Tusschen windmolens
en maisvelden r
J
Niet slechts een
botsing der wapenen
Nedirlandtch oorlogsschip
aangevaren
Zoog H.Ms. „Jan van Gelder"
mijn naar zich toe
(Reissensaties
in Portugal
Cbincezen een
vernietigende slag
toegebracht
Geen weerberichten
meer per radio
De voediogstoestaod
der kleine tuinders
Wij zijn neutraal
ce
De Portugeesche boer is achterdochtig
Mef. Boek ft slaat de Porlu-
greun nauwkeurig gade .n
zij wert ons op smakelijke
uijze ran hun drugden en ge
breken te vertellen
Portugal kan echter maar
slecht uinnen aan de mod"f
ne opvattingen ran de Hol
landiche reizigster, dat blijkt
wel als deze probeert nader
kennis te maken met de boe
renbevolking.
Zooals men een vogel kent aan zijn ▼•eren, zoo kent men een
volk aan zijn autobus. Dal klinkt misachen een beetje onzin
nig, wat erg jammer ia, want dit nu ia de groote waarheid,
die ik na meerdere jaren rondtrekken door vreemde landen heb
ontdekt En Portugal is met zijn autobus hiervoor wel een be
vestiging, want in aen Portugeesche „Camionette" weerspiegelt
sich heel da vriendelijke en gedienstige, edoch ook ietwat on-
practische ziel van het Portugeesche volk.
Onbegrijpelijk vaal bagage.
Die bus zelf is meestal uitstekend.
Alleen wat laag, zoodat je er niet
rechtop in kunt staan, een euvel, dat
niet zoo bezwaarlijk zou zijn, als
ieder rustig bleef zittten. Maar dat
doen Portugeeren niet, die boven
dien allemaal onbegrijpelijk veel ba
gage meevoeren, verstuwd in antieke
hengselkorven, waarmee za den
doorgang grondig versperren.
Verder komen als regel eerst nieuwe pas-
aagiers binnen en stappen daarna degenen
uit, die hun doel hebben bereikt, althans...
trachten dat te doen, door de ingestapten
innig te omarmen, welke manoeuvre veel
weg heeft van een onbloedipen worstelkamp
Is dit verwisselen tenslotte gelukt, dan
staan de nieuwelingen nog wat te aarzelen
waar re zullen zitten, tot plotseling de bus
vertrekt en ieder met een smak wel ergens
terecht komt.
Dat i* xoor den baarheiden Portugees
natuurlijk aanleiding om zijn eeuwig ..com
Ilcence" (is ..met permissie") te lispelen,
waarvan je alleen dat gesis hoort. Portu
geexen verontschuldigen zich overal en al
tijd; als ze gaan zitten, iets voor je op ta
fel zetten, een deur dichttrekken, of zelfs als
ze hun bril opzetten .steeds strooien ze hun
pissende „com licence"'* rond, maar onder-
tusschen zijn ze dan al zonder hcence op je
knieen geploft, aan welke intimiteit trou
wens meteen weer een eind wordt gemaakt.
la aiadaltjk aUaa geschied...
Is eindelijk allea op z'n plaat» geschud en
teschiki, dan staal de conducteur op om
aarljes te verknopen. D.w.z., dat ook de
voorste passagier op moet staan om hem
door te laten en vervolgens allen die op een
klapstoeltje in het middenpad zitten, welke
beweging exen later in omgekeerde xolgor-
de moet worden herhaald. Is deze conster
natie achter den rug. dan krijgt er iemand
honger en moet weer de halxe bus overeind
om een korf onder een bank xveg te trekken
en door te geven, die de betreffende persoon
heelemaal uitpakt om onderin een minia
tuur broodje te vinden, waarna 't korfje
weer wordt ingepakt en gesloten, maar och
hédan blijkt bei pennetje van de slui
ting te zijn gevallen en duiken alle naaste
huren om die te zoeken. Inmiddels stopt de
bus dan al xxel weer eens en begint het
in- en uitstappen opnieuw.
