In de krotwoningen aan den Douro akkertjes De voorraadschuur van den Balkan T a Door nauwe trapsttaafjes en stikdonkere gangetjes PORTUGEESCHE MOEDERLIEFDE Afpersing Koken, eten en slapen in één vertrek „Er zijn huiten en huUen", constateert ome. relseorrespon denle mef. Boekei op haar tocht langs den Douro-oerer, waar te v. nabij den ellendia en woningtoestand in Portugal aanschouwt. Geen slopfe is haar te nauw ot te donker en xód kan zij ons wederom een schilderachtig verhaal vertel len tan armoe en ontbering onder de bewoners tan het schiereiland. Er bestaat «en Rekke tegenstrijdig heid tusschen 'smenschen hebben en 'smenschen zeggen. Een rijke praat over zlja vacantiehuis met zestien logeerkamers, vijf badkamers en een renstal, alsover zijn „zomerhui" en een minder met aardsch slijk be zwaard mensch zegt van zijn drie kamerwoning met een fontcintjo in de keuken al: „Ik heb een huis als een paleis Ik weet niet hoe de men- schen die in Porto langs den Douro- oever wonen hun scheefgezakte krot jes noemen, maar naar bovenstaande gerekend, zijn dat dan al wel lucht- kasteelen, vooral ook vanwege hun wankelheid. Opeen gestapelde konijnenhokjes. Wanneer je als vreemdelinge de vele trap jes van de bovenstad naar beneden bent af gegaan en je komt onder bij de rivier voor die huisjes, dan sta je c\en verrast en zegt onwillekeurig: wal schilderachtig! Maar je kunt ze dan ook maar 't beste als een schil derijtje bekijken, d.wx. op een afstand, want van dichtbij lijken het net complexen opeen gestapelde konijnen hokjes van zeep- en vet- kistjes. En wanneer je nog wat nader komt en gaat beseffen dat hierin vaak groote fa milies menschen wonen, dan kijk je al door het schilderachtige heen en staat weer niet heide voeten op den grond voor een nijpend sociaal probleem. Want dit zijn geen „lucht- kasteelen" en geen „zomerk ut ten"; het zijn nauwelijks tneuschelijke woningen, ofschoon men hier tenminste nog wat zon en lucht op vangt. wat menige woning hoogerop ontbeert. Maar s winters treedt de wassende rivier hier beneden wel eens buiten haar oevers, waarom de buizen op pilaren zijn gebouwd. la stikdonkere gangetjes. Ik had al vaak door die straatjes gedoold, maar zag dan uiteraard alleen de schetva huisdeuren, de in lompen gehulde kinderen, gluiperige katten en de babies. die, bedekt niet een kort hemdje, maar overigens ge kleed als engeltjes, over de stoepen kropen. Toen maakte ik kennis met een assistente van liet Inelltuto de Pooriculturn. een soort consultatiebureau, waar arme en ongezonde moeders tevens drie fleschjes melk per dag voor haar kleintjes ontvangen. De bewuste dame ging geregeld op huisbezoek en ik mocht baar vergezellen naar de nauwe trap straatjes en de stikdonkere gangetjes, waar we soms op den tast doorkropen en zoo zag ik ook den binnenkant van die woninkje», waar ondanks de bedompte atmosfeer van koken, efen en wonen voor #n van vele men schen, toch steeds het raam potdicht was Wij werkten een vast programma af: raam omhoog, kind fopspeen uit den mond. infor- nieeren naar allerlei in- en uitwendige ac ties en rtacUaa van de baby, kijken boe de melk werd bewaard, vragen of één der fami lieleden met een of ander# ziekte waa be- hept en meer zulke Intieme informaties, die •chter met een goede bedoeling werden in- K wonnen. De kamers waren meestal roninie j: half vermolmde meubelen, een ledikant volgrlrgd met kleerrn, aen rookend pol kacheltje waarop da soep kqokle, een kastje waarop goedkoop# prulletjes, ecu kistje waarin ten of ander vogeltje en ook altijd wel ecu bloem of plant. Ergens in een- ka mertje hing een wonderlijk maaksel van ijzerdraad, gekleurd panier, garenklosjes en electrische lampjes, welk