JTALIE
f
„Duitschland heeft hersens,
maar geen begrip"
ANTWOORD
van TURKIJE
AP
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
-S
geen bemiddelaar
HET LOT VAN
LITTAUEN
Berlijn ziet geen
Grieksch stoomschip
- getorpedeerd
rtie
\jussolini geeft het Duitsche
vredesoffensief geen kans
nieuwe gedachten
7 e Moskou
ontvangen
Schuilkelder in
de duinen
Laan. Schaaan. Tal. U4 (t llincn). Kanaatal 2240.
DONDERDAG S OCT. ltlt. 83« Jaargang. No. 11N1.
'n4uN*a* N v'
IQ3(
bij:
itgeo
20-
i
fraat
rijs hij
Al
Morgen Duitsche Rijksdag bijeen
E*n officieel bericht uit Berlijn meldt, dat morgenmiddag om
12 uur de Rijksdag bijeen zal komen tot het aanhooren van een ver
klaring der Rijksregeering. In politieke kringen neemt men aan,
dat Hitier deze gelegenheid zal aangrijpen om te antwoorden op de
redevoeringen der Britsche en Fransche staatslieden en daarenbo
ven mogelijk 'n laatste aanbod tot het aanknoopen van vredeson
derhandelingen zal doen. Het staat wel vast. dat de Führer oorspron
kelijk Mussolini had gepolsd in de verwachting dat. gesteund door
diens autoriteit en den steun der Sovjet, de democratien wel buig
baar zouden blijken. Ciano schijnt bij zijn bezoek aan Berlijn echter
duidelijk te kennen te hebben gegeven, dat Italië vóór alles neu
traal wenscht te blijven en door het steunen van Duitschlands vre
desaanbod zich niet in een scheeve positie jegens de neutralen wil
plaAtsen.
Dat de Duro geweigerd heeft de vrcdes-
ilannen van Ilitfer te Meunen, nadat Charn-
jrlain Maandag verklaard heeft, ieder
,EN voorstel te zullen onderzoeken in het licht
VniRvan de voorwaarden, die hij tevoren had
'Ontschreven, bewijst dat de Duitsche plan
nen aan deze voorwaarden niet voldoen en
*bli)kl>aar heeft Mussolini besloten geen ver
antwoordelijkheid voor het indienen der
voorstellen te aanvaarden. Ook de zinsnede
„in de beslaande omstandigheden" in het
officieele Italiaansche bericht over de wei
gering, is zeer belangrijk te achten, daar
deze bestaande omstandigheden den staat
van oorlog tusschcn Duitschland en Frank
rijk en Kngeland. alsmede de neutraliteit
.van Italië insluiten. Dat na Giano's bezoek
'aan Berlijn geen communiqué Is gepubli
ceerd. wordt waarschijnlijk verklaard door
de omstandigheid, dat de beide regeeringeu
over de bewoordingen niet tot overeenstem
ming konden komen en dat een communiqué
slechts gepubliceerd zou worden, indien de
Duce met de Duitsche voorstellen instem
de. Daar hij zijn goedkeuring niet heeft ge
geven. zal het communiqué nooit het licht
tien. Het ia, zoo zegt Reuter, zeer ongewoon
dat na een dergelijk belangrijk officieel be
zoek geen mededecling wordt gepubliceerd.
Italië werkt aan een vreedzame
toekomst.
Er zijn tal van symptomen, welke er verder
op wijzen, dat de Duce niets moet hebben
van de jongste noodsprong van Hitier in de
Russische richting.
Mussolini als grondlegger van de fas
cistische staatsidee, houdt beter dan
Hitier het verschil In levensbe
schouwing mot het communisme in
het oog. waarhij niet moet worden
vergeten, dat Italië een door en door
katholiek land is. waar reeds jaren
lang door de geestelijkheeid commu
nisme en godloosheid in één adem
zijn genoemd.
In Italië zou, zelfs indien de Duce het zou
willen, een omzwaai naar Russische rich
ting veel moeilijker zijn dan in Duitschland,
waar het Nazidom reeds jarenlang, en on
der de jongeren met succes, aanvallen op de
wereldlijke macht der kerk propageert,
waardoor een groot deel van het volk naar
het godlooze Idéé is gaan overhellen.
Uit alles blijkt, dat de Duce zijn eens ge
sproken woord: „Italië heeft behoefte aan een
lange periode van vrede om zijn inwendige
opl>otiw te voltooien", In daden wil gaan om
zetten.
