DE PAUS ZAL
Agrarische
Communistische rel?
SPERTIJD
Moreelc steun
van Amerika aan Finlani
in- en uitvoer
sterk gedaald
duurt 18 maanden
Duizend vrouwen
geven gehoor
Burgemeester
geschorst
Het
bankschandaal
Roswinkel
te
Weer een
graanschip
aangekomen
Achterlichten
hielpen niet
Optimisme
in Finland
Critiek op P.T.T.-winst
INVOER VAN GRAAN. VEEL,
VEEVOEDER EN OUEHOU
DENDE ORONDSTOrTEN BU
NA GEHALVEERD.
ZWARE SLAG VOOR BOLLEN
EN TOMATEN EXPORT.
la da maand September bkn
part van boter. kaas, peulvreehtoti.
fijne zaden, poot aard appelen. bloem-
bolton. t oma tan. kool. wortelen. aard*
appalmaal, daatrtna aa etrooearton
Da Invoer ra
graan. tarwebloem ongepelde rtjut.
veekoeken. dierlijk at wit en oliehou
dende zaden en pitten bleef 40 i M
X beneden den iroar la dezelfde
maand van het vorige laar en be
dien in Auauatna |L
De totale boter export daalde, ten opzichte
van Augustus, aldus het Hul»., met 2245 ton.
wat voornamelijk op rekening van Engeland
moet worden gcuchreven.
De kaa^rxport naar Engeland werd pre
haHccrd; die naar Duitachland verminderde
slechts weinig.
De dniivenexport naar Engeland liep van
614.060 kilo tot 81.000 kilo terug. naar
Duitaehland werden in Sept. llTI.OUO kilo
geleverd tegen 1 067.000 in Aug.
De bloembollen export naar Engeland be
droeg in de afgcloopcn maand nog alcchta
.*>«3 millioen kilo tegen 12.fi in Sept. 1(08 en
D.l in Aug. |l.
Duitschland. dat vorig laar September
26 en in Auguetua II. niet» afnam, kocht
than» 1.1 millioen kilo.
De totale hollen-export In Septem
ber ia per aaldo. vergeleken bij vo
rig jaar gedaald van 26 4 op 18.5 mil
lioen kilo. dat ia dus met .10
In het geheelf- kalenderjaar 1938
kocht Engeland 28 millioen kilo hol
len van »>ns. Dit iaat /al deze hoe
veelheid. gezien het invoerverbod,
beperkt blijven tot de ruim 17 mil
lioen kilo. die vóór 8 September,
vaak in groote haast, zijn uitge
voerd.
Tomaten-export zweer getroffen.
ZMr zwaar getroffen ia onze torna ten-
export: deze heeft in September slechts O.i
millioen kilo bedragen tegen het tienvoudige
in September 1988 (en het ruim twintigvou-
dige in Augustus j l i. Vorig jaar Septetn
ber kocht Engeland 1.8 millioen kilo van ons,
thans niets (14 ton).
Vergeleken bij September van het vorige
jaar. daalde de totale export van:
kool van 2.00 op 0.68 mUI. kg.
sla van 0 41 op 0.28 miII. kg.
i>e. n van 2.44 op 0.40 miii. kg.
komkommers van 0 T» op 0.00 mill. kg.
augurken van 1.01 op 0.00 mill. kg.
snij- en prineeeseb. van 2:£l op 1.85 mill. kg.
tomsten van 4.22 op 0.l!> mill. kg.
druiven van 1.50 op 1.40 mill. kg
Tweede Kamer
Interpellatie-veraoek Roet ven
Tonningen afgewezen.
De tweede Kamer heeft gistermiddag het
interpeilatieverzoek van den heer Kost van
Tonning--n (n»b.) o.tn. betreffende het tn
gevaar brengen van de onzijdigheid van Ne
derland door den voorzitter van het Neder
landse!) Verbond van Vakverenigingen,
zonder hoofdelijke stemming afgewezen. De
voorzitter had opgemerkt, dat dit onderwerp
zich l«eter leent voor schriftelijke vragen,
terwijl bij de begrootingsdeiuitten ook gr Ie
genheid bestond den minister vragen te
stellen.
