Bioscoop zeden H. A. WILBERS Koopt bg den Middenstand Oe papegaaienziekte De waterkraan-vreugde der beschaving Vierde blad De kok in de kaasstolp EEN SINGERNAAIMACHINE - H. J. PIT. 0UDESLU1S. NUTTIGE ST. NICOLAAS-CADEAUX ST. MAARTENSBRUG. Tel. 205 MEUBELS? Donderdag 23 November 1939 Een romantisch aangelegde Deen- sehe journaliste Gisela Pfiffer heeft een reis gemaakt door Weet-Afrika en vertelt op amusante wijze van haar avonturen, WH geren haar in bijgaand arti kel zelf het woord over haar bele venisten in het dorpje Lompta. Ons even een korte wijle met on ze gedachten dompelen In de le vensomstandigheden ran het daar wonende nog onbeschaafde noma denvolk is een heerlijke afwisseling met het fraais, dal ons beschaafde Westen onz doet zien. Mogelijk dat Gisela Pfiffer onzen lezers nog wel eens meer onthaalt op een schildering ran toestanden in het donkere werelddeel. Loniptn heette het kleine dorp op diü-1 ïend kilometer afstand van de kust, op liet hoogland van Ngaundere, dat mij vijftien maanden lang als woonplaats zou dienen Daar had de grijze Baba Haram. de leider der Bororo-stani. een nomadenvolk van hoeherders, zich gezeteld. De Bororo's zijn kleine, diepdonkere negers, maar zij vor men een bijzonder trotsch volk, dat, dui zenden jaren geleden uit Azië gekomen, in Afrika neerstreek. Baba llarnm nam ons allervriendelijkst op en hij slachtte ons ter fit're zelfs een groot kalf bij wijxo van wel kom. Het ietwat moeilijke woningvraag stuk loste hij op een zeer eenvoudige wijze op: een van zijn zes schoonvaders moest gijn woning verlaten en wij trokken in zijn hoeve. Men zou hot ook zijn erf kun nen noemen, want het was eigenlijk een maïsveld, dat door een vrij hooge muur van matten werd omgeven. Kleine paadjes slingerden zich tusschen «le manshoog© struiken door en leidden naar open plek ken, waar ronde hutten met strooien da ken stonden. Het was precies een doolhof en nadat do mals geoogst was. vonden wij eigenlijk pas goed de gelegenheid de zaak eens onder het oog te zien en er wegwijs te worden. De beate hut met leem en wanden en zulk oen strooien dak en die er althans cenigszins waterdicht uitzag, koos ik als slaapkamer, 't Was beslist een luxe-woning Zij was een meter of drie in doorsnee, de muren waren manshoog, het fonkelnieuwe dak was van uitstekende constructie en bij den ingang bevond zich zelfs een Spaan>chc muur van leem, die onbevoeg den bet naar binnen kijken belette. Deze muur had helaas het nadeel dat zij het licht wegnam met als gevolg dat het im mer stikdonker binnen was. In de don kerste boek liet Ik het bed met het mus kictcn-net zetten. Als beddekleedje deed een grasmat'dienst en een klein knikje als tafeltje voor de lamp. De groote koffer met alles er in wat men zooal als „geciviliseerd mcnsch" noodlg heeft, werd ergens, tegen een muur gezet. Aan lianen en baststrrn- gels bungelden «le klecren. Overdag ver bleef ik in een hut die als eet-, woon- en werkkamer dienst deed. Die had in plaats van een leeinen muur een wand van mat ten en «laar viel betrekkelijk veel licht (maar ook regen!) door. Ook het dak was niet bepaald heelemaal dicht. De boy s, «ie kok en de z.g.n. „smnll boy", een kleine jongen die hem assisteerde wa ren niet ver van «le keuken in de „kaas stolp" ingekwartierd, een hut die er wer kelijk ongeveer zoo uitzag en die uitslui- ten«i uit gras en gevlochten takken be stond. Van de sanitaire Installatie zeg ik maar liever niets. De kok was verantwoor- delnk voor alle*. Alt hulp voor *i|n werk had hij de ongeveer 16-jarige .