4-1*1*0111*41 lil
ERNSTIGE NEDERLAAG
DER RUSSEN
Zware brand
te Assen
Een Italiaansch
Donaublok?
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Hitier deed de
^Columbus'
zinken
In de Wespentaille20000
Russen gesneuveld
Italiaansche en Spaansche vrijwilligers
bestoken den Moermansk-spoorweg
Tragisch einde van
kapitein Langdorff
ng
Extra suiker voor
beroepspeosioos
Het incident bij
Venlo
Rome waakzaam
jegens Rusland
Zweedsch schip
bij Terschelling
op mijn geloopen
tt
Onze schepen wachten
bij Duins...
Laan, Schagen, Tel. 444 (2 lijnen). Kengetal 2240.
PONDERDAG 21 DEC. 1939. 84e Jaargang. No. 11087.
IteM- 4t N.V. Uhg-Wf. JHoin** Noo«le*wort»gr-
Te Helsinki is bericht ontvan
gen, dat de Finsche troepen
bij Suomusalmi, in de ,;Wes-
pentaille" van Finland, twee
I Sovjet-Russische divisies fei
telijk hebben vernietigd. Naar
gezegd wordt, zouden bijna
20.000 Russen zijn gedood.
>3
:t
Verder wordt gezegd, dat Italiaan
sche en Spaansche vrijwilligers, die
dienst hebben genomen bij de Fin
sche luchtmacht, een bomaanval heb
ben gedaan op den spoorweg van
Moermansk.
Volgens een ander bericht zouden zes
Russische vliegtuigen óf achter de
Finsche linies bij Salla in Noord-
Finland zijn neergestreken óf in die
buurii noodlandingen hebben ge
maakt.
Felle koude belemmert de o]
raties.
Overigens wordt van de Noorsche grens
gemeld, dat de felle koude, gepaard gaande
net verblindende sneeuwstormen, iedere ge-
echtsactiviteit aan het front in het Finsche
Poolgebied, in den corridor van Petsamo, on
mogelijk hebben gemaakt.
Naar de Finsche commandanten melden
hebben de Russen in den sector van Heste-
foff aan de Noorsche grens, zware verliezen
j geleden.
Van ooggetuigen aan de andere zijde van
de Noorsche grens hebben de Finnen verno
men, dat de Russen van Petsamo uit in een
onafgebroken stroom versterkingen zenden.
Het Fihsche legerbericht meldt:
Op de Karelische landengte hebben de Rus
sen gisteren den gehcelen dag verwoede aan
vallen ondernomen. Na een krachtige lang
durige artillerievoorbereiding is de Sovjet-
infanterie, gesteund door honderden tanks
van verschillende types tot den aanval over
gegaan.
De voornaamste aanval voltrok zich even
als den dag tevoren tusschen Kaukjacrvi en
0 ft Muelaajaervi. Sterke troepen hebben ook
op andere punten aangevallen. Alle aanval
len zijn afgeslagen. Des avonds hielden de
Finnen nog stand. De Russische verliezen
aan tanks zijn aanzienlijk. Twintig Sovjet-
AM tanks, die tot onze stellingen oprukten, wer-
den buitgemaakt. Vele andere werden voor
I onze linies vernield. De Russische verliezen
aan manschappen zijn eveneens aanzienlijk.
Aan het Oostelijk front rukken onze strijd
krachten op in de richting Salla. Wij heb
ben ons meester gemaakt van groote hoe
veelheden materiaal, o.a. drie tanks, een
kanon, enkele machinegeweren, dertig
vrachtauto's en veel munitie. Aan het front
van Petsamo hebben onze troepen zich op
Komct-Tijaervi teruggetrokken.
In het communiqué der luchtmacht wordt
o.a. gezegd:
Gisteren was het de bedrijvigste dag
sinds het begin van den oorlog. De Finsche
luchtmacht werd in verwoede luchtgevech
ten gewikkeld, die den geheelen dag van
gisteren duurden, voornamelijk boven de
Karelische landengte. Vast is komen te staan,
dat Finsche vliegtuigen veertien vijandelijke
machines hebben neergehaald, voor het mee-
rendeel bommenwerpers en dat zes vijande
lijke toestellen door de luchtafweerbatterijen
zijn neergehaald. Naar schatting zijn gedu
rende den dag 200 vijandelijke vliegtuigen
over Finsch grondgebied gevlogen.