Het wetsontwerp wyziging van d« Vesti
gingswet Kleinliedrijf 1017 heeft nog eenig
debat ontlokt. De bij nota van wijziging
voorgestelda regeling, dat den ondernemers,
die onder de wapenen zijn, een bijzondere
vergunning zal worden verleend, welke hun
toestaat een waarnemenden beheerder in
dienst ta nemen, die niet aan de vastge
stelde vestigingseischcn behoeft te voldoen,
werd algemeen toegejuicht.
Met betrekking lot de facultatieve verlen
ging van den spertijd lot maximaal 18 maan
den werden o.m. door den heer van den
lleuvel (A. K.) bezwaren geuit. Naar zijn
zneoning behoort de.tc helaas onmisbare ter
mijn mcl nogmaals verlengd te kunnen
worden.
Een door den heer Algera. even
eens (A. n.) Ingediend amendement
met de strekking de verlenging niet
mogelijk le maken, word met 54 to
gen 14 stemmen verworpen.
Overigens had de meerderheid van de
spreker» slechts lof voor de werking van
de vestigingswet. I>e minister deelde nog
mede. dat 20.000 van de 26000 eandidaten
geslaagd zijn. Het onderwerp werd tenslot
te zonder hoofdelijke stemming aangeno
men. De overige ontworpen, waaronder een
groote reeds t on tingeit teenngsont werpen
werden zonder debnt en zonder stemming
door de Kamer aanvaard.
De
Usatle.
tot geeetelüke me?
Veiecheldenen van de vrouwen, die
langs in de pers een oproep gericht heb
ben tot de vrouwen van Nederland, waren
gistermiddag ter verdere bespreking in
Den Haag hijeen.
Het bleek, dat reed» btjna 1000 betulgin
gen van Instemming waren binnengeko
men.
Besloten werd oin zoo spoedig mogelijk
o\ er te gaan tot het beleggen vgn plaatse
l»ke bijeenkomsten van de schrijfsters van
adhaeviehelingingen, onder leiding ïAn de
onderteekenaars.
Schandaal in Tubberim.
Naar wij vernemen b de burgemeester
van Tubbergen. de beer T. C 1*. 1- voor
een periode van Irie muivkn geschorst,
hetgeen verband houdt met een onderzoek,
dat van rijkswege wordt ingeateid naar be
paalde cMrag-ngen van den geerhorai»
De invoer van voergraan. veekoeken en
dierlijk eiwit, heeft in de afgeloopen maand
bedragen 70 millioen kilo. legen 125 vorig
jaar in dezelfde maand en 120 in Augustus.
Die van oliehoudende zaden en pitten be
droeg 36, tegen 61 zoowel vorig jaar, ala in
Augustus.
Deze daling ia té typisch, dan dat zij niet
in verband zou staan met de internationale
omstandigheden.. Van heide groepen ia de
invoer nX met 42 gedaald ten opzichte
van vorig jaar in Augustus j.U
Tarwe Invoer.
Wat betreft tarwe en tarwebloem, ook daar
van Is de invoer sterk gedaald De larwe-
import bedroeg n.I. slerhi» 40 millioen kilo,
logen 76 vorig jaar en 73 In Augustus, een
daling dus met 46
De import var 'arwehioeni bedroeg 3.0
millioen kilo, tegen 4.4 vorig jaar en 7.1 in
Augustus!
Hat Is thans ongeveer een jaar geleden
dat het Drentsche dorp Roswinkel werd op
geschrikt door de arrestatie van den kas
sier van de Boerenleenbank aldaar, de land
bouwer K. wegens onregelmatigheden,
waardoor een bedrag van ongeveer drie en
een halve ton verloren zou ziin. Sedertdien
hebben de leden en de spaarders van deze
instelling zich moeten afvragen, welke ge
volgen het gebeurde voor hen zou hebben.
De fraudeerende kassier is inmiddels door
het gerechtshof te Leeuwarden tot drie
Jaar gevangenisstraf veroordeeld.
Thans heeft, aldus de N.R.Crt., de raad»
iimui van het bestuur, mr. H. E. Timmer
man te Ter A pel aan de leden medegedeeld
dat zij hoofdelijk voor 1 December f775
moeten betalen, hetgeen voor velen van hen.
kleine landbouwertjes, en arbeider». !n de
tegenwoordige Omstandigheden ernstige
moeilijkheden zal be teekenen. Kleine eige
naren. die. tnede onder dep invloed van de
trials, hun bedrijfje tot het uiterste met hy-
potheek hebben moeten belasten, krijgen
door deze vordering den nekslag en de mo
gelijkheid schijnt dan ook niet uitgesloten
te zijn. dnt enkele van zulke bedrijfje»
verkocht zullen moeten worden.
