Wij lazen voor U
Oe II5 werd in den rug
beschoten
Roemenië
Lindbsrgh voor de radio
Hoe stierf Hitler's adjudant
Engeland zwicht nooit
Verplichte inventarisatie
kunstmeststoffen
Het lijden van Madame Curie
De in beslag
genomen scholen
Zeeliedenconflict
Dc visschersvloot
ligt stil
het nieuwe vraagteeken
Zal het tegen Duitschlaad en
Rusland van leer trekken?
BERLIJN ZIET GEEN REDEN WAAROM
BOEKAREST NIET NEUTRAAL
ZOU BLIJVEN.
Zeer belangrijk in de tegenwoordi
ge omstandigheden, na Rusland
heeft ingogrepen. la de vraag of
RoemeniN neutraal zal blijven Koning
Carol staat met zijn tot de tanden
gewapende leger gereed en Is door
een militair pact en een verdrag van
bijstand met Polen verbonden. De
vraag is of de Russische aanval dit
verbond nu ln werking zal doen
treden.
In Berlijn meent men van niet. Roemenie
kan. aldus redeneert men iia kennisneming
der Russische motiveering uit den ondei
volledige in achtneming der Hocmeensche
neutraliteit voltrokken «ipmnrsrh in Polen
gcettcrlé! annvalshnndetinjren afleiden. Een
Pool»ctic regeer!ng, aldus liet bericht, bc-
•laat in feite niet meer. Onder deze oinstnn
digheden kan Roemenie 1»ij de tot nu toe ge
volgde politiek van strikte neutraliteit blij
ven.
KONING CAROL.
IV ln Polail geaccir* li teerde diplomaten
helden zich te CermowiUj gevestigd, van
waar zij «lagelijks een liezoek brengen aan
«V overl>li)fseien van hot PBolscho ministe
rie van buitciilandscJic zaken te Zalcazczy-
kt.
IV Roemoonechc regeering liet hierin vol
g«Mi» liet DMl een bending van luuir neu-
tnallteit en lieeft maatregelen g« nomen om
aan deze diplumatiuko activiteit -een einde
te maken.
Don dcabctrcf lenden Ixiitenlandnciis di
plomaten ia Uuui» geadviseerd ais particu
Ilere personen in Roemenie te blijven, en
tfch dan van tettert vtnbn •ctivltatl Ie
ontiiouden cu de uitstapje» over de gren»
na te laten.
Telcfonaarcn verboden!
Sedert gisteravond zijn alle pariiculierc
internationale telehMMiverbindingen hi Roe
menie veriiodcn. IV lijnen zijn slecJit* lv-
schiklwiar voor officioele medodeelmgon en
voor de pers.
Ken gisterochtend gepubliceerd decreet
plaatst het ItoeuieciisoiK) hedriH»i*vefl op
oorlogsvoet. IV uitvoer zal voortaan ln de-
rect evenwicht moeten staan met don in
voer. llij decreet knti de regeering den uit
voer «ii den invoer vcrhwenlereii of ver-
minderen. Ook kon de handel op huiden, die
mochten weigeren voort te gaan met leve
ring aan Roemenie van limiet inal en grond
stoffen, weike nrrrrtUg sQn v«*»r <v laoavvsr-
dediguig. wonden gestaakt.
Met Ingang vim l Octohcr zal 30 procent
der uit den uitvoer voortkomende bedragen
ter beschikking worden gesteld van do nu
tionalc bank. De overige 70 procent kun
nen worden aangewend voor de betalingen
door liemlddeling der gemachtigde bank
instellingen.
1 October loop overeenkomst met
Duitechland al.
Do eerste economische secretaris van het
Duitsche «lepuiter»«nt van huilcnlandsche
taken, die thans in Boekarest vertoeft ter
bespreking vuil de oconombcho betrekkin-
gen met «Ie Hoeiiicen»che regeering heeft
tegenover Duitsche Journalisten verklaard,
dut «Ie Iteslnamlc handelsovereenkomsten
met Roemenie op i October afloopcn m dat
nieuwe quota's moeten worden vastgesteld.
