ScIhi ii e i* C#o ii iit
Finland onder Russische druk
1
B
#N DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
p een mijn geloopen
Het oude treintje
had succes
Spoorwegramp
in Berlijn
Bemanning gered,
twee gewonden
6
Reservisten
opgeroepen
DUITSCHERS GAAN
LETLAND VERLATEN
Scheepsbrand
in volle zee
Lek geslagen bij
Schiermonnikoog
Ontploffing vernielt
Fokkers jacht
Schermutseling op
de Noordzee
uüek.
wig er-.
ïziek.
La»n. Schaxtn. T«l. 444 (t lijn.nl. Kengetal 2240.
NDAG 9 OCTOBER 1(3*.
O, IAA:
Kgovo N.V. Ihtg -M^. .HelUw^t Moord orioor*er"
Kengetal 2240.
Szlg,
ezing,
JeluJo-
DOOR CCN VREESCLIJKE ONT
PLOrriNG MACHINES EN
draadlooze installatie
ONKLAAR GERAAKT. MET
VUURPIJLEN MOEST DE AAN
DACHT WORDEN GETROKKEN.
USPIJLEN DOOR BRITTEN
ANTWOORD.
lcr„
Het Nederlandsche stoomschip
inBpndfjk", dat, volgeladen met
aas en veevoeder voor onze regee-
ng, van New York op weg was
laar Rotterdam, is Zaterdagavond
nntfreeks tien uur nabij Shambles
lichtschip op een mijn geloopen en
Zondagochtend twee uur na een he
rige ontploffing gezonken. Alle een
n feertig opvarenden konden wor-
en gered en zijn in tic Engelsche
arinehaven Weymouth aan de
uidkust van Engeland, aan land
ebracht.
Twee leden van de bemanning van
e „Binnendijk", een stoker en een
8-jarige leerling, zijn in een zieken-
uis opgenomen met beenbreuken.
LANGZAAM DE DIEPTE IN.
Een correspondent van het A.N.P. heeft
•en onderhoud gehad met den heer Moree,
gesagvoorder van de „Binnendijk."
De heer Moree vertelde, dat hij zich
oj» de brug bevond, toen zich een
vreeslijke ontploffing voordeed. Dc
machines en dc draadlooze installa
tie raakten in het ongerecde cu kon
den geen dienst meer doen. Zeer
lang/uuun begon het schip te zinken.
Daar van de radiodnstallatie geen
gebruik gemaakt kon worden, moest
men vuurpijlen afschieten om de
aandacht te trekken. Boze vuurpij-
len werden beantwoord en later
kwam een der vaartuigen die in
dienst van de BrlUche contrabande
controle staan, langszij, het vaartuig
maakte vost en nam alle 41 opvaren
den aan boord.
„Wij hadden", aldus de heer Moree, „geen
passagier» aan boord Onze reis van New
York was tot d isverre door niets bijzonders
nmerkt Ook bij het naderen van de En-
gdsclie kust nAmen wij geen teekenen van
den oorlog waar."
Eén der opvarenden zeide nog: „wij la
gen in onze kooien, toen wij de ontploffing
boorden."
De schipbreukelingen zijn voorloopig op-
Cornen in het Zeemanshuis te Weymouth.
hotel van het Leger des Hcils cn twee
tBdcre hotels.
IET TWEEDE SCHIP,
DAT VERLOREN OING...
De „Binnendijk" is oen stoomschip van
de Holland Amerika Lijn, groot t»873 ton bru
to Het werd in 1921 op de N.V. Werf „De
Noord te AIblassordam gebouwd. Het is het
eede Kcderlandsche koopvaardijschip, dat
jds het begin van de vijandelijkheden is
verloren gegaan Naar men zich herinnert,
is het vs. ..Mark" van de N.V. ((ontvaart
te Rotterdam, de vorige maand in de Oost
zee op een mijn geloopen cn gezonken.
Olt nummer beval 8 pagina's
STEEDS VERDER GAANDE SOVJET-
EISCHEN JEGENS ESTLAND.
