h
EN BALKANBLOK
'em op de
Britsch Indië diep teleurgesteld
De Zee-oorlog
DAGBLAD VOOR HOLLAND'S NOORDERKWARTIER
onder Italiaansche leiding?
^ssische
spiraties
r
Roosevelt wil geen
n (Teemde duikbooten
Storm op deo
Atlantischeo Oceaan
„Onze wegen
gaan uiteen"
Gevecht ten
noorden van
Schiermonnikoog
DB BILT SBINTi
Gasmaskers bestellen
bij de post!
lm". Schaffen, Tel. U4 (2 lijnen). KenffeUl 22».
IBtDEHDAB IS OCT. 1S3S. 83e Jaargang. No. 11S1J.
AeHV. UH0 -MS
ENGELAND EN FRANKRIJK
TRACHTEN DE ITALIAAN8CH
TURKSCHE TEGENSTELLIN
GEN WEG TE NEMEN.
fjflgpns den omroep van Belgrado
■wacht men in Zuidslavische po-
cke kringen de vorming van een
[kanhlok onder Italiaansche lel-
ig Gezegd werd» dat politieke stap-
i worden gedaan met het doel te
nen tot een nauwe samenwerking
ischen de Balkanlanden met bo-
hgenoemd doel. In het bijzonder
topte men op een samenwerking
«chen Turkije en Bulgarije, aldus
omroeper verder. Het ontworpen
>k zou een politiek van strikte
atraliteit jegens den oorlog voe-
l, zoo werd hier aan toegevoegd.
radiomededeel in g wint aan waar-
Inlijkheid door oen officieel bericht
Londen, meldende dat de Britsche pe
lt In Belprado een lanpdarip onderhoud
ét pebnd met den Zuidslaviechen pre
leeds eerder wezen wij op de dominee-
de rol welke Engeland met Turksche
lp. in bet Nabt)e Oosten paat spelen.
Ie afbreking der Rassisch-Turkache on
handelingen en de afslnittng van de
idscbapeverdragen door Ankara mat de
wratiSn is een gevoelige tik voor Mos-
i en Berlijn.
Iht correspondent van dn Daily Telcgraph
Bij!' hierover. dat dn tegenslagen van
■brchlnnd op diplomatiek 011 huttentanrtsch
■Rick (rti-cin in den laataten tijd het drin-
ktl noodig hebben gemaakt, dat in de Wil-
fimstrasRe balans wordt opgemaakt
Hitier bevindt thans, dat zijn vertrou
wen in von Ribbentrop ernstig ge
schokt Is. Het plotselinge terugroepen
van von Papen uit Ankara luidt een
reeks conferenties op groote schaal
in de Wilhelm»!rasse in betreffende
den nieuwen Kuropeeschen toestand.
Ir beersoht in Berlijn groote teleurstelling
bitterheid over de Turksche buitenland
se politiek. Er l»e»tant tlmns geen twijfel
»er over het mislukken van von Papens
teie in Ankara, welke ten doel had Tur-
e los te maken van de Westelijke entente.
Waarom Turkije weigerde.
De correspondent vnn de Daily Telegraph
Belgrado \erneeml, dat de Russische ei-
ben. die leidden tot het afbreken der Mos-
usclie besprekingen met Turkije, waren:
Erkenning van de Poolsche deeling. 2. Vor-
ing van een Balkanblok, dat Rusland en
litachland rou steunen. 3. Turkije zou druk
peten uitoefenen op Roemenië ten gunste
|n territoriale concessies, waarschijnlijk ten
nste van Rusland en Bulgarije. De alge-
rene indnik in Belgrado is. dat de houding
n Turkije, door te weigeren om toe te ge
in aan de Russische voorstellen, grootelijks
solidariteit der Balkanlanden heeft ver
trkt.
Toch vriendschap!
Zoowel uit Moskou als uit Londen koenen
chten, die uitdrukkelijk er op wijzen, dat
Havana «n tarritoriaie wataren
President Booseveit heeft gister de havens
n de territonale wateren der Vereenigde
itaten voor duikltonicn van oorlogvoerende
logendhedrn gesloten verklaard.