Bittert Maart vuieoMO do quota's van 't
handelsverdrag voortdurend een neiging
tot stijgen. Met «Irn meesten klein legde
hij er «Ipii nadruk op. dat het bezoek geen
verlamd hield met den oorlog.
Polens goud naar Egypte
Par Britscha tankboot.
Dolled Pres» verneemt, uit Boeka
rest. dat het grootste «l«*rl van den
goudvoorraad v an de Nationale Rank
van Polen in den afgcloopen nacht
te Constanza in de Britacho tank
boot „Eocene" is geladen, «lie er mee
naar Alcxondrie (in Egypte) zal va
ren.
Er ztja vate stsslnpcn!
l*lt Dultsehland wordt gemeld, dat de
dood van Ernst Rn hl», een van Hitler's nd
Judantn. aanleiding heeft gegeven tot vele
gissingen Rehalve «lat hij plotseling over
leed. terwijl hij met Illller aan het front
was, hebben «1e |»erichten van zijn dood
geen bijzonderheden medegedeeld. Raid»
stond in nauw contact met Hitler.
DE BRITSCHE PAMFLETTEN
VOOR DUITSCHLAND.
In da derde reeks van vlugschrif
ten, die door Britscbe vliegtuigen bo
ven Duitschlnnd zijn uitgeworpen,
werd o.m. gezegd: „Wij baten den
oorlog evenzeer als gij, naar wij we
ten, dat doet Doch herinner U, dat
Engeland nooit zwicht, wij zullen het
nooit opgeven."
Kleinzoon van ex-keizer
gesneuveld
Hij vocht in Polen.
Prins Oskar van Hohcnzollern, de
oudste zoon van des ex-keizers vijf
den zoon Oskar, is naar U.P. meldt,
op 5 September hi Polen gesneuveld.
Prins Oskar werd 12 Juli 101"» geboren en
werd dus 21 jaar oud. Zijn dood is van Imv
trouwbare particuliere zijde, maar nog niet
officieel bevestigd, llij dfoode bij dn infan
terie. In welk gedeelte van Polen hij is gr
dood is nog niet bekend geworden.
(Naar verluidt zijn tien leden van «Ie fa
milie Hohcnzollern onder de wapenen, doch
waar zij dienen wordt niet openhnnr ge
maakt. Men weet alleen, dat prins Louis
Frrdinaml, de tweede zoon van den ex-
kroonprins, die twee jnnr geleden op huize
Doorn met prinses Kyra va» Rusland, «Ie
vriendin van prinses Juliana, in het huwe
lijk is getreden, als vlieger dienst doet. Zijn
jongere broeder Frledrich, die te Londen
werkte, was ziek toen de ooriog uitbrak. Hij
zou in Schotland zijn geïnterneerd).
.V. S. moctc
blijven".
oorlog
Kolonel Lindbergh heeft voor het c«*r»t
sedert acht jaren voor «Ie radio gesproken.
In «leze rndiotocsprrink heeft Lindbergh er
op aangedrongen, dat «Ie VereenIgdo Staten
huilen den oorlog moeten blijven. „Wan
neer wij den strijd ingaan voor de doino
cratie in het buitenland, dan zouden wij
haar aan hot eindo in het eigen lam!
kunnen verliezen".
De nieuwe flottieljeleider „Jacob van
Heemskerck" is Zaterdag te Amsterdam
te water gelaten. Het schip glijdt in
zijn element.
Duitscbers meenden met een En-
gelsch vliegtuig te doen te heb
ben, dat de Nederlandscbe kleu
ren zou hebben aangenomen.
Omtrent het incident hij de Wadden eilan
den, waarbij een Ncderiandsch murinevliop-
tuig «loor een Dultscli word neergehaald, ver
nemen wij uit Delfzijl nog de volgende bij
zonderheden:
Het vliegtuig R 5 bevond zich vijf mijl uit
de kust, toen liet plotseling beschoten werd
door een Duitsch vliegtuig. De bemanning
had dit Duitsche vliegtuig eenigeu tijd tevo
ren reeds waargenomen en was het toen tot
op een halven kilometer genaderd om zijn
nationaliteit vn»t te stellen. Toen men zag,
dat het een Duitsch toestel was, heeft het
Nederlandsche toestel een zwenking ge
maakt in tle richting van Ameland. Even la
ter werd het plotseling in den rug beschoten
en zag men de kogels voor zich uit liet wa
ter terecht komen. Het bleek, dat het Duit
sche toestel de R 5 was gevolgd, cn nu het
vuur opende van een hoogte van 30 meter bo
ven het Nedcrlandsche vliegtuig.
