auSpionne
Een waschvrouw
EUMATIEK
PAS OP
Diif hing un de dakgoot
Schijn
Buitenman de
Amsterdammers
te slim af
Er is een Q
de maand
'de j\ van
De fleschjes bier
in de automaat
Chirurg - diplomaat -
advocaat - gedetineerde
Sloep van de
„Sliedrechtaangespoeld
j7conomische
arometer
Vrijdag 8 December 1939
Tweede blad
bedriegt
ferinneringen uit den Wereldoorlog
Nu gévallen van aplonnage zoo
wel in de oorlogxoerende alt in de
neutrale landen aan de orde van
den dag zijn, volge hier een herin
nering van den DuiUchen officier
Gustav Muller van een kwart
eeuw geleden
In den regel hebben wij omtrent ver
schillende dingen en gedachten onze
vaste voorstellingen, die zich door de
jaren in onzen geest verdiepen en
versterken. Hoe zou men zich een
prins ooit anders kunnen voorstel
len dan groot en flink, charmant en
voornaam, terwijl er toch heel wat
kleine, leelijke, waarschijnlijk zelfs
schele prinsen zijn. Zoo is een spi
onne is de voorstelling van de men-
schcn steevast een demonische
vrouw, die alleen reeds door haar
uiterlijk een fascinecrenden invloed
I op haar omgeving heeft. Een schro-
melijke vergissing, gelijk er meer
sijn in dit leven.
De dikke waschvrouw.
Het was In 1914. in het begin van den oor
log. toen het X-de vorps commando in het
liden op het punt stond zijn opmarsch te
tltooien. Dat was een gecompliceerd werk-
dat heel wat uithoudingsvermogen ver-
chto en bovendien geluk het zou niet
eerste maal zijn. dat een koppige muil
zei zich ergens in de hoogte der bergen bi]
.en smalle pas of in 'n diep dal door een of
andere gebeurtenis geprikkeld voelt en daar
door het meeat geniale plan van een veld-
leer In duigen gooide. Wij zaten In onze
Crkkamer, zoo'n ruimte waar dus dikwijls
meest vernuftige invallen en vondsten ge
koren worden, die iederen oorlog op niet ge
•inge wijze beïnvloeden, toen op zekeren dag
Ie deur openging en een dikke, roode, ver
talend transpireerende vrouw met een mand
»p haar rug, gevolgd door onzen ordonnans
linnonkwam.
De waschmand op de operatie-
kaarten.
Het was de waschvrouw die door onzen
raven makker was opgezocht en die nu aan
et front de plaats van moeder de vrouw
fwam innemen. Zonder een woord tegen
__ak werd zm in de kring opgenomen, zij
vam regelmatig btj ons en wij verheugden
daarin ofschoon ze ons een tikie ner-
maakte. Zoo had ze de onhebbelijke ge-
foonte haar mand uitsluitend boven on
tize ojveratie-kaarten te zetten, wanneer het
so uitkwam, vergde zij met haar hand de
leest geniale veldtochtplannen van de tafel
p begon bedachtzaam en kalrn haar stuk
en wasehgoed voor ons af te tellen. De over-
te was er weliswaar op tegen dat wij haar
h ons „allerheilig«tc" ontvingen, maar het
sas tevens onze woonruimte. dus wat
hoesten we doen? Bovendien kon de wasch
vrouw lezen noch schrijven, waarin zij maar
iauwelijks van den ordonnans verschilde.
Het verraad.
0 n Intusschen hadden wij een plan ontwor-
H li Kn. **n van strategische plannen waar-
li II fver de wereld zich later verbaast De vij-
id had namrlijk op een tamelijk belangrijk
mtstuk geen voorzorgsmaatregelen gr
iffen en ons plan was die fout te benut-
De bevelen werden gegeven, schriftelijk
in cijferschrift Twaalf uur later, vier uur
Jr den bevvusten aanval, had de vijand 't
trokken deel van het front bezet. Toen de
'erste den volgenden dag bij ons binnen
kam. zri hij slechts één wttord: .verraad".
|n wij knikten zwijgend.
I Nu moesten er v allen gesteld worden. En
.lat is nu eigenlijk een betrekkelijk eenvou-
lige zaak, die alleen maar wat nuchter over*
eg vraagt. Men geeft bevelen die op een vast
jmlijnde offensieve actie wijzen en herroept
v -,Ü precis op 11j«1Intusschan wordt de ij-
vangml natuurlijk scherp in het oog gehouden.