Dit besluit zegt atn.:
Het tal onwettig zijn voor duikbooten van
Irankruk. Duitse Mand. ole». Groot Brit
fenje, Brttsch-Indië. Australië, Canada,
lieuw Zeeland en Zuid Afrika om in havens
4 wwteren der Vcreenigde Staten binnen te
aren. met uitxondrring van Panama en
li (gezonden! de duikbooten van oorlogvoe
rnde landen, welke door force ma jeu re ge
Iwongen zouden zijn er binnen te varen. In
lat geval moeten zij aan de oppervlakte va
en met heel den toren en l>ovenbouw bo
ren water, en met de vlag van het oorlog
roerende land, waartoe zij behooren, in
^toosevelt verklaarde, dat hij het betreffen
de hoofdstuk der neutraliteitswet van toe-
Ipassing bad verklaard, omdat hU van mee
(hing was, dat het „er toe zou dienen den
vrede te handhaven tuasehen de Vereenig-
de Staten en de buitenlandwche mogendhe
den. de belang.-n te heerhermen van de Ver-
eenigde Staten en hun burgers en de veilig
beid der Vcreenigde Staten la bevorderen."
het afbreken der onderhandelingen te Mos
kou tusachen Turkije en Rusland niet be-
teekent het verbreken der diplomatieke be
trekkingen, ja zelfs geen afbreuk doel aan de
traditioneel»' vriendschap tusachen de heide
landen.
Een weinig spijt zal er in het Kremlin toch
wel worden gevoeld!
Militairs besprekingen.
De verrassende wending, welke de Turk
sche affaire heeft genomen, sluit onverbid
delijk In. dat «ie Fransch— Britsche vloten de
Dardanellen zullen mogen passoeren en de
Russen dus daarin geen baas meer zijn.
Dat de democratieën geen gras over hun
succes laten groeien, mag blijken uit het
feit, «lat de Fransrhe generaal Weygand en
zijn Britsche collega Wavell gisteren reeds
per vliegtuig in Ankara zijn aangekomen
Blijkbaar waren de heeren reeds in dc
buurt wachtende!
Veilig mag worden aangenomen, dat zij
met den Turkschen opperbevelhebber nauw
keurig de militaire mogelijkheden zullen
t»estudeeren. waarbij zeker niet over het
noofd zal worden gezien een samengaan van
alle Balkanvolken.
Preeies dus wat Italië wil, sWhts met dit
verschil, dat Bonie graag in dit Balkancon
cert de eerste viool zal willen spelen, het-
ge»»n Ankara vermoedelijk niet zal dulden.
Beide sollicitanten naar de eerste rol heb
hen echter als tegenspeler Rusland en deze
belangengemeenschap zal de Britsche diplo
matie* zeker uitbuiten om eenerzijd» Italië
aan zijn zijde te krijgen, anderzijds Turkije
verder aan zich te binden.
Ongetwijfeld een moeilijk probleem, maar
de aanvankelijke successen der Engelsehe
onderhandelaars in deze hoek geven moed
voor de verdere ontwikkeling in vreedzame
richting.
EEN MEEVALLER VOOR ENGELAND.
MUiioenangift van Inldscha radja
Uit Londen wordt gemeld:
Radja Brook van Serawak, heeft de re
geering een millioen dollar» aangeboden
„voor de groote zaak waarvoor het Britsche
rijk thaua in oorlog ia. Da minister heeft
zijn dank betuigd.
SYNTHETISCHE RUBBER IN ITALIË.
Maatschappij opgericht.
Naar het Italiaansrhe blad Sole meldt,
is op initiatief van de I.R.I. en de maat
schappij Pirelli een synthetische rubberin
dustrie opgericht met een aanvangskapitanl
van 1 millioen lire. De nieuwe maatschappij
zal zich niet alleen bezig houden met de fa
bricagc van synthetisch*- rubber en aanver
wante artikelen, doch ook met den geheelcn
handel der voor de productie noodzakelijke
grondstoffen.
