OII
Herwaardeering
van onzen goudvoorraad
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Terugkeer naar den gouden
0 standaard voorloopig uitgesloten
Bruto voordeel
221 millioen gulden
Geen Nederlaadsche
vrijwilligers naar Finland
Dc mijnen in dc
Groninger Wadden
Engeland dreigt leveranties
aan Roemenië stop te zetten
Britsche flottieljeleider
vergaan
Nederlandsche
steun aan Finland
„Klein Duimpje" op het
IJsselmeer
Koningin en Prinses
op Marken
Laan. Schaden, Tel. 444 (2 lijnen). Kengetal 2240.
WOENSDAG 24 JANUARI 1940. 84e Jaargang. No. 11094.
Uit«ove rfer N.V. Uitg.-Mif. „Hollands Noofdorfcwortter- 4
PONDENVERLIES DER NEDERLAND
SCHE BANK WORDT AFGESCHRE
VEN.
Ingediend is een wetsontwerp tot
voorloopige voorziening ten aanzien
van de waardebepaling van den
voorraad gouden munt en gouden
muntmateriaal van de Nederland-
sche Bank en regeling van de gevol
gen dier voorziening.
2^ In de memorie van toelichting zegt de
227 minister, dat sedert Nederland in Septem
ber 1936 den gouden standaard heeft verla
ten, in de boeken der Xederlandsche Bank
de waardeering van den aan haar toebehoo-
renden goudvoorraad gehandhaafd is op
jgi den grondslag van den ouden aankoopprijs
jolJvan f?0U(L welke prijs laatstelijk f 1647.50 per
kg. fijn bedroeg. De depreciatie van den gul
den is derhalve bij die waardeering buiten
aanmerking gebleven. Deze gedragslijn was
gebaseerd op de overweging, dat ook in an
dere landen, met name in Engeland, een
aanpassing in het hicrbedoelde opzicht van
de boekhouding der circulatiebank aan den
werkclijken toestand niet bad plaats gevon
den en, mede in verband biermede, op de
.„J mogelijkheid, dat binnen betrekkelijk korten
tijd tot bet herstel van den internationalen
»uden standaard en een definitieve stabili-
;tie van de nationale gcldcenhcden zou he
loten kunnen worden. De regeering was
n oordeel, dat uit hoofde van een en ander
!e nadeelen, welke uit de handhaving van
len ouden goudprijs voortvloeien, aanvaard
moesten worden.
De nadeelen.
Deze nadeelen betreffen in de eerste plaats
de financiering van bet egalisatiefonds en
voorts de voortzetting van de afschrijving op
144^ het door de Nederlandsche Bank geleden
pondenverlies overeenkomstig de bij de wet
van 27 Mei 1932 getroffen regeling. In beide
)350| opzichten is in de eerste plaats het finan-
)63( cieel belang van den staat in het geding.
>882 Wat de financiering van het Egalisatie-
.089 fonds betreft, zij er op gewezen, dat dit fonds
'271 rentedragende schulden beeft moeten aan
!32.:
i043
1913
tl»
gaan- Dit laatste beeft geleid tot fictieve ver-
liezen van het fonds, die gefinancierd wor
den met rentedragend schatkistpapier. Had
het goud aan de Bank tegen een reèelen, in-
stede van den fictieven prijs verkocht kun
nen worden, dan zou het hierboven omschre
ven renteverlies kunnen vermeden zijn.
Een jaarlijksch offer.
I25tf Met betrekking tot de voortzetting van de
l4g. afschrijving op het pondenverlies zij er aan
herinnerd, dat, ingevolge de vorengenoem
de wet van 1932, jaarlijks de helft van de
winst der Nederlandsche Bank, met een mi
nimum van f 1.000.000, voor de delging van
den thans nog tot 'n bedrag van f7.629.955,16
in de boeken der Bank voorkomenden ver
liespost moet aangewend worden. De dcel-
gerechtigden in die. winst, waartoe wel in
de eerste plaats de staat behoort, brengen
hierdoor jaarlijks een offer tengevolge van
>881 een fictieve goudwaarde van den gulden.
Uit hoofde van de beide hierboven om-
ichreven omstandigheden lijdt de Staat een
nadeel, dat aan de hand der huidige gege
vens op omstreeks 2V* millioen p. jaar kan
gesteld worden. Hierbij valt in het oog te
houden, dat, zou de rente op de geldmarkt
een verdere stijging gaan vertoonen, dit na
deel dientengevolge aanmerkelijk zou kun
nen toenemen.
ten termijn niet valt te rekenen. Men moge
zulks betreuren, het feit valt niet te ontken
nen en de regeering acht zich verplicht uit
dit feit de consequenties te trekken.
