('oili'nill
Driezijdig
Verdrag
tusschen Engeland
Frankrijk en
Turkije
I
Zal Fokker
bouwen voor
de K.L.M.?
Boerenstand in het Volksgeheel
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Voldoening in
Rome
Plannen voor een
groot Nederlaodsch
verkeersvliegtuig
Britsch passagiersschip
getorpedeerd
b«i*a
aude g
Laad. Schaden. Tol. 444 (2 lijnen). Kengetal 224(1.
11 THIJDAO 20 OCTOBER 1939. 83# Jaargang. No. 11914.
e, t«i
te rii
rto*.
i Rl
de
ven
dit bl<
v -Turksche actie
jrvj cgen Rusland
itengesloten
Matoren is het driezijdig verdrag
achen Engeland, Frankrijk en
kije geteekend.
Bet pact behelst negen punten,
vijl twee protocollen aan het ver
zijn gehecht.
De thans officieel gepubli-
toerde tekst doet zien, dat Tur-
I kije steeds steun zal ontvangen
nn de andere contracteerende
tijen, indien het door een
uropeesche mogendheid zou
worden aangevallen.
Daar tagonoror hoeft Turkije
xich verbonden Engeland en
Frankrijk te hnlp te komen, wan-
aaer door een daad van aanval
van een Europeeeche mogend-
keid. vijand«lijkheden zich ont
wikkelen in het Ooeten van de
Rlddellandsche Zee en ook wan
ner Engeland en Frankrijk
f R.vijandelijkheden
worden gewikkeld tengevolge
van hun garanties aan Roemenië
m Griekenland.
De dnnr dezer garanties Is in
het pact vastgeeteld op vljltien
Jaar.
Van de beide protocollen, welke
tan het verdrag zijn gehecht, ver-
Haart de een slechts, dat het onmid-
lellijk na onderteekening van kracht
irordt.
Het andere aanhechtsel is van
neer befeekenis.
Het luidt:
„Op het oogenblik van onderteeke-
ïiing van het verdrag van wederzijd-
schen bijstand tusschen het Ver-
eenigil Koninkrijk, Frankrijk en Tur
kije, komen de gevolmachtigden over-
in:
„De verplichtingen, welke Turkije
op grond van het bovengemelde ver
drag op zich neemt, kunnen dat land
niet noodzaken tot een actie, die ten
doel of als gevolg heeft, dat het In
gewapend conflict met de sovjet unie
komt".
Hieruit Wijkt dst Londen en Parijs hun
«•derlinge, inconsequente, maar uit tac
tach oogpunt begrijpelijke houdena jegena
Hartou willen volhouden.
tuner*. de democratieën héfcben den oor
lot aan Dultachland verklaard, omdat dit
land de aouvereinitait van Holen aantaste
Rusland deed precies hetzelfde, tij het let»
later en... Londen sluit handelsverdragen
met Moskou af.
Aan nog meer tegenstrijdigheden maakt
zich aan de zijde der democratieën
•ehukhg. i
Frankrijk laat evenals Engeland zijn ml-»
litaire missie uit Moskou wegsturen als kwa.
jongens en handhaaft de vriendschappelijka
aftrekkingen! Communisten In eigen land.
laan de gevangenis ln. ruaar het groata
Rijk der communisten blijft officieel
Wtend.
Ln roo Is er meer! Men denk# al er hm
ua de steeds door de democratieën vartroe-
Wide Baltisrhe landen.
Zooals reeds gezegd: uit tactlach oogpunt
k de/e houding P*griipeli|k. Londen en Pn-
«Js hebben er alle iirlang bij, Duilschlamd
te boleeren en hei zou dom zijn. door ern
vtlandur bonding Moskou in «ie armen
Hn Herlijn te \oeren. Ongetwijfeld rede
■oen men in het Wetten, dat do regeling
toch?
ver»
iven-
s-oon
eken
i. In
kort
ners
»ken
w or-
niet
erbij
met de Sotvjetheeren beter kan plaatsvinden
na een zegepraal op Berlijn.
X
XX
Hoe de verhoudingen in onze zonderlinge
wereld sinds enkele maanden zijn \eran
derd mogn blijken uit een Reutèrbericht uit
Rome.