H»t eerste bevel was gauw gegeven: twee
moesten allerijl des nachts wor
an Bie*^,! samengetrokken nabij een volkomen on
berekenende plaats, waarop niemand voor-
^•^icii gelet had
Acht uur later marcheerden troepen van
n vijand er binnen en spoedig bleek dat
t een marsch van 4ft Kilometer achter den
ig hadden; de situatie was volkomen dui-
lijk. Wij zochten en zochten, de meest
nirde gedachten doken op. gelijk gebrul
ijk In zulke gevallen, nachten lang *a
we op en bespraken het geval, rook
we sigaretten en dronken we zwarte
fie, die de brave ordonnans ons bracht
verder nieU.
Da brave ordonnans.
Lofvers Hoe ongaarne ik het ook doe. maar hem
tioet een alinea gewijd worden. Hij meld
Boon. JJe tirh bij ons op den eersten dag van de
an Vekbiobiliaatie met een briefje van het dis-
■ictacommando. waaruit bleek dat hij. in
manneBJfeval van oorlog, met de troep mee moest,
in hitlis ordonnans, Hij sprak alleen Kroatisch,
oot. iet zware, klankrijke taaltje der Herxego-
av. «.Mrina. maar hij kon lezen noch schrijven,
ira. Inaangenanm vooral In het begin was zijn
ersehrikkelijk stupide gezicht en boven
iOJfu-Uen legde hij nog let* In zijn gelaatstrek
l'n van oen „volkomen-nlets begrijpen"
ganneor hetn Iets werd opgedragen wat
v. 7 UurAat moest worden uitgeroerd, zoodat men
Jog al eens gauw zenuwachtig van hem
.eed
eed I
werd. Nochtans was hij braaf, oppassend
en aanhankelijk, zoodat wij in zijn onmis
baarheid geloofden. Avond aan avond, ter
wijl wij onze plannen zaten te bespreken,
maakte de ordonnans in een hoek van het
vertrek de koffie klaar, die hij, dal dient
gezegd, inderdaad, bijzonder aromatisch
bereidde!
Ontmaskerd.
Op den dorden of vierden avond meldde
men ons de komst van een heer, een
(•riek uit Saloniki, die in zakelijke relaties
met ons stond.
„Dat gaat hier wel aardig zoo!" zei hij
lachend to- n hij binnenstapte.
„Hoe zoo?"
„Nou. in de Dorpsstraat vraag ik
naar de woning v«n het commando
en wie ontmoet ik daar onderweg?
Mijn lieve vriendin Mila!"
„Mila? Wat wilt u daarmee zeg
gen?" De chef werd door die onduide
lijke woorden al langzamerhand ner
veuzer.
„Ik wil zeggen dat u de gevaarlijk
ste en sluwste spionne van de (theele
Balkan in Uw hoofdkwartier hebt
Anders niet"
..Osman", (zoo heette de ordonnans), zei de
chef, „loop eens naar ritmeester R., die moet
onmiddellijk hier komen". R. was de man
van de gendarmes. Osman verdween. Toen
hij na een half uur niet terugkwam, gingen
we hem zoeken. Honderd nieter verder trok
ken wij een schreeuwenden en vloekenden
ritmeester uit de greppel: een Bosnische
infanterist, die in razende ren was langs ge
komen. had hem ondersteboven gerend en
de officier had bij den val zijn onderdijbeen
gebroken en verschillende kneuzingen aan
de ribben opgeloopcn. Maar de infanterist
was verdwenen.
De waarheid.
Om kort te gaan, wij kwamen de waarheid
sjx»edig te weten. De vriendelijke, roode.
transpireerende waschvrouw was een Servi
sche spionne en de Bosnische infanterist Os
man. de man met het stupide gezicht was
een beruchte internationale spion, wiens
hoofdverblijfplaats Saloniki was.
In de woning van de waschvrouw
vonden wij keurig geteekende situatie
schetsen, die feilloos overeenstemden
met onze kaarten en ren gedeeltelijk
verbrande, waarschijnlijk door Os
man geschreven brief in het
Fransch. Van den verongelukten rit
meester hoorden wij nog, «lat de ra
zende infanterist het huis van de
waschvrouw was binnengerend, dat
er twee minuten later een auto was
gekomen, waar een heer en een da
me instapten en dat de wagen ter
stond in een razend tempo in Zuid-
Oostelijke richting was verdwenen.
Het was onze eigen nieuwe wagen.