Het communiqué meldt ook het bombar
dement door de Russen van Abo, Bortevala
nabij Helsinki, Hango en eilanden van den
Finschen Archipel.
Het Russische legerbericht gewaagt slechts
van h^t feit, dat op sommige fronten hevig
is gevochten.
Hulp gewenscht.
Finsche kringen in Londen verklaren, dat
Finland wel oorlogsmateriaal uit Engeland
krijgt, maar helaas niet zooveel als het noo-
dig heeft De Finnen hobben geen crediet
noodig en kunnen contant betalen. Hun be
hoeften zijn echter dringend De Engelsche
Bleniheim-bombardementstoestellen, die Fin
land gekocht heeft vóór den Sowjet-Russi-
schen aanval, zijn gebleken, zéér te voldoen
tegenover de beste Russische toestellen,
maar numeriek is de Finsche luchtmacht
zeer veel minder.
Zelfmoord gepleegd
COMMANDANT VAN DE „GRAF
SPEE" DOOD IN ZIJN HOTELKA
MER GEVONDEN.
De commandant van de Graf von
Spee, Hans Langdorff, die gisteren
reeds verklaarde dat de beslissing
om zijn schip te laten zinken hem
van hoogerhand was opgedrongen,
heeft zich met een revolver doodge
schoten.
Langdorff werd in een kamer van het
emigrantenhotel gevonden. Hij had een
brief achtergelaten, waarin hij mededeelde
dat hij had besloten het lot van zijn schip
te deelen.
Sympathieke geste
van ons
Prinselijk Gezin
HUN KERSTFEESTVIERING
WORDT PER RADIO UITGE
ZONDEN.
Naar wij vernomen ligt hot in het
voornemen van Prinses Juliana en
van Prins Bemhard. dat de Kerst
feestviering met het personeel ten
paleize Noordeinde te 's-Gravenha-
ge op den Eersten Kerstdag om 4
uur n.m. door de radio wordt uit
gezonden. in het bijzonder voor de
gemobiliseerden te land en ter zee.
die de Kerstdagen niet in huiselij-
ken kring kunnen doorbrengen.
0
,S
De naam „pension'
worden.
zal beschermd
Kg. -
27, pos'
een
1CHT,
i. tegel
BERT$
Het bestuur van den Amsterdamschen
Bond van Beroepspensionhouders heeft een
onderhoud gehad met de Directie van het
Centraal Distributiebureau in Den Haag,
waar onder meer dc distributieregeling voor
suiker ter sprako werd gebracht.
Het bestuur vroeg om een regeling voor
pensions, welke gelijk zou zijn aan die van
hotel-restaurants, cantines, enz., daar ook
de pensions veel doortrekkende gasten huis
vesten.
Medegedeeld werd, dat een regeling zal
worden ingevoerd, volgens welke pensions,
die een nachtregister hebben, voor passan
ten extra suiker kunnen verkrijgen en voorts,
dat maatregelen ter bescherming van de
naam pension in behandeling zijn.
Toezicht op buitenlandsche „in
lichtingendiensten" voldoende?
Over het incident bij Vcnlo lezen wij in het
Voorloopig Verslag der Eerste Kamer betref
fende de begrooting van Buitenlandsche Za
ken het volgende:
Eenige leden vragen zich af. of door het
bedoeld incident niet was gebleken, dat het
preventieve toezicht op buitenlandsche „in
lichtingendiensten" ten onzent onvoldoende
is.
met verontwaardiging tegen. Zij bewogen
zich, rustig pratend, binnen het hek van
het hotel. Een der bewakende matrozen
merkte op: „Denkt u, dat wij hier zouden
lachen en praten wanneer onze comman
dant dood was?"