fantastisch gevaar te echter geen licht kon geven, maar enkel diende als „versiering"*. Soms aen sprei op het bad. Overal werden we met blije gezichten ont vangen en luisterden de moeders en grooi moeders ijverig naar de zedepreeken. waar aehljnltjk denkende: soo meteen gaan we on ten eigen gang wel woer. Maar sommige ka mers zagen er ook keurig uit met een sprei op hei bed en een gehaakt kleedje op een tafeltje. En enkelo vrouwen deden ook haar best zoo te doen als de assistente haar leerde. Zoo toonde een moeder ons met zichtbare voldoening hoe zij haar kind licht en lucht verschafte, door het in aen kistje te leggen te midden van rommel en splnneweb- ben voor aen open raam, waar tus- schen twee hulzen door Juist een straal zon op den vloer viel, Van dichtbij gelij ken de op palen ge bouwde woningen aan den Douro net complexen opeenge stapelde konijnen hokjes van reep- en vetkiatjea. Er wordt tegenwoordig In Portugal ernstig getracht om dergelijke toestanden te verbe teren. doch men heeft nog slechts enkele schreden gezet op een langen weg. Ik verkoop Hollandscbe koeien. Van de armenwijk kwam ik in een heel andere omgeving. Ben rijke landgoedbezit ster. die in de stad woonde, had van mijn Hollandsrhe aanwezigheid vernomen en was daardoor geïnspireerd tot het denkbeeld om baar veestapel met een paar Hollandscbe koeien uit te breiden. Ze liet vragen of ik haar daarvoor inlichtingen kon geven en na tuurlijk zei ik ja. Als ze Informaties bad ge vraagd over Zuiderzeepaandjes, had ik waar schijnlijk ook ja gezegd, maar biervoor meen de ik als boerantfodlter werkelijk alle noo dige verstand te bezitten Zoo stond ik plots# ling in een luxueuze hall. wandelde achter een zvvart-wit dienstmeisje aan een breede wenteltrap op en kwam in aen groote ont vangkamer met zeven doaker-kijkende voor vaderen In gouden lijsten aan den wand en verder vijf spiegels, zoodat ik me niet om kon draaien of ik staarde mezelf aan. Ik zet te me op een ouderwetsche canapé met krul- pooten, belegd met drie harde, zijden kus sens. waarvan ik een goudgestikten vogel uitkoos om mijn tricotznden mg tegen te leu nen en bedacht toen, dat er toch huizen en huizen zijn. In deze kamer zouden wei zes families ondergebracht kunnen worden. Toen de gastvrouw binnenkwam, was ik Juist bezig de stoelen lang» de wanden te tellen. Meteen bad ik echter al mijn verstand noodig om m bet Fransch te praten over vaarzen, stieren, «nelklijsten, af- stammingen en meer dergelijke, niet zeer damesachtige onder werpen, die misschien niet geheel pasten In de weelderige omraming van dit salon, maar waarin deze dame ook teer geïnteresseerd was. We werden het dan ook roerend eens: Zij wilde «en longe koe en een stier koopen en ik zou daar voor zorgen. En zoo verliet Ik het huis weer als een geslaagde vrou welijke veekoopman, opgetogen, dat ik misschien een handelstrans actie voor onze IIollandM-h fok ker» zou kunnen afsluiten waar echter later niets van is gekomen, omdat de oorlog uitbrak en mijn veehandelaarstalenten tot een on tijdig einde kvvatnen. Geitenherders slapen in een rots spleet Dat was mijn laatste avontuur In Por to. Ik moest terug naar Lissabon, niaar besloot met een omweg langs de Spaan- sche grens te gaan. Ik maakte kennis met een journalist, die met vacantie was samen reden we o.a. naar de Serra Kstrala, de hoogste bergen van Portugal, en kre gen prachtige uitzichten te genieten. In deze streken trekken de geiten- en scha penherders rond, die 's nachts onder een klein tentje \an wat takken of in een rotsspleet slapen en daar hun eigen soep potje koken. Zij leiden een pover bestaan, wat je het beste constateert in hun primi tieve dorpjes met de van groote steenklom