Amerika snack ach lp la nood.
Oad minister Vaa Zaaiend uit
Bslgil gewond.
Op het noordelijk gedeelte van den AUan
tischen Oceaan woedt een hevige ttorzn.
waardoor verscheidene schepen !n gevaar
zijn gebracht. Tot die schepen behoort de
-President Harding", die 000 passarierv on
der wie van Zeeland, de vroegere Belgische
proever, vervoert. Talrijke personen aan
boord zijn gewond. Er is hulp gezonden.
Nader wordt gemeld, dat 43 passagiers en
28 leden van de bemanning tijdena het
zware weer gewond* zijn. Men gelooft, dat
een keilner overboord geslagen Is. Een kot
ter van de Amerikaansehe kustwacht heeft
het schip bereikt en medicamenten aan
boord gebracht Deze kotter, de -Hamilton",
ging daarna het Britsche ia „Blalrbeg". dat
geseind had het roer te hebben verloren,
hulp brengen.
Ook vaa Zeeland gekwetst
De -United States Lines" deelen mede, det
de vroegere Belgische minister-president v.
Zeeland tot de gewonde passagiers van de
..President Harding" behoort Hij kreeg
schaafwonden In het gezicht en verschei
dene kneuzingen. Men gelooft niet dat zijn
toestand ernstig ia.
De kwetsbare punten
aan Engeland's Oostkust
DE KWETSBARE PUNTEN
AAN ENOELAND8 OOSTKUST.
Bijgaands twee actaeele kaartjes geren
een goed overzicht vaa de Oostkust vaa ket
Britsche rijk, welke la het Noorden aaa een
tweetal aanvallen vaa de Duitsehe lucht
macht beeft blootgestaan.
Het recht scha kaartje geeft de voornaam-
«te plaatsen weer san de Oostkust vaa En
geland en Scbotlaad; ia verscheidene plaat-
„Geen democratie, zoolang Enge
land bet kan vsrhlndersn."
ENGELAND STEEDS S MINUTEN
TE LAAT
De congrespartij In Britsch-Indlë verklaart
zich diep teleurgesteld over de hou«iing van
Engeland, nu \«*rklaard ia. dat naden oorlog
geconfereerd zal worden over de Status van
Britseh Indié. Gezegd wordt dat de verkla
ring van den onderkoning dienaangaande In
het geheel geen rekening houdt met de
werkelijkheid.
Indien dit het definitieve antwoord is van
de Britsche regeering. dan bestaat geen ge
meenschap tuseclien beide volken en gaan
onze paden volkomen ulleen. Uit de verkla
ring van den onderkoning blijkt, duidelijk,
dat het doel van den oorlog fs het bewaren
en handhaven van de Britsche imperiale fi-
nancieele structuur In Indié en ehiers, aldus
de meening van verschillende leden der Coo
gres partij.
OHANDI DIEP TELEURGESTELD.
Ghandi heeft gezegd, dat de verklaring
van den onderkoning diep teleurstellend la
Hij voegde hieraan toe: -Het zou Peter ge
weest zijn. wanneer de Britsche regeerinc
geweigerd bad een verklaring af te leggsn.
I» lange uiteenaatting \*a den onderko
ning bewijst alleen, ilst de oude politiek
van verdeelen en heerwchen zal blijven be
staan Voor zoover ik zie. zal het congres
hieraan niet deelnemen.
Nóg kan Indté. dat de opvattingen
van bet congres huldigt, deelgenoot
zijn van Engeland, in zijn strijd te
gen Hitier.
De verklaring van den onderko
ning toont duidelijk, dat voor In-
dié geen democratie kan bestaan,
zoolang Engeland het kan verhin
deren.
ENGELAND STEEDS VUT
MINUTEN TE LAAT.
