucht gevlo
gen.
Bij de aan hoordbrengiiig van de oorlog»-
lading. Ls een der groote nujnen ontploft.
Het schip werd in tweete gescheurd en
zonk. Onder water hefcben zich nog verdere
ontploffingen voorgedaan. In de Ut de nabij
heid gelegen stadswijken werd groote scha
de aangericht, er zijn meer dan 400 doodeu
en gewonden.
Hónderd doode.n.
In welingelichte Turijnsche kringen
geeft men een vert>etering op liet in
het buitenland getrilliicrerde bericht
omtrent» een romp met een Fran
sche marine eeniteUL
Kr heeft zich een ontploffing, ge
volgd door brand, voorgedaan ojui
ivooid van een mijtienlcgger. welke
in een haven voor anker log.
Er sonden ongeveer lionderd
doodeu zijn.
Du ..Piutoo eva ij-u-rr nujnenlegger
van 4173 ton, was 472S voet lang. Het schip
telde volgens iLavas een bemanning van 397
koppen en kon 450 mijnen medenemen. De
mijnenlegger wal o.a. toegenist met vier
kanonnen van 5K inch en liexat een mazi
mom-snelheid van 31.0 knoopen. De «Plu-
ton" werd in April 1931 door de werven Lo-
ricivt aan de Fransclie nutrine afgeleverd.
ihearT tri
Dk UI'
rrkif»
TfflfAJ
m-i Bnur.
la^.,
lere m<»gelijkheden,
e en In de reed* ont
eest op de voorgrond
jets, verrast door de
■t Oosten van Polen
raks in staat te zijn
ipdririgend nationaa
kleinere. Poolschi
mOffWRjk vergroo
i Boemenié sou wor
Hoipitaaltrcinm zouden bescho
ten zijn.
Een uit Polen teruggekeerd Bulj
student iieeft het dagblad „Mir" «vn gni-
we lijk verhaal over zijn reis verteld. De
trein waarmede hij reed. en die 1500 vrou
wen en kinderen vervoerde, werd door Duit
sche vliegtuigen gebombardeerd- IV ontzet
te reizigers vluchtten naar een boech, tor
wijl de bommen op Imn iwerotortton. F>n
andere trein, zoo vertelde hij, die alle»
vrouwen en kinderen vervoerde van Posen
naar Warschau, werd eveneens dnorv Dult-
sclie bon venen werper* aangevallen. Toen ver
plegers hulp brachten, werden zij door de
Duitsche vliegtuigen onder mitrailleurvuur
genomen.
Tot cmtroUsalte ren den ar
beid voor ontwikkaUnq en
ontspanning der aemobiUseer
den.
Op initiatief van Z.K.H. Prins
IVrolmnd en in overleg met den
Opperbevelhebber van Land- en zee
macht zal worden Ingesteld een
Centrale Raad van Advies inzake
de ontwikkeling en de ontspanning
van geniohilmeerde militair», on
der voorzitterschap van fhr. ir. O.
G A. van Lidth de Jeodr.
Omtrent Mti>ensieikng taak
van dezen road zullen spoedig na
dere mededeelingen volgen. In af
wachting daarvan komt het ge-
wvnecht voor. dat de zich reed» ge
vormd hebbende plaatselijke en ge
westelijke comité s nog geen uitvoe
ring geven aan brataande plann».
toneimie in (toze materie soovee!
mogelijk eenheid van werkwijze ie
verkrijgen.
Olt nummer beval 8 pagina'e
DE BILT SEINTi
Verwachting: Gedeeltelijk be
wolkt. droog, weinig vermn
dering in temperatuur, ma
Uga. tijdelijk krachtige
meest Noordoostelijke wind.