pen opgeliouwde huizen. In één van de dorpjes. Folgozinho, mank ten we een zangdemonstratie mede. Mijn collega wilde n.1. dc volksliederen opschrij ven. Natuurlijk wilde ieder voor deze gelegen heid zijn stem lecnen en zoo werd er een kamertje volkomen volgepropt met herders en herders vrouwen in sombere kleedii Maar een enkele droeg de feestelijke dracht, die felle, maar geen mooie kleuren had. Be halve vol, werd het vertrekje ook grondig verduisterd, want ieder die er niet meer in kon. trachtte dan althans zijn hoofd door de deur of het venster te steken. En in die schemerdonkerte bra ken toen de ongeschoolde maar frissche stemmen los en zongen vtn Den Spaan&chen minnaar die werd vermoord (natuurlijk, want -Spanjaarden zijn vijanden) en ve le andere liedjes. "t Was marhtig Interessant, maar het ge luid was eigenlijk beter geschikt voor een l>ergweide dan voor dit kleine hok en "t was dan ook een rust toen er even werd ge pauzeerd. Soeplepels cadeau. In die pauze trok een herder zijn soeple pel uit zijn zak, en liet mij het van geiten hoorn gesneden voorwerp zien. Hé, zei ik. wat leuk!- en met dien lof was de man z<V> ingenomen, dat hij mij het uitgebeten ding royaaiweg gaf. Terwijl we van weerskanten nog sympathiek ston de te knikken, trok e.-n tweede herder zijn soeplepel te voorschijn, een houten, en omdat ik die ook Jeuk vond. mocht ik die ook houden. Toen ontstond er een heele beweging onder de mannen, die mij alle maal een blijk van hun vriendschappelijke gevoelens wilden geven. Hel was ecnig, maar het was helaas te veel en dus moest ik wel zeggen, dat ik er vrecsdijk blij mee was, maar dat ik aan twee lepels genoeg had als herinnering aan Folgozinho, waar mee ik misschien ook voorkwam, dat de avondsoep overal met de vingers moest worden gegeten. Katholieken beleedigd Vertegenwoordiger ion Bijbelge nootschap de gevangenis in. Donderdag 2 November J.l. stond voor de rechtbank te Haarlem terecht een 35-jarige vertegenwoordiger van het Wachttoren Bij bel- en Tractaatgenootscliaji te Heemstede, wegens overtreding van artikel 137d van 't Wetboek van strafrecht. Hij zou n.1. verant woordelijk zijn voor de uitgnve van een twetnl brochures, getiteld ..Genezing" en „Ziet de feiten onder oogen", waarvan de inhoud beleedigend werd geacht voor het roornsch-katholieke volksdeel van ons land. Zooals men zich herinneren zal. trad jiater dc Groeve in deze zaak als getuige op en had gezegd voor den geheclen katholieken priesterstand op te komen. De reciitbank deed in deze zaak gisteren uitspraak. Zij achtte het ten laste gelegde ten opzichte van de brochure „Ziet de fei ten onder de oogen" bewezen en veroordeel de verdachte tot één week gevangenisstraf, met bevel tot vernietiging van de in beslag genomen brochures. Ten aanzien van de brochurr „Genezing" volgde vrijspraak. De Officier van Justitie, had tegen ver dachte een boete van f 300.— subsidiar der tig dagen hechtenis, alsmede vernietiging van de in beslag genomen brochures, ge- eischt. d. moor ni.t v„dwl|n.n w*. Nlot wilton, i.„ u Moor or lijn toen "AKKERTJES"I Noom loo'n "AKKERTJE" on binnen een kwofti«r zult U bemerken, dot "AKKERTJES" hoofdpi|n ntoroioo vlug en radicaal verdrijven. "AKKERTJES" zijn vanwege hun uitstekende werking. Vaak nagemaakt, maar nog nooit geëvenaard! /"AKKERTJES"zijn rond an elk draagt het "AKKER"*nierk. Lat daar dus vooral opl tagan pijnen, nara dagan, koorts, koe. Doos; is «tuks - 12 stuiver»; 2 stuks - 2 stulm*. Neerlands onafhankelijkheid Radio-uitzending van de plech tige herdenking. De plechtige herdenking van Neerland* onafhankelijkheid op het Plein 1813 te 's- Gravenhage, welke ditmaal door de bijzon dere tijdsomstandigheden het