Do oorzaak.
De oorzaak daarvan was. naar later bleek,
dat een «Ier Duitschers, de telegrafist, van
oordeel was psvaeeat, «lat bei Nederiandsche
toestel op het Duitsche had geschoten. Maar
waarschijnlijk, zoo verklaarde men later van
Duitsche zijde, beeft een los/iltcml onderdeel
van het Duitsche toestel erg geklapperd en
heeft men dit geluid voor mitraiiicurschotcn
gehouden.
Tevens gaven de Duitschers nog te
kennen, dat zij gemeend hadden met
ccn Engeisch vliegtuig te doen te
helibcii, dat de Nedcrlandsche kleu
ren zou hcblien aangenomen.
Het Nedcrlandsche vliegtuig, waarvan hij
dezen verraseenden overval door het riillrail
leurvuur het instrumcntonliord en de voor
ruit vernield werden, was daardoor tot lan
den gedwongen. Rij de landing sloeg ten ge
volgen van liet lek schieten van een drijver
het vliegtuig over den kop, waardoor het ver
loren ging.
„Bind sis Cngllnder?"
Terwijl de Nederlandsche bemanning zich
trachtte t«« redden, was hei Duitsche vlieg
tuig gedaald en dichterbij gekomen. Ken der
Duitsche vliegers stond op «len vleugel met
een revolver iu «le hand. welke hij op de
Nederlander» richtte, en riep: „Sind sic Kng-
Under?"
Op bet ontkennend antwoord van den com
mandant hebbi-n «ie Duitschers daarna de
Nederlanders o»>gejiikt en hen vervolgens
aan boord van «Ie Duitsche machine naar
Nurderney gebracht. Iu «lil verban»! kan nog
worden vermeld, dat de Duitschers eerst nog
langs radiotolrgrafischcii weg geprobeerd
hadden van Norderncy twee Roodc-Kruis-
vliegtuigen tc ontbieden om de Nederlanders
te vervoeren.
Deze vliegtuigen lieten echter zoo lang op
zich wachten, «lat men «Ie naar beneden g<>
scholen IxMunnning maar zelf trachtte tc
transportecren. hetgeen ook is gelukt.
Het hncbelijkste oogenblik.
Achteraf wilde de Nedcrlandsche lieman
ning thans wel bekennen, «lat dezo vlucht
in den Duitschen verkenner hun nog het ha-
chelijkste van het gehecte avontuur voor
kwam, want liet had best kunnen gebeuren,
«lat een Rritscii vliegtuig liet zwaar belaste
Duitsche toestel had aangevallen. Halverwe
ge N'orderney kwam men «Ie Roode Kruis
vliegtuigen tegen, «lie daarna terugkeerden.
lntusschen pulten de nog zeer jonge Duit
sche vliegers zich uit in verontschuldigin
gen. Op Norderncy werden «le gewonden
naar liet hospitaal gebracht. De Nederlan
ders werden zoo hartelijk mogelijk onthaald
en ieder kreeg een volledig stel kleoding-
stukken. Por Immii zijn de Nedcrlandsche ma-
rinevliegera Donderdag naar «len vasten wal
gebracht en vandaar per auto naar Nieuwe-
schans, vanwaar zij de» avonds door mili
taire auto's werden afgehaald, en naar Delf
zijl gebracht.
Distributie wordt pewaarborgd.
De minister van Economische Zaken
maakt het volgende hekend:
Hoewel verwacht mag worden, dat «le
voorziening van land en tuinbouw in Ne
derland met kunstmeststoffen voorloopig
geen moeilijkheden zal opleveren, zal het
niettemin mxxlzakolijk zijn, regelingen te
treffen, waardoor een gelijkmatige verdee
ling wordt gewaarborgd. Daartoe wordt in
gesteld een kunstmestdistributleburaau, het
welk gevestigd zal zijn te 's-Gravenhage,
I.nnge Voorhout 3. De leiding van dit bu
reau is opgedragen aan «len lieer C. Boude-
wijn. afdeeliiigschcf bij de Staatsmijnen in
Limburg.