Extraatjes.
ZAA is ledera busreis, maar daarbij komen
nog kleine verrassinkjes en extraatjes, wan
neer Je bv. een eind op den echoot van één
der vrouwen mag meerijden, als er plotse
ling een stuk of 8 hevig kakelende kippen
onder je l*encn vandaan worden getrok
ken. of als er iemand met een aardig kind
instapt, dat al gauxv door alle vrouxven en
vele mannen xvordt afgezoend. Portugeezen
zijn dol op kinderen en schijnen liehoefte
te gevoelen hun genegenheid in klinkende
daden om te zetten. Mij verwondert het
steeds, dat de moeder niet protesteert tegen
dit onhygiënisch gezoen xan al die wild
vreemden. vooral omdat In dit land zooveel
zieken zijn. maar ze zit Integendeel te stra
len \an trots dat ieder haar kind zoo lief
vindt.
Door aan schilderachtig land
schap.
En ondertusechen snor ja langs
geasphalteerde wegen en ziat prach
tige panorama's, arme dorpen, typi
sche windmolentjes, maisvelden,
oüjfboomen en wijnstokken aan ja
voorbijschuiven. Soms ook hosschen
mat aardige, lichte aucalyptusboo-
man mat kleine potjes aan den stam
om da hars op ta vangen.
Wat da landbouw betreft is bat achter
vooral da afwisseling van mals. wijn an
olijven. In 't voorjaar verbouwt nwn ook
wel tarwe, haver, gierst enz., wat in Juni
wordt geoogst, waarna dan da mals komt.
terwijl op diezelfde akkers In Saptembev
nog xx eer gras en klaxer wordt gezaaid
voor groenvoer gedurende den winter. Men
heeft dus eigenlijk 3 oogsten en ofschoon
iedere oogst, vergeleken met de onze, w-el
schraal is. wanneer we die met 3 xermenig
vuldigen. komen w* toch tot een andere
verhouding.
Naar da msnschsn.
Maar om 't boerenbedrijf en plattelands
laven ta Weren kennen, moet |e er niet el
leen in aen volle bu» langs rijden, maar ook
da menachen opzoeken in hun eigen honk
of bok desnoods. Dat nu. is in Portugal
g**nakkeli|ker gezegd dan gedaan. Om ta
beginnen u om da haalt boerderij oen hoo-
ge muur, waarin een ijzeren poort, die
steeds hermetisch is gesloten, xxnnt 't xer
trouwen xan Cen Portugees in «Ie eerlijk
heid van zijn modemensch is niet bijster
groot. Tot voor kort wa* het achter ook
zoo. dat wanneer die muur niet 1.75 meter
hoog was. een boer ook geen reelit van pro
test bezat xvnnneer b.v. in den jachttijd ja
gers en honden in zijn tuin kwamen. En
zelfs legen diaven kon hij «lan weinig
doen, roodat die muur dus «en groot soort
board „Verboden Toegang" was. Maar ten
gevolge xan deze muren kan m-n. vooral
in de omgeving xan Porto, urenlang rond-
loopen zonder iet* anders te zien dan stee
nen wallen. Minister-president Salazar heeft
thans echter verboden nieuwe muren te
maken, ofschoon dc oude mogen blijven
staan.
WW je dus een boerderij zien. dan is 't
eerst een puzzle om door die poort te ko
men.
Ja kan nooit weten
Een bel ontbreekt, of zit op een onvind
bare plaats, zoodat ie moet schreeuwen, of
met de vuisten op 't ijzer beuken, waarna
een paar waakhonden woest beginnen te
baasrn. Heb je geluk, dan hoort iemand je
en laat je binnen, maar ik heb ook eens
met een jongedame heel lang voor zoo'n
poort staan te lawaaien, tot eindelijk op de
muur een vrouw verscheen, wie we xroccen
Ie boerderij te mogen zien „Nee", zei ze.