Naar verluidt zou Langsdorff des avonds
laat zijn fotografische uitrusting onder zijn
intieme vrienden heblven verdeeld. Ander
zijds meldt de U. P. echter dat de comman
dant Dinsdag aan de Argentijnsche autori
teiten verlof had gevraagd voor een ge
sprek „onder vier oogen" met zijn beman
ning. De autoriteiten gaven hun toestem
ming, waarop iedereen, behalve de opva
renden van de „Graf Spee", het hotel ver
liet.
Blijkbaar heeft Langsdorff toen afscheid
van zijn mannen genomen.
Hans Langsdorff was op 20 Maart 1S94
geboren te Bergen op het eiland Rügen en
is dus 45 jaar oud geworden.
Op 1 April 1012 nam hij dienst bij de
marine als cadet en werd in Maart 1915 tot
luitenant bevorderd. Hij nam aan boord
van de „Grosser Kurfust" aan den slag bij
Jutland deel en voerde gedurende de laat
ste twee jaren van den Wereldoorlog het
commando over een torpedoboot- en mij-
nenvegerflottielje. De laatste jaren was hij
chef van de staf van den opperbevelheb
ber der vloot.
Duitsche ambassadeur bij Argen
tijnsche minister van Marine.
De Duitsche ambassadeur von Thermann
heeft een bezoek gebracht aan minister van
marine Scasso en dezen een door kapitein
ter zee Langsdorff achtergelaten brief over
handigd Scasso heeft dezen brief ter be
schikking gesteld van den rechter van in
structie in de zaak Langsdorff.
De commandant van de von Spee heeft
vx»or zijn dood nog verklaard, dat hij blij
was, dat geen enkele Engelsche non-combat
tant in den zeestrijd was gevallen.
KAPITEIN LANGDORFF.
Tevens schreef hij nog dat hij met zijn
daad had gewacht tot hij er zeker van was,
dat zijn bemanning zich in veiligheid bo-
vond.
Een adjudant heeft het lichaam gevonden.
De Engelsche zeelieden te Buenos Aires
hebben een krans gezonden.
Men zal zich herinneren dat reeds direct
na het zinken van het schip werd gemeld,
dat de commandant zelfmoord had gepleegd
hetgeen toen bleek niet juist te zijn.
HET OFFICIEELE BERICHT
van de Duitsche ambassade te Buenos Aires
luidt:
„De commandant van het roemrijke pant
serschip „Admiral Graf Spee", kapitein
Langsdorf, heeft hedennacht zijn leven voor
zijn vaderland opgeofferd, door zich vrijwil
lig het leven te benemen.
Nadat Langsdorff zich er van had over
tuigd, dat al zijn mannen waren gered en na
dat hij, zooals zijn nlicht was, een volledig
rapport bij zijn superieuren had ingediend,
beschouwde hij zijn opdracht als vervuld en
boog het hoofd voor het lot. Daarmede heeft
deze wakkere zeeman een nieuwe bladzijde
toegevoegd aan het geschiedboek der Duit
sche marine".
Heden zal het stoffelijk overschot van
Langsdorff te Buenos Aires worden begra
ven.
BEMANNING WILDE HET
NIET GELOOVEN
Een correspondent van de United Press
heeft zich naar het hotel begeven, waar de
bemanning van de „Graf Spee" verblijf
houdt. De matrozen spraken het bericht,
dat Langsdorff zelfmoord had gepleegd,
CONCERTGEBOUW GEDEELTELIJK
VERWOEST.
Oude vrouw in de
vlammen omgekomen
In den afgeloopen nacht werd Assen op
geschrikt door een feilen brand, welke om
streeks half een is uitgebroken in het voor
muziek- en toonceluitvoeringen dienende
Concerthuis, gelegen aan de vaart nabij de
Markt.
Het gebouw bestaat uit een gelijkvloersch
gedeelte en een bovenverdieping, waarach
ter de groote schouwburg is gelegen.
De concertzaal is behouden gebleven, het
voorgedeclte van het gebouw is geheel uit
gebrand.