Inventarisatie.
Alvorens te geraken tot een distributie
van kunstmeststoffen in eiken vorm, met
uitzondering van knikineststoffen, zni wor
den overgegaan tot het inventariseeren van
«l«' in Nederland aanwezige voorraden. Zij
«lie kunstmeststoffen, uitgezonderd kaikmest-
stoffen, voorhanden of in voorraad hebben,
zijn verplicht vóór "0 September te 24 uur
van «Ion voorraad dier goederen opgave tc
doen door invulling en opzending van in
ventarisatieformulieren. welke -met ingang
van bedril ter gemeentesecretarie hunner
woonplaats verkrijgbaar zullen zijn. l)e ver
plichting geldt niet. indien en voor zoover
men kunstmest stoffen voorhanden of in
voorraad hoeft ter uitoefening van zijn laml-
of tuinbouwbedrijf. Wegens de inventarisa
tie is het vervoer van kunstmeststoffen, uit
gezonderd van kalkmeststoffen. met ingang
van. 17 September tot een nader te bepalen
datum verboden. Onder dit vervoerverbod
valt, zooals vanzelf spreekt, ook het vervoer
van dt OpalMPiaiiS VU óóg harulelaar of
een coöperatieve aankoopvereeniging naar
«•en verbruiker. Aan verbruikers kan dus
in «lit tijdvak niet worden afgeleverd. Het
vervoer van hoeveelheden van 5 kg. of min
der is toegestaan.
Vervoersvergunnlnqcn bij uitzon
dering.
Nadat over enkele «lagen nadere regelin-
gen zullen getroffen zijn. kan het Kunst
mest Ristrihutichurrnu. indien het aan dit
bureau noodzakelijk zal voorkomen, een ver
vnorvergonning verleencn. welke echter
slechts btj uitzondering ln zeer bijzondere ge
vallen gegeven zal worden. Voordat een na
dere regeling getroffen is. kunnen nanvra
gen voor een vervoervrrgunning niet In be
handeling genomen worden.
Als Madame Curie
dat nog bad meege
maakt
Men herinnert zich uit het
beroemde boek „Madame
Curie", hoe deze vurige
Pnolsche vrouw tijdens <lo
Russische ovcrhecrsching u
groepje kinderen op verbor-
ccn plaatsen onderwijs gaf
in Poolsch lezen en schrij
ven.
I»e schrijfster van genoemd
hoek. Madame Curie'» «locli
ter P.ve hield gisteren voor
«ie Fransche radio een le
zing. waarin zij de grnote
lieblo van haar moeder voor
linar vaderland schelste.
Volgens het verslag van de
Telegraaf zehlc Evo Curie in
haar causerie:
lil 1919 had mijn moe«!er
de onzegbare vreug«le luinr
Poolsrhe vaderland weer her
boren te zien. Indien zij op
het oogenblik nog in leven
gHi ziju, zou zij gebreksn
ztju van smart, wanneer zij
lat jonge Polen weer zou
zien bloeden en lijden in
deze nachtmerrie van een
oorlog. Zij zou diep moeten
lijdcu, evcual» wij allen.
wanneer zij nu opnieuw hn«l
moeten coustateoreii, dat de
droomen van vrede en sa
menwerking t u-schrii «Ie vol
ken vernietigd wenleu in 't
afschuwelijk tumult van
granaten, mitrailleurs en si
lenes. Maar zij zou niet wan
kelen. Evenals in 1914 zou
zij ook nu va-tbcradeti en
onvoorwaardelijk aan de
overwinning gelooven. Deze
Poolsrhe vrouw bezat de su
blieme stijfhoofdigheid van
baar ra», dat ten slotte altijd
bet ongeluk overwon. Deze
karaktertrek werd uitge
drukt In de eerste twee
versregels van het Poolsrho
Volkslied, «Int werd ««"dicht
iu «Ie eerste periode van on
derdrukking van verdeeld
beid en wanhoop; „Nog I*
Polen niet verloren, wan
wij adcwcu nog."