Onze voorspelling dat na „behande
ling" van de Kleine Baltische lan
den Finland onder Sovjet-Russische
druk zou worden gezet, is wel zeer
spoedig uitgekomen.
Het Finsche telegraafagenlechap
meldt, dat de Russische regeering
thans heeft gevraagd of de Finache
regeering bereid ia een speclalen ge
volmachtigde te zenden ter bospre-
king ven hangende vraagstukken. De
Finsche regeering overweegt thans
deze vraag.
De Finsche regeering heeft in een
speciaien ministerraad de aangele
genheid besproken en besloten, den
oudpremier, Jnho Kustt Paeslkivt,
die thans gezant te Stockholm is, als
ipocialao gevolmachtigde neer de
Sovjethoofdstad al te vaardigen.
De reactie in het meer Scandina
vische dan Baltisch georilnteorde
Finland la veel sterker geweest, dan
btj de andere kleine „patiënten" ven
MolotoL
De Russische bedreiging van Finland'»
volstrekte onafhankelijkheid heeft op de zeer
vrijheidslievende bevolking een diepen in
druk gemaakt. Wie zich dc interessante brie
ven van onze medewerkster, Mej. Boekei,
nog herinnert over dit land. dat met groote
energie omhoog streeft en met z'n eigen cul
tuur zeker boven die der Russen staat, kan
hegrijpen, dat dc Sovetgrecp naar deze stre
ken. die zoolang onder de knoet «Ier Tsaren
hebben gezucht, een golf van verzet door het
land doet gaan.
Dit heeft zich echter, naar den aard der
Finnen, niet geuit in heftige perspolemieken
of protesten, doch meer in een eensgezind
zich scharen om de regeering, waarvan men
verwacht, dat ze met groote astberaden
heid maar ook met verstand en voorzichtig
heid, het schip van staat door deze moeilijk
heden zal sturen.
Blijkbaar als tegenzet, en om den onder
handelaar op het Kremlin wat steun in den
rug te geven, heeft het Finsche ministerie
van oorlog, dc reservisten der troepenafdee-
lingen voor buitengewone oefeningen onder
de wapenen geroepen. Daar hierdoor gebrek
aan ruimte, wal de mogelijkheid voor in
kwartiering, in de garnizoenen is ontstaan.
Nor
twr
«n,
v*r
UITGEBROKEN IN DE LADING
TAN EEN NEDERLANDSCH
STOOMSCHIP- HET VUUR
BEDWONGEN.
De directie van de HollandWest-
Afrikalijn heeft van den gezag
voerder van de „Amstel kerk",
welk schip zich op den Atlanti-
schen Oceaan len Zuiden van Da
kar bevindt, bericht ontvangen,
dat er brand in de lading is uit
gebroken. Op een oogenbUk liet de
toestand zich ernstig aanzien maar
spoedig had men den brand In be
dwang. door een der ruimen met
water te laten volloopen en een
ander ruim onder stoom te artten.
Rr is geen gevaar meer voor schip en
bpv arende n. IV gezagvoerder acht den
praud Jtablusrht.
De „Amttelkerk", welk 44.'*7 bruto ton
Kr.-.' i*. bevond zich van een reia naar de
'Westkust an Afrika, op den terugweg
naar Nederland.
Een heelen nacht pompen
DE .INSULIVDE- SNELT TINSCHEN
SCHOENER TE HULP.
De motorreddingboot „Insulinde" van de
Noord- cn Zuidhollandsche Reddingmaat-
M'happij is Zaterdag tegen den avond van
Ooetmahorn vertrokken, ten einde aasis
tentle te verieenen aan een in het Frie-
sche zeegat ten Noordwesten van Schier
monnikoog in nood verkeerenden motor-
schoener.
Volgen5 rapport van den schipper van
de „Insulinde". die tegen middernacht op
haar station is teruggekeerd. I* het een
schoener van Finsche nationaliteit, de
„Wellamo", geladen met hout bestemd
voor Amsterdam. Aan boord bevinden zich
tien personen, waaronder één vrouw.
