ET COMMUNISME
marcheert!
1
Bereidt U
ten vrede
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Treffen
op de Noordzee
SIEGFR1EDLINIE
De ramp van
de „Indra
'inland ten
eer gereed
j Vier Finsche steden
worden ontruimd
JflLNA aan Litanen
lo" pigff» oord heden en morgen deze
►den vrijwillig zooveel mogelijk te
Geftefn^tniimen. De regeering wil dwang
rmijden. Ook Tammerfors en Abo
eft fn Uien worden ontruimd.
Esflandscbe regeering
afgetreden
Schuren. Tel. U4 12 lijnen). Kenrelel 2240
DENSDAG 11 OCTOBER l*3t. S3e Jaargang. No. 11M«.
r KV. Ueg .MC JteSenSi KaoiO* ■■nier*
t' jlj-wt:
odd.*nw#
lantal
geit
I aan
rcijfer
at,
waai
aardaj De Finsche minister van binnen-
idsche zaken, Kekkonen, heeft
iterenavond de bevolking van Hel-
Iki en Wiborpr in een radiorede
minister verklaarde, dat de po
en grfc |ekc toestand niet verontrustender
üe
der
'.stellen
slechter is geworden, doch dat het
ter is thans de maatregelen kalm
t te voeren, dan later overhaast
Voor het evacueeren van de bevol-
ng der twee steden zullen met in-
ng van heden speciale treinen bc-
&h ik baar zijn. Dengenen die niet
uiten de stad bij familie onderdak
krachtzinnen vinden, zal de regeering een
h<»tni4oonpl&ats aanwijzen.
,nnii/kl|Eigenaars van auto's, die wegens
brek aan benzine geen gebruik
in hun wagen mochten maken,
reit toegestaan, de auto's geduren
de twee volgende dagen voor de
acuatie te gebruiken.
Gisterenavond is te Helsinki de
rste oefening van de luchtbescher-
gehouden.
loelingd
Een vaste burcht.
lVaar Havas uit Bern
meldt de correspondent te Helsinki
van de „Basler Naehriehten" aan
t*n blad. dat bet vertrek van de
rtnache delegatie naar Moskou aan
leiding ia gaworden tot een Indruk
wekkende manifestatie van vader-
landallelde van da rijde der bevel
bet
Behalve de leden der
woonden dnUenden pen
vertrek der delegatie bi|
gezamenlijk ket oede Lol her llod
aan: .Een vaste burcht la onze
OnéT
Zwaden cn Denemarken volgen met he
lheid de loop tier onderhandelingen
hen Moskou en Holainkl.
Het Deensche blad „National Tldcnde"
Jft, dat do onderhandelingen te Moekou
allo.'n -- 1
|en dof
'i en
Denej,
maki'
gnxi
fven -
f n Se
""irm-kn,,..,.,!»
«'•"•J.l- aan.UrM
1? ,«na''""r "n verder
'eeton voort *oh
kunnen dooi
*i movgv,
•hierin zijn \oor Finland,
icele N<*>rden. De ernst ia
ndat deze onderhandelin-
vnn een veel gnioter pn»
»te gevaar voor bel Noor
I Europa Inhoudt
Igt de ontwikkeling der
trek kin gen inet de groot
men van ineening is, dat
pdl lORI I> in SiluB in «|e
invloed mogelijk naar het
ijdt en zelfs Denemarken
ringen.
HET HOOFDSTATION IS DE FINSCHP.
HOOFDSTAD. WELKS FRAAIE ARCHITEC
TUL'R ZEER DE .AANDACHT TRF.KT.
Volgens berichten nit Kopenha
gen zijn dertig Finsche divisies naar
de grena gezonden. Daar ia ook kat
luchtafweergeschut in atelling ge
bracht en worden oefeningen gehou
den.
Wilna aan Llttangn.
De onderhandelingen, welke sinds
3 October jl. te Moskou zijn gevoerd
tusschen Volkscommissaris Molotof
en den Littauscben Minister t-rbsljs
hebben geleid tot onderteekening
van een pact betreffende den over
dracht aan de Littauschc republiek
van de stad Wilna en het Wilnasche
gebied en een pact tot wederzijd-
schen bijstand tusschen Liltauen en
de Sowjet-Unie.
Dit grootmoedig afstaan van dc oude, hei
ligo Littausche hoofdstad aan de kleine re
publiek zou hoop kunnen doen koestaren
over het vrijwillig aanvaarden door Moskou
van een natuurlijke begrenzing van het
Sovjet-systeem, vare het niet, dat Molotof
ten aati/.icn van de culturecle ontwikkeling
van het Wilnagebied bepaalde cischcn heeft
gesteld, welke dc souvercinitelt van Kaunas
tot een bespotting maken.
