OOK LETLAND
Doitsche bewering
schrikt Amerika op
1
Vraaggesprek
Von Ribbentrop
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Russische Vazalstaat
Roode vloothavens en vliegvelden
in de „vrije" republiek
Besprekingen met Littauen.
Finland, in afwachting
met
ci'Coii runt
Laan. Scharen. Tel. 444 (2 lijnen). Kengetal 2240.
VRIJDAG OCTOBER 1939. 83« Jaargang. No. 11902.
Ui*«v. 4tf KV. Uiig M5 N»o^^iwrtwr-
Moskou deelt mede, dat gisteren een verdrag van wederzijdsclie
bijstand tusschen de Sovjet Unie en Letland is onderteekend. Dat
dit pact intusschen vrij eenzijdig is en volkomen strijdig met de
Idéé vrije staat, welke Letland voor den vorm is gelaten, moge blij
ken uit de tekst van het verdrag, dat wij in staat zijn hieronder
thans reeds af te drukken.
N D
WIBOAG
HELSINKI
Olt nummer beval 8 pagina's
NS?
N S tütt^S LENiN^
-Dl-.» j
SOVJET
TALLINN
BALTISCHPOHT
ESTLAND
RUSLAND,„g,
Artikel 1: Dc heide contraeteerende
partijen verhinden zich elkander eiken bij-
rtanri, met inbegrip van militairen bijstand,
te verlecnen in reval van een direrten aan
ral of een bedreiging met aanval van de
dj de van eenige groote Europeesche mo
rendheid tegen de zeegronzen der partijen
in de Oostzee of hun landgrenzen.
Artikel 2: De Sovjet-l'nie verbindt
dch het Letlandsche leger bijstand te ver
leenen in wapening en andere militaire uit
rusting op gunstige voorwaarden.
Artikel 3: Ten behoeve van de waar
borging van de veiligheid der Sovjet-Unie
en ter consolldeering van haar eigen onaf
hankeli|kheid verleent de Letlandsche repn
bliek de Sovjet-Unle het recht tot het heb
ben van vlootbases in pacht en tapen rede
lijken prijs in de steden Llepej (Ltbava) en
Ventspils (Windawa) en van vereoheldene
vliegvelden. Dc nauwkeurige plaataen voor
de bases en vliegvelden en de grenzen deer
van zullen in wederzijdsch overleg worden
vastgesteld. Voor de bescherming ven de
straat Irbcn wordt de Sovjet Unie het recht
verleend op dezelfde voorwaarden een ha-
sis voor kustartülerie aan de kust tusschen
Ventspils en Pitrags te vestigen. Voor de
bescherming der vlootbases, der vliegvelden
en der knstartilterie basis beeft de Sovjet
unie het recht op eigen koeten op de aan
gewezen plaatsen land- en luchtmachttroe
pen tot oen strikt beperkt aantal te hand
haven. De maximale grootte dezer strijd
krachten zal bij speciale overeenkomst be
paald worden.
Artikel 1: De contraeteerende partijen
verbinden zich geen bondgenootschap aan
te gaan of niet deel te nemen aan eenige
coalitie, gericht tegen een der partijen.
Artikel 5: Dc tenuitvoerlegging van
dit pact mag in geen enkel opzicht schade
toebrengen aan de souvcrcine rechten der
.partijen. Het gebied, aangewezen voor de
in artikel 3 genoemde bases en vliegvelden
blijft territorium van de Lotlandeche repu-
jbliek
Artikel rt: Dit pact treedt In werking
door de uitwisseling der ratificatie-oorkon
den cn geldt voor don duur van 10 Jaar.
Dit rdrag is opgemaakt l" twee origi-
neele exemplaren, in de Russische en l>et-
landscho talen, op 5 October 1930 te Mos
kou.
(w.g.) Vyacheslav Molotof,
(w.g.) Wilhelm Munters.
Rusland, dat plotseling Oost zeemogend
heid van de eerste rang ie geworden moet,
wil het deze positie handhaven en in over
•eusMBHiiing met zijn nieuwen rol leven,
snel zijn viool- en luchtstrijdkrachten uit-
breiden en beslag leggen, op de daarvoor
noodigr steunpunten, hun toegangswegen
en de strategische veiligheid er van verxe-
1 keren.