Het *chip dat over de gronden van het
Friesche zeegat geslagen, is lek gesto
ten en vervolgens aan den binnenkant der
gronden voor anker gegaan.
In den loop van den nrid<iag
slaagden de Ifollsndsche zeelieden
er in. de „Welamo" naar een veilige
ligplaats in de nabijheid van Oost
rnahorn te brengen. Er bestaat geen
gevaar voor schip en lading. De
Finsche kapitein, Nleml, vertelde,
dat de mannen den heelen nacht
van Zaterdag op Zondag hadden
moeten pompen om het schip bo
ven water ie hooderv
Thans wordt de komst van assuradeuren
afgewacht, waarna zal wonten beslist, wat
er venier met het schip zal gebeuren.
De „Weiamo" ia een schip van 1996 bruto
ton en b m 1927 gebouwd. Het behoort in
Helsinki thuis.
r H V S
f I N S TÜTTCP5 LENInSRA
TALLINN
BALTISCHPORT
ESTLAND
zijn deelen der troepen uit de stedelijke gar
nizoenen naar het platteland verplaatst,
waar zij tevens voor het aanleggen van ver
sterkingen kunnen worden gebnnkt.
Wij drukken hier nogmaals het kaartje
af van de Finsche golf. De a.n Finland toe-
behoorende eilanden met een dominerrend
strategische beteekmis zijn daarop zwart
aan gegeven en aangenomen mag worden
dat Molotof deze eilanden voor Rusland zal
opeischen.
Vrij algemeen neemt men aan. dat Hel
sinki deze eilandjes, die voor Finland wei
nig van heteekenis zijn. zal afstaan, doch
overigens een krachtige houding zal aan
nemen. Finland heeft lang geen slechte stra
tegische positie, en een «terk. eensgezind
en der vrijheid toegewijd leger.
Estland gahaal gaknavald.
Reeds verleden week spraken wij de ver
wachting uit. dat Moskou verder strekken
de eischen dan de oorspronkelijke aan Est
land had gesteld en wezen op de mogelijk
heid van een kabinetscrisis. Thans blijkt,
dat de Sovjets ook de Kstlandsche haven
Hapsal, tegenover het reeds afgestane el-
land Dago. tot een versterkte stelling wil
len maken en In totaal een garnizoen van
20.000 roode soldaten Tn Estland willen on
derbrengen. runde het dubbele aantal van
de vredessterkte Tan het Estlandsche leger.
Ook Letland Roaaiatkl
De eischen jegens de Letten schijnen nog
zwaarder te ztjn. Hier zou Moskou garni
zoenen willen legeren, verdeeld tusschen
Lthau. Vendau en l'itntgo. ter gezamenlijke
sterkte van SOOtiO man.
Volgens sommige militaire deskundigen
zouden zij eveneens vragen een garnizoen
te mogen installeerrn in Daugavpi'.». een
belangrijke spoorwegknooppunt in Letland
bij de Lithauarhe grens. Hoe dichter bü den
Duitschen „vriend", hoe zwaarder bewa
pend!
I>e prijs, welke Hitier voor de Russische
neutraliteit en mogelijk economlschen steun
heeft moeten betalen, treedt steeds duidelij
ker aan het daglicht.
Het gevaar voor Duitschland der opkomst
van een tweede militair sterke Kuropeesrhe
groote mogendheid, zoo uitdrukkelijk om
schreven in zijn nazi-bijbel „Mein Kampf
hoeft de Fuehrer moeten aanvaarden, door
de Kransch Britsche bedreiging.
Het geheele Noordelijk deel der Oostzee
wordt aan Rusland overgelaten, welk land
daardoor de mogelijkheid krijgt tot beheer
sc hing van deze levensader van het Derde
Rijk.
Zéé grondig trekt de Teek ree zich
Urn», dat de regneringen va» Let
land en Dnitsehland in principe tot
overeenstemming zijn gekomen ever
de afsluiting van oen verdrag be
tref te nde repatrfeertag van Letland-
scbe staatsburgers van Duttsehe af
komst en daarmede samenhangende
kwesties. De eigenlijke onderhande
lingen zeilen binnenkort beginnen."