accent van een nationale demonstratie verkrijgt, zal vandaag, door de N.C.H.V. in het algemeen programma worden uitgezonden. De gepen- sionncerd generaal-majoor J. C Wngner zal 't woord voeren, terwijl de Koninklijke Mi litaire knpel toepasselijke muziek ten ge- hoore zal brengen. Dc plechtigheid begint des ochtends om elf uur. Nachtelijk drama in de retldt tle. Drie jaar tegen chauffn gelischt. In den nacht van 31 Augustus op 1 Set tembar, omstreeks twee uur, kwam e« kellner in Den Haag van zijn werk af a alvorens naar huis tegaan, ging hij op en bankje op bet Oranjeplein even zitten ufo blazen, maar het duurde niet lang. of tw« mannen namen naast hem plaats ieder au een kant. Spoedig bleek hem, dat het den manna om geld te doen was. De kellner gaf ieder een gulden, doch toe de mannenzagen.dat de vrij gentakkelij ging, wilden ze nog meer geld hebben. Tel slotte wilden ze den kellner al zijn geld. oi geveer een f 25.— afnemen en riepen hefl toe: „Ik sla je je hersens in elkaar, als jejj geld niet geeft." Een der onverlaten hiek zijn fiets vast otn te beletten, dat de keil ner er van door zou gaan. Deze begon einde raad te roepen: ..Ik heb geen geld. fl heb geen geld", om de aandacht der voo| bijgungers te trekken. De uitwerking inderdaad, dat beiden het hazenpad koz« doch een van hen, een 28-jarige chauffeuj werd later aangehouden en had zich tcrochtend voor de Haagsche rechtbank verantwoorden. Verdachte bleef dc bedrtj ging ontkennen. Do officier van Justitie, achtte door de getuigenverklaringen, het misdrijf van afpersing bewezen en eischte drie jaar gevangenisstraf. De verdediger, wees op vclo open en on waarschijnlijke punten in deze zaak en achtt bet ook zeer onwaarschijnlijk, dat iemani midden op het Oranjeplein een ander doo bedreiging geld afhandig probeert te makel Dat doet men in een stil straatje. Uitspraak 30 November. DE DONAU, HET KOPPELTEEKEN TUSSCHEN ROEMENIE EN DUITSCH LAND- KONING CAROL ROOKT SIGARETTEN VAN SOJABOONEN TABAK (Bijzondere correspondentie uif Sofia.) Roemenië, wordt, zeer terecht, In den regel de voorraadschuur van den Balkan genoemd. Het is een rijk land, zoowel wat bet relt de bodemcultuur als hetgeen de aarde er onder de oppervlakte verbergt. Deze bodemrijkdom levert ech ter ook schaduwzijden op voor het land. dat er niet geheel en al naar eigen goeddunken over kan beschik ken. Orsova, hekend als het „Roemeensche Ge nét e" l* een klein stadje, dat eigenlijk bc staat uit twee dorpen, Oud en Nieuw Or sova. die op ongeveer 5 kilometer afstand van elkaar liggen, op een der schoonste en meeat romantische plekjes van Europa. Or sova ligt aan den linkerNoordelijken oever van den Donau, die deel uitmaakt van het Roemeneensch gebied De tegenoverliggende oever l»ehoort aan Joegoslavië, terwijl 50 kilometer verder stroomafwaarts Bulgarije begint. In bet idyllische stadje Orsova nu heerscht »edert een twintigtal jaren een le vendig internationaal verkeer: diplomaten, technische deskundigen. Journalisten en ambtenaren van 15 verschillende volkeren hebben er hun hoofdkwnrtier opgeslagen. Immers, Orsova is de zetel van de Europee- sche Donau commissie, die waakt over het wel en wee van deze geïnternationaliseerde levensader van den Balken; uit dien hoofde zijn hier al haar bureaux gevestigd en stuit men overal op wachtposten en tech nische commissies. EEN NIET ONBEDENKELIJKE ON DERSCHEIDING VOOR ROEMENIE. Deze Europetsche Donau-commissie leeft wel is waar niet op voet van oorlog, maar staat toch op tamelijk gespannen voet niet de Oostenrijkse!»