Ook I.ittausche afgevaardigden zijn reeds
zooalt wij meldden, naar Moskou ontboden
om, dit is wel zeker, daar eveneens hun
vonnis te hoorrn.
Wel spreekt men er van, dat de Sovjets
Wilna aan Letland zouden willen afstaan,
doch al zou dit gebeuren. dan beteekent dit
ongetwijfeld weirug meer dan een thea
traal gehaat', omdat het kb me landje /oker
zoodanig in de militaire greep van het Roo-
de leger znl worden va»tgrkncpcn, dat het
i weinig kanten meer heen zal kunnen.
De nieuwe |K»Mtie van de Sovjet L'nle
brengt ook mede, dat de bchcersching van
de Finsciie golf. door enkele aan Finland
toebehoorrnde eilanden, zeker door het
Kremlin onder het oog rnoet worden gezien.
Algemeen verwacht men. dat na regeling
der t>etrekkingen nut lattauen. «ie Ftnsrhe
regeenng een uitnoodiging zal krijgen, orn
een afgezant naar Moskou te zenden, ten-
j einde deze kwestie en misschien ook nog
I enkele andere te bespreken.
Wij geven hierbij een kaartje van de Fln-
I' sche Golf. vv .«urop «ie eilanden, waarnaar
Rusland zijn l»cge< rige liand vrtj zeker zal
Uitsteken, zwart zijn aangegeven.
Zooals n»#n »tst bst»ssr«e)»sn zij volkomen
de toeftaf tot het oude St. Petershurg en
daarmede het hart van ontwakend mari
tiem Rusland.
Steeds verder.
Interessant is uit Tallinn te vernemen, dat
bij de regeling der aan de Sovjets „toegesta
ne"* militaire concessies reeds thans moei
lijkheden rijzen, omdat de Russische cischen
steeds verder gaan.
Deze meerdere verlangens, waaraan de
regeenng wil toegeven. «Ireigen in het ge
knechte Estland een kabinetscrisis te ver
oorzaken, die zich in de parb-mentaire zit
ting van 10 October zal o|>enbarrn.
Ook zouden dc Estlaridsche legerleiders,
inclusief de chef. generaal Laidonor, van
plan zijn, om ontslag te vragen, in verhand
met de moeilijkheden tnet «Ie Russische mi
litaire missie, ondanks het feit, dat Rusland
als tegenprestatie afziet van de cischen om
ook vliegtuigbases en garnizoens in het bin
nenland van Estland te verkrijgen.
Engeland zou
Amerikaansche
mailboot
vernietigen
WAARHEID Or INSINUATIES?
In Amerika is men opgeschrikt door een
mededeeling van het Witte Huis. dat het
Amerikaansche mailschip Iroguois. op den
thuisreis met ondergang l>edrrigd wordt. De
commandant der Doitsche vloot hoeft, aldus
zegt men, de Vereenigde Staten ervan in
kennis gesteld, dat het Amerikaansche
stoomschip „IroquoU", dat met Amerikaan
sche burgers van Europa onderweg Is, tot
zinken zal worden gebracht, wanneer het
de Amerikaansche kost nadert. De secreta
ris van RooeoveM, fitephen Early, telde, voor
hij deze verklaring aan de Journalisten over
handigde, dat de aangelegenheid volledig
besproken Is ln de bijeenkomst van het ka
binet en dat men besloten beeft alle feiten
bekend te maken. Early verklaarde, dat ad
miraal Raad er, de Dnitsche vioolcomman
dant, de mededeeling aan den Amerikaan-
schen marineattache te Berlijn gedaan had.
Roosevolt Is ar gisteravond van In kennis
gesteld.
Een herhaling van da Atbenlaramp?
In de verklaring van het Witte Huis wordt
irezegd, dat admiraal Raeder de Vereenigde
Staten ervan in kennia had gesteld, dat
„volgens een inlichting waaraan hij geloof
hechtte, de Iroq tot zinken zal worden ge
bracht, wanneer het schip de Amerikaan
sche Oostkust na«iert, *t Tot zinken brengen
zou worden volbracht door een herhaling
van de omstandigheden, die den ondergang
van de „Albenia" kenmerkten."