De minister is niet van oordeel, dat thans
tot de wettelijke stabilisatie van den gulden
zou zijn over te gaan. Zoo lang belangrijke
andere landen niet tot 't herstel van den in
ternationalen gouden standaard bereid zijn,
dient, naar zijn meening, ook Nederland zijn
vrijheid te behouden. Het karakter van een
zwevende valuta wordt derhalve door de
voorgestelde regeling niet aan den gulden
ontnomen.
Deze regeling beoogt, bij wijze van voorloo
pige voorziening, gelijk in de considerans
wordt vermeld, te geraken tot een herwaar-
deering van den goudvoorraad van de Ne
derlandsche Bank op den grondslag van een
depreciatie van den gulden met 18 ten hon
derd.
Dit percentage stemt ongeveer overeen
met de geringste depreciatie, welke de gul
den sedert het verlaten door Nedeland van
den gouden standaard, heeft vertoond. De te
genwoordige depreciatie bedraagt ten naas
tenbij 22 ten honderd.
Het verschil in waardeering ge
deeltelijk fictief
De thans voorgestelde herwaardeering zal.
zooals van zelf spreekt een belangrijk ver
schil opleveren met het bedrag van ruim
f 1013 millioen, waarop dc goudvoorraad op
2 Januari 1940 te boek stond. Op den grond
slag van de hiervoren bedoelde depreciatie
van 18 pet. zal de goudvoorraad van de Ne
derlandsche Bank te waardeeren zijn tegen
een prijs van f2009 per kilogram fijn. Deze
prijs beteekent een waardeenng van den to
talen voorraad op 'n bedrag, dat ruim f 221
millioen hoogcr gelegen is dan het thans
opgevoerde bedrag. Ter voorkoming van mis
verstand zij reeds aanstonds opgemerkt, dat
een aanmerkelijk deel van dit verschil voor
de bank een zuiver fictief karakter draagt,
aangezien het ontstaan is uit den hierboven
bedoelden verkoop van goud door het Egali
satiefonds aan de bank tegen den fictieven
prijs van f 1647.50 per kg. fijn. De minister
stelt er prijs op te dezer plaatse mede te
deelen, dat, afgescheiden van het fictieve
verlies, dat uit den verkoop tegen f 1647.50
voor het Egalisatiefonds is voortgevloeid, de
rekening van dit fonds een batig saldo aan
wijst.
Van het hiervoren bedoeld voordeelig ver
schil behoort een bedrag van f29.889.408.15 te
worden bestemd tot vereffening van het des
tijds door de Nederlandsche Bank geleden
pondenverlies;
De rest van het voordeelig verschil behoort
naar het inzien van den minister, aan de
staat ten goed te komen. Al is. juridisch ge
zien, de goudvoorraad, zooals deze op den
datum van het verlaten door Nederland van
den gouden standaard, tot een bedrag van
rond f670 millioen, op de balans der Neder
landsche Bank voorkwam, onbetwistbaar het
eigendom van de Bank, en derhalve ook de
te maken winst op dien voorraad, zoo staat
hier toch tegenover, dat bij dfe beoordeeling
van dit vraagstuk niet de zuiver juridische
verhouding, doch de publiekrechtelijke func
tie van de bank moet praevaleeren. Ook in
andere landen is dit aldus ingezien.
In de bestaande tijdsomstandig
heden ongewenscht, zegt minis
ter de Geet.
Op een schriftelijke vraag van het
lid der Tweede Kamer den heer van
der Goes van Naters betreffende het
verleenen van verlof aan Nederland
sche vrijwilligers, zich in Finschen
krijgsdienst te hegeven, heeft de mi
nister van Algemeene Zaken a.i.,
voorzitter van den Raad van Minis
ters geantwoord, dat de regeering
het in de bestaande tijdsomstandig
heden ongewenscht acht te bevorde
ren, dat aan Nederlanders verlof
wordt verleend in vreemden krijgs
dienst te treden.
Na het voorafgaande zal het geen
verwondering wekken, dat de minis
ter zich heeft afgevraagd of in Neder
land aan de tot dusver gevolgde, hier
boven uiteengezette gedragslijn zou
iijn vast te houden.
Hij is tot de slotsom gekomen, dat
deze vraag ontkennend moet beant
woord worden en dat het niet rede
lijk zou zijn, het brengen van niet
onbelangrijke offers voor het instand
houden van een fictie voort te zetten.
Alle groote landen en dé overgrootc meer
derheid der overige landen hebben thans de
depreciatie van hun munteenheid in de
boekhouding der circulatiebanken tot uit
drukking gebracht. Dit moet er toe leiden,
dat 'n terugkeer tot de oude pariteit en een
belangrijke vermindering van de huidige
depreciatie niet langer geacht kunnen wor
den op het terrein der redelijke verwachtin
gen te liggen.