TENZIJ HET HEM WORDT OEYRAAQD.
Hst Vatieaan blijft strijd sa tsgen
godloosheid, boUjowtsma sn
Ter gelegenheid van de overhandiging der
geloofsbrieven door den nieuwen Uttauschen
gezant bij den H. Stoel, heeft «le Paus een
toriprnak gehouden, waarin hij zinspeelde
op het gevaar, «lat ontstaan is door het voort
srhrijden van «Ie Sovjets in Europa. De Paus
lei «Ie oi:
Ons welbewust van onzen plicht als opper
ste herder, zullen wij onze actie, welke al-
lijd gericht is op het heil der zielen, niet la
ten Itcrighouden met zuiver tijdelijke tegen
stellingen en met territoriale strijdpunten
tusschen de Innden Maar plicht laat ons niet
toe de oogrn le sluiten, wanneer nieuwe on
metelijke gevaren opdoemen, wanneer over
het Christelijk Europa zich stee«ls meer de
s< haduw gaat afteekenen van de denkbeel
den en het werk der vijanden van God. In
een «lergelijke omstandigheid, meer dan wan
neer ook In de geschinlenis. verkrijgt liet be-
hoiul van de Christelijke beschaving en de
verdediging van het Christelijk® erfdeel een
beslissende beteekenis voor de toekomst van
Eumt>a en voor den bloei van elk der Euro-
peearhr landen, groot of klein.
D® Tim®» meldt alt Rooi®:
H®t li w®l bekend. dat d® raceate uitbrul
éla« van den bolsjewistla»h®n tavlood la Riga
den Faas disp bsafl vsroalrast sn het Va
ticaaa doot door axlddal vaa oen zijoor var-
togoawoordIgors la bot bollenland roods ia
vsncboidooo landen stappen oaa vsrdodi
t regelen op groot» sobasl togoa
maalsllaolM srttvttoit to beverderna. Do
wrloa, blom vor la bot Vsticaaa
daidea »r op, aasr wordt
v «ut onder do statoa, die aan mik
De .J.aandam" in de Rotterdam-
tcht haren. Het oponthoud tn
de Downs.
Gisteren zijn vijftien „neutral®"' passa
gier» van het ».s. „Noordant" van de Hol
land Amerika lijn in de Rottendam*che ha
ven gearriveerd. Sedert 25 Septen»i>er j.I.
wordt de ..Noordam" in de Downs vastge
houden. Vrijdag j.I. kwam echter een beamb
te van den immigratiedienst aan boord met
de mcdcdeeling. dat het den „neutralen
jiaaeagiers was toegestaan de re» voort te
zetten.
In verband met het ongunstige weer ia
de overtocht eerst gisteren geschied per Ba
tavierlijn. Aan boord was alles wel. Ook
kwamen met de Batavier vier passagiers
mee van het sa „Juno" van de K.N.S.M..
welk schip eveneens in de Downs ligt.
Aan boord van beide schepen is alles we!
Tegelijk met de Batavierhoot arriveerde
te Rotterdam het sa „Zaandam", dat aa
men met de „Noordam" bij Down» lag.
Duitsche bommenwerpers boven
de Zaandam".
De ..Zaandam" had slechts een op
onthoud vsn acht dagen in de
Downs gehad, hetgeen te danken i»
geweest aan de lading, die lxwtond
uit 7900 ton graan, meel. lijnkoeken
en olie voor d« Nederlandse!)® re
geering.
Korten tijd nadat het schip in de Rijn
haven ligplaats had genomen, hadden wij
een onderhoud met den heer Henken van
de ILA.L.. die namens kapitein Stamperius
enkele bijzonderheden over den overtocht
mededeelde. Het schip vertrok 3 October
van New York en kwam na «vn voor» poe
dige reis op 11 October in de Downs aan
Daar werden de papleren door een Brit
schen officier van boord gehaald en had
men niet anders te doen dun te wachten.