Reuter wijst er In dit verband op, dat de
repatrieering zal geschieden volgens Hitiers
voorstellen betreffende het verplaatsen van
nationaliteiten in Oost Europa.
SOVJET
RUSLAND,jg.
Er is nog geld in Amerika!
Oom Sam*s node koos rijk
gevuld.
Het bureau van onderzoek van de
nationale industrie conferentie
raamt de nationale rijkdom van de
Verecnlgde Staten in 1987 op 322
milliard dollar.
VEEBOOT NOG NIET VLOT.
Possaglrrsboot aan dt pier ran
Amrland aangekomen.
De sinds Woensdag op de Wadden geetran
de pnaeagierahoot is gistermorgen vlot ge
komen en aan de pier te Ameland gearrv
veerd Men hoopt dat thans weer een gere
gelde veerdienst voor passagier» zal zijn ge
opend.
De gestrande vee boot is echter nog niet
vlot. Het vee wordt nog steeds vanaf den
wal van voer en water voorzien.
Jiufm têOOOO passagiers. Van
daan begint de afbraak der
Sffooruegtentoonstelling.
Gisteravond is de groote Spoorwrgjubiie-
urutentoonstelling op hel terrein van het
voormalige Palet» van Volksvlijt aan het
Frederik»plein te Amsterdam gesloten. I)e
laatste bezoeker, die de loketien paleerde,
had het nummer 2SK.72I. Een bezoek, dat
formidabel genoemd kan worden. vooral
wanneer men het ziet in het licht der tijd#
omstandig lieden. Afgezien van tentoonstel
lingen, die maanden duurden. wn* deze ex
positie de drukst bezochte, welke sinds vele
jaren in ons land werd gehouden. Over een
periode van dertig dagen werd een dagge
middelde van bijna WJ00 betalende bezoeker»
gehaald. Op den druksten dag passeerden
IKtVI menschen de controle.
Het treintje van 1W9 vervoerde bijna
160.0(10 pa saffier* en legde een afstand af.
gelijk aan die tuaschen Amsterdam en Con
stantinoped: 3000 km.
Een spoorwegmuseum.
Vandaag zal met de afbraak worden be
gonnen. Het tentoonstellingsmateriaal zal
met veel zorg worden ingepakt en naar
Zwolle worden overgebracht, waar het voor-
loopig in een leegstaande werkplaats van
de spoorwegen wordt opgeborgen. Xe zijner
lijd zal het een plaats krijgen in het spoor
wegmuseum. waarvoor liet maliehaanetation
te Utrecht zal worden ingericht, maar voor
welk doel het eerst een grondige verbou
wing zal moeten ondergaan.
VERSTOORDE WITTERROODS
WEKEN.
Aan boord van het particuliere jacht van
den bekenden vliegtuigbouwer Fokker 1»
een ontploffing geschied, terwijl het vaar
tuig langzaam voer. een tiental kilometer»
stroomopwaarts van New York
In allerijl snelden de drijvende spuiten
van de brandweer te hulp en men slaagde
er in hel vuur te blusschen. doch even later
is het jacht gezonken. Ken der BMUWdM
aordt vermist, acht anderen zijn in een
ziekenhuis opgenomen.
Het lacht had een groote waarde. Het Is
gebouwd in aerodynamisrhen vorm in werd
beecbouwd als een nieuwe vinding op
scheepvaartgebied, welke door Fokker zelf
is gedaan. De eigenaar had het* lacht uit
geleend aan een Jonggehuwd eehtpaar.
De heer Fokker was zelf niet aan boord.
De onfortuinlijke jonggehuwden zijn gered
De oorzaak van de ontploffing, welke het
«chip deed uitbranden en tinken Is vermoe
del ijk gelegen in kortsluiting.
VAN LEMMER NAAR URX GEWANDELD!