De groute ontginningswerken in Sici
lië, waartoe gisteren in den ministerraad
besloten werd en waarmede, zooals door
den Duce op 20 Juli J.L ,recd> *as aan
gekondigd, op 21 Octooer een begin zal
worden gemaakt, wijzen sterk in die rich
ting. temeer ook waar alle Italiaansche
bladen aan deze belangrijke onderneming
hoofdartikelen wijden.
Zeker zit ook het Vaticaan niet stil en
van beteekenls Is dan ook een commen
taar in het Pauselijk blad „Oascrvatore Ro
mano" op de afkeurende houding van
Spanje ten aanzien van den Ruaelschon
inval in Polen. Het blad herinnert aan de
rede van Franco, aan de woorden der Ma-
drilleenache pers en aan de getuigenissen
uit Roomsrh Katholieke kringen en con
stateert, dat het Russische opdringen naar
Midden Europa de anti-sovjetgevoelcns in
het Spaansrhe volk heeft versterkt. De
„Ossen atore" voegt hieraan toe, dat de
Roomsch Katholieken niet onverschillig
kunnen blijven voor het lot van de 20 mil-
lioen geloofsgenooten In Oost-F.uropa. Zij
wenscht de Spaanschei pers geluk. dat
deze duidelijk den Russischcn aanval op
Polen heeft veroordeeld.
Het wordt met den dag duidelijker, dat
llitler. door vriendschap te sluiten met 't
communistische Rusland, het Kruis nog
scherper tegen zich heeft ingenomen, dan
reeds het geval was.
in Moskou bezegeld
MINISTER URBSYS KEERT
UIT MOSKOU NAAR KAUNAS
TERUG.
KABINET EN VERDEDIGINOS-
RAAD VAN LITAUEN BIJEEN.
BESL1SSINQ NOO NIET BE
KEND.
Volkaeomnlasarla Molotofl hooft
oen eerst# onderhond gehad mot Urh-
sys, don minister van buitenland
sche zaken van Li tg non. Urbays Is
koerd, vonuoedellfk om overleg mot
ztfn rogoorlng to plegen. Men ver
wacht dat hlf daarna opnieuw naar
Moekon zal gaan. Inlichtingen over
den aard dor voorstellen zijn niet
gegeven.
KABINET VAN LITAUEN BIJ
EEN.
Het Litausche kabinet is gisteren in bui
tengewone zitting onder voorzitterschap van
president Smetane bijeengekomen. <*>k de
hooge verdedigingsraad is bijeen geweest.
Uit een artikel in de „I weetijs" trekt
Havas de conclusie, dat den vertegenwoo^
digers van Letland en Litauen gevraagd zal
worden een pact van wederrijdschen bij
stand met de Sovjet-Unie te sluiten, evenals
Estland dat reeds gedaan heeft. Misschien
zal de Sovjet-Unie ook om het recht vra
gen marine en luchtvaartbases in een of
meer Letlandsche havens te vestigen ln elk
geval acht Havas het waarschijnlijk, dat de
Sovjet-Unie ln geval van een agressie van
de een of andere groote mogendheid. Let
land en IJtauen het roeht van doortocht voor
de Sovjettroepen zal vragen, evenals dat
aan Estland gevraagd werd.
LORD HALITAX HEEFT AAN
VERZEKERINGEN VAN DE TE
GENWOORDIGE DUITSCHE RE-
OEERINO NIET GENOEG.
Lord Halifax heeft ln het Hoogerhuia een
rede gehouden in antwoord op de debat
ten en in deze rede ziet Berlijn geen nieu
we gedachten. Iedere concrete en construc
tieve aanduiding betreffende de toekomst
en de gewenschte vorming van de toe
komst is ijverig door l>ord Halifax ver
meden, zegt men te Berlijn. De* te meer
trachtte de Engelsche minister van buiten-
lantLche zaken in het verleden rond te gra
ven. zonder echter den balk ln eigen oog
gewaar te worden...
DE REDE.
Sprekende ever mogelijke vredes
voorstellen, verklaarde Lord Hali
fax. dat in de betreflende rede, dat
wanneer de Doitache regeertng in
plaats van bedreigingen te alten,
„mocht trachten ons tevreden te
stellen met verzekeringen.
HALITAX.
moet worden, dat
van de tegenwoordige Duitsche ro-
geering niet genoeg ztfn".
Ton bewijze hiervan gaf Halifax een be-
schouwing over de gebeurtenissen welke
zijne inziens tot den oorlog hebben geleid
KRIJGT LITAUEN WILNA
CADEAU.