Veiligheidsmaatregelen.
Dit komt er dus op neer. dat de Engel
se hen een torpedeenug iu acene zouden zet
ten, en er de Duitschers de schuld van re
ven. althans volgens de Duitsche lezing.
Het Witte Huls deelt in de verklaring ver
der mede, «Ut een vaartuig van «le kust
wacht verscheidene vlooteenheden de „Iro-
quois" tegemoet zonden varen en het schip
naar e« n Amerikaansche haven zouden con
voieoren. Louter bij wijze van voorzorg*-
maatregel. Men jieeft den gezagvoerder den
rnad gegeven nauwkeurig te onderzoeken
of zich wellicht ontplofbare stoffen aan
boord bevinden.
TwIJfeL.
Het Witte Huis heeft later te kennen
gegeven de verklaring ongeloofwaardig te
achten. Eariy zeide. „Wij gelooven niet, dat
er veel menschen in de Ver. Staten zijn.
die denken, dat t bericht waar is of waar
kan zijn." De bijeenkomst van hel kabinet
was vrijwel geheel aan de bespreking van
«leze aangelegenheid gewijd. „Wii kunnen
ons niet voorstellen, aldus zeide Enrlv nog.
dat Engdschc. Fransche of andere schepen
zouden doen, wat het bericht inhoudt."' Het
Witte Huls wil volgens Early geen sensatie
verwekken.
In de groote vergaderzaal van het departe
ment van Binnenlaadschs Zaken Is Don
derdagmiddag het Algemeen Steuncomité
ltJt geïnstalleerd door HJLH. Priasoe Ju
lans, oere presidente van het eomlté. Rechts
naast de Prinses do voorzitter van het oe-
mIU mmtmwmmA U. I B X.a
Sovjet-Russische eiscben
io de Fiosche Golf
In rtalaad vraagt men zich at,
of dc rinachc minister dc zesde
minister zal zijn, die een uitnood!
ging zal krijgen om naar Moskon
to komen, teneinde vermoedeU|k
wenschen of eischen van Sovjet-
Rusland aan te hooren ten opzich
te van eenige rinsehe eilanden ia
de Flnache Oolf, waarop de Sovjet-
Unie aanspraak zoo willen maken.
Op bovenstaande kssrt rtjn de
ze eilanden zwart aangegeven; de
stippellijn geeft de territoriale grens
weer van rinland.
„Vernietiging van Hitlerisme
even zinloos als vernietiging
van Engelscbe democratie"'
JAPANSCHE JOURNALIST HOORT
INTERESSANTE UITSPRAKEN.
De Dnitsche rijksminister van buitenland-
sche zaken, von Hibhentron heeft I>onder
dag den specialen correspondent van de Ja
panache bladen: „Tokio Nitsji-Nilsji" en
„Osaka-—Mainitsji", „Koesoejama", out van
gen.
Volgens het Duitsche Nieuwsbureau is een
vraaggesprek gehouden, waarbij oa. het vol
gende is gezegd:
Wat is uw oordeel, aldus vroeg de Ja
panache journalist, over «Ie ««voorden van
Moekou cu hun gevolgen voor de Europee-
se lie politiek?
Von Ribbentrop antwoordde: „Ik ben zeer
voldaan over het verloop en het resultaat der
onderhandelingen tuachen Duitsrhland en
de Sovjet-l'nie. die hebben geleid tot een ver
heldering van den toestand in het vroegere
Poolsehe gebied en daarmede in Oost-Euro
pa. Ik ben ervan overtuigd, dat het herstel
van orde en rust in dit gebied niet slechts
in het voordeel en lot een zegen voor de daar
levende verschillende volksgroepen zal zijn.
maar dat met de verwijdering van dezen
haard van onrust ook een belangrijke stap
op den weg naar herstel van den wereldvre
de gedaan ia. Verder geloof ik, dat deze re-
EERBERICHT
DE BILT SEINTi
Verwachting: Meest matige Z O.
tot Z. of Z.W, wind. betrok*
ken tot zwaar of half be
wolkt. plaatselijk eenige re
gen. weinig verandering in
temperatuur.
geiing een les is voor alle oorlogophitsers in
de wereld en door alle vredalievende volken
slechts oprecht toegelicht zal worden.