«small boy en voor het vvatcrhalen «'ti ander zwaar werk. het sleepen van boomstammen en brandhout uit het bosch bii voorbeeld, stond ons nog een andere man ter be- schikking, een ware reus. Garba genaamd. De kok had „kennis gekregen" aan een negermeisje, «lie in haar hut allerhaniie kruiden bereidde en die zoo gezegd onze groenten leverancierster werd. De teere hand «lie deze twe© mcnachcnkl mieren steeds inniger aan elkan«ler bond had het verschrikkelijke na«1eel dat de kok. onder voorwendsel spinazie te moeten halen, halve dagen wegbleef! Dan hielp Gartia met alle- Maar men moet niet «lenken dat die nu honderd procent een engel was, want die had ook zijn zwakke zijilen. Dik wijfc was het water dat hij uit een bron moest halen, heelemaal geel en troebel van de klei of het zat vol met gra*. Dan was hij te lui geweest om heelemaal naar de put te gaan en haalde hij hel water uit een l»eek of. wat veel erger was, uit het moeras nabij het dorp! Dat nu waren zoo da hulsvrouwentorgcn van alledag. Daar kwamen overigens nog «ie allerminst aangename regelmatige be zoeken van honden uit het dorp bij. «iie het eten eenvoudig uit de keuken stalen, wanneer de kok bij zijn groentenmeUie ga*. Garba water haalde en de „small bov die door beiden was aangesteld ala „op passer" op klaarlichten dag Ing te snur ken! Ofschoon allea wat we aan kleeren. beddegfved bezaten dagelijks „g*-tond" werd. hadden we eenmaal in de week groote wn-rhdae Ieder voorwerp, van het handspiegeltje tot en met het bed. werd naar bulten gesleept en op den grond ge etaleer.! of over de mattenhaag gehan gen. Paltnw aaler* werden al* bozema ge bruikt en ook takken (of hard gras) de den «laarvoor dienst. Dan moesten ook da ratten en muizenholen uit «ia hutten verwilderd worden en Ik moet zeggen dat bat ook wel eens een enkele maal ge beurde Terwijl de Jongen* de hutten reinigden keken wij on* boeltje eens grondig na. Plotseling ontdekten wij gaten zon groot as een hand «ila In da dekens gevreten wa ren: „Termieten"! Da petroleumlampen gewone stallampen werden nagekeken. Ik had er vijf. Op zekeren dag waren alle glaasjes ervan gebroken. Hoe het gebeurd was wist natuurlijk niemand. Andere waren alleen aan de kust te krijgen. Er gingen zes tot acht weken over heen eer wa andere hadden. Gedurende «lien tijd heb ben we Iedere dag zelf knarsen gegoten uit «le was van wilde bijen! Precie- als in da middeleeuwen. Voor «Ie wnsch moest Gar ba zorgen. Daartoe nam hij voor de keuken «>P «ien grond plaat*. Tusechen zijn uitge spreide becnon hield, hij een nltuniniutn schotel met koud water, boe bii warm wa ter kon maken beeft hij nimmer begre|*>n. In de schotel stopte hij het ©ene stukje dat hij wrasschen wilde, onverschillig of dat nu een laken of een zakdoek was? Vpor bet wasschen gebruikten wij een soort zeep die de inboorlingen zelf uit boomschor* kookten. Ze zag er wel koolzwart en dus niet erg aanlokkelijk uit. inaar er kwam goed vet wit schuim af cn was zeer bruikbaar. Voor het naspoelen gebruikte Garha zoo weinig mogelijk water hij moest immers zelf nieuw halen! Strijken deed de kok. Het ijzer moest ei genlijk met liehulp van steenkool warm wor den gemaakte maar met gloeiende stukjes hout ging het ook. Wanneer eindelijk alies achter «ien rug was, <h»n overzag ik diep bodroafd de resultaten van «da wa-ch". Na twee en twintig maanden Afrikn. waarvan vijftien maanden in I^zmpta. arrivrer<l«- ik eindelijk weer aan de kust. In Doeala, de grootste havenplaats van Kameroen, is een behoorlijke waterleiding, een zeldzaamheid aan Afrika's Westkust. Daar heb ik de eerste «lagen al* een blij verrast kind met geestdrift de waterkraantjes opengezet om te kijken naar het water dat eruit liep. En toen heb ik begrepen wat de cigculijke vreugde der beschaving is! „SCHOENEN IN DE GARDEROBE AFGEVEN!" DE BIOSCOOP MET DRIE DOEKEN. ENTREECEL- DEN IN NATURA. (Bijzondere correspondentie). Tot in de versta uithoeken der aarde heeft de film haar zegetocht volbracht; de Australische Bosch- jesman heeft net zoo goed het woudcr van het „geluldedock" be leefd als de Amerikaansche Indi aan; de Javaan gaat even graag naar de bioscoop als dc Europeaan. Men kan