Hel la niet onwaarschijnlijk, dat
Sovjet Rusland geneigd zon zijn
tegenover Lltanen toezegging to
doen, aangaande den afstand van
Wilna, een gebied dat vraag» MJ
Lltanen
Bovenstaand kaartja geeft var-
dar da nieuws grenzen weer, na
het verdwijnen van Telen: de
voornaamste Ooetseehavens en het
Spoorwegnet taaecben Duitschland
(Oost Prnlaen) an Sovjet Ra al and
zijn verder hierop aangegeven.
011 nummer bevat B pagina's
EERBERICHT
DE BILT SEINTi
Verwachting: Overwegend
droog, licht tot half be
wolkt, zelfde temperatuur
als gisteren, krachtige tot
matige Oostelijke» vrind,
matige Oostelijke tot Zuid
oostelijke» wind.
en verwees hierbij neer de verklaringen
van Charnberlain in het Lagerhuis.
De Ramlsche politiek.
Sprekende over de Russische ontwikkeling
en het verloop der Russiach-Turkache be
sprekingen zeide Halifax: „Ik zou ten aan
zien van de Russische politiek niet weten
wat ik met vrucht zou kunnen zeggen. Het
is een zaak. waaromtrent ik zeker zou kun
nen speculeeren. zooals de leden van het
Hoogrhuis dat ook kunnen, maor in dit sta
dion hen ik er niet zeker van, dat dit voor
iemand nuttig zou kunnen zijn."
Halifax herhaalde tenslotte de verzekerin
geen van eensgezindheid tuschen Engeland
en Frankrijk en van trouw aan het eensge
stelde doel
Da debatten.
Tijdens da debatten had lord Snoll als eer
•te «preker het woord gevoerd namens de
I.al»ouroppo«itie .Hij zeide: „WH zien helaas
geen reden om te veronderstellen, dat de
Vaziregrerlng van gedachten en doelstelling
is veranderd." Verder zeide Nb Wij moetan
ervoor zorgen, dat wanneer He vrede komt
het een werkelijke vrede is en geen wapen
stilstand, tijdens welken ieder, die dat
wenscht. zich zou kunnen l»erwapenen en
voorbereiden op nieuwe daden van agresaie
Wjj willen vrede, maar het Is stellig een
slechte psvrholorie om hem aan te bieden
met een fluweelen handschoen aan de eene
hand en een geladen revolver in de andere
Duitschland heeft veel hersenen, maar het
heeft geen begrip en kan niet begrijpen,
waarom andere naties walgen.
In het algemeen kantte men zich tegen,
zooals de afgevaardigde Ponsonby opmerkte
..de methoden der barbenj. door het uil-
hongeren van kinderen en hel afslachten
van mannen aan beide kanten béj mllboe
nen."
Reeds werden genoemd de Letlandsche ha
vens Libau en W'indau. die voor Sovjet-con
trole in aanmerking zouden komen.
In dat verband wordt er aan herinnerd,
dat van de drie Oostree staten alleen Litauen
een gemeenschappelijke grens met Oost
Pruisen heeft. Bq een vluchtigen blik op de
nieuwe Duitsch—Russische grens ziet men
al, dat de Sovjet-Unie door het recht van
doortocht door Litauen niet alleen haar
rechtervleugel en het gebied Augustow—
OstrolenkaBrest Litowsk kan beschermen,
maar ook Oost-Pruisen zou kunnen bedrei-
gen.
Vooral Memel zou volkomen open liggen
voor de Sovjet-troepen.
Dat minister Urbeys vergezeld is van den
Sovjel-handelsattarhé doet vermoeden, dat
ook een handelsverdrag gesloten zal worden.
Litauen is echter, wat zijn handel betreft,
geheel op Duitschland georiënteerd, waar
heen het voornamelijk landbouwproducten
levert, waaraan Duitschland zoozeer be
hoefte heeft De Sovjet-Unie zal dus ook de
zen leverancier van Duitschland controlee
ren.
Zwaar offer voor
den Franscheo arbeider
In Frankrijk wordt vin hen. die niet onder
de wapenen zijn, een financieel offer ge
vraagd. dat zeer zwaar ts. Iedere arbeider
moet nl. in plaats van 40 uren per week 45
uren arbeiden en het loon van de 5 overuren
storten in de kas van het Nationale Solide
riteitsfonda.
Bovendien moet van het loon voor de tot
«en maximum van 60 (in de oorlogsindu
strieën 72) te maken overuren 13 betaald
worden aan genoemd fonds, zoodat de ar
beider* no* maar 2/3 van het loon ont
vangen. Van vele werknemers wordt bo
vendien een z.g. „verdedigingsbelasting"
van 15 pcL per maand geheven.