Duilschland cn Sovjet Rusland hebben ln
hun gemeenschappelijke verklaring Enge
land en Frankrijk voor de keuze tusschen
oorlog en vrede gesteld. Het staat aan de
westelijke mogendheden 'n beslissing te ne
men.
DE DUITSCH-JAPANSCHE
BETREKKINOEN.
Welken invloed zullen deze Dultsch—
Russische evereenkomsten op de Dnitach—
Japanscbe en de Japansck—Russische be
trekkingen hebben?
„Ik heb met voldoening kennis ge nomen
van het actoord van Nomoniuui. dat eenige
weken geleden tuaachen Japan cn Rusland
lot stand Is gekomen. Ik geloof, dat dit eerste
arcoord een positieve bi|«lrage voor een defi
nitieve pacificatie ook in bet Verre Oosten
beteekent. Iedere verdere stap in deze rich
ting wordt door Duilschland toegejuicht, de
Duttsch-Russiscbe overeenkomsten en de
vriendschappelijke betrekkingen tusschen
Jspan en Duitsrhland kunnen dit streven
slechts bevorderen.
HET DUITSCH RUSSISCHE
VREDESOrrENSIEr.
Men zegt excellentie, dat Duitsrhland met
de Duitsch-Russische verklaring een groot
vredesoffensief heeft geopend. Is dit werke
lijk in overeenstemming met de bedoe
lingen van de Duitsche regeertng?
Hierop antwoordde Von Ribbentrop:
„Duitsrhland heeft steeds den vrede en
nooit den oorlog gewild. De Pool sche oorlog
is ons leren alle verstandige aanbiedingen
van den Fuehrer in. opgedrongen. Lvetuoo
VON RIBBENTROP.
hebben In het Westen niet Duilschland.
maar Engeland en Frankrijk den oorlog
verklaard. Ais Duiiscj.land daarom nog
steeds tot vrede bereid is. Is dal niets
nieuws. In eik geval zullen de westelijke
mogendheden spoedig moeten heslisaen. An
ders zou tegenover de zlnlooze bedreiging
der Engelscbe ooriogsophllvers. ..vernieti
ging van hel Hitlerdoiu «Iie niets anders
beteekent den de vernietiging van hel
Duitsche volk, evengoed een Duitsche leuze,
bijvoorbeeld: „Vermenging der Engelse he
democratie' grvield kunnen worden, het
geen de vernietigiug van het Britsche impe
rium zou bcleekenen. en wat even zinloos
schijnt.
DE ROL TAN JAPAN.
Gelooft U. dat Japan bij deze v red es-
ar Us een bijdrage tot herstel van den we
reldvrede kan leveren*
„Ik geloof, dat het gewicht van Japan, al*
de domineerrnde rnog-mfheid in Ooet-Azie.
bij aile groote beslissingen der wereldpoli
ttek van buitengewne heteekenis i*. Het
is niet aan twijfel onderhevig, dal op het
oogenbltk in vele landen norlogaophiisers
zich bevinden, die ten zeerste grintere««eerd
zijn bij het uitbreken van den werkrlijkeri
oorlog in West-Eumtui Ken blik in «Ie pers.
vooral ook na de publicatie van «ie Duitsrh-
Russische vredesverklaring U voldoende om
waar te nemen, waar deze ophitser* aan
bet werk zijn. Dene internationale ophitser»
hitsen vandaag het Engelscbe en het Fran
sche volk legen Duilschland op rr. mop
gen zouden zij er niet voor terugschrikken
bijvoorbeeld het Amerikaansche en het Ja
panache vo«k legen elkander op te hitsen.
Ik ben er zeker van. dat men Mffa in Jaiwtn
hiervan bewust is. Ik geloof daarom, dat
ook uw volk belang heeft hij hel herstel van
i F.uropeearhen vrede".