De waschvrouw en de infanterist hadden
hand in hand gewerkt en hun berichten tele
grafisch naar Servie doorgegeven Vanuit
hun huis liep een vernuftig aangelegde lel-,
ding naar een huis, dat al sedert den vredes
tijd met een kabel verbonden was met den
vijand. Sedertdien ben ik teruggekomen van
de vorstelling dat een spionne zwartoogig.
hartstochtelijk en demonisch moet zijn.
Krop.
Twee zakkenrollers is den val
getokt.
Dezer dagen was Iemand uit Wormerveer
eens gezellig in de groote stad uitgegaan
Ilij had bet gezelschap geovnden van twee
onbekende heeien. dto uitgaand Amsterdam
goed kenden en «lie «len buitenman «le
hoofdstad op haar best zouden laten zien
Men ging van het eene café naar het an
dere. Toen men echter een restaurant aan
het Leidschepiein verliet en de man uit
WornuTveer eens wilde zien hoe laat het
inmiddels was geworden, miste hij zijn gou
den horloge met ketting, ili] was zoo ver
standig het zijn gezelschap niet te zeggen
Integendeel, hij liet hun een afspraakje met
hem maken om elkaar op het Rembrandt
plein weer te onüuoeten. De heeren zouden
hem dan in hun auto. welke daar gepar
keerd stond, naar zijn woonplaats brengen.
De heren verheugden zich op de rit met
den naievrn buitenman, die niet bepaald
onvermogend was. Maar hun gastheer was
nog zoo dotn niet. Hit stelde de politie van
een en ander tn kennis. Ken paar agenten
stelden zich verdekt op het Rembramltv
plein op en op het moment «lat «le herren
len tooneel verschenen, werden zij aange
houden. Een agent, die scherp op de man
nen lette, merkte op hoe een der beiden iet»
uit zijn rak halade en dit in «len zak van
den man uit Wormerveer wilde dc po nee ren.
Vlug greep de agent de hand van den zak
kenroller beet enhet vermiste horloge
kwam te voorschijn.
De belde heeren zijn In hel politiebureau
opgesloten en zU zullen dezer dagen voor
den officier van Justitie worden geleid.
Agenten hescben hem op
Succesvolle klopjacht van de
Haagsche politie.
Een bewoner van de Harderwijk-
straat la Den Haaf, die onder de
wapenen is. bracht na afloop van
zijn verlof Woensdagavond zijn mo
torfiets bij zijn zwager, dia voor de
stalling zou zorgen. De motor werd
voor de deur gezet en omstreeks 10
uur hoorde de zwager, dat de motor
werd aangeslagen. Toen hij buiten
kwam, was deze reeds verdwenen. De man
iiep toen tn da richting van de Tienhoven-
straat en zag daar, dat de motor was afge-
slagen en «lat de die! trachtte hem weer op
gang te Wrijgvn. Toen hij den dief naderde
gooide deze het rijwiel tegen hem aan en
zette hel op een loopen. De zwager en nog
eenige personen echter achtervolgden hem,
doch verloren hein in de Loosdrechischc
straat uit hel oog. Men zocht oppervlakkig
de porucken af, doch vond niets, waarop
men de pohue waarschuwde.
Motoragenten vonden in een der portie
ken ecu deur open staan en gingen naar
butuen. Het bleek toen, dat da man uit
angst voor ziju achtervolger» eerst languit
op «len grond was gaan liggen in de por
tiek en later met «en sleutel een der deuren
had geopend, waarna hij naar binnen was
gegaan. Met oehulp van de bewoners, die
reeds te bed lagen, en gestommel hadden
gehoord, zochten de agenten het huis af en
ontdekten, dat de vluchteling het dak waa
opgegaan.
Doch daar werd hij niet aanstonds
gevonden, daar hij aan de ddkgodt
was gaan hangen! De agenten ont
dekten echter zijn beide handen en
trokken hem naar boven.
Hij bleek te zijn een 17-jarige poeliers-
knecht uit de Smitstraat, die reeds In April
en October van dit jaar diefstal van een
motorfiets had gepleegd. Hij is op het
hoofdbureau van politie in bewaring ge
steld.
Drankwet overtreden?
De Hooge Raad verwees eenigen lijd ge
leden een principieele auestie betreffende de
drankwet naar het Hof, te Amsterdam.
Een Amsterdainsche winkelier exploiteert
een eet- en drinkwarenautomaal in zijn
portiek, des nachts na 1 uur verkoopt hij
daarin ook fleschjes bier. De politic maakte
proces-verbaal op, omdat hij aan den open
baren weg zwak alcoholische dranken ver
koopt, zonder in het bezit van een verlof te
zijn.