Onder de Irrtche kust door
Duitsche duikboot tot linke*
gebracht.
Gisteravond zijn 26 overlevenden
van een Grieksch stoomschip, ts
Damanatis, dat naar verklaard
wordt ter hoogt# van Ladsend, on
der de lersrhe kust. door een Duit
•che duikboot was tot zinken go
bracht aangekomen in Ventry Bay
in het lersche graafschap Kerry.
Ir ruche kustwachten hadden de
duikboot zien onderduiken, doch
zij waren te laat om het schip aan
te houden. De overlevenden waren
36 uur op de duikboot geweest
waar zij. naar zij verklaren. hof
felijk waren behandeld. Zij werden
aan land gezet. Zea hunner moe*
ten zich naar een ziekenhuis bege^
ven. doch de toestand van geen der
gewonden is ernstig
ONDERHOUD MET MfLOTOTT AAN
STAANDE.
OPENBARE MEENINO IN TURKIJE STERK
TEN OUNSTE VAN ENGELAND.
TURKSCH ROCMEENSCHE CONFERENTIE
VERWACHT.
De Turksche afgevaardigde ln Moskou,
Saradjogloe, heeft nadere Instructies ont
vangen van zijn regeering in verband met de
Sovjet-Russische voorstellen. Men verwacht
dat hij nu spoedig een verdere bespreking
met Molotoff zal hebben.
Volgens een seml-officieele verklaring zul
len de Russisch—Turksch# besprekingen in
een vriendschappelijke atmosfeer worden
voortgezet Zij zullen nog verscheidene dagen
duren.
Oeheiautanigheld.
Ofschoon officieel commentaar niet te krij
gen is. wekken de geheimzinnigheid en de
vertraging van Saradjogloe* besprekingen
in Moskou groote onbehaaglijkheid bij de
Turksche openbar* meening. Problemen 1 te-
treffende de Balkanentente, in het bijzonder
Roemenië, spelen naar verklaard wordt een
belangrijke rol in de besprekingen De Tark-
sefce dagbladen stellen krachtig zekere ge.
latereesaerde gerechten san de kaak, vet
gans welke de Bslkaalanden hua neutrali
teit ter zijde stellen, evenals hun gevoelens
vaa sympathie Jegens de democratieën. I en
Turksch dagblad schrijft. „De kleine Maten
he*chouwv»n de onwrikbare hechtheid ven
het r red es front als het eenlge middel om ta
ontkomen aan een verdeeld worden door
gewelddadige aanvallers."
Diplomatieke kringen opperen het denk
beeld, dat druk wordt uitgeoefend op Si^a-
djogloe in Moskou. Zij verklaren, dat wat
er ook gebeurt, de positie van Turkije en da
toezeggingen aan Engeland en frankrijk on
aangetast blijven.
Turksch» politieke kringen keuren de
houding der Engelsche regeering ten aan
zien van mogelijke vredesvoorstellen goed.
De openbare meening heeft een bemoedigen
de indruk gekregen van de vastberadenheid
der geallieerden aldus dit telegram van
Reuter om verdere agressie uit te roeien
door een volkomen verdelging van de Hit-
lersche methoden.
Een Turksch—Reemeeaeehe con
ferentie?
Een ontmoeting van Saradjogloe met den
Roemeenschen minister van huitenlandsche
zsken. Gafeneu. acht men mogelijk. Men legt
er te Moskou den nadruk op, dal Turkije be
lang heeft bij een vreedzame regeling van
het Europeeseh conflict
ln verhand met het uitstel van de handels
besprekingen tusschen Turkije en Roemenië
Is de voorzitter van de Turksche delegatie,
Bubrab EhJchnl. naar Ankara teruggekeerd.
Ter beveiliging vaa ka
Naar de M<*. meldt ligt het in de bedoe
ling van de regeering. om de voornaamste
Nederiandsche kunstschatten uit ds diverse
musea onder te brengen in een ceniraien
bomvrijen schuilkelder, welke in de Kat-
wtfksrhe duinen zou worden aangelegd
Sinds eenigen tijd zijn reeds vele kunst
schatten uit de musea naar veiliger plaat
sen gebracht, doch deze beveiliging ja
geenszins afdoende.
Vandaar, dat de regeering de mogelijk
heid heeft overwogen aan de voornaam
ste kunatschaflen een alleszins veilige
plaste te geven in een oo^ 'e*en bommen
beveiligden kelder.