Ingang van
luchtvaartministerie
verwoest
Volgens den Berlijnscben
pondent vsa bet Deenaehe blad Po-
litlken Ls de geheels Ingang ven kat
Duitsche ministerie vsn luchtvaart
te Berlijn verweert. vermscdsKh
deer een bom. Alle ruiten aan de
zijde van kei gebouw, welke uitziet
op do Leipsioerstraaao zijn. naar ver
klaard wordt, vernield. De ontplof
fing heeft ook do vensters vernield
RJC. orqanisatlei
gelaten.
niet meer toe-
H«H bestuur van Jki vrouwen van Naza-
rcth" deelt ons mede. dat de Duiiache grasl
Iweging cn liet werk der vrouwen van
Nazareth in DuitschlniMl door de geJieinK''
-Uatopoiitie definitief verbod» is. Dientcn-
w-\ "Ige hebben de Neóertnndache vrouwen
van Nazareth. (We aldaar «erkmin waren,
zich g»oodzaakt gezton slehuh Ibii toch land
terug «e trekken.
(I>e Vrouwen van Nazareth zijn een r.k.
rehgieu» gezelsclmp. dat zieh aa. wijdt iuvi
ile r»rg voor «le Kati«oik4te jeugd. l*e graal
l>ew••ging in DuitAchlami, welke nruirr haar
I leiding «tond. wws in versaliiHeod ««pzictit
I nnakiog aan dn «cider diet» naam Lmkende
uieiMjertieweging In l>et bisdem liaartotn
TEGENAANVAL DER DUIT
8CHER8 EN DUEL TUSSCHEN
HET ZWARE OESCHUT.
Na de eerste veertien dagen van ooriog
aan het Westelijk Front, ziet de mlUtalrr
toestand er thans als volgt uit:
Ken deel der Fransche troepen welker mo
bilisatie thans geëindigd i*. U een twintigtal
kilometers voor de Maginotllnie opgeschoven
langs het geheele front van Rijn tot Moezel
Zij dringen thans overal Duitaeh groudgebie-l
Mnnrn en verzekeren de volkomen onschend
baarlieid van het Fransche gebied.
Anderzijds ligt de vijand sterk veraehamt
in een aantal stellingen, de Siegf ried linie ge
naamd.
De afgeloopen dag en nacht hebben aan
het front tusschen Run en Moezel boven
dien cssentteele wijzigingen gebracht in de
onderscheiden poaities. afgezien van ractifl
raties. waartoe de Duitaeh© troepen over
gingen door de ontruiming van zekere plaat
sen. na deze tevoren te heben verwoesL
Een rustige Zondag.
De Inval der Russische troepen in M»
valt samen met een rustig» dag op het ge
heele westelijke front. Voor het eerst sedert
het uitbreken tier v ijandelijktieden meldde
de I rausche staf gisteravond, dst vsn Rijn
tot Moezel niets belangrijk* is geleurd Dezr
kalmte volgt «»p een levendige reactie der
I Duüsche artillerie en een serie tegenaanval
tarte galopen warenhuis.
Uit Berlijn wordt san Belga gemeld:
Gisteravond heeft zich in een magazijn
in de Lelpzi ge rat rasse tegenover het mini»-
trie van luchtvaart een ontploffing voorge
daan.
Van Duitsche zijde zegt men. dat de ple
ger van den aanslag weldra zal worden ge
presteerd en dat men tot nog toe geen en
kele verklaring over deze gebeurtenis kan
geven. Het is niet mogelijk zich met zeker
heid een oordeel te vormen over den omvang
der ontploffing, daar het verkeer door
de politie werd verlegd. Men merkte slechts
op. dat de ruiten in verscheiden venstors
vernield weren.
len. die de laatste dagen op verschillend©
punten vsn het front gedaan waren.
Het Brit*©he ministerie van voortich
tuig meldt, dst bet duidelijk is. dat
de Fransche generale staf aan het
westelijk front een zorgvuldig voor
bereid en methodisch plan volgt en
het wellicht dienstig is er op te wij-
w ij ren. dat de krijgsoperaties tot
dusverre vsn verkenn«-iiden aard wa
ren. De grootste operaties zijn in
het westen nog niet begonnen.
Daladter aan het frout
Ministerpresident Daladier 1« Zaterdag
middag van Parij* vertrokken oen een be
zoek te Itretigen aan het front voor de Saar
Hij is gisteravond te acht uur teruggekeerd
De stellingen, »lie hij bezocht heeft, zijn die.
welk© de Fransche troepen dezer dag» op
vijandelijk gebied hebben veroverd. De laat
ste berichten bevestig» de terugkeer naar
liet front, gelijk wh-rt enkele dogen w-o*
gemeld van Diiitsohe uit Polen terugkeer»-
de strijdkrachten, luchtstrijdkracht» en
groote eenheden.