Rehaive het verschijnen van enkele Duit
sche vliegtuigen op een flinken afstand,
gebeurde er niets bijzonders. Dinsdagmid
dag kreeg men verlof om le vertrokken.
Ook de thuisreis bracht geen emoties, een
Duitsche bommenwerper vloog even over
het schip en verdween na kennis te heblien
genomen van de nationaliteit.
Het schit» zal in den loop van deze week
worden gelost en zal daarna in den nacht
van Donderdag 26 op Vrijdag 27 October
aa. met een lading stukgoed en ongeveer
140 passagier» naar Amerika vertrekken.
Motorrijder op stilstaand® vracht
auto gereden.
Gisteravond om kwart voor zeven 1» de
21-jarige motorrijder G M. A. de Bruyn, kan
toorbediende te Rotterdam, nabij het via
duct iu den Rijksweg te Overschtc op een
stilstaande tractor met oplegger gereden,
welke met zeven ton bloembollen geladen
was en met een lekken band langs den weg
geparkeerd stond. Hoewel de arhterlichten
van den wagen brandden, heeft de B. de
groote vrachtauto pas op het laatste oogen-
blik gezien.
De man werd tegen den grond gesmakt
en bleef bewusteloos liggen. Met een ern
stige verwonding van het hoofd is het
slachtoffer in zorgelijken toestand naar het
ziekenhuis aan den Coolsingel te Rotterdam
vervoerd.
PAUS F1VS
initiatief terstond boa steaa
zich bevinden: De Veraenigde Staten van
Amerika, alle Zuid Amerikaanse!»# staten
mat uitzondering van Mexico, Hongarije,
Spanje, Roemenli, Zuid Slavfft, rimlaad, de
Ooatzoelanden en da Scandinavische landen.
In zijn rede verklaarde de Paus nog. dat
hij geen bemiddeling In de internationale
kwesties zou aanbieden, tenzij Hem daartoe
een verzoek zou bereiken.
DE ENCYCLIEK BIJNA GE RUUD.
Men verwacht dat 28 October "s Pausen en
cycliek gereed zal zijn. De tekst is reeds
lweemaal gewijzigd.
De secretaris van de Apostolische Braven
mgr. Bracci. heeft gisteren Juist de laatste
hand gelegd aap de door den paus opgestel
de en door hem uitgewerkte encycliek, die
naar schatting 8 a 10.000 woorden telt.
De eerste helft van deze nieuwe en eerste
encycliek is gewijd aan het nieuwe heiden
dom en de godloosheid. De paus zet daarin
uitvoerig uiteen, horteer «le geest hiervan
mej den geest van het katholicisme in strijd
is. lJe pan» uit vervolgen» zijn vrees, dat
bet nieuw hei«lendom en godloosheu! die
than» in Duitaehland en Rusland ingang
gevonden hebben, zich over Midden Europa
zullen verspreiden en roept daarom alle
christenen en in het btjton«ier «Ie katholie
ken op. een barricade op te werpen tegen
deze stroomingen.
Postvluchten op Indit
Op de heenreis kwam de Nando»!
te Bnndoeng aan en de Torenvalk t
te Baera; op de terugreis landde
Gier te Jodhpoor.
Zeer voel telegrammen naar de
voratenooaferentto. te Stockholz
Scandinavische landen
geven uiting aan
hun eenheid
RUSLAND DRINGT AAN OP ONVERWIJI^
DEN TERUGKEER VAN DEN ITNSCHEN
ONDERHANDELAAR.
Zeer veel telegrammen zijn gezonden naar
de vorstenconferentie in Stockholm, waar
van het grootste deel uit ongeveer alle sta
ten van Amerika
President Rooaevelt telegrafeerde:
„Deze regeering voegt zich hij de regee-
ringon van andere Amerikaansche republie
ken om uiting te geven aan haar steun voor
de beginselen van neutraliteit en orde over
eenkomstig de wet, welke de landen, welke
thans te Stockholm vertegenwoordigd zijn,
gedurende de geschiedenis steeds hebben
voorgestaan.
De Scandinavische conferentie, welke door
Uwe majesteiten bijeen is geroepen, wordt
door de regeering en liet volk van de Ver-
eenigde Staten van Noord Amerika met
groote belangstelling gevolgd."