Twee flictoren in den nieuwen toestand,
zooals du» gescliapeu is door het Britsch-
Fransch-Turksche verdrag, worden te Rome.
aldus hef Engclsche persagentschap, met
instemming besproken. De eerste factor ia,
dat Turkije. naar men zegt, geweigerd heeft
don staUi* der Dardanollcn ten gunste van
Rusland te wijzigen. Italië wil namelijk
niet, dart de Russische vloot een nieuw
machuefement in de Middellandsche Zee
wordt. Ite tweede fa-dor is. dat Turkije
zijn beloften jegens Roemenië handhaaft,
waarin men de aanwijzing ziet. dat Turkije
de ItalWiansche belangstelling voor de re
ling der Balkan vraagstukken en voor de
organiaitir van een vredesblok op den
Ralkan deelt In fascistische kringen be
schouwt men de onderteekening van het
verdrag als een natuurlijk gevolg van de
schorsing der onderhandelingen te Moskou,
die. amlers dan men verwacht had. hebben
aangetoond, dat Turkije in zijn betrekkin
gen tol Rusland onafhankelijk ia. Men ge
looft, dat Turkije op het standpunt staat,
dat da overeenkomsten met de geallieerden
zijn v*|llgheid voldoende waarborgen en
een prijsgeven der samenwerking met Rus
land «lie vroeger als van automatisch ka
rakter beschouwd werd, mogelijk maken.
X
XX
Als men er rekening mede houdt, dat het
innig** contact, dat Londen met Turkije reeds
vóór den tegenwoordigen oorloc zocht en
vond, geheel gericht was tegen «le politiek
van Vle as Rome—Berlijn, mat name tegen
hel Ksaliaanscho streven naar overheeraching
van de Middellandsche Zee, dan is deze
stem uit Rome wel zeer zonderling.
Wlti herinnert zich niet meer de woede-
uitbarstingen in Italiaansche kringen, toen,
nu «mkele maanden geleden, het voornemen
tot het afsluiten van het gisteren geteekende
driezijdige verdrag, op Turksch verzoek werd
gepubliceerd?
Tbians ziet men slechte voordeelen. Beter
bewrfcs hoezeer Hitler's, op Rusland georiën
teerde politiek, Italië heeft afgeschrikt, is
moeilijk denkbaar.
Vriendschapsbetuigingen.
T usschen Sarndjoegloe en Molotof zijn tele-
graninirn gewisseld, overvloeiend van betui
gingen van hartelijke gezindheid en toege-
nee;enheid. De traditioneele vriendschap
Mi|#t. verklaren beide heeren. Laat het ons
hopen.
De Fraaach
namens zijn land
mat Turkije
•prekingen la de
Ankara, voert.
Woyfaad, dia
bijstands verdrag
en thans slafbe-
hoofdstad,
Reactie In Bulgarija.
l'it Sofia kwam gisteren de mededeeling,
dat het kabinet was afgetreden.
Dit land, dat bij de vredesregelingen ln
1018 flinke stukken grondgebied aan Roeme
nië en Turkije moest afstaan en sindsdien
naar een mogelijkheid uitziet oui ze terug te
veroveren, moet van de onafhankelijke
Turksche houding wel zeer erg geschrok
ken zijn.
De regeeringscrleie le dan ook te begrij
pen.
De heimelijk op nusland georiënteerde po
litiek van het thans afgetreden ministerie
noopt koning Boris tot nieuw beraad. Men
zal in SofiA de nieuwe toeetand grondig wil
len hestndeeren en de huik naar de wind wil
len hangen, die plotseling sterk is omge
draaid in voor Bulgarije zeer ongunsligcn
zin.
HET RUK ZOU GARANT STAAN
VOOR EEN LEENINO VAN FJ
MILLIOCN AAN DE KJLJL
Gisteren werd op Schiphol een vergadering
gehouden waaraan oa. deelnamen, de hee
ren A. Pleeman, directeur van de K.L.M
H. Veenendaal. technisch leider van de
maatschappij, J. E van Tijen, directeur van
de Nederlandsche Vliegtuigen Fabriek Fok
ker, en ir. M. Beeling. hoofdcowstructeur
van deze fabriek, terwijl voorts de heeren
J. v. Heijden en 1». de Winter, heiden in
specteur van den Luchtvaartdienst van het
Departemeut van Watemtaat deze confe
rentie bijwoonden.
In luchtvaartkringen heeft deze
conferentie vrij veel opzien gehaard,
aldus lezen wij In het „Alg. Hsbl-
Het wee een bekend feit, dat sedert
1904 de betrekkingen tusschen de
K.L.M. en de Fokker-(abrieken In
zake den bouw van verkeersvliegtui
gen door Fokker voor de KLM.
niet zeer hecht waren. Besprekingen
tusschen beide directies van dezen
omvang over zulk een aangelegen
heid zijn dan ook sedert dien niet
meer voorgekomen.
EEN STERK EN GELUKKIG VOLK
ZAL ZICH ALLEEN DAN ALS ZOO
DANIG HANDHAVEN ALS HET
ZIJN BOERENSTAND WEET TE
BEWAREN EN TE BEHOUDEN.