Zaterdagmiddag te half één zijn te
Urk de eerste wandelaars uit Lem
mer over den in den loop van deze
week gereedgekomen dijk gearri
veerd.
De heeren P. de Rook. A. Kleine
ma en P. de Bijl vertrokken de»
morgens te kwart over zeven van
lemmer en kwamen te half een op
l'rk aan. Zij meldden zich direct
bij den burgemeester, die hun een
oorkonde heeft uitgereikt.
EEN 8TALINPLEIN TE BERLIJN.
Grappenmaker» al...T
Havas meldt, dat onbekenden vannacht
in Berlijn het naambordje op de „Mussoh
ni plats" hebben beklad en het opschrift
hebben vervangen door „Stalin platz."
EERBERICHT
DE BILT SEINTi
Verwachting: Gedeeltelijk ba-
wol kt. droog, zelfde tempe
ratuur ala gisteren, matige
tot zwakke Oostelijke wind.
Aanslag op Duitsch
propagandaminislerie
Het rrsnsche persbureau Havas var-
neemt nlt gewoonlijk goed ingelichte
bron, dat een aanslag gepleegd zoo
zijn op het gebouw van het propa-
gandaminUterie te Berttjn.
Weer op dit oogenbUk oen bevesti
ging of tegenbericht van Dnltache
zijde nog niet la ontvangen, laten wij
de verantwoordelijkheid voor de
Juistheid natuurlijk geheel voor re
kening van Havas.
Twee treinen op eikaar gereden.
20 doodeu.
Gisteravond ia op het Berlijnaehe
station Gesundbrunnen een naar
Saaanitz rijdende D trein op een
naar SI. Argard rijdende passagiers-
trein Ingereden. Het laatste rijtuig
van den personentrein werd gedeelte
lijk In elkaar gedrukt en vloog In
brand. Het voorlaatste rijtuig werd
lichter beschadigd.
Hat aaatal dood en en gewonden la
nog nlot nauwkeurig bekend. Ge
vreesd moot worde» dat ruim 29 do©
den ztjn gevallen.
Het niet beschadigde deel van den
personentrein heeft zijn reia voortge
zet Er wordt een ondersoek Inge
steld naar de schuldkwestie.
rriesen hoorden het kfl
bolder. Een Dniteehe vlieg boot
neergoechoten?
De Engelsche admiraliteit deelt mede, dat
vijandelijke vliegtuigen gistermiddag op de
Noordzee twee mijnenvegers hebben aange
vallen. Geen van beide partijen leed verlie
zen.
Hoewel de juiste plaats niet wordt opge
geven is het met onwaarschijnlijk, dat dit
zeegevecht ia gebeurd nabij de Oost Friesche
eilanden. Te Oostmahorn op Terschelling is
namelijk zwaar kanongebulder, komende uit
die richting, gehoord
Verder deelt het F.ngelsche ministerie
ven luchtvaart mede dat verkenningsvlieg
tuigen der Britsche luchtstrijdkrachten, die
patrouiiledienst deden hoven de Noordzee,
twee Duitsrhe vliegbooten hebben ontmoet
F.r ontspon zich een lurhtatrijd. waarbij een
der Duitache vliegbooten werd neergescho
ten.
Na den Strijd zag de piloot van een der
Britsche toestellen, dat da Duitache beman
ning zich aan het wrak van hun vlieghoot
va*tklampend. Een in de nabijheid varend
schip werd ter assistentie derwaarts gezon-
den en de Rritsche toestellen hervatten
hun patroulilr.
Twee Britsche toestellen werden ttjdem
het luchtgovtcht door kogels getroffen, zon
der dat de inzittenden letsel bekwamen.
Van Duttsehe zijde ontbreekt over deze
aangelegenheden tot heden elk bericht.
STEWARDESSEN ONTSLAGEN.
Naar de Tel. verneemt, staat hat thans
vaat. dat allo stewardessen, die in dienst ztjn
bij de KLM. ontslagen zullen worden Haar
is aangezegd, dat zij in den loop van deze
maand den offkieolen onslagbrief per I De-
cember zullen ontvangen.