Een 74-jarige dame heeft zich niet
kannen redden. De brandweer vond
haar met brandwonden overdekt
levenloos voor haar bed liggen.
De brand werd door voorbijgangers ont-
plafond van de bovenverdieping, bij den
doorlaat van den kachelpijp. Om 2 uur was
men den. brand meester.
Drievoudig wederkeerig bijstands
pact tusschen Rome, Belgrado en
Boedapest zou op komst zijn.
In diplomatieke kringen te Boedapest gaan
geruchten, als zouden er belangrijke onder
handelingen tusschen Rome, Belgrado en
Boedapest aanstaande zijn met het oog op
de mogelijkheid van een druk van Sovjet-
Russische zijde op den Balkan.
Sommige buitenlandsche waarnemers zou
den in het geheel niet verwonderd zijn, in
dien het resultaat van bovenbedoelde onder
handelingen een drievoudig wederkeerig bij
standspact zou zijn.
Men ziet in een artikel van den diploma-
tieken correspondent van het Italiaansche
persagentschap Stefani een bevestiging van
bovenstaande berichten, aangezien genoem
de correspondent, na de Italiaansche actie
in Spanje besproken te hebben, verklaarde,
dat .Italië voor de supreme belangen van
Europa van plan is, om de orde en den
vrede zoowel in het Donaubekken als op den
Balkan te beschermen".
Mocht deze combinatie werkelijkheid wor
den, dan zou men kunnen verwachten, dat
zij de kern zou worden, waarbij andere
Zuid-Oostelijke Europeesche landen zich wel
licht zouden aansluiten.
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINT.
Verwachting: Gedeeltelijk be
wolkt, droog weer, des och
tends temperatuur om het
vriespunt, overdag lichte
dooi, meest zwakke wind
uit Noordelijke richtingen*
schip veroorzaakte moeilijkheden waren
verminderd door een atmosfeer van vriend
schappelijke samenwerking.
Zestig dagen gast.
Do minister van arbeid heeft aan de op
varenden van de Columbus een verblijfs
vergunning voor den duur van zestig da
gen verleend.
Geen neutraliteit gesohonden.
De eerste officieele rapporten, die ont
vangen zijn over de Columbus duiden aan,
dat er geen «nkele vlootactie gevoerd is en
er dus geen enkele schending van de neu»
traliteit is geweest.
VOORBIJGANGERS
WAARSCHUWDEN.
De brand werd door voorbugangers ont
dekt, die dadelijk alarm maakten. Het
vuur is op de bovenverdieping ontstaan,
terwijl de kellners in de biljartzaal en het
café nog aan het werk waren.
Op de bovenverdieping wonen de beheer
der van het gebouw, do heer Dellebarre en
zijn moeder, alsmede een bejaarde bloed
verwante.
De heide eerstgenoemde waren nog niet
naar bed, toen de brand begon, doch de
oude vrouw had zich reeds geruimen tijd
te voren ter ruste begeven, met het boven
omschreven noodlottige gevolg, helaas.
In korten tijd stonden het bovengedeelte
van het gebouw en de groote zaal in vollen
gloed, welke tot ver in den omtrek te zien
was. Zware rookwolken stegen uit de
brandende massa omhoog.
De Asser brandweer verscheen spoedig
met twee motorspuiten en een babyspuit
en tastte het vuur met verscheidene stra
len krachtig aan.
Aan dit optreden is het te danken, dat
het vuur zich niet verder heeft kunnen
uitbreiden.
Het blusschingswerk werd bijgewoond
door den burgemeester van Assen, mr. J.
Both. Lohman, die vergezeld was van de
wethouders der gemeente en den officier
van Justitie, mr. L. W. E. M. Lasonder.
Voorts waren er honderden nieuwsgieri
gen op de been.
Den avond te voren had in de concertzaal
geen .uitvoering plaats gevonden.
tt
5 dooden,
4 gewonden
LETLANDSCH SCHIP NEEMT GEREDDEN
AAN BOORD.
Gistermiddag om drie uur is het
Zweedsche stoomschip „Adolf Bratt"
in de Noordergronden bij Terschel
ling op een mijn geloopen en gezon
ken.