„haar man was niet thuis en nu vond' ze 't
Portugeesche molen
te gevaarlijk om de deur te openen." En
hoe onschuldig wij ook keken en hoe we
redeneerden, de poort was dicht en bleef
dicht, want „er gebeurden tegenwoordig al
lerlei akelige dingen in de wereld".
Ouderwstsoh.
Zoo erg xx as 't nu niet overal, maar toch
begin je in Portugal weinig als jr Men
deftig* aanbeveling hebtt en mèt een defti
ge aanbeveling ben je een officieel mcnech.
dia officieel wordt ontvangen Bovendien wa
ren mijn Introducties vaak voor grootgrond
bezitter* die in dc stad woonden en zelden
op hun boerderij kwamen.
Wel werd ik soms uitgenoodigd
dnnr met een auto heen te rijden,
maar wanneer die meneer geen ge
zelschap vond om ons te vergezel
len, ging do tocht weer niet door,
want dat een heer «en weerloos
meisje als ik hen-alleen In zijn auto
zou meenemen, is volgens de Por
lugeesche étiquette zeer ongejxast.
Werd er echter wél een chaperon (ne) ge
vonden en konden xve dus In-het nette uit
rijden. dan kreeg ik vaak een proefboerderij
te zien, waar ik geen kan* had nader te
kranen tot hei leven der plattelanders.
Hoe ik er toch in slaagde. in een boerderij
binnen ta dringen, vertel ik een volgende
keer.
JAPAN ZEGT:
VEEL SLAGEN OP POLITIEK. ECO
NOMISCH EN IDEOLOGISCH TER
REIN TE WACHTEN.
In een bijeenkomst van de provinciale
gouverneurs heeft de niéuwe Japanschc
minister xan bultenlandsch* taken, admi
raal Kitsjl*al»ooro Nomoera, aprekcnle over
den jon ge len internationalen toestand en
de buitenlandse!»* politiek der Ja panache
regeerlng verklaard, hoe de Japanarhe re
geering er toe gekomen is haar politiek,
om «Ie antl komintemoxereenkomat tu»
schril Japan. Duitachland en Italië te ver
sterken, op tr geven In verband met de
jong»ir ontwikkeling van den Europaeachen
toestand.
Na gesproken te hebben over den oorlog
in Europa zeide de minister, dat de ..nor
zaken voor het haldljN Burop**sch* coa
flict diep liggen en dat niemand den af
loop kan voorspellen.
Naar alle waarschi|n!iikheid achter
zal hat aan langdurige oorlog wor
den. En waarschijnlijk zal hij naar
rijn aard verschillen van den laat-
sten grooten oorlog, In zooverre,
dat In plaats van aen eenvoudige
botsing to rijn tnsachen gewapende
strijdkrachten er veel slagen moe
ten worden geleverd op ooenomlsch,
politiek en Ideologisch terrein.
DE VERKLARING VAN 4 SEPT.
Met betrekking tot de bondige verkiaring
der Jnpansrhe regeering. op 4 September af
gelegd. zeide de minister xan buitenland-
sche zaken:
Wanneer er ergens een oorlog voorkomt,
heeft een derde mogendheid, welke er niet
aun deelneemt, automatisch als neutrale
mogendheid zekere rechten, «venteer al»
zij aan zekere verplichtingen onderworpen
ia. In dit opzicht geldt hel Internationale
recht ongeacht of er al dan niet een neu-
traliteiuxerklaring i> afgelegd.
Derhalve kan de regeertngsxerklaring
van 1 September worden beschouwd al» het
i standpunt weer te geven van Japan no
pen» den Europeeschen oorlof.
Dat wil zeggen, dat de verklaring be
oogde tilt te drukken, dat de nationale po
litiek van Japan onveranderlijk gericht is
op een oplossing van de Chlnecsrhe kwes
tie De betrekkingen met het buitenland
zullen op de basis xan deze politiek wor
den aangepast.