De kantonrechter wees een vrijsprekend
vonnis, de rechtbank echter legde in appel
f 3.— boete op, waarna tn cassatie de zaak
naar het Hof werd verwezen.
Verd. voerde aan. dal de automaat in het
portiek staat en du» niet aan den openbaren
weg. Volgens de drankwet mag hij in zijii
winkel zwak alcoholische dranken verkoo-
pen en z.i. mag hij via de automaat hetzelf
de verkoopen als in den winkel.
De procureur-generaal Jfblte echter de
overtreding bewezen. Eon nadeel van ver
koop per automaat vond spr. het gebrek
aan controle op de naleving van het voor
schrift, dat aan kinderen beneden zestien
jaar verkoop van bier verbiedt. Spr. eisch
ic f 5 boete subs. 3 dagen hechtenis.
De verdediger bepleitte vrijspraak, dasr
ook Z.L de automaat met op den openbaren
baren weg staat. Kr is wel degelijk controle
op den verkoop. Arrest 21 Dec.
DE TELEFOON IN OORLOGSTIJD.
De door den opperbevelhebber van Land
en Zeemacht vastgestelde telegraaf- en te
lefoonregeling, welke, zooals wij gisteren
meldden, in werking li getreden, geldt niet
alleen voor het in staat van beleg verklaar
de gebied, zooals abusievelijk was ver
meld, doch voor het geheele land.
Rheuniatische pijnen kwellen l'w lichaam
ze dooden Uw werklust, ze vergallen l'w
leven en det van Uw huisgenooten. Ze ma
ken U humeurig en oud vóór Uw tijd en
als ge niet tijdig Uw maatregelen neemt,
wordt ge voorgoed gekluistenl nan Uw stoel
of bedWaarom dan «lat alle»? Waarom
niet de kwaal in haar oorzaak bestreden?
Dat kén toch!
In negen van de tien gevallen zijn Rheu-
matisrhe pijnen een gevolg van onzuiver
bl«)*d. Doe «-«ns em hi«>edzuiverende kuur!
Neem Krusrhen Salts! De aansporende wer
king van Kruachen's ze* minerale zouten
op lever, nieren en ingew nn«len. hergeeft
deze organen weer hun jeugiiige kracht. Ze
doen dan hun werk weer net als vroeger
en filteren al het overtollig en schadelijk
zuur uit Uw bloed Al dat ptjnverwekkend
overtollig urinezuur, dat zich vroeger vast
zette in Uw weefsels en gewrichten, en dat
de oorzaak was van Uw pijnen, wordt nu
afgev«>erd lang» zuiver natuurlijken weg
Met den dag groeit l'w levenslus» en bij
een trouw en regelmatig gebruik eiken
morgen na het op«ta*n voelt ge U allengs
een herboren mensch...
De heer W. H. v. d. ZL ta Rotterdam
schrijft:
Met deze wil ik U mijn oprechten dank
betuigen voor de heilzame werking van
Krusrhen Salts. Gedurende een tiental Ja
ren had ik vreeselijke RhetimaUsche Pijn
in mijn rechterknie., totdat een mijner
kennissen mij adviseerde om Krusrhen
Salts te orobeeren Ik kocht een flacon
ben steeds doorgegaan met innamen en heel
lang/aam is de pijn uit mijn knie zoo goed
als verdwenen met loopen gaat het bijton-
der
Kruschen Salts. verkrijgt», bij apoth. en
drog. 4 fO.Kk (IA en f 1 (extra groot
pak). Fabr E. Grifftths Hughes Ltd. Man
chester (Engeland). Opgericht 1736.
Oplichter tot drie laar vereer
Een 30-jarige man. die tirh uit pleegde
te geven voor chirurg, lid van het corps dl-
plomatique of voor advocaat, werd gisteren
door de Atreterdamsche rechtbank wegens
oplichting, meermalen gepleegd, veroor
deeld tot drie jaar gevangenisstraf, conform
den eisch van den officier van Justitie.
Verdachte had een IJtauschen emigrant
opgelicht voor fMO. Hii had hem voorgespie
geld dat hii zou zorgen, «lat de Litauer de
Nederlandschc nationaliteit verkreeg.
Ten tweede was de eigenares van een ho
tel ruim f 100 aan den man tekort gekomen.