Vier opvarenden zijn verdronken, de ove
rige 17 leden van de bemanning zijn aan
boord genomen van het Letlandsche stoom
schip „Auseklis" en zullen naar Rotterdam
worden vervoerd. Aan boord van dit schip
is nog één schepeling overleden, zoodat het
totaal aantal slachtoffers thans vijf bedraagt.
Vier opvarenden zijn gewond.
De Adolf Bratt, metende 1818 ton, was in
1918 gebouwd, eigendom van de reederij A.
Bratt en Co. en was op weg naar Gothen-
berg in Zweden.
Spoedig gezonken.
Op Terschelling hoorde men omstreeks
drie uur een ontploffing, terwijl men tege
lijkertijd van de duinen af ongeveer zes mijl
uit de kust, een waterzuil heeft waargeno
men in de onmiddellijke nabijheid van een
schip, waarvan de omtrekken slechts vaag
te zien waren.
Na ongeveer tien minuten was van het
schip niets meer te bespeuren.
De motorstrandreddingboot „Nicolaas Ma-
rius" van de Noord- en Zuidhollandsche
Redding Mij., voer direct ter assistentie uit,
doch aangezien men van schip noch opva
renden iets meer bemerkte, is deze boot on-
verrichterzake teruggekeerd.
BEVEL VAN HOOGERHAND.
Geredden te New York aangekomen
Volgens het Duitsche Nieuwsbureau is 't
groote, ruim 32000 ton metende Duitsche
mailschip „Columbus" op bevel van hooger
hand door de eigen bemanning tot zinken
gebracht. Gisteren deelden wij over deze
daad reeds tal van bijzonderheden mee.
Thans zijn de geredde opvarenden aan boord
van den kruiser Tuscaloosa in de haven v.
New York aangekomen.
De commandant van de Columbus had
Dinsdag draadloos laten weten voornemens
te zijn zijn schip tot zinken te brengen. De
bemanning van de Columbus had reeds de
kleppen geopend, vuur aangelegd en de red
dingbooten van het noodzakelijkste voor
zien en bemand. De booten werden in goc-
do orde neergelaten, toen de vlammen reeds
door dikke rookwolken hoog uitsloegen.
Zonder incidenten heeft de Tuscaloosa hier
na de overlevenden aan boord genomen, die
ondanks alles v. goede moed waren. De red
dingsbooten werden op zee gelalen.
Bij het appèl bleek, dat 2 stokers ver
mist werden. De overlevenden hebben
warm eten, sigaretten en warme kwartie
ren gekregen. De commandant van de Tus
caloosa zeide, dat de door de opneming van
Vragen aan de regeering.
Met leedwezen hebben eenige Eerste Ka
merleden geconstateerd, zoo deelen zij in een
nota over Nederlands buitenlandsch beleid
mede, dat de regeering nog steeds niet tot
een regeling met Frankrijk en Groot Brit-
tannië is gekomen, waardoor een einde wordt
gemaakt aan het langdurige oponthoud van
onze schepen cr\ het willekeurige lossen van
zoogenaamd verdachte lading in havens van
die landen, Deze leden meenden te weten,
dat andere neutrale landen wel zoodanige
overeenkomst hadden aangegaan en vestig
den 's ministers aandacht op de aanzienlij
ke schade, welke het uitblijven van een re
geling dienaangaande aan de economische
belangen van Nederland en van Neder-
landsch Indië toebrengt. Gaarne zouden zij
vernemen, of de minister de spoedige afslui
ting van een accoord verwacht.
Bureau voor zeeoorlogsschade.
Ettelijke leden gaven in overweging, over te
gaan tot de stichting van een organisatie
naar het voorbeeld van het, in 1919 opge
richte, bureau voor zeeoorlogsschade en
daaraan de opdracht te verleenen, een on
derzoek in te stellen naar en der regeering
rapport uit te brengen omtrent alle schade,
die gedurende den zeeoorlog aan Nederland
dit groot aantal personen op het oorlogs- sche belangen wordt berokkend.