# Donau-Stoomvaart-Mij., die het leeuwendeel vau het vervoer langs den Donau bezit. Deze onderneming werd gesticht door Engclschen. ging later over in Oostenrijksch l>ozit en kwam na den An schluss in Dultscha handen. Haar booten vervoeren 50% van het gezamenlijke Euro- peesche goederentransport en meer dan een derde van dc geëxporteerde Roemeensche pc trolcuro. Dank zij dit alles neemt dc mnatschappij een zeer belangrijke plaat» in op den Bal kan. Bij wijze van tegenwicht besloot de Donau commissie, een groot dee| van haar rechten over te diagen ann de Roemeensclie regeering. daar zij terecht van oordeel was. dat een officieel optreden van Roemenië meer gewicht in de schaal zou leggen,dan besluiten van de commissie. Deze rechten worden gaarne aanvaard door Roemenie, dat daarin een bewijs van vertrouwen zag. Stelde dc Roemeensche boer zich aanvankelijk tevreden met het be bouwen van zi|n grond, die rijke oogsten opleverde later ging men over tot bodemonderzoek. Dit leid de tot de ontdekking van petroleum, bruinkolen, ijzer en rnangaanert*. Zoo werd Roemenië het rijkste land van den Balkan, hoewel slechts een vierde van het in de Industrie belegde kapitaal Roemeentch ia; do rest werd gefourneerd door Enge land, Klankrijk. Amerika, België en voor een zeer klein deel, door Duitschland. DE TEELT VAN SOJABOONEN NEEMT EEN GROOTE PLAATS IN. Dc Donau vormt al» het ware het koppel- teckrn tusechcn Roemenie en Duitschland; en de thans Dultscha scheepvaart op den Donau droeg er krachtig toe bij otn Duitsch land tot den grootsten afnemer van Roeme nie te maken. Nu sloeg het Derde Rijk aan Het kaartje spreekt roor zichzelf: het geeft HoemenU weer met de gebieden welke dit land na den oorlog van fMJ-flW heeft bljgewonnen. Rusland heeft nooit de annexatie van Bes- sarabii erkend: op zijn landkaart kwam dit gebied steeds als Russisch bezit voor. Roemenië voor, om sojaboonen te gaan vei bouwen. Men wist in Roemenië zoo goei ais niets af van sojaboonen, die in Chini en Mandsjocrije thuis behooren Deze boonei bevatten, zooals bekend, een hoog vet- ei meelgchalic, waarvan de industrie op vei schillende wijzen gebruik mankt. Zij haal er olie en apijsvet uit, zoowel als meel ei lak en glycerine cn andere pharmaceuti scha producten. Dc Roemenen gingen soji boonen verbouwen, met de beste resultater De plant gedijt er uitstekend en men onl dekte hoe langer hoe meer goede eigen schappen, die zij bezit. Zoo ging men b.v. over tot het dro gen van de bladeren, die een uit stekende tabak bleken te leveren. Koning Carol van Roemenië. die dagelijks GO sigaretten rookt, maakt daarvoor met voorliefde gebruik van deze „Ersatz-tabak". PETROLEUM. SOJABOONEN. GRAAN Elf POLITIEK. De groote Duitsche chemische trust, I. C Farben, legde beslag op het monopolie vai den sojnboonen-oogsL Ook petroleum gin in steeds grootcre hoeveelheden naa Duitschland. tot 3Vt mlll. ton toe. d.w.z. d helft der totale productie. Ditzelfde was h« geval met den uitvoer van ijzer, mangaai pvriot en bismuUi. terwijl deze uitvoer naa andere! anden voortdurend daalde. Sedert het uitbreken van den oor log begint deze toestand een gevoel van onbehaaglijkheid in Roemenië wakker t# roepen. De werkzaam heid, welke Rusland thana even eens ln Europa ontplooit, draagt er niet toe bij. om de ongerustheid weg te nemen. Men weet maar al te goed. dat Rusland nog steeda aanspraken zou willen doen gelden op Bessarabië. De Roemeensche diplomatie doet Kaa uiterste best. om het gevaar te keeren et zelfs is er eenlge ontspanning tusschei Rusland -n Roemenie te bespeuren. Roe manié staat voor de moeiliikc cn lang nie benijdenswaardige taak, zoodanig te ml noctivreeren. «Int Let g. m der groote mo gendheden voor het hoofd stoot ecu tak tlck. die buitengewone handigheid 'tr •Jacht

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1939 | | pagina 8