TIENDUIZEND DOODEN7
Volgens een bericht alt het Japansohc
hoofdkwartier hebben de Japansche strijd
krachten die in Noord Hoonan op 23 Sep
tember l* divisies Chineesche troepen heb
ben omsingeld, deze thans oen vernietigen
den slag toegebracht. De Chineezen zouden
tienduizend dooden op hat slagvald hebben
achtergalaten.
rRAN CO SCHELDT STRAT KWIJT.
Een door Franco uitgevaardigd decreet
verleend gratie aan alle tot het personeel
xan leger en vloot behoorendc gevangenen,
die sinds de nationalistischo overwinning
door de militaire rechtbanken waren ver
oordreld tot straffen van minder dan ze*
jaren en wier gedrag voor den burgeroorlog
onberispelijk xvas.
Verklaard wordt, dat Franco een dergelijke
gratie zal verlecnen «an alle burgerambte
naren en anderen. die onder dezelfde om-
«uiwiighedcu werden veroordeeld.
Dc vader werd
vrijgesproken
Officier ran Justitie teekent
hooqer beroep aan.
De Officier van Justitie bij de Haagsche
rechtbank, rnr. P. R. Blok, heeft hooger be
roep aangeteekend van het vonnis waarbij
de 5& jarige Haagsche koopman M. D., die
terecht heeft gestaan wegens heling van een
groot aantal bij Juwelier» ontstolen Juwee-
Icn. ia vrijgesproken.
Zijn toon. de jarige J. D.. die veroor
daeld is tot drie jaar gevangenisstraf, heeft
afstand vau hooger beroep gedaan*
DOOR BRIT8CH STOOMSCHIP.
INCIDENT BINNEN ONS RECHTS
GEBIED.
Da ragaaringaparsdienst meldt:
Gtriarnaoht heeft het Britscha stoomschip
„Llndisfarne" van 1000 ton btj hat ultloo-
pen van den Nieuwen Waterweg hat Na-
darlandscha buitenbewakingsvaariuig Hr.
Ms. Z 7 aangavaren. Hat Britscha schip
gaf pas na herhaalde sommatie mat aan
scherp schot gevolg aan hat sein tot stop
pen. Hat schip werd daarna door Hr. Ma.
Z 7 opgebracht naar Hoek van Holland
voor onderzoek en opmaken van proces
verbaal van aanvaring en wegens hat niet
voldoen aan aen sommatie door oen Neder-
landsch oorlogsschip binnen de Nederland-
acht territoriale wataren.
Hat schip is om 2 nar in den ochtend
vrijgegeven en hoeft de reis vervolgd.
Hr. Ms. Z 7 hoeft btj da aanvaring geen
waarneembare schade opgeloopen.
De Staatscourant bericht:
In varband mat da buitengewone omstan
digheden zijn de radiotelegrafische en radio-
telefonische uitzendingen van weerberich
ten door het zendstation van het Koninklijk
Nederlandsch Meteorologisch Instituut tij
delijk gestaakt. De nachtvorstweerberichtcn
worden dus tot nader aankondiging niet
radfotelefonisch gegeven. Om dezelfde ra
denen zijn ook de uitzendingen van het
weerbericht voor de scheepvaart ln hat Ne
derlandsch kustgebied tijdelijk gestaakt.
Door voorlichting belangrijke
verbetering le krijgen.
Gisteren heeft in het depnrtemcntsgcbouxv
xan Ouderwijs, Kunsten en Wetenschappen
liet bestuur van dc stichting voor Huishou
delijke Voorlichting ten Plaih-lunde niet de
afgevaardigden van do verschillende provin
ciale commissies vergaderd.