Zooals wij deze weck hebben gemeld is
liet Kon. Ned. Landbouw Comité door de
IS. Rott. Crt. van opruiing beschuldigd, ooi
dat het comité té kénnen had gegeven, dat
indien de regeering haar landbouwpolitiek
zou voortzetten, zij op moeilijkheden met de
boeren zou stuiten Thans heeft de voorzit
ter van het Kon. Ned. Landbouw Comité, de
heer H. D. Louwes. in de vandaag te Den
Haag gehouden algemeene vergadering het
standpunt zijner organisatie t-Av. de over
heidsmaatregeien onderstreept.
Onze organisatie dacht, aldus apr,
noch aan opruiing, noch aan drei
ging. maar zij deed dusdoende al
leen haar plicht de regeering bekend
te maken met haar inzichten en de
stemming onder de boeren. Wanneer
de leden zelve meenen, dat de re-
geering den onjuisten weg kiest en
haar gezag en haar -goodwill" bij
de boeren verliest, dat zij de paarden
achter den productiewagen spant en
den sluikhandel den wind in de tei
len blaast, dan moeten onze organi
saties daarvan getuigen.
De korte ervaring in dezen tweeden oor
logstijd opgedaan doet spr. het ergste vree
zen ten opricht* van de toekomstige positie
van omen boerenstand in het volksgeheel.
De regeering stelt voor onze lamlbouwpn»
ten prijzen vast. waarin voor den boer be
halve hij de tarwe, geen winst U gelegen,
veeleer vaak verlies. Zijn kosten mogen ge
dekt worden, maar ondernemersloon en ri
sico vergoeding zitten er zeker niet in.
Er dreigt voigens spr. groot ge
vaar. dgt ongerechtigheid ten op
zichte van onze agrarische bevolking
ons volk zal verlagen. De lasten, die
gedragen moeten worden om don rz-
port van agrarische producten op
gang te houden, behooren door de ge
meenschap en niet overwegend door
de agrarische bevolking te worden
gedragen.
F.r is dus naar sprekers meening geen
grond om een toonenden prijs voor de agra
rUche producten voor de blnnenland«ch*
consumptie af te wijten met een beroep op
de exportprijzen dezer producten.
Wat moet er gebeuren?
Belangrijker tenslotte dan de opeomming
van «le motieven op grond waarvan wij ons
hebben voor te bereiden op moeilijke tijden
en zwaren strijd is de vraag wat moet er
gebeuren en wat moeten wij doen om te be
reiken wat mogelijk i»? Naar spr.'t gevoelen
op korten termijn vooral de volgende dingen
1. Instelling van een ministerie vaa laad-
2. Versterking vaa
organisaties.
Voor wat dit laatste betreft, zelde de heer
Louwes:
Een centraal document atisborsaa aooiig
la aohtaa. Het sterke Werengexia. het telle
de boerenhuis ken. zoo otndigie voorx, al
leen bestaan ea behouden worden ala de ak
ker wal toebereid ea bebouwd la, aan sterk
en galakkig volk tal ziek alleen daa als soo-
daalg handhaven als kat zijn boerenstand
weet te bewaren ea behouden.
Keert het normale
leven terug?
Ondanks de beerecheade graat#
ellende ander da bevolking. willen
vaa. dat kat lavaa la Poiea zijn ga
wanen gang herneemt. Een lü|kf«
ap da waekmarkt la Posen, als
al ga bas ld, zon daarvan
Zaatlg opvarenden vermtsk
„De Scheepvaart" meldt, dat op 200 mijl
ten Z.W. van de lersclte kust het 7969 ton
meteode Britse he ss. -Sagaing' ülasgow.
van de reedertj P. Hendersoti en Ca. langen
tijd «loor e«n Duitache duikboot Is achter
volgd. Het schip verwittigde de Britecbe ad
miraliteit en trachtte lntuaschen een veiiigen
afstand te bewaren.
Te half vier Woensdagnacht deelde de ka
pitein van een ander schip, bét Amerikaan-
scha stoomschip „Mobile City", mede. dat de
„Sagamg" tot zinken was gebracht. Van de
opvarenden zouden 223 passagiers opgepikt
zijn. aldus de mededeeling van den kapitein.
Zestig opvarenden zouden vermist worden.
De jSagaing" kwam van Rangooo.
STALEN HELMEN VOOR DE AM STER
DAMSCHC POLITIE.
Alle Amsterdamschë politie-agenten zul
len mei stalen helmen wordeo u.tgrrust. De
bedoeling ia. deze nieuwe hoofddeksels, wel
ke reeds besteld zijn. slechte te dragen, in
dien de omstandigheden daartoe aanleiding
zouden geven.
Dit nummer bavat 8 pagina's
EERBERICHT
DE BILT SBINTi
Verwachting: Betrokken tot
zwaarbewolkt met nu en
dan eenijren regen, weinig
verandering in temperatuur,
meeat matig* wind uit uit-
eenloopende richtingen.