GEEN GEHEIMZINNIG
GEDOE-
Uit het Volk (s.d.a.p.):
Wij aarzelen niet. de gang
van zaken met de berichtgc
ving over het gebeurde bij
Amelnud onjuist te noemen.
Een AI te sober bericht van
«len regeer! ngsperidicnst
bracht Donderdagochtend *t
Nederlandsche publiek van
dit v«x>r\al op «Ie hoogte; le
relfdertijd echter i*. ook
door een enkele Nederland
sche courant, reeds «Ie veel
uitvoeriger Duitsche lezing
over de toedracht van «le
zank gepubliceerd, men kon
haar ook In den vroegen
morgen vernemen over «le
Rrtis-elsche radio en enkele
urcu later van ceu Eugeisch
station. In twceórlel opzicht
is deze gong van zaken zeer
te betreuren: in «le eerste
plaats verdient het den voor
keur. «lat ons volk het eigen.
Nederlandsche relaas zoo
spoedig mogelijk kent: en
in «Ie tweed'* plaats staat
het nu zoo, dat het eerste
verhaal, en dus ook de eer
ste indruk, in 't buitenland
uit Duitsche bron komt.
Het spreekt vanzelf, dat in
een tijd als deze niet nlle»
kan worden gepubliceerd.
Maar te groofe vrees voor
openhartigheid zou. juist in
ernstige dagen. Itoricnkelijkc
gevolgen kunn«*n hebben.
De regeering moge zich
voortdurend herinneren, «lat
ons volk. vertrouwen «*u me
dewerking biedend bij het
zware werk van handhaving
onzer onafhankelijkheid, van
zijn kant aanspraak mag
maken op het vertrouwen
van de overheid.
Ken eenheid, die in vrijheid
ontstaat en groeit, Js de
krachtigste: hrccde voorlich
ting kan hierbij niet worden
gemist
Geen politiek op het
trambalcon!
Ook de conducteur ntufrt^
N«»ar wij vernemen lieeft «k> dirocteuMw
«V HaogxHie rntliivvrg Maa1x ba|>pij,
M. Montijo, e«*n diemuonier tot h«*t n
neel gericht, waarin allereerst wordt li
uerd aan een dienstorder van 1H Juni
l>ij welke het personeel wvixl omtedn
zicti in dienatuiiifonu en of in dk*nat<iii«^
oiitlMHHicii \an geKjirokken of ojmierk
van politicken aard «*n van andere iihuiI
tatie \an htm politieke geziiMHieiil i
taal, toeken», gebaren of op welke wijze
In bet bijzonder wen! er op gewezen,
«Ie reizigers op g«*«*oerloi wijze lastig g<!
len mochten wxuvlen over hun p«»litieko
zindhoid. nocb tegenover hen een onai
name of minder beleefde ho«Hling uuig
den nangeiHxueii.
Kr wordt thans hij het peraonoel op
g«Niit>ngen. dezen oixler iu oorlogstijd
strengste na te leven, ofxlnt NetWhuid
op deze wijze van zijn neutraliteit dvM*t
ken.
Maatregelen om het onderw|
voortgang te doen vinden.
De Rcgceringpcrsdienst meldt:
Onder leiding van den minister van Ol
derwijs. Kunsten «mi wetenschappen zijn n
sprekingen gehouden over don toestiiml vd
lal Lagen Onderwijs, ontstaan «loor 't in u
slag nemen «loor «l«- militaire autoriteita
vuii een gi«x)t aantal scholen. Bij «leze
sprekingeu bleek, dat in dc meeste gemeefl
ten «l«x»r vooii>eel«lige samenwerking t«^
schen «1«* gemeente- en schoolliesturen, ld
onderwijs in voldoende mate kun plaat» vit
«len. In «Ie gemeenten, waarin dit tengevd
ge van liet iu beslag nemen van alle of vri
wel alle schoolgebouwen nog niet mogeiu
is, zullen binnenkort «le noodige maat regels
worden getroffen, opdat ook daar het ondd
wijs voortgang zal kunnen vinden. mi
uister van Onderwijs, kunsten en Weten
schappen is terzake met zijn ambtgenoot va)
defensie in overleg getradenIndien ni(
een voldoend aantal scholen zal kunnen woi
«len vrijgegeven, zal «loor het treffen v.u
noodmaatregelen in liet onderwijs worde)
voorzien.