dank zij de moderne svnehonisa- tie methoden Grcta Garbo in twintig ver schillende talen hooren. en er fijn films, die in het Verre Oosten niet minder succes hebben dan bijvoorbeeld in Scandinavië. Maar dc bioscopen zelf zijn in alle landen verschillend, overal heeft men zijn bijzon dere eigenaardigheden, cn bet is zeer inte ressant. om ons eens te verdiepen in de „bi- oscoopzeücn" in verschillende «loeien van «1e wereld. Op de mat. W ij beginnen bij Japan, waar men niet in stoelenrijen, maar op dikke, mooi ge- vlochtcn matten op den grond zit. De Ja panner zou de opklapstoeltjes. die in onze bioscopen te vinden zijn. veel te ongemak kelijk vinden, vooral, omdat een Japansch filmprogramma niet evenals bij ons slechts twee uur of hoogstens 2% n 3 uur duurt, maar minstens vijf. en vaak zelfs acht uur. Het andere verschil tusschcrt een Japansrhe en Europcoeche bioscoop is ver tier. dat men in de garderobe van eerstge noemde niet hoed en ja», maar zijn schoen-li moet Afgeven. Dit staat in verhand met het voorschrift, dat men de matten op «Ien grond, op welke men inoet zitten, niet mag betreden met schoenen, die vol straat- stof zijn. Het bioscoopbezoek in Japan is een heel uitstapje men laat zich gedu rende de voorstelling een maaltijd brengen met levenslange garantie Ls een welkom en nuttig SINT NICOLAASGESCHENK voor uw vrouw of dochter. Ook vanaf 1 gulden per week. Tevens verkrijgbaar: AJOUR ZIGZAG PLISSEER. en KARTELAPPARATEN. Vraagt bezoek van vertegenwoordiger Reparatie van alle marken Naaimachines. vindt V in ruime sorteering bij v.h. M. Meijer en Zoon. uit een naburig restaurant; men neemt al zijn kinderen mede, die vroolijk tueschen «ie toeschouwers kruipen, wanneer de voot> Mei 1 Ing hen begint te vervelen. Nacht voorstelling. Dergelijke lange bioscoopvoorstellingen vindt men ook in Ncd.-Ooftt-lndic aan dm vooravond van een nieuwe suiker« ampagne Op bet groote veld van «ie suikerfabriek wordt dan een linnen doek gespannen, wam na een openlucht-voorstelling volgt, welke om acht uur begint en wordt voort gezet, tot «Ie dageraad aanbreekt. Men ziel dan de ineest-uiteenloopende films achter elkaar. Tijdens een minder spannende film zoekt men verpoozing bij een van de vele kooplieden, die In bun verplaatsbar© stalle tics koude cn warme gerechten verkoopen. Egyptenaar laat zijn vrouw thuis. Een geheel andere wereld vindt men daarentegen in een Egyptische biosmop. In Egypte is de bioscoop uitsluitend voor man nen toegankelijk. Overigens vindt men hier huiten het gc-.vonc groot© middendoek nog twee kleine doeken, die aan weerszijden van het groot© zijn aangebracht. Op dlf kléine doeken verschijnen de Arabische en Griekache teksten van de film. die zelf met FraMchc en Kngeische onderschriften op het groote doek wordt vertoond. Op deze wij*© komt men bijvoorbeeld in een stad als Alekandrlft tegemoet aan de wenschcn van alle lagen der bevolking. In dê saai zitten de mannen met fez en boe moe*, waarbij zij onophoudelijk hun zoete. OriJnt sigaretten rook en, wanneer zij tenminste niet net besla zijn met Ivet uitpakken en opeten vnn «le rouwe-knoflook, «11e zij bij sich hebben. Zeer interessant i* ook de onenlucht-bioa- coop voor automobilisten, welke men zoo v eclzijdig in de Vwwilgrtt Staten aantreft. In deze bioscopen moet men zijn zitplaats namelijk zijn auto zelf meebrengen. Een naar kwieke piemfot wijzen den auto mobilisten aan. hoe die hun wagens pre cies moeten plaatsen om relf goed te kun nen zien n niemand anders te hinderen. Deze „auto-bjoscopon" zijn thans ook door gedrongen in Zuid-Amerika. Levende recette- Maar ook in Europa vin«!t men vele merk vvaarilige bioscoopzeden. Zoo maakten wij een© een voorstelling mede in n open lurbtbioscoop in een bergkloof aan de Joe goslavische grens 's zomers heerscht de op-uil uchtbioseonp vrijwel overal op «kn Balkon welke voorstelling toch zeker wel als iet* bijzonders morht worden be schouwd. Van plaats tot plaats trok een handige knaap. Iltj wist. dat de bevolking doodarm was. Entreegelden kon niemand betalen. Om de Albaneezen desondanks te laten genieten van de Amerikaanse)!