In het lfoogerhuis heeft Lord Ze tl and ver
klaard. dat in verband met den huldigen
toestand openbare besprekingen met de lei-
tier* in Britsch Indié niet mogelijk zijn. en
dat vóór alles thans maatregelen genomen
moeten worden, de veiligheid van Indié te
verzekeren. Een consultatief orgaan zal
worden gekozen uit verschillende Britse^
Indische partijen
Lord Snrll zeidr. dat allen afhankelijk
zou zijn van de writze. waarop het orgaan
zou worden benoemd. De verklaring van
Zet nrvd hefeekent eenigen vooruitgang doch
er hliift ruimte voor verder# vorderingen.
Het Is de tragedie van ons bestuur In In
dië geweest, aldus reide \jnni Sankev. dftl
wij altijd vijf minuten te iaat zijn geweest.
Toen wij de wet on de recrertng van Indië
in IKV*» aannamen, geloofde Ik. dat do kwes
tie weer voor twintig joar geregeld zou Mjn.
In de eerstvolgende twaalf of achttien
maanden zal een volgende stap gedaan
moeten worden, omdat wij, zoodra de oor
log geëindigd ral zijn. gereed moeten zijn
om onze beloften geetand te doen. Ik hoop
dat aan het einde van den oorlog Indié den
«oiiedigea dominion status zal krijgen.
san Is la da laatste dagen luchtalarm ge
maakt, omdat de Dwltseh# luchtmacht her
haaldelijk werd opgemerkt sn onder vaar
Bovsndltn heeft de belangstelling der
Duitsehe luchtmacht zich in de laatste da
gen gericht ep de Orknay-ellandcn (ket
linkache kaartje), waar de Britsche Noorde
lijks vloot basis Scapa Flow gelagen Is.
Het schijnt dat Duitscblsnd tot slksn prijs
dit belangrijks steunpunt wil vernietigen.
ONGERUSTHEID IN AMERIKA
OVER DE ACTIE DER DUITSCHE
DUIKBOOTEN.
GERUCHTEN OVER MAGNETISCHE
TORPEDO'S DOOR DE DUITSCHERS
GEBRUIKT.
Op het
neemt men aan. dat
elf nar ten noorden vi
alkoog op vrij groeten afstand van
d« kost, ver holten de territoriale
wateren, een gevecht heeft plaats
gek ad tusachen oorlogsbodems en
vliegtuigen.
Veer zeever deer ooggetuigen ken
rija aangevallen deer een
twaalftal vttegtnigen.
Omtrent den uitslag vaa ket ge
vecht kan niets werden gemeld, daar
de oorlogsschepen na eeaigea tijd
nét bel geziekt verdwenen.
BEZORGDHEID IN AMERIKA.
In den Amerikaanse!)# senaat heeft de
republkekein Hollen»! verklaard. dat wan
neer de aanvallen der Duitsehe duikbooten
mat succes voortgezet worden, t coogree op
nieuw in een speciale zitting zou kunnen
worden bijeengeroepen voor een nieuwe her
zientng van de neutraliteitswet.
Dese verklaring b een toeken voor de
diepe getroffenheid, die san den «lag treedt
tn Amerikaanv-he vtootkringen tengevolge
van den aanval op Srapa Flow
Het feit. dat een Duitsehe duikboot ar in
geslaagd is door te dringen fot In een
Britarhe haven en er weer uitvaren ns een
hebben gelanceerd, wordt door
Dit nummer bevat 8 pagina's
Verwachting: Krachtige tot ma
tige N'.O. tot N. wind. neve
lig lot betrokken, later wel
licht opklarend, weinig o(
geen regen, zelfde tempe
ratuur.
dezelfde kringen beschouwd ale een bewijs,
dat de defensie van het Panamakanaal het
onderwerp moet uitmaken van een nieuw
onderzoek, evenals de defensie van de Ame-
nkaansrhe vloot bases in den Stillen en At»
lantischen Oceaan.
OEBRUIKEN DE DUITSCHERS
MAGNETISCHE TORPEDO'S.