Ds „Vliestroom" cu de „Honta
stroom" niet van Amsterdam uil
gevaren.
Wij vernemen, «Int cr moeilijkheden zija
gerezen tusschen de directie van «Ie llollnni
sche Stoombootmaatschappij N.V. en «Ir op
varenden van «Ie „Vliestroom" en «le „Hoaj
testroom", welke srhepen toebehooren :«si
genoemde maatschappij en die /atcnlsf
avond rasp. met bestemming I.eith (Scür;
land) en Lomion van Amwtertfam luufl
moeten vertrekken. De directie deelde nes
hieromtrent gistermiddag mede, «int dc op
varenden van beide schepen belangrin
eischen betreffende een verhooging der ga
ges hadden gesteld, welke eischen zij HM
kon inwilligen. De directie lieeft de npvt!
renden verwezen naar hun lamden, die n|
het uitbraken van den oorlog niet «l«* <»rga
nisatie van de lijnreeders over «Ie kvv«tM
der gages in het algemeen reeds iu onder
handeling zijn getreden. I)e «lircctie is van
oordeel, dat de opvarenden liet resultaat \ai
dezo onderhandelingen, «lat een «lezer dagen
kan worden tegemoet gezien, dienen uf U
wachten.
De opvarenden zoo werd ons medege
deeld wilden dit evenwel niet n vvi-iger
den uit te varen, alvorens hun eischen w»
ran ingewilligd. De directie heeft hun tot
Zondagmiddag uur hedenktij I gggtPM ca
toen zij bleven weigeren uit te varen, direct
ontslagen.
De „Vliestrooni" cn «le „Hon test room" zijtl
dus in de Amsterdamsche haven blijven lig
gen.
Dc „Amstelstroom" van dezelfde maati
schappij is Zaterdag met tMatenuuing Huil,
normaal vertrokken.
Import uit Denemarken heeft frt
s u-a ren.
De vischhandelaarsveraeiiiging „Vradl
hield te Schevcningeik ««cn hijzomlera leden
vergadering ter Ixwpraking >an «ie inoelliMI
toestanden, ontstaan d«>or b«t sttlhggri
van gi'heele visschersvloot. IX1 voorat
ter, de heer Jar. Vooys. schetste den tnj
stand, waarin «ie visehhandel moment»»
is komen te verkeeran. en vergeleek d«*za
niet 1911191H. To»»n was de Noordzee xi»A
rijk. thans is zij arm aan isch. In dien tij
werd door een groot gedeelte der vloot na
de vlssrherij deelgenomen, noot «Ie grao
vangsten werden hoogt pmren l«esteed. I
aninwerde de visschers. trots het leven»!
vaar, hieraan verbomlen, te gaan vlssrlil
Spr. noemde verschillende factoren, wal
«i«»or deze animo nu niet aanwezig Is. DN
visehlMUxlel zal zicli op «n vlschkxwen tijlj
moeten instellen IV medewerking van
N'e»lerlandsche VteschertJ Centrale 1- verlag
gen om. indien mogelijk, visch uit Denenteg
ken te lm portee ren. Het vervoer
Durt-cMand gaat echter met grtiote u>
heden genaard. Ook levensgevaar U lik
ni»H uitgesloten. z«wxlnt de verga «lering i
dezen imi»ort in «Ie huidige omstaudigiM
niet vee! verwacht.
De kleine kooplV»Vn zijn nog het sik*" i
meeste getroffen: hun ontliraekt alle huls
en steun. De autoriteiten zijn ot» «ie liooitte
gr-teld met «Irn toestand van «leze ne-
ring»foen»len. Men hoot>t allerwegen op
»l»oe<iige rogeling om aan «leze groep hul#
te verkwnen.
De vergadering besloot. «*n. imlirn oovef
wacht voldoeiuir visch mocht vvonb'o
grvnerxt. de ovrriieid hij <***n evrntu"^1*
vischdistrilHitie alle mogelijke medcwrrfcMff
te vcrJeiiH U.