Bovendien is duidelijk tot uiting gekomen,
dat op een herstel van den gouden standaard
•n een definitieve stabilisatie van de natio
nale geldeenheden binnen betrekkelijk kor
Slechts acht aangespoeld.
Op schriftelijke vragen van het lid der
Tweede Kamer, den heer Wendelaar betref
fende het opruimen van mijnen in de Gro
ninger Wadden, heeft de minister van De
fensie geantwoord, dat in de Groninger Wad
den sedert het begin van den oorlog een
gering aantal losgeslagen mijnen (tot 1 Ja
nuari 1940 8 stuks) zijn aangetroffen.
Indien deze mijnen op de eilanden, den
vasten wal, of op het wad dit laatste
voor zoover de mijnen bereikbaar zijn
aanspoelen, worden zij gedemonteerd of ver
nietigd.
strasse zich gisteren, vergezeld van een
delegatie van Duitsche deskundigen, naar
het Roemeensche ministerie van landbouw
begeven, teneinde te spreken over een
plan. dat ten doel heeft een DuitschRoe
meensche maatschappij te vormen voor de
uitbreiding der productie en van den uit
voer van oliehoudende zaden. In over liet
algemeen welingelichte kringen te Belijn
meent men te weten, dat een dergelijke
maatschappij binnenkort opgericht zal
worden. Dr. Clodius, die een maand gele
den economische besprekingen heeft ge
voerd met de Roemeensche regeering,
welke besprekingen leidden tot de afslui
ting van een handelsovereenkomst tus-
schen beide landen, is op 19 Januari naar
Boekarest teruggekeerd. In economisch^
kringen neemt men aan, dat in verband
met de talrijke moeilijkheden die zich heb
hen voorgedaan tijdens de laatste onder
handelingen, waardoor deze 5 weken lan?
traineerden, een zeker aantal kwesties, die
betrekking hebben op de voorziening van
Duitschland van Roemeensche grondstof
fen, moest worden uitgesteld tot na de af
sluiting der overeenkomst.
Dr. Clodius zou thans teruggekeerd zijn
om al deze kwesties te regelen, in het bij
zonder het vraagstuk der aankoop door
Duitschland van Roemeensch hout en de
kwesties van het transport, welke thans de
voornaamste hinderpaal vormen voor de
geregelde ravitailleering van Duitschland
niet Roemeensche goederen. Bovendien zijn
zekere hesluiten van de Roemeensche re
geering, zooals de instelling van een pc-
troleumdictator, van rechtstreeksch belang
voor de Duitsche importeurs.
WANNEER DUITSCHLAND EEN
OVERMATIG GROOT DEEL DER
ROEMEENSCHE OLIE ZOU KRIJ
GEN.
Er zijn in Londen geen definitieve
berichten ontvangen omtrent de
volledige strekking van de door de
Roemeensche regeering ingevoerde
nieuwe maatregel ten aanzien van
de controle op en de coördinatie
van de olieproductie en raffinaderij
in Roemenië. Wanneer echter
mocht blijken, dat de Roemeensche
autoriteiten deze methode aanne
men om Duitschland een onmatig
groot deel der Roemeensche olie-
leveranties te geven, dan is het
duidelijk aldus de diplomatieke
correspondent van Reuter dat
van Groot Brittannië en Frank
rijk niet kan worden verwacht, dat
zij doorgaan met hun huidige po
litiek van levering van grondstof
fen en andere producten, die Roe
menië op het oogenblik van de
Geallieerden betrekt.
DUITSCH—ROEMEENSCHE MIJ.
VOOR OLIEHOUDENDE ZADEN.
Intusschen heeft dr. Clodius, de leider
der economische afdeeling in de Wilhelm-
Dit nummir b«vat 8 pagina's
H. M. de Koningin en H. K. H. Prinses
Juliana vertoefden gister eenigen tijd op
de Gouwzee. De Prinses maakte bij deze
gelegenheid in gezelschap van eenige hof
dames een tochtje op de schaats.
GEHEELE BEMANNING VAN 175
KOPPEN OMGEKOMEN.
In een oficieel Engelsch communi
qué wordt medegedeeld, dat de tor-
pedobootjager Exmouth tot zinken
is gebracht en dat aangenomen
moet worden, dat alle opvarenden
om het leven gekomen zijn. Er wa
ren 175 koppen aan boord.
De Exmouth is een flottieljeleider van
1475 ton, die in Portsmouth was gebouwd.
Het schip had 330.000 pond sterling gekost
en was in 1935 in dienst genomen. Het was
bewapend met vijf 4.5 duims kanonnen en
zes kleinere stukken geschut benevens acht
21 duims torpedolanceerbuizen. De Ex
mouth is de vijfde Britsche torpedobootja-
ger. die sedert het begin vart den oorlog
verloren is gegaan. Het is echter de eer
ste, die met man en muis is gezonken.