Immers Moskou heeft geeischt, dat in het
thans afgestane gebied een sterk rood garni-
zocii /al tnogrn worden gelegd, dat de com
munisiisclie partij ongotoord haar activi-
teit zal rnogen blijven ontplooien cn daaren
boven dat Rusland aan de Meniel een soort
Segfricd linie zal mogen aanleggen.
In de afstand van Wilna kan men dan
ook met den besten wil niet» anders zien
dan een DanhCrgeschenk, dat er tenslotte toe
zal leiden om Liltauen te maken tol een
springplank van het communisme nonr
Midden Europa.
Het thans aan Littauen afgestane Wilna
geheid telt ongeveer óOO.OOO k flOOOOO in
woners. de stad Wilna Inbegrepen. De
nieuwe Russisch Lltausche grens rnu dan
loopen van een punt, dat ongeveer km.
ten Zuiden van Druskininkl (Zuid LRauen)
gelegen is in de richting van de plaatsen
Woronow en Oszxniana (ten Oosten van
Wilna), vandaar naar Tweretsf en dan
naar het Noordoosten tot de grens van
Letland.
Het gebied is in de weinige weken, dat
het door de Rusaiche troepen is bezet, ge
heel gesovjetiseerd. Landeigenaar* zijn ver
jnagd. de particuliere eigendom U verdwe
nen en rn'ien van soldaten en arbeider»
rege^ren. Litanen krijgt een lastig cade
niltje!
Uit Tallinn komt bet verontrusten
de bericht, dat da Estlandacbe ra-
goering is afgetreden.
Het verast ln bet land is groeiend.
Of hieraan hel stopzetten van de intocht
der Ruudche legers is te wijten, dan wel
•lat dit aan den toestand der verbindings
wegen en bruggen ligt, zooals van offi
cieels rijde wordt beweerd, is moeilijk te
/eggen.
Zeker is slechts, dat een Russische dele
itür met weer nieuw* cj*<-hen te Tallinn
ia gennriveerl en E>tland geheel in de
marhi van Moskou ia.
Het communisme rukt op!
Duitsche aanval op
Bntsche oorlogsschepen
DUITSCHE MACHINES IN DENEMARKEN
GEDAALD.
Het opperbevel vak het Duitsche
leger, deelt mede. dat op 0 October
Duitsche vliegtuigen bij verrassing
een aanval hebben gedaan op Brit-
sche oorlogsschepen aan de West
kust van Noorwegen. De aanvallers
plaatsten zes zware treffer* op
Britsche kruisers, de ontploffingen
aan boord en de rookontwikkeling
waren een bewijs voor het Duitsche
succes.
Twee Duilsche vliegtuigen moes
ten een noodlanding maken op
Deenseh gebied, de bemanning b on
gedeerd.
De Engrltchc Uzinq.
Een vijandelijk eskader, aldus de Britsche
admiraliteit, dat door onze pntrouiiledien-
sten 7x>ndagmlddng was ontdekt en dat ge
schaduwd werd, terwijl het er zich van be
wust was. dat zijn aanwezigheid bekend
was, schijnt des nachts te zijn terugge
keerd. Het Is ontkomen aan onze sirijdkrach
ten. die het niet ln zicht kregen.
Maandagmorgen kreeg een Britsche tor
pedobootjager een vijandelijk vliegtuig in
zicht, en maakt zich gereed het te bestrij
den. Het toestel deed een bomaanval van
••en hoogte van 5000 \<>st, waarbij een bom
ontplofte op bijna VOO meter afstam! van
stuurboord. Ken tweede, grooter vliegtuig
werd waarschijnlijk door ons geschut ge
troffen. toen het een *-ortgrlijken aanval
ondernam. Drie vrij groote bommen werden
neergeworpen, doch kwarnet» ook diunaal
ver van het schip, ongtvesr een halven uiijl
afstand, neer. Het eerste toestel trachtte
toen een duikUuuaanv te ondernemen,
doch het werd door vuur verdreven.
Het vliegtuig kan getrsffen zijn. Twee neer
geworpen bommen kwamen op 200 meter
afstand neer.
Den zelfden middag werd een Britech
kmiseskader aangevallen door bommenwer
per*. met wie het den Strijd aanbond gedu
rende ruim een uur.
Bij freon van deze gevechten werd een
Britsch schip geraakt of beschadigd. Er
vielen geen dooden of gewonden. Het aantal
der vijandelijke verheien i» onbekend, doch
berichten van neut rak zijde geven te ken
nen, dat verscheidene ninchines niet naar
Ihiitschland teruggekeerd zijn.
in kaart gebracht
door de Engelschen
Verklaring van «en Britse ken
minister van luchtvaart.
IN NAUWE 8 AMEN WERK IN 0
MET DC TRANSCHC INDU
STRIE ZAL VLIEGTUIG PRO
DUCTIE VERDUBBELD WOR
DEN.
In hel Britsche Lagerhuis heeft
minister Klngsley Wood de minister
van Luchtvaart, een verklaring ge
geven over de activiteit van de
Britsche luchtmacht. HU kondigds
aan, dat de vliegtuigproductie bin
nenkort verdubbeld zou worden.
Zeer tevreden is de regeering over
de prestaties der piloten, die de gr
heele Siegfriediinic hebben verkend
en in kaart gebracht
De minister voegde hieraan toe. dat In de
eerste vier weken van den oorlog de lucht-
macht 72 keer onderzeeërs heeft waargeno
men en 34 keer tot den aanval Is overgegaan.
Keiiigo hiervan hebben zonder twijfel suc
ces gehad. Enkele foto's zijn genomen van
een hoogte van slechia ongeveer 100 meier.
De st rooi bil jet tenoorlog.
Het uitgooien van strooibiljetten
achtte de minister van groot belang
voor het geven van inlichtingen aan
liet Duitsche volk. Op Duitsche ge
vangenen ujn deze strooibiljetten ge
vonden, niettegenstaande de rware
straffen waarmede personen, die deze
biljetten oprapen, worden bedreigd.
Ten aanzien van de Duitsche verkla
ring dat de burgers van Berlijn
rustig hebben geslapen tijdens de
Britsch# vluchten boven Berlijn, zei-
dc de minister: „hij hun terugkeer
spraken de Britsche vlieger* over
zoeklichten, welke op hen gericht wa-
irn cn over vuur, dat op hen geopend
was. zoodat we alleen kunnen con-
•tateeren. dat de bewoners van Ber
lijn wel heel vast moeten slapen.'*
Da vliegtuigproduetla.
In een onderhoud met den Franerhen mi
nister van luchtvaart is besloten tot een
meer intensieve samenwerking tusschen de
Fransche en Britsche industrie.
Ten aanzien van de hulp van de Domini
ons zeide de minister, dat ongetwijfeld de
hulp, welke de Dominion* thans zullen ver
kenen, grooter zal zijn dan in den wereld
oorlog. De vliegtuigproductie in de Domini
ons zal uitgebreid worden en de mogelijk
heid om nier, buiten gevaar*voor aanvallen
van «ten vijand vliegtuigen te produceeren
en vliegers op te leiden, zal ten volle worden
benut.
Olt nummer bevat 8 pagina's
DE „INDRA" OP SLEEPTOUW.
SCHIP VERMOEDELIJK VOOR
DE REEDERIJ VERLOREN.
N'a-ier wordt vernomen omtrent het lot van
de Finsche houtboot „Indra", welke nabij
Terschelling op een niiin is geloopen, dat het
den sleepbooten „Utrecht" van de firma W ijs
muller en „Stortemelk" van de firma Doek
*en, gelukt is het schip vast te maken. Zoo
iiIs reeds gemeld is, heeft het schip wel ern
stige >cluide opgeloopen. maar I» het niet ge
zonken. De beide sleepbooten z»jn thans b«
rig. l»et schip naar IJmuiden te sieepen. Op
het oogenb^jk bevinden Zij zich nabij bet ei
land Vlieland. Wanneer de weersomslandig
lieden geen hinderpaal in den weg leggen
zal de „Indra" vermoedelijk heden in de ha
ven van IJmuiden worden binnengebracht.
Daar hel schip geheel door de beenanniiu
Is verlaten. U het momenteel, volgens hei
zeerecht, prij* voor de *leepen>. wanneer
lml dezen althans gelukt, hol schip be-
EERBERICHT
DE BILT SEINT!
Verwachting: Betrokken tot
xw-aaruewnikt, plaatselijk
•enige lichte regen, hier en
daar mist. vooral in het
Zuiden, weinig verandering
in temperatuur, zwakke tot
matige Ooalelijke tot Zuide
lijke wind.
Te laagl
De minister had op dit punt van
zijn rede dne kwartier gesproken en
enkele leden van «Ie <>j»po*itic begon
nen te protesteeren tegen da lengte
van de rede.
Het hui* toonde zirh over het alge
meen echter Ingenomen met hetgeen
door de luchtmacht Is volbracht.
In een schriftelijk antwoord op een vraag
van een der leden vnn het lagerhui* heeft
Churchilt verklaard, «lat het convoyeerso van
neutrale schepen die levensmiddelen naar
Engeland brengen, door BHtache sirijdkrach
ten wordt overwogen, doch dal hij op hel
oogenblik nog geen verklaring kon afleggen.
Da bemanning ia door bal Zweed scha vraebt-
•chip „Lrtksborg" aan koord giaimia
met dit schip la da Coonhavea ta Amster
dam gearriveerd.
Hierboven fM men 11aka kapiteia F. A.
rrederlkaon via da ^rthahorg" aa roehta
kapitein r. W. Undhora vaa da „Indra*.
houden in «cn haven la brengen. Het voor
nemen bestaat, indien daarvoor door d«
havenautoriteiten toestemming wordt ver
leend. hal schip naar Amsterdam te slee
pen. Wat er daar verder n»et het achip ral
gebeuren, staat nog mot vaat. doch dit tal
vermoedelijk door arbitrage worden bealisl.
Het groote gevaar door d« ronddrijvende
mijnen in de omgeving van da plaats,
waar de ramp gebeurde, is vermoedelijk
oorzaak, dat de )>emanning van de „Indra
getracht heeft zich zoo spoedig mogelijk in
veiligheid te stellen cn niet heeft gewacht
tot hel schip geheel gezonken was of. zoo-
als Is gebeurd, vast kwam te staan, dat de
waterdichte schotten het schip drijvende
zouden houden. Immers wanneer er een of
meer leden van de bemanning aan boord «a
ren gebleven, dan zou volgen* het zeerecht
het schip voor de reederij niet verloren zijn
DE HEILIGE PLICHT DER NEU
TRALE LANDEN. RADIORE
DE TAN OUD-MINISTER ROM-
In uet kader van de r.-kafholieke actie
„Naar de nieuwe gemeenschap" heeft oud
minister prof. mr. C R M. Romme gister
avond een radiorede gehouden onder het
motto: „Bereidt U ten vrede!".
Prof. Romme betoogde, dat het de
heilige plicht Is der neutrale lan
den. zich op den vrede voor te be
reiden. welke na dezen oorlog vol
gen moet.
Bereidt u ten vrede! Dat Is. aldus spr.,
voor een samenleving een kwestie van
vorm en een kwestie van gee*t en belde
in onderlinge afhankelijkheid, in een on
derlinge evenredigheid, in een afg< «teend
zijn op elkaar Plaats ren krotbewoner in
een patriciërshuis en de geestcuidel waar
aan de hui/iugc hanr voornaamheid dankt
zal het snel ontgelden. Plaat* den man van
innerlijke beschaving in een kr»-t. en wat
hij zich aan cultuur gewonnen heelt, ral
efken dag gevaar loopen. af te sltji< n en
verloren te gaan Bevolk een geme*h»chapv
gebouw. gericht op onderlinge soliaan^eit
en wederzijdse hen steun, met men- hen,
voor wie de samenleving alleen iet» om
voor zich er van te halen en te trekken
wat ze kunnen, en ge zult ze al> mier-m
door en onder de reten en de sjdeten zien
kruipen en knagen en het geheele gebouw
ondergraven.
Jaag een christen, die ln atl« tijd- n hier
aan alleen te onderkennen is. rfnt hi| het
liefdegebod onderhoudt, in den leeuwen-
kuil eener samenleving, welke de j»rht
naar het eigen hrtnng tot hoeksteen heelt
en hij moet een heilige zijn om gift» onder
scheidend kenmerk onbesmet en onver-
nünkt daaruit te redden.
De ■ensebel||ka waardigheid.
De vredeavoorbereiding moet gedragen
worden door deze oene centrale gedachte de
samenleving aan te pa*»* n aan «Ie irn
der menschelijke waardigheid, haar tr fun
deer en en in te richten op de redelijke .-n ze
(lelijke menschelijke natuur.
In de practijk beteekent dit, aldus
de oud-mi nisier. het vormen van na
dere maatschappelijke gemeenschep
pen. de belemmeringen tegen de ont
plooiing ven het gezinsleven af te
breken, de werkloosheid te bestrij
den. vooral de sociale opleiding ven
de Jongere werk looien ter hand te
nemen.
Aan het slot van zijn rede wee# prof. Rom
me op de noodzakelijkheid van de staatsge-
roeenschap. waarin de sociale natuur van
•len men»ch haar voldoening en haar vol
tooiing vindt. Wy moeten echter niet vlecht*
de losten, maar ook de lasten van den Staat
willen dragen, ons wezenlijk dee| er \nn
Met den wensch. dal Nederland gespaard
moge worden voor den krijg en den srede
moge ontvangen van een gemeens* lap. die
op <iod* liefdewet gebaseerd U, besk->' spr.
xija rode.
Un.