In nietofficieele marine-kringen Ie Was
hington doen er verschillende geruchten de
ronde betreffende het tot zinken brengen
tan de Britsche schepen door de Duitsehe
onderzeeër»
Volgens deze kringen zegt U.P. zou de
nasis een nieuw type magnetisch» torpedo's
hebben uitgevonden, die op groote diepte en
zeer nauwkeurig gericht onder water kun
nen worden afgeschoten.
Het gewone type torpedo's moet aan de
oppervlakte, of zeer dicht daarbij gelan
ceerd worden.
De zwaarste pantserpialen van de slag
schepen zij bij de waterlijn aangebracht, ter
wfjl daaronder de platen veel dunner zijn.
-Dus, zoo wordt in genoemde kringen gers
deneerd. is het mogelijk, dat de Duitscher»
daarmede rekening hebben gehouden en
geperfectionueerde magnetischs torpedo»
hebben uitgevonden, die op groots diepte
afgeschoten kunnen worden."
Men wee» er hier verder oo. dat volgens de
rapporten niemand aan boord van de „Cou
ragaou» en de „Royai Oak een torpedo
heeft waargenomen.
•té slachtoffers vaa de Beval
Oak.
De Britsche s«!mir*liteit maakt bekend,
dat volgens de laatste inlichtingen zich aan
boord van de Ho>al (Kxak 81 officieren en
II&3 minderen hebben bevonden.
Het aantal overlevenden bedraagt 57 of-
fleieren en 367 minderen. Omgekomen zijn
24 officieren en 786 minderen.
Weer eaa Britsch se big var
aletlgd.
De Bibby Lint heeft de officieel# mededee-
ling gekregen, dat de -Yorkshire" gezonken
is. Ook de Mandalay i« vernietigd
De zeevaart commissie van de Vereenig-
de Staten heeft medegedeeld, dat het Atne-
rikaansrhe schip Jndependance Hall" drie
honderd overlevenden van da Britsche
schepen „Gty of Mandalay" en .Yorkshire"
aan boord beeft genomen.
Luchtalarm la Eagalaad.
Gistermorgen is luchtalarm gegeven te
Klrkwall. Een uur later werd gemeld dat
allee veilig was.
Op de Orkaden is tweemaal luchtalarm
gemaakt. Een groot bom bard# men tav! leg
tuig vloog op groote hoogte over Klrkwall
naar Scapa Flow. waar een hevig vuur op
het toestel werd geopend. Hoewel het naar
schating ruim Wk» meter hoog was. kon
men rien. dat het toestel vreemde bewegin
gen maakte Later werd gemeld, dat het
voor de Schotse ha kust had moeten dalen,
doch een bevestiging daarvan werd niet ver
kregen.
Het Britsche ministerie van luchtvaart
deelt mede. dat men heeft gezien hoe vijan
delijk# vliegtuigen, die blijkbaar op verken
ning waren, uit de richting van Klrkwall
en Dun-Ganshy Hewd tot Scan» Flow nader
den. Er werden geen bommen geworpen
Een masfbricfje vaa «en berge-
Naar de Tel. verneemt, tal de r*gee
ring er toe overgaan op groote schaal
gasmaskers beschikbaar te stellen
voor da burgert). Ter distributie daar
van wordt da dienst der P.T.T. inge
schakeld.
Het ligt namelijk tn het voornemen op.
van ij Maandag af aan de poetkantoren de
gelegenheid open te stellen tot hel doen van
bestellingen op gasmaskers. Ook bij- m
hulpkantoren der posterijen staan hiervoor
open. Naar keua» kan de burgerij gasmas
ker» van f3 30 of van fiSO aanschaffen,
naar gelang van het gekozen merk. Het
duurste merk wordt ook geleverd met draag-
zak en kost dan f 6.2$. De koopsom moet btj
de bestelling dadelijk ten postkantore vol
daan worden
Bij de bestelling moet een door of namens
den burgemeester afgegeven verklaring over.
gtlegd worden, waarop de maat van het be-
noodigde gasmasker aangegeven staat Zon
der een dergelijke verklaring kan,da beate)
ling niet uitgevoerd