© cn Europeeecftie hUns, mocht liet entreegeld in nntura betaald worden. Bij de ingang van bet merkwaardig© „paleis"* da» stond warempel met inkt boven een bouw vallige deur geschreven i«©con voor de voorstelling ©en berg van brood, tabak, si garetten. crc«larhte en levcn«te kiwi* te groeien. Eén der beter gesitueerden had zelf* een luid-schreeuwend varkentje mee- gebracht, «lat redurenda de heel© voorstel ling in actie Weef. Van «le film hebben wij Model van de renzentilmstad der Ufa te Neubabelsberg. niet veel gezien, want het doek was geha vend en de film erg oud en onduidelijk. De ne lokte. On* bioscoopbezoek in Griekenland wa» prettiger. Vooral aan liet openluchttheater van Korfoe Aan ie Adriatisch© Zee. d»c nemcus mooier blauwer cn warmer i* dan hier. zaten wij. Op het doek gebeurden griezelige dingen. Recht* vnn on* hadden wij een fraai gezicht op de stille, gladde op* pervlakte van de nachtelijk© zee. Toen de inaan opging cn zijn lichtend zilver over het water strooide, hadden weinig men- schen nog langer aandacht voor dc dingen op het doek. Enkele bi«>*copen t© I'raag hebben «I© ei genaardigheid. om precies midden in een filmdrama meestal op het spannnxlete moment een pauze in t© schakelen, waarin men naar de koffiekamer gaat. Na deze pauze komen eerst een aantal recla me*, twee teekenfilmpje*, ©n dan plotseling weer zonder ©enige Inleiding het tweede deel van «Ie hoofdfilm. Land» wijo, land» eer. EEN UITERST BESMETTELIJKE EN GEVAARLIJKE ZIEKTE. In verband met de In Argentinië heerechende papegaaienziekte, waar door in Buenoe Aires reeds tiental len personen besmet en 5 mensehen gestorven zijn. volgt hieronder ©en uiteenzetting over «leze gevaarlijke ziekte en een bespreking over haar overbrengers: de (tapegaaien. Wijlen dr. L. Ileijermans. de voormalige directeur van den Gein. Geneeskundijren cn Gezondheidsdienst te .Vmster«lam. vertelde enkele jaren jreledep naar aanleiding van het feit, dat te Amsterdam enkele gevallen van papegaaienziekte bi) menschen waren voor gekomen, in een onderhoud met een onzer medewerken het volgende: „De papegaaien ziek te w-ordt veroorzaakt door een klem. tui» klein, dat zij «loor den microscoop niet kan worden waargenomen, ai. door het ultra virus. Vroeger beeft nien wel bacterién als d© ziekteverwekkers be schouwd. maar dit is bij nader onderzoek niet Juist gebleken. De papegaalenxiekt© ls uitermate besmet teltfk; zij komt voor onder de papegaaien en parkieten en gaat van deze vogels ever op andere dieren en den menach. ZIJ troedt bet meest op la den vorm van een ernstige long ontsteking met karakteristieke eigenschap pen ca met een boog atorftocijfor. l'it dien hoofde heeft men den Invoer van papegaaien en parkieten verboden, toen in Europa en Nederland gevallen van «fez© ziek le waren voorgekomen in Nederland, jn Am sterdam, heerschte de ziekte ©enige jaren ge leden voor het eerst, ei» bier is de epidemie, in tegenstelling met in liet buitenland, suel onderdrukt Niet voeren alt de hand! Toch kunnen MJ fn!«nrt*©h© vogels, die hier geteeld worden, «loor latent blijven van het zJektevirua, epideinim uitbreken Dezen zei Men gang van taken tien wij bij elke «pi- demi©. Ilier en daar blijft sotns een haard smeulen, zooels héjv. bi] kinderverlamming, waaruit «lan idotseling een vlam kan <>j» slaan. Prories zoo gaat bet met de pape- raaienziekte onder «Ie vogels, ifet spreekt ook i vanzelf, dat deze ziekte vooral kan uitbreken ii» ©en vagelhandel, waar veel vogrl* bijeen zijn en in aanraking komen met exemplaren, «tie besmet zijn. Deze moeilijkheden doen denken aan de gevaren van