Uit de verslagen bleek dat in dit jaar
reeds 900 voorlichtingscursusscn georgani
seerd zijn en nog steeds komen aanxragen
binnen. Daar dc geldmiddelen van do .stich
ting echter zeer beperkt zijn moesten «ie
commissies gerantsoeneerd worden ln het
aantal toewijzingen. Dit werd zeer betreurd
en uit dc vergadering kwam sterk de
xyensch naar voren om juist in deze moei
lijke tijdsomstandigheden het werk met on
verminderde kracht voort te zetten.
Het bestuur werd daarom verzocht voort
te gaan uset pogingen om dc geldmiddelen
te versterken.
Na ufloop van de vergadering werd een
inleiding gehouden door dr. E. G. van 't
Hoog. privaat-docent in de voedingsleer,
oxer het onderzoek naar den vocdingstoe-
stand in de gezinnen van de kleine boeren
en tuinbouwers, dat in samenwerking niet
dc lecraresscn van dc stichting geschiedt.
Als voorloopige conclusie kon reeds
worden aangenomen dat door het
propagecren van dc juiste bereiding
van de verschillende gerechten een
zeer belangrijke verbetering van
den voedingstoestand te verkrijgen
is.
Voortzetting van de kookcursussen en van
de huishoudelijke voorlichting door middel
van huisbezoek werd daarom zeer noodza
kelijk geacht
Onze Oost
Doitscbe vlnchte'ingen
Voorloopig in Ned. Indië toege
laten.
In dc haven van Batavia zijn ruim 100
Duitsche vluchtelingen aangekomen, die
met toepassing van het asylrecht voorloo
pig worden toegelaten. Onder deze vluch
telingen bevinden zich ambtenaren van
de Duitsche consulaten te Colombo en Sin
gapore.
Zooals wij onlangs gemeld hebben, lig
gen er niet minder dan 19 Duitsche sche
pen in de Ned. Indische havens. Van de
1100 opvarenden sullen er 400 overmonste-
ren. terwijl de anderen op kosten van dc
betrokken reederijen op de schepen blijven.
Berucht inbreker ontvlocht
De beruchte Europeeeche inbreker H. uit
Bandoeng, die binnenkort voor den raad
van Justitie zou terechtstaan, la Zaterdag
middag door onachtzaamheid van een hoofd
agent uit de C.B.Z. ontvlucht toen hij voor
een medische behandeling daarheen was ge
bracht»
Som* voelen we ons wat alleen.
De stormen woeden om ons heen.
De oorlogsgolf spoelt langs het strand
Van ons nog vreedzaam vaderland.
En ..niemands volg ling. niemand* km
Beschermen xve ons vredetracht,
In duid'lijk Nederlandsche taal.
Wij zijn neutraal!
Wij meenen "t zoo het ook behoort:
..Een man een man. een. xvoord een wxx>r4|"
Wee* rond en eerlijk, vrij en vroed.
Maar daarom met niet minder moed!
Niet vragen, wat een ander denkt,
Niet zien of ook een ander wenkt.
Het recht heeft onze eigen schaal,
Wij zijn neutraal!
Al bleef ginds op den Oceaan
Het „recht door zee" niet meer bestaan,
Omdat het lijfsbehoud dit eischt
F.n zwijgend op dc duikboot wijst.
Hier geldt te land geen koer* zigzag.
DAarxoor leent zich niet Neerland» xlag,
Want zuiver blijft ons ideual,
Wij zijn neutraal!
En of thans het verlangen groeit.
Dat nxen zich toch met ons bemoeit.
Met woorden vol van goeden rand,
..Je maintiendrai" bestuurt den Staat!
We houden het beginsel vast.
Dat bij de hoogste wet lep past.
Zelfstandig, stevig en loyaal.
Wij zijn neutraal!
Hef leger xvaakt en doet zijn plicht.
Het sloot de deur naar buiten dicht.
Maar "t observeert den toegangsxveg
Vol vastberaden overleg!
En als zich Iemand hierop waagt.
En naar een vrijen doorgang vraagt.