De besprekingen hebben dan ook aanlei
ding gegeven tal verschillende gt sein gen wal
ka vooraaaseltlk neerkomen op 4e veronder
stelling. dat taaochea beide directies bes pro-
klngea worden gevoerd ©var dea bouw van
vliegtuigen door Fokker, bestemd voor ia
vloot vaa de X.L.M. Noch vaa ia zijie vaa
ia K.LJL noch vaa Tok kar werden giste
ren naieru Inlichtingen gagevaa over ion
aard vaa daaa besprekingen, doch alguanoon
worden zt| la verband gebracht mot do ga
me k ten welke er vaa sproken, dat de ro>
gearing binnenkort aan voorstal sou luite
nen volgens hetwelk het Rik zich garant
zoo stellas voor een leuning van I J.éOAftA
welke particuliere banken aan ie K.LJL
zouden verstrekken voor ie aanschaffing
van nieuw materteeL
Reeds sedert enkele maanden doet het ge
rucht de ronde, dal Fokker verschillende
ontwerpen voor groot# verkeersvliegtuigen
gereed heeft liggen. Zoo werd reeds ge rui
men tijd melding gemaakt van da berich
ten, dat Fokker teekeningen gereed had
liggen voor aen drie-, en vier- en een vijf-
motor tg vliegtuig.
Dit laatste ontwerp zou een toestel be
treffen. berustend op bet door Fokker voor
bet eerst bij de Gl toegepaste principe, van
aen in den vleugel opgenomen romp. waar
de staart door middel van zzr taartgon-
dels aan dezen vleugel ia bevestigd. Deze
vijf motoriga machine zou geschikt zijn voor
bet vervoer over zëër groot* afstanden en
als Oceaanvliegtulg zou men er groote ver
wachtingen van hebben. Voorts vestigt men
e ronze aandacht op, aldus rel Jisbl.'dat
liet bedrag van f 3UMMk<» door d* Fokker
fabriek gedacht moet zijn ais het bedrag
benoodigd voor de ontwikkeling van dit
vliegtuig. Zooals men weet is de fabriek nu
den bouw van de T 9 de bommenwerper
bestemd voor de Indische Militaire Lucht
vaart, welke een buitengewoon mooi pro
duct van metaalbouw ta geheel ingericht
voor metaalbouw. Echter zullen voor de
ontwikkeling van een groot vliegtuig als
hierboven bedoeld nog zeer groote bedragm
voor inrichting van het bedrijf op den bouw
van zulk een toeatel benoodigd zijn.
In hoeverre deae geruchten juist zijn. kun
nen wij op het oogenblik niet hooonfteeten
besluit bovengenoemd blad. doch nu irvter-
daad losse hen heide directies besprekingen
worden gevoerd, is de kans. dat deze ge
ruchten voor oen groot deel waarheid ba-
vatten aanmerkelijk gestegen.
Vlucht naar de
bovenverdieping
Zeldzame situaties t*deae da
e vontroem ingea In Engeland.
Uit alle dealen van het overstroomde ge
bied in de Midlandt. waarvan wu gisteren
melding maakten, blijven berichten inko-
men over groot* schade en nog groot er oo
gemak voor de bewonen, die In vel* dor
pen naar bovenverdiepingen hebben moet*n
vluchten omdat hel water de huizen drie
en vier voet was binnengedrongen. Te Wel-
lingbro is de post per roeiboot rondgebracht
en van gemeentewege werden op derelfde
manier levensmiddëlen verdeeld. Te Strat-
ford. de geboorteplaats van bhakespesre.
moest, aldus de N.R.&1. een heel* familie
van *lf personen uit een bouwvallig huis
gered worden, dat geen vijf minuten later
is ingestort en in Bucks zag aen boer zeven
tien van zijn beste koeien voor zijn oogen
wegzwemmen, een zekeren dood tegemoet.
Een wiel rijdster van zeventien jaar. die door
het water verrast waa. te in oen telegraaf
paal geklommen en heeft daar den heelen
nacht gezeten tot zij door den eersten post
bode verlost werd en ln Bedfordshir* liggen
vijftig boerenhoeven volkomen geïsoleerd.
In Northant# Is het water een kleinigheid
gezakt maar in Oost Anglia te de alg*n»**ne
toestand nog erger geworden «n te een groot
deel der mannelijke bevolking opgeroepen
ooi aan het versterken der dijken te helpen.
AARDBEVING IN CANADA
Hevige schakken geraaid.
In geheel Oost Canada te aen betrekkelijk
-levige aardbeving gevoeld De schokken
I «enden gedurende drie minuten gevoeld te
lOuabac. Montraal. Ottawa cn Toroato.