Men beschouwrt dit gemeenschappelijk
zenden van telegrammen aan koning Gustaaf
als een der eerste vruchten van de onlangs
te Panama gehouden conferentie, waar de
Amerikaansche republieken elkaar beloof
den neutraal te zullen blijven.
Deze moreele steun zal den Finnen onge
twijfeld een hart onder den riem steken.
Waar de vorsten zich te Stockholm \er-
boonen, worden zij daverend toegejuicht, en
waar maar eenigszins mogelijk trachten de
Scandinavische burger» uiting te geven aan
hun gevoel van eenheid.
Stockholm is met vlaggen versierd, de
openbare gebouwen zijn geïllumineerd, en
de president van Finland is op zeer harte
lijke wijze verwelkomd. Van Stockholm
etraalt inderdaad in deze twee dagen een
golf van vertrouwen uit
KERKDIENSTEN.
Ter gelegenheid van de bijeenkomst der
vier Noordsche staatshoofden is een gods
dienstpiechtigheid gehouden in de oude
kerk Storkvrkan, in tegenwoordigheid van
de staatshoofden, de leden van de koninklij
Desa steeg met iy, millioen.
De voorgestelde verhooging van de winst-
uitkeering uit het PTT-bed rijf van 8.5 milli
oen tot 10 millioen wordt in het voorloopig
verslag der Tweede Kamer over de PTT-
begrooting gecritiseerd. Verscheidene leden
herinnerden er aan, dat drie jaar geleden
deze uitkeering hij wijze van uitzondering
tot f 8.5 millioen is opgevoerd en sedertdien
bestendigd. Tegen een verdere verhooging
met f li» millioen hadden deze leden be
zwaar, vooral nu de minister in de memo
rie van toelichting mededeelt, dat hij zoo
noodig tariefswijziging hetgeen niet au
der* dan tariefsverhooging kan beteckenen
zal bevorderen om te zorgen, dat dc ra
ming bereikt wordt, ook indien de uit
komsten mochten tegenvallen.
Oogeweoschte vreemdelingen
in België
Minister Speek stelt een onder
zoek In-
In de vergadering ven socialistische frac
ties van Kamer en Senaat in België is jre-
aproken over het optreden van sommij?e
vreemdelingen in België.
Henri Rolin vestigde de aandacht van
minister Spaak op het optreden van enke
le Duitsche onderdanen, die sedert het uit
breken van den oorlog onder het mom van
handel of journalistiek intensieve propagan
da voeren.
Spaak heeft zijn collega's verzocht hem
tijd te laten om een onderzoek in te stellen.
Vrijhavens in Mexico
Wapens mogen niet worden in
liet Mezicaansche Staatsblad publiceert
een wet, waarbij vrijhavens worden inge
steld. De eenige goederen, welke in deze
havens niet mogen worden ingevoerd, zijn
wapens en munitie. Ook mogen in deze ha
vens geen wapenen en munitie gemaakt
worden. De havens zullen een autonoom be
stuur krijgen. Het ministerie van financiën
wijst de beheerder* aan.
Rivier is trein de baas
Ernstige
Eagalead.
spoorwegstagnatie la
De hoofdspoorlijn van het Buston-atatlon.
een der vele lijnen, welke I-otxh n met het
Noorden verbinden, is versperd in het ge
bied van Bletchley, :w mijl van Londen, als
gevolg van een overat room Ing. welke ver
oorzaakt ie door hel buiten de oever* tre
den van het Grand Union Kanaal. De trei
nen zijn tijdelijk omgelegd.
De overatrooming strekt zich uit over een
oppervlakte van ongeveer 120 VRfft. kilo
meter. Verscheidene dorpen staan onder
water. Een dorp is geïsoleerd.
me
nJ
inuV
ke familie cn de Zweodscho recreerim}
neven* een bewogen menigte. Na zijn
bad de aartsbisschop God zijn zegen
ven Aan de beraadslagingen, die in Sfe
holm gevoerd worden. Vervolgen» U«
een gebed voor «len vrede voor. I)e
plechtigheid speelde zich af in oen g»
van diepe ontroering.
WAT WORDT BESPROKEN?
De agenda van de conferentie der
Scandinavische landen in Stockholm j
te zullen gaan over:
1. Vraagstukken de neutraliteit vu*
Scandinavische landen en met name
Finland betreffemic.