WETSONTWERP TOT HET SCHENKEN
VAN f 100.000 AAN HET FINSCHE ROODE
KRUIS IN VOORBEREIDING.
Op schriftelijke vragen van bet lid
der Eerste Kamer, de heer van Emb
den betreffende het verleenen van
steun aan Finland heeft de minister
van Staat, minister van Algemeene
Zaken, a-i., voorzitter van den raad
van ministers, geantwoord, dat een
wetsontwerp, waarbij wordt voorge
steld een bedrag van f 100.000 uit
's lands kas door bemiddeling van
het Nederlandsche Roode Kruis ter
beschikking te stellen van het Fin-
sche Roode Kruis, in voorbereiding
is.
DE BILT SEINT»
Verwachting: Des ochtends ma
tige tot lichte vorst, in den
middag oni het vriespunt
tot lichte dooi, nevelig tot
helder of halfbewolkt, droog
weer, zwakke tot matige
westelijke tot zuidelijke wind
Temperatuur om het
vriespunt
Onze weerkundige medewerker schrijft:
Dé belangrijkste wijziging in de lucht-
drukverdeeling is thans de voortdurende
ontwikkeling van een gebied van hoogen
luchtdruk over onze omgeving. België en
blijkbaar ook in Frankrijk en Zuid-
Duitschland. Daar zich over Denemarken
nog een vlak minimum bevond, was de
wind in ons land gedurende den geheelen
dac westelijk en steeg de temperatuur
vrijwel overal tot even boven het vries
punt, waarbij sneeuw en natte sneeuw
buien voorkwamen. In den avond daalde
de temperatuur echter weer snel tengevol
ge van de uitstraling bij heldere hemel.
Op den Oceaan bevindt zich een vrij diepe
depressie die echter schijnt op te vullen.
Zij dringt dan ook slechts zeer langzaam
in oostelijke richting door.
Urk wordt door vliegtuig en
vrachtauto's uit zijn isolement
verlost
In den vroegen middag is de KLM
piloot Bax gisteren met een Fokker
7, komende van Schiphol, op Urk
geland. Het toestel had een hoeveel
heid post en tien kisten gist medege
nomen.
Op den terugtocht nam dc machine enke
le passagiers en post mede, Vandaag zal
wederom een vliegtuig van Schiphol naar
Urk vertrokken voor het brengen van
post, waarna dit toestel voor de tweede maal
naar Urk zal gaan voor het vervoeren van
passagiers.
Auto's uit Lemmer.
Van Lemmer komen regelmatig vracht
auto's over het ijs naar Urk. Een der wa
gens voerde o.a. vleesch en andere levens
middelen mede. Gisteren bracht één der
auto's rogge en melk. Oan dezen wagen was
een slede gebonden, waarop zich eveneens
levensmiddelen voor winkeliers op Urk be
vonden.
Bellen rinkelen op het IJsselmeer
Omstreeks twaalf uur is de heer G. Stoel
met zijn twee zonen van Kampereiland met
een arreslede over het ijs naar Urk geko
men. Hij vertelde, dat het ijs over het al
gemeen betrouwbaar was, doch dat hij niet
temin twee spleten van bijna een meter had
moeten overschrijden, hetgeen niet zonder
moeite was gegaan.
Op de route, welke de slede gevolg had.
had de heer Stoel boomtakjes gelegd, ten
einde bij een tweeden tocht, welke hij mor
gen met de slede zal maken, den weg ge
makkelijk terug te kunnen vinden.
Om twee uur aanvaardde het drietal weer
per slede de terugreis.
Per auto over de Gouwzee.
Gistermiddag werd Monniken
dam verrast, door de komst van
H.M, de Koningin en H.K.H. Prin
ses Juliana, die even over half vier
per auto in het dorp arriveerden.
Op den Zuiderzeedijk verlieten de
vorstelijke Personen den wagen en
begaven zij zich een oogenblik op
het ijs om te genieten van den
prachtigen aanblik en de vroolijke
bedrijvigheid van de schaatsen
rijders in oogenschouw te nemen.
Daarna stapten de hooge Be
zoeksters weer in de auto. waarme
de zij den tocht over de Gouwzee
naar het eiland Marken voortzet
ten. Hierop volgden twee auto's,
waarin het gevolg gezeten was.
Op Marken bond dc Prinses do
schaatsen onder, terwijl Haar Ko
ninklijke Moeder een wandeling
op de ijsbaan maakte.
Aan de haven was een groote
menigte samengestroomd, die de
Koningin en Prinses hartelijk toe
juichte.