Dan klinkt een stem. hard als metaal:
„WIJ ZIJN NEUTRAAL!!"
WC
IRN
9e
Gei
September 1939.
KROES
(Nadruk verboden)
Onderhoud met
eenige opvarenden
KOK REDDE TWEE KWARTIER-
MEESTERS.
Wij hadden gistermiddag een onderhoud
met eenige opvarenden van H. Ms. „Jan vau
Gelder", die ons over de toedracht van het
ongeluk het volgende mededeelden:
H. Ms. „Jan van Gelder" wa» juist gereed
gekomen met het vegen van een mijnenveld
en maakte aanstalten de terugreis naar
Terschelling te aanvaarden.
Naar verondersteld wordt, Is een
door den sterken stroom van haar
plaats geslagen mijn van een ander
in de nabijheid liggend mijnenveld
door een der schroeven van H. Ms.
„Jan van Gelder" naar het schip
gezogen en door de schroef getrof-
feu. De explosie gaf eenzelfde ver
schijnsel te zien als bij de ramp van
H. Ms. „van Ewijck". Een gewel
dige ruil rook en water spoot om
hoog. Het achterschip vloog in
stnkken over het schip heen, brok
ken ijzer en hont kwamen daarbij
op het dek terecht.
MANSCHAPPEN HADDEN ZWEM
VESTEN REEDS AAN.
Een twaalftal manschappen sprong over
boord. Allen waren den gchccicu dug zoo
wel uit voorzorg als bij wijze ven oefening
van hun zwemvesten voorzien, zoodat ge--
vaar voor xerdrinking niet aanwezig xvas.
Ook de txvee zxvoar gewonden, de adspirant
kxvartiermocster Arend» en dc kwartier
meester van Eyck lagen in het water. Zij
werden door den kok Beekhoven gerad. door
dat deze hen boven water xx-iat te houden
totdat een sloep hen oppikte.
Aan boord heèrschte ondanks de conster
natie orde en kalmte. De opvarenden, die
ooggetuigen waren geweest van do „Van
Ewijck"-rnmp, xvaren als het wart» voorbe-
reid. Do meesten blexen aan boord van het
schip, ofschoon liet zwaar slagzij naar
stuurboord maakte.
De commandant, luitenant ter zee der
eerste klasse G. Y. C. Frater, wilde aan
boord blijven. Hij verliet het schip eerst na
dat hij met txvee minderen op ©en veiliger
plaat» de anker* had laten vallen om te
voorkomen dat het schip naur het andcro
mijnenveld zou drijven.
C
rive!
ger
des
kei
I
mi
Krc
rei
we
als
va
vei
rej
go]
ia
de
Sc
de
la:
Pr
la
Cl
la
ie
d<
le
VI
df
dl
Inbraken in Zeeland
De boosdoeners gestraft
Door de rcchtbunk te Middelburg xija
veroordeeld de koopman A. S. uit Brussel
en de 30-jange loswerkman J. V. uit Vee ra
tot re*p. twee jaar en txvee jaar en acht
maanden gevangenisstraf wegens het plegen
van tal van Inbraken op do Zeeuwsche ei
landen.
ln hooger beroep voor het Haagscho ge
rechtshof heeft de advocaat-gene raai tegen
S., bevestiging, tegen J. V., dte hel tcnlaste
gelegde, ondanks overstelpend bexvijs, ontken
de. verhooging van de straf tot vier jaar ge
vangenisst raf gerequireerd.
Het hof hreft aan S. een gevangenisstraf
van één jaar en acht maanden met aftrek
van de preventlexe hechtenis opgelegd.
Tegen J. V. werd de straf verhoogd tot
drie jaar gevangenisstraf.
Ten slotte was in deze zaak nog verdacht
de 26-jarig© J. van S. uit Brussel, die door
de rechtbank is vrijgesproken.
In hooger beroep xverd vau S. wederom
vrijgesproken.