Elfstedentocht Koortsig Sen AKKERTJE Spoorwagen rijdt brandend verder Kapitale hofstede in vlammen „Verblind van baat sprak Daladier' Roosevelt 58 jaar geworden Eén man bleef over bij - Te. vroeg in rook opgegaan Westra, Warmenhuizen en Jongert, Alkmaar prijswinnaars - Van der Bij, Anna Paulowna, zesde Vijf rijders hebben hun stempel op den wