Wat de oorlog ons kost
Duitsche aanval
op het Westfront
Nieuwe
vredespogingen?
Leverantie van oorlogs
materiaal
Weer 100 raillioen
voor Defensie
aangevraagd
De Italiaansche
doelstellingen in
den Balkan
De eerste 30 dagen
hebben 37 millioen
gekost
Het Rijk borg voor
de K L.M.
Duizeodeo liters
petroleum gehamsterd
Wat de fiscus
ving
De halve visscbersvloot
mag uitvaren
Cadeau van
een ministei
MOBILISATIE-KOSTEN NIET TE
OVERZIEN.
DE EERSTVOLGENDE MAAND VEROT
137 MILLIOEN.
Da minister» van Financiën en Da»
fensle hebben voor de landsverdedi*
Ring een buitengewoon crediet aan*
gevraagd van f 100 millioen.
Zooals men zich herinneren tal, werd in
September 1938 ook een crediet van f 100
millioen toegestaan. Daarvan werd terstond
fS millioen gebruikt, terwijl het restant ad
f97 millioen werd toegevoegd aan de De-
fensiebegrooting voor 1930.
Da uitgaven, gedaan en nog te doen door
de verschillende onderdeelen, belast met de
kust- en grensbeveiliging, tullen einde Sep
tember 1939 een bedrag van rond f?l mil
lioen beloopen.
De bouw van kazematten en verder» veld
versterkingen, noodzakelijke verbeteringen
van de kustverdediging, aanschaffing van
intendancegnederrn. van grondmijm n n
dieptebommen, ent., vorderden op 24 Au
gustus 1939 (Uidslip van uitzending van het
telegram „vóór mobilisatie") rond f24 mil
lioen.
Op het tijdstip van de afkondiging der
t.g. Vóór mobilisatie was derhalve \an het
buitengewone krediet ad f 100 millioen nog
ongeveer f52 millioen beschikbaar.
Wat ar overblijft is niet genoeg!
De geldelijke gevolgen van het afkondigen
van de vóór-mobilisatie en VAn de algemec
nen mobilisatie zijn nog niet in hun vollen
omvang ta overzien.
Wal kan worden gozegd. dat ten be
hoeve van het op voet van oorlog
brengen en van de legering en de
verpleging van de verschillende on
derdeelen van de gemobiliseerde
weermacht voor de eerste 80 dagen
gerekend wordt op een totaal bedrag
aan uitgaven van ongeveer f 37 rail
lioen. Dit bedrag moet worden ver
meerderd met de benoodlgde Indra
gen voor de vorming van noodzake
lijk# voorraden en de kosten, welke
overigens uit den gemoblllseerden
toestand voortvloeien. welke
bedragen en kosten thans nog niet
onder cijfert zijn te brengen. Het
lijdt echter geen twijfel, dat de hier-
bovengenoeinde f52 millioen binnen
korten tijd zullen zijn verbruikt
Derhalve zijn de minister» van Defensie en
van Financiën van oordeel, dat thans het
tijdstip is aangebroken voor de indiening
van een wetsontwerp tot verhooging van het
buitengewoon crediet met een bedrag van
wederom f 100 millioen.
Een garantie run f 3 millioen.
Ingediend is een wetsontwerp houdende
wijziging van de begnxiting van inkomsten
en uitgaven van tiet Verkeersfonds voor liet
dienstjaar 1939 (garantie van bet njk ten
behoeve van de KJLM. ter zake van een
door die maatschappij aan te gaan rekening
courant-c redict)
De minister van Waterstaat achnjft in
de memorie van toelichting:
Ter overbrugging van tudeliike kapitaal-
behoeften in verband met de noodzakelijke
vernieuwing en uitbreiding van haar vloot,
is noodig. dat de Koninklijke Luchtvaart
Maatschappij voor Nederland en Koloniën
N.V., boven en behalve het door bet Itijk in
1938 verstrekte rentedragend voorschot van
f tSMMM) -. in 1940 de beschikking krggt
over een bedrag van f 3.000.000.
Verwacht wordt, dal de K LM uit afschnj-
ving op bet aan te achaffen materiaal in
da tanen 1941 tot en met 1943 voldoende li
quide middelen beachikhaar zal krijgen oiu
de bij wijze van voorschot op Ie nemen
f 3 000.00»».— geleidelijk ta kunuen aftoe
aen.
In overleg mot zijn ambtgenoot van rl-
nanoen acht de minister liet gewenscht de
KLM. in slaat te stellen dat bedrag bij
een particuliere bankinstelling op te nemen.
Teneinde het bedrag te kunnen verknjgeo
en daarbij gunstige voorwaarden te kunnen
bedingen, is het noodig dat van staatswege
een garantie wordt gesteld voor de aflos
aing en I«-taling \au rente. Daartoe wordt
voorgesteld een nieuw artikel in de begroo-
tuig van inkomsten en uitgaven van het
Verkeer»fonds voor het dienstjaar 1939 in
te voegen.
ORON1NOER8 IN OVERTREDING.
De erfsisopsporingsdienst te Gro
ningen heeft gisteren in samenwer
king mat da gemeentepolitie bij «eni
ge inwoners ter plaatse aen hoeveel
heid van 1400 litar gehamsterde pe
troleum in beslag genomen. D oor
den burgemeester van Ulmm ia bij
een ingezetene 5500 litar petroleum
in beslag genomen.
OPRENGST RIJKSMIDDELEN
SEPT. 193t.
Blijkens het overzicht van don stand der
Rijksmiddolvn oj> ultimo September van het
dienstjaar 1939 hoeft dc grondbelasting op
gebracht f 10.684.087.— (vorig jaar f 10.5
millioen), de inkomstenbelasting fS2.G97.315
(vorig jaar f 69.9 millioende vermogena-
belnsting f 17.029.830.-— (vorig jaar f 16.7
millioen i. de vacde ligiugsbclasUng 1
f 10.141.272.(vorig laar f 10.5 millioen) en
de Masting van de doodc hand f 1.825.690.-
(vorig jaar f 1.7 millioen In totaal aan di-
reota belastingen I 122.376.195.— (vorig jaar
f 109.5 millioen).
De overige middelen hebben in September
j.1. in totaal f 37.816.198.— opgebracht tegen
over f 38.184.411.— In September 1938. ter
wijl 1/12 van dc raming f 36.810.416.— be
loopt.
Over de eerste negen maanden van 1930
was do opbrengst van dc ..overige midde
len' in totaal f 349.2 millioen tegenover
f 330.5 millioen over de eerste negen maan
den van 1938. terwijl 9 12 van de raming
f 331.2 wiliioen bedraagt.
Gemacntafondsbalasting.
De inkomsten ton bate van het Gemeente
fonds wanen tot en niet SepL j.1. voor den
dienst 1938—'30: gemeen tefondsbelasting
ruim f 67.6 millioen. opcenten vermogen»
belasting ten getale van 50 ruim f 6 milli
oen (vorig jaar resp. bijna f 60.3 millioen
en ruim f 0 millioen) en voor «k-n dienst
1039—40 resp. f 52.7 en 1 4 1 millioen (vo
rig jaar resp. f 46.5 en f 4 millioen).
Ten bate van het Werkloosheidssubsidie-
fond», dienst 1938. komt tot en m. Sept. 39
f 53.1 millioen, en dienst 1939 f 48.4 mlll.
Verkeersbelasting.
De motorrijtuigenbelasting (ten bate van
het Verkeer-fonds) leverde over September
j.1. f 1053 399—. de rijwielbelasting
f (150.877.op. Over da eerste negen giaan
den waren deze opbrengsten respectievelijk
f 19.481 914— en f 8.330.797.—.
Als voorspel van bat aangekon
digde offensief beschouwen.
NA KORTEN TIJD VAN HET
TRANSCHE OEBIED VERJAAQD.
Het Fransehe legerbericht van gisteravond
luidt éls volgt:
Vanochtend hebben da Duitschers
een aanval ondernomen, gesteund
door artillerie onmiddellijk ten
oosten van de Moezel, bat Iront van
den aanval was zes kilometer breed.
De aanvallers bezetten de Schnes-
berg, waar wij lichte bewakingsdeta-
chementsn hadden liggen, be
schermd door mijnenvelden. Door
ons vunr moest de vijand den aan
val slaken en zelis moest hij zich
ten noorden van Apaeh, waar bij een
oogenbiik was binnengedrongen, ta
rn g trekken.
DE INZET VOOR DEN OROO-
TEN STRIJD.
Gelijk alles dit eergisteren liet verwach
ten, hebben do Duitschers gisteren den eer
sten groeten aanval van den oorlog ontke
tend. Het Mreft niet meer kleine overval
len door zwakke troepenafdeelingen, maar
een operatie van vrij grooten omvang, met
machtige middelen van infanterie en artil
lerie op een front van ongeveer zes kilome
ter. Het gebied vormt den sector ten oosten
van do Moezel, onmiddellijk aan de oostzij
de van dozen stroom, die van den aanvang
der vijandelijkheden af liet zenuwknoop-
punt vormt, waar de tegenstander» herhaal
delijk op elkander zijn gestootcn tijdens de
kleine plaatselijke overvallen.
Aldus vangt het Franscha persbureau aan
bet legercommuniqué te couimcntariceren,
en vervolgt dan:
Dt Duitsche aanval in dm «treek heef!
de Franscha bevelvoering niet verrast. De
laatste dagen hadden de Duitsche troepen
hier een koortsachtige bedrijvigheid aan den
dag gelegd.
Kr moet op gewezen worden, dat het front
beeld in bet geheel niet gelijkt op dat, het
welk de soldaten in den loopgravenoorlog
van 1915—1917 leerden kennen. De stollin
gen zijn aan weerszijden niet gevormd door
aaneengesloten loopgraven linies, maar vor
men een opstelling In de diepte van posten,
die vaak los van elkaar staan en die elkan
der flankccren inet buitengewoon vvelonder
houden vuur uit automatische wapenen.
Een golvend plataan.
Het terrein over een breedte van zes kilo
meter vanaf de Moezel, dat wordt junjtagi
ven als het tooncel van den Dullachcn
aanval, wordt gevormd door een golvend
plateau met dc hoogte van den Schnesberg
als hoogste punt. dat op eonige honderden
meters ten zuiden van de Fransche grens
doorsneden wordt door een diep ravijn. Het
dorp Apach. waarin de Duitschers volgens
het Fransche communiqué een oogenbiik
bij hun aanval zijn doorgedrongen, ligt aan
het einde van het ravijn, aan de samen
vloeiing van de kleine beek, die door het
ravijn stroomt, mot de Moezel.
Het Fransche gebied, dat oen oogenbiik
bedreigd werd. biijfl onaangetast.
Kr zijn nog geen bijzonder lieden bekend
over den aard van deze offensieve Duitsche
operatie. Zooah de gebruikte t roe ix-Merk te
en de soort troepen, die in den strijd werd
geworpen. Het n meer dan waarschijnlijk,
dat zware aanvalswasrns er aan hebben
deelgenomen. Aan den anderen kant is het
onmogelijk aan te geven, of het hier gaat
om een onderneming met belangrijke mjd
delen, maar van plantselijken aard. dan wel
om het voorspel van een reeks felle aan
vallen, die dan over het gehecle front
zouden worden ontketend.
De Noortehe Staten zouden Mus-
soltni tn Roosevelt vragen.
GERUCHTEN OVER GEWIJZIGD
VREDESPLAN VAN HITLER.
In wsllngolichts kringen in da Fin-
scha hoofdstad Helsinki zijn barich-
ten in omloop, walka da mogelijk
heid opperen aan Roosevelt en Mus-
solini te vragen de rol op zich te ne
men van bemiddelaars voor een al-
gemeenen vrede.
Morgen zal deze aangelegenheid
ter sprake komen op de conferentie
der Noorsche landen ta Stockholm.
Een gewijzigd vredesplan?
De diplomatieke medewerker van
de „Sunday Dispatch" schrijft dat
Uitlcr een nieuw „gewijzigd" vredes
plan zou willen aanbieden, hetwelk
door bemiddeling van neutrale di
plomaten aan dc geallieerden zou
worden overhandigd. De overhandi
ging zou samenvallen met het inzet
ten van oen Duitsch offensief op het
Westelijk front.
De nieuwe voorstellen zouden omvatten:
ie. de schepping van een internationaal
gegarandeerden Poolschcn staat met uitslui
tend Pool se he inwoners, met een uitweg
naar zee. doch economisch en strategisch
ten nauwste met Duitschland verbonden;
2e. Dc status quo der tegenwoordige Euro-
peeschc grenzen;
3e. De terugkeer der voormalige Duitsche
koloniën, of althans speciale faciliteiten in
deze koloniën;
ie. Hervorming van de Europecsche han
delspolitiek;
5e. Een grootere mate van autonomie voor
Bohemen en Moravié;
(ie. Hergroepeering der Europeesche min
derheden;
7e. Een non agressiepact op langen ter
mijn tusscheii Duitschland, Groot Brittannië,
Frankrijk en Italië;
8e. Inwilliging van ecnigc van Italiës
territoriale cischen.
VICKERS-A RMSTRONG
SPEELT EEN GROOTE ROL
Wie kent niet, ook buiten
het Vareenigde Koninkrijk,
den naam van Viekers Ann-
trong? In de komende da
gen van z waren strijd voor
Engeland zal dit machtige
concern aen groota rol spe
len bij de leverantie van
oorlogsmateriaal. Voor de
naaste toekomst zal veel af
hangen van het prestatiever
mogen harer fa bicken en
werven.
Eiken morgen om negen
uur houdt voor Vickors Hou-
»e in Westminster 'n prach
tige Rol Is Royce stil, waaruit
lan een heer «tam met een
gestreepte pantalon en Jac
quet. Merkwaardigerwijze
evenwel rookt hij niet de
Havanna, welke men van ie
mand van dien stand zou
verwachten, doch een heel
gewone sigaret, zooals zijn
werklieden ook ronken. Die
beer is namelijk Slr Charles
Wort hing ton—Graven, de al
mnehtige heerseher over «1e
Vlekart AHUkifOBi and Eng
li«h Steel, de g»oota«e wapen
fabrikant van Engeland. Hu
heeft meer dan 20 staal- en
ijzerfabrieken onder zijn be
heer. alsmede verschillende bouwonderne
mittgen en verzekeringsmaatschappijen.
Hij blaaf beschotten.
Hoewel hij e»n ontzaglijk inkomen heeft
en een prachtig landgoed bezit in Surrev. is
hij ren bescheiden, werkzame man gelde
ven. Hij zag 56 Jaar geleden het licht als
zoon van een ndvocaal in Manchester en
ving zijn loopbaan nan als scheepsjongen
op den kruiser „Briinnnia". In 't Jaar 1912
deed bij zijn Intrede In den technisclien »t«f
van Viekers als duikboot-specialist: en zoo
heeft bij zich opgewerkt tot d«-n verhaven
|K»st, dien hij thans bekleedt. Hij verlaat
zijn bureau nooit vóór 8 uur avonds, be
halve wanneer hü geplaagd wordt door een
van de JicUlaauv ailcu, waarvan hjj sinds
Da „Mauretanla", gebouwd op d« scheep*
wart Cammall Laird en Co„ aen dar be
langrijkste zusterflrma's van de wereldbe
kende wapenfabrikanten Vlckars-Armstrong.
eeuigen tijd ta lijden heeft. Tegenover een
journalist heeft hij na het uitbreken van
den oorlog verklaard: „Wij staan er nu
veel beter voor dan In 1914. Onze overzee
ach» verbindingen laten niets ta wenachen
over. Onze fabrieken in Canada kunnen
dus op volle kracht werken."
Jamleeon had liever kinderwagens
gebouwd!
Sir Charir» vertrouwdste medewerker i*
Archibald Auldjo Januceon, voorzitter van
den Raad van Toezicht van Viekers. Deze
heeft in Oxford gestudeerd en is geruitnen
lijd als booekhouder werkzaam geweest in
Kdinburgb, voordat hij zijn tegenwoordige
functie bekleedde. In Engeland is hij zoo
'goed als onbekend, want bij waakt er angst
vallig voor. dat zijn naam niet wordt ge
noren d in de pers. Eenmaal per jaar even
wel rwocf hij tegen wil en dank wel in het
licht der openbaarheid verschijnen, name
lijk wanneer hij den aandeelliouders bet
jaarverslag moet voorleggen. De laatste
maal verklaarde hij, dat hij „pijnlijk was
getroffen door 't feit. dat de firma v»el maer
bownpenings-orden» Md gekregen, dan op
drachten van vredeIlevenden aard." Deze
pijnlijke verrassing vond niet haar grond
in overwegingen van flnaneieelen aard.
want Viekers boekte in het afgeloopen jaar
e.-n zuivere winst van 1398.853 pond ster
ling en keerde een dividend uit van 69c',
doch hem persoonlijk zou het aangenamer
zijn geweest. Indien dit geld verdiend was
met dc fabricage van kinderwagens en
ploegen. Hij Is namelijk de „vredelievend-
ste" man. dien n>en zich denken kan, die
zijn vrije uren besteedt op de golf links of
met het begieten van zijn bloemetjes.!
Winst aan slagkruisers.
De firma Viekers werd opgericht drie jaar
voor den Franseh-Duitschrn oorlog van 1870
Haar zaken namen een fabelachtige vlucht,
toen zij In den befaamden Basil Zaharoff
een ongekend handig verkooper vond. Togen
vvoordig oefent zij een onbeperkt gezag uit
over een aantal maatschappijen met een ge
zamenlijk kapitaal van bijna 100 millioen
pond.
De belangrijkste harer zuster*
firma's l» de scheepswerf Cammell
Laird A Co. algemeen bekend ge
worden door de ramp van den on
derzeeër „Thetis". Op de wenen
van deze firma werden om. de slag
kruiser „Rodney" en de nieuwe
„Mauretania" golxzuwd. Haar winst
tiedroeg over het afgeloopen boek
jaar 253.907 pond: zij keerde een di
vidend uit van 10%.
Dit resultaat werd achter nog overtroffen
doordat van Swan. Huntcr A Wigham Ri-
chardson Ltd., eveneens deel uitmakend
van het Viekers concern. Deze werf
keerde namelijk niet minder dan 12% uit.
Dit had zij overigens te danken aan het
feit. dat zij een Mangrijke opdracht had
uitgevoerd voor de Turksche rogeering.
In den oorlog, die thans wordt gevoerd,
zal Viekers weder een overwegend» rol
S*len. evenals dit het geval was in den
wereldoorlog.
Postvluchten op Indiê
De Nandoe landde op de heenreis
te Rangoon, de Gier en de Pelikaaa
kwamen op de terugreis resp. te Me-
dan en te Alexandrié aan.
Boodschap van Mass
aan Chamberlain
Nog gisteren wezen wij er op, dat
het zaak zal zijn de ontwikkeling
van de verhoudingen in den Balkan
nauwkeurig te volgen. Wij trachtten
daarbij inzicht te geven in het inga
wikkelde diplomatieke spel, dat om
,de Dardanellen, de invloed in den
Balkan zelf en tenslotte om de
machtsverhoudingen in de Middel-
landsche zee wordt gespeeld.
Dat Engeland, gesteund door zijn
kleine, maar krachtige vriend Tur
kije, hierbij een rol van beteekenis
speelt, is duidelijk en wij toonden
de troefkaart aan, die Londen op ta
fel kan gooien en waardoor de Duce
voorgoed van Berlijn—Moskou zou
kunnen worden vervreemd.
Deze visie op den toestand in den Balki
schijnt te worden bevestigd door een Reuti
bericht uit Londen, dat Radio Roma in
een bespreking van de aankomst van cfc
nieuwen Italiaanschen ambassadeur, Basti
nini, in Londen g«f en waarin wero aani
duid, dat hij een boodschap vnn Mussol
bij zich heeft, welke verband houdt met
Italiaansche doelstellingen in den Balka
De omroeper verklaarde: „Terwijl men
Londen en Darijs van rneening is, dat Bi
tianini de Britsche regeering op de hoog
zal brengen van de Italiaansche opvatf
gen ten aanzien van den internationi
toestand, ztjn er andere kringen, die
oordeel zijn, dat hij mededeeiing zal d«
van het voornemen van den Duce om ee
nieuw en beter evenwicht in den Balkan
in het Donanbekken te vestigen." Hieraa
weid toegevoegd, dat Italië stellig de ba
geschikte mogendheid is om dit evenwié
in dat gedeelte van Eurojia tot stand
brengen, dat beschouwd wordt als een bp
van moeilijkheden.
l)e wedloop om de heerschappij in dj
Balkan tuaschcn Rusland eenerzijda en II.
liéEngeland anderzijds blijkt in een
acuut stadium te zijn gekomen. Immers i
Turksche minister van buitcnlandsche 1
ken. Saradjogtoe. die nu al weken «n wak.
in Moskou vertoeft, heeft gisteren we
eens na langen tijd een onderhoud met N
lotof gehad, met wien hij 2 uur lang ca
fereerde.
Diplomatieke activiteit van heide zijda
Wie zal het gelag moeten betalen?
Het Rijk tteuM
Na tal van conferenties ia men er, nal
het Hab. meldt, in geslaagd overeensteo
ming te bereiken om het uitvaren van ont
visscbersvloot weer mogelijk te maken, dof
interventie onzer regeering. die met m
aantal financieele maatregelen het bedrj
op effectlevo wijze steunt.
Met het oog op de bestaande onzekerhei
ten opzichte van de ontwikkeling in <J
naaste toekomst, zal oen uitvaarbeperkin
worden toegepast in dien zin, dat behouden
omstandigheden, welke vanzelf reeds ee
uitvaren in den weg staan, hetzij niet mü
tier dan 40 van de thans voor de uito
taning der haj-ingdrijfnetvUscherij, re*
troilvisschcrij beschikbare vloot zal uitvare
hetzij niet minder den 50 van genoemd
vloot .mei dien verstande, dal het in hl i
laatste geval uit te varen gedeelte in ovei
leg met de Nederlandsche Yissche rij cent ral
in 3 gelijke termijnen van 7 dagen over d
periode, waarbinnen het eerste uitvare
plaats- vindt, wordt verdeeld.
Verplichte aanvoer f» Kederlani
De reeder», die volgens deze regeling te
visscherij uitvaren zijn verplicht behouden
gevallen van overmacht hun vangsten
Nederland aan te voeren.
Haaqtehe jongen gelukki
De jongen, die onlangs op liet Lange \*o<i
hout te 's-Gravenhagc door een militaif
auto werd aangereden, bij welk verkeersd
geval minister Van Kleffens de functie vi
verkeersagent op zich nam, door bij afws
zigheid van politie-ambtenaren de bijzonder
heden van de aanrijding te poteeren, krea
dezer dagen een verrassing van den mini»
ter van Buitenlandsche Zaken. Aan de a
dcrlijke woning van den jongen aap dl
Lavmdelstrnn? werd, aldus de Tel., ed
mooi jongensboek bezorgd, getiteld .De tw»
L'rker Jongens Erw as een visltiekaartj
van den minister bij. waarop stond: „Ml
een boek voor Koos Goethari. omdat h
zich zoo goed beeft gehouden bij het on|
val dat hem met zijn fiets overkwam
Men begrijpt, dat de dertienjarige Kof
n.et deze minUterieele surprise ten zea
ste in zqn nopjes was. Iedereen tnoest n
boek zien. De lichte verwdnding, welke I
aan een «nu heeft ojzgeloopen. is zoo gof
als genezen. Met dit mooie cadeau is
juuriijk alle leed bijna alweer