besmetting bij kinderbewaarplaatsen. Vandaar, dat men na bet knopen van papegaaien en parkieten zeer voorzichtig moet zijn bij de l>©handeling. Voederen uit de band of fatrn wegnemen van voedsel van de lippen, zooal* veel da mes nogal eens doen, mort men nalaten, ter wijl men Hij bet schoon maken van de kool üesinfecleerende middelen moet gebruiken. fa bet wild. Natuurlijk la het veel moeilijker om de pa- pegaaienziekt# te onderdrukken in Argenti nië «lan in Nederland In Zuid Amerika Im mers komen «leze vogels in t wdld voor en vaak in groot©n getale: hoofdzakelijk treft rn©n in Ontraal- en 7uid Amerika «1© .arara's of „ara's aan. die »»t >1© grootst© papegaaien b©hooren. Det© bebl«en een g© ©eldig dikken snavel, lange spitsig* vleu gels en ©en zeer langen staan Zij ujn bijna alle groen, rood of blauw gekleurd. De Aaume of /eer gedrongen van gestalte, hebben een groo te m. sterk gekromden snavel, korte vleugeia en een korten, afgeronden staart. Het cen trum hunner verspreiding iigt aan de Ama zone rivier. I>© Camlinaparkicl I» tegenwoor dig nog dc ©enig© pajwgaal. die in Noord- Amerika leeft en wel nog uitsluitend in de staten ooi de Golf van Mexico. Oozelllgl Van de andere papegaaien soort en zijn da ..Ins^parabie» onafsche idchjken). dl© hun naam hebben te danken aan hun groote nei ging tot gezeüulieid. die zich vaak opeo- baart, «ioordat zij zich tegen een soortgenoot aandrukken en dezen liefkoozen. Het zijn klein© vogel» met een gedrongen lichaams bouw cn korten, afgcrunden staart. Men treft ben aan in Afrika en op Madagascar. De zintuigen der papegaaien zijn goed ontwikkeld, zij hebben een uit stekend geheugen cn kunnen gemak kelijk getemd worden. Sommigen h©bt»©n een bij zonderen aanleg om verarhillemle geluiden, vooral «>ok dc menschehjk© stern cn het gezang van andere vogels na te bootsen Itecds vanouds werden papegaaien door de Indianen en Peruanen tam gemaakt en met godsdienstigen eerbied beje- §MML In den tijd der Kruistochten werden tij overgebracht naar Duitsrhland cn in onza dagen zijn zij in dierentuinen algemeen aan wezig en komen ook veel voor txj particulie ren. De meeste aanleg om te leervn spre ken. heeft «ie Jako, een ascltgrauw© vogel met rooden staart en zwarten snavel uit W©*» ©n Midden \zt© Bekend zijn ook do kakatoes. gekenmerkt door een beweegbar* kuif op den kop. die uien aantreft in Australië, op de Salomon#- eilanden, de Fhilippijnen en In de Indiscl* Archipel Eckte roofvogels. De papegaaien nestelen in bootngaten. ho len en*rotskloven of op den grond en hel wijfje legt 2—10 gtadde, witte, ronde ©jeren. Zij leveren aan de inboorlingen vederen tot versiersrts. maar zij veroorzaken vele schade «loor liet rooven van veld en boomvruch ten. Zij wonlen dan ook bij duiscnden ge dood. Hun voedsel bestaat dus voornamelijk uit vruchten ©n zaden. De Ne*tnrj>ap©faaien echter nuttigen ook dierlijk voedsel. I»©z* papegaaien zijn gekenmerkt door een krach- tigen. zijdelings sterk samengedrukten, ge- groefden bovensnavel. Van de 6 bekend© soorten zijn twee In histortsctien fftjet uitgeroeid: van de vier overige (op Nieuw-Zeeland voorkomend) zijn de bekendale de Ka cn de K«a Berucht is vooral «I© Koa. «lie den schnpen gaten in het lijf vreet ter grootte van een hand. De papegaai ia schrander en leert zich spoedig schikken in veranderde onhandig heden. fn de eerste plaats geraakt hij gp» woon aan allerlei kost. Omdat hij bovendien vaak spoedig leert praten, is hij In alle lan den een veel geziene huisgenoot Doch men mag nooit vergeten, dat deze vogelsoort weliswaar geheel buiten zijn schuld de overbrenger kan zijn van een gevaarlijke ziekte, «I© papegaaJenziekte. WUI U billijk wal ■■rdlp, twMd, h»nd» mnbili nmimnl Of btbl V ,r ra paar la bllraa. raaT EEN Schager Roos/e la da oplouing.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1939 | | pagina 15