Tegenover haar had hij zich voorgedaan als
chirurg.
Tegenover een meisie. waarmede hij zich
verloofde, deed hij zich voor als advocaat.
Zijzelf was verpleegster en hij vond het vei
liger zijn fantasie te verplaatsen nsar een
terrein, dat voor zijn verloofde terra In-
cognita was. HU wist ook haar geld af te
zetten.
TEEDERE VRIENDSCHAP
LEEG SCHIPBREUKELINGEN
AAN BOORD TAN PASSEEREND
SCHIP OENOMEN?
Bij de reed er ij pha. van Ommeren
U Rotterdam ls bericht oot» togen,
dat op de Westkust van een der
Hebrtdcn-eUemdea, voor de knot
vaa Schotland, de tweede redding
boot vaa het getorpedeerde Neder-
leadaohe es „3 lied ree kt" te aange
speeld. Er bevond cloh «een uitme
ting meer ia de sloep, noch eenige
endere aanduiding, die zekerheid
ken geven omtrent bet tot der
vermisten.
De mo«eUtkheid wordt den eek
nog steeds niet uitgesloten geëcht,
dat m door oen pseeeertn
ronden zijn opgenomen.
Waar is de platioa-ring?
Steeds meet
twee Italiaa
De beide Italianen, die. zooal* wij Woens
dag meldden, in verband met den diefstal
bij den juwelier Bonncwit» te Botterdam
zijn gearreateerd. zijn gisteren ter beschik
king van den officier ven JuatiUe gesteld.
Uit het voortgezet onderzoek zijn «trede
meer bezwarende onv»tan«ligheden naar vo
ren gekomen. Met tietrekking tot de hewe-
van den Italiaan A. C. dat hij Zaterdag 2
December alleen twee horloges van ren on
bekenden vreemdeling sou hebben ontvan
gen. is komrn^«t te staan, dat de Italianen
Vrijdag reed* m bet bezit waren nlel alleen
van de gestolen horloge*, maar ook van den
gestolen ring. welke sieraden toen door bel
de mannen in de stad te koop zijn aange
boden.
De Italiaan V. G.. die aanvankelijk reide
in het geheel nieta te weten. Is du* niet zoo
onschuldig als hU zich voordeed Het onder
roek naar deren ring. een pJatlna-heeren-
ring met kostbaren briljant, wordt voortge
zet.
Geen aardappelmeel meer in
het Doitsche brood
De tot dusver in Duitschland be
staande verplichte bijmenging van
drie procent aardappelmeel in het
broodgraan, welke maatregel eenige
Jaren geleden genomen wenl om de
voorraden broodgraan te rekken,
is thans opgeheven.
Australische
wereld-radiodienst
(Mi altnailM l» kal Na-
dertandseh.
Officieel wordt medegedeeld, dat minister
president Mennes op 20 December e»n Au
stralische wereldienst op koriegolfzender» tal
openen Deze rede zal in Europa In den vroe
gen ochtend te hooren zqn. Na de rede ral
een vertaling In het Nederlandsch. Dultsch,
Fransch en Spaansch worden uitgezonden.
„Stalin heeft
Hitier nagedaan"
Socialisten tegen eommaalstea.
Normen Thomas, de leider van de Ame-
rikaansche socialistische partij, heeft in een
vergadering len gunste van Finland den
aanval van de Sovjet l'nie veroordeeld en
den leider van de communisten in de Ver-
eenigd* Staten. Bowder. verweten, dat hij
de houding van Moekou goedkeurt. Thomas
zeide, dat de arbeiders zich moeten vereeni
gen tegen het Stalinisme. Stalin heeft Hitier
nagedaan, het word» tijd, dat de arbeider»
van de geheele wereld hun diepe afschuw
ven deze dictators te kennen geven.
narfct
Aan d tel en k «vereen
e
Omzet poetcheque-
en girodienst
G mot h endeleprij ten
Omzet urznljnmerkt
Amsterdam
Omzet winkelbedrijf
Gewerkte teken
(1 taak halve ar-
heidedag) Haven Am
•terdani
Bevrachtingen wilde
binnenvaart
AzbeUawarkt
Aanvragen van werk
gever»
Aanbiedingen vaa
werknemer»
Plaatsingen
1 Voorloopig cuftr.
a
I Dm- tva
SNM. «M
I Om. N»
91.0
690
I12j0
1321
esj
18.1
101.3
268
91.9
920
123.3
09J
SM
90 M-)
998
919
DJ
?J.4
991
9tJ