In verhand met dr wwrroraiwUndurbed»
b de activiteit der luchtmacht vermin de nl
Alganeens mobilisatie ia Traak-
rtjk voltooid.
1 lavas me kit. dat de algemeene mot» l Urn
tie in bet geheele Frsnocte rijk thans bijna
voltooid ia. Het imnMtorie van koloni»
!wfi een rrwnrnuniquë uMgogoven. waarin
l»et volgende gez©gd wordt: zander cijfers
Lr geven lusn men zeggen, dal hrt aantal
onder <i© wapen» geroep» n»annen in al
onze bezittlgrn nu reeds aanitooMjk hon
ger U 'Uii de efiecüev». welke wt| gerrcru
Mard lacht»» ge«kireode d» getmeton oorlog
van 1911 o»t I9t«
Schipbreukelingen
zwalkten dagen rond
DOOR ITALIAANSCH STOOMSCHIP
OPGEPIKT. VEERTIEN LEDEN
DER BEMANNING ALSMEDE DRIE
PASSAGIERS VERMIST.
Zatardagavond ls to VBssingsn bot
Italiaanseho u. «Providanza", ko
mende alt StotHn, aangskomen om
to baakoren. Aan boord bovoadan
zich san twintigtal schipbreukelin
gen vsa bot Noorscbo motorschip
Roods". Data schlphraakallagan.
waaronder rtar passagiers, rijn Vrlj-
avond ia naehtgawaad door da «Pr»,
vidanxa" nabij TarechaUag opga pikt
alt roddlngbootaa, waarmode zij op
soa zwalkten.
Volgens verklaring» van deze schip
breukelingen is d© _Ronda" roods Woens
dag nabij Terschelling op een mijn gelo»
pen cn verongelukt. Er zouden veertien lo-
den van de t>©maiiiiing. alsmede drio passa
giers vermist worden. Onder deze paass
gier» bevindt zich een Canadees. Onder
de geredden bevindt zich eveneens een Ca
nadees. genaamd West
Vier goroddea tor verpleging ®P
Allo geredden van de «Rond»" zijn door
de zorgen van den Noorschen vico-consul to
Vlissing» In e©n hotel ondergebracht Vier
hunner zijn ter verpleging in een zieken
hui* alhier opgenomen.
De ..Ronda' welke van de reederij a's. J.
Ludwig Mowinrkel» te Bergen (Noorwegen!
I». werd in 1307 gebouwd. Het schip meet
5135 bruto an S*1 netto register ton.
Verklaringen tn nota's aan
builenlandsche re peeringen.
«Wij willen slechts
verdrukte minder-
lij kb «ld «oven een vreedzaam loven tn
hervatte*."
De regeering van Sovjet Rusland heeft san
diverse r*geertng©n doen wrten. dst Sovjet
Rusland ©cn politiek van neutraliteit tegen
over hun land» ral handhaven. De tokst
der nota'a luidde aldus;
Mijnheer de amtmaeadeur. In vou
wt doe ik U o» afschrift toekom»
van de nota der Sovjet Regeering
van 17 September 1930 aan dm Pooi-
schcn ambassadeur to Moskou. Ik
heb de eer U In opdracht van mijn
regeering er van in kennis to stellen
dat Sovjet Rusland e©n politiek van
neutraliteit zal voortzetten in de
betrekkingen tuschen Sovjet Rus
land en uw land.
Deze tekst i« otrrhandigd aan de diploma
tiek© vertegenwoordigen» van Duitschland,
Balie, Iran. China, Japan. Groot Rrittannie,
Frankrijk, Afghanistan. Verenigde Stat»,
Turkije. Hnland. Bulgarije, I.etland. Mongool
och© volksrepithliek. Den ©mark». Lat land,
/weden. Griekenland Itolgir.
Tuva volksrepubliek. Litau», 7
Hongarije
(Het mag bekend word» geacht, dat Ne
d©rlan<l nl©« officieel to Moskou |a vertcg».
woordigd. zoodat e» verklaring tegenover
on* land natuurlijk niet r©r©*©n wor»
d». RedA