2. de economische zijde van deze
liteit. de betrekkingen op economisch
rein met de verschillende oorlogvoei
3. kwestie» met betrekking tot inti
tionale aangelegenheden.
Gezien de door de verschillende kam
rijen ingenomen standpunten, heeft
den indruk, dat de conferentie zich
zal bepalen eenvoudig den wensch
spreken tot een herstel van het interni
nalen vrede.
Een tegenvoorstel van Finland aan
land zou eveneens worden besproken. 1
de Russische eischen aan Finland bet#
schijnt niemand er meer aan tc twljfj
dat Rusland van Finland eischt een
wen. contractueelen band door een bijsta
pact. hetgeen zou neerkomen op een lost
ken van Finland van «ie Scandinavii
landen. Politieke kringen, zoo voegt dit
legram hieraan toe. toonen er zich bezot
over. dat het binnenrukken der Russiae
troepen in Estland hij wijze van spreken
gesloten deuren geschie«lt, aangezien
verbindingen met Tallinn afgesneden i
De Finsche regeoring gaat voort met het
men van defensieninatregelen en met
verplichte evacuatie van Helsinki, wei
stad des nachts geheel verduisterd is,
vens worden de ministeries verplaatst.
Overigens valt te Helsinki een tocneme
optimisme le constateeren. De stad is o
vlaggen getooid ter eere van de confereal
te Stockholm.
De plaatselijke Duitsche autoriteiten
hen den in Finland wonende Duitse]
nnngeraden hun zaken te regelen en
willg naar Duitschland terug to keer»
alvorens zij daartoe gedwongen worden.
MOSKOU ONGERUST?
Het is te begrijpen, dat Moskou dit aik
niet leede oogen aanziet en daarom is hi
volgende bericht zeker van gj-oot belang.
Volgens Radio Roma wordt de terugkm
\an Pnasikivi, het hoofd der Finsche nu«
naar Moskou dringend door de Russische
geering verzocht!
Motie die onrust zaait onder
Amsterdamsehe burgerij. Q
E kering op het oorlogepad.
In een meer politiek dan zakelijk debsl
dat een gcheelcn middag en avond duurdi
en waarbij het some vooral aan het elo
tot heftige tooneelcn kwam, heeft d
Amsterdanuche gemeenteraad giateiu
breedsoerigc beschouwingen gewijd aan
zaak der luchtbescherming.
Er waa een voordracht van B. en W. tó
het beschikbaar stellen van een credik
van f 1.300.000 voor het nemen van verdeil
maatregelen op het gebied van dc luchtbi
scherming.
Naast deze voordracht lag ter tafel
motie van de communistische reedefracHu
waarin werd voorgesteld onmiddellijk ov«
t« gaan tot het bouwen van schuilplaataei
en bomvrije kelders op veel grootcrc schaal
het verstrekken van gasmaskers aan
geheele bevolking, enz. enz. De heer Bcuse
maker verdedigde deze motie en zride dal
dc kosten van de voorgesteld® maat re ge lol
f 20 k t 25 millioen zouden bedragen.
De woordvoerder der. S.A.D.P.-fractie, dl
heer Schmidt, merkte op. dat de communie
tische motie slechte waa ingediend om óo
rust te zaaien.
Om ie uniformen der burgorweefct
D*. Ekering, sprekende voor de N.S.B.
fractie, zeido. dat dc nationaal
tegen het uittrekken van f 5000-- voor dl
uniformen der burgerwachten zijn. Dezi
uniformen dienen niet uit de gemeetelijket
ka® betaald te worden, want ..na de groot!
zwam van de S.D.A.P. op politiek terrein
zijn de burgerwachten de wachten bij de u
taren van democratie en kapitalisme".
De burgemeester, dr. W. de VJugt
betoogde, dat de motie der commu
nisten agitatie onder de bevolking
verwekt en vermoedde dat er tus
schen deze motie en een aantal
adressen om betere luchtbescherming
welke bij B. en W. waren ingeko
men, verband bestaat. Meer dan
ooit ia thans rust cn vertrouwen noo
digi
Het voorstel der communisten werd hier
na verworpen niet 35 tegen 7 stemmen, e®
de voordracht van B. en W. daarop aange
nomen met alleen de stem van den hee®
Sneevliet (r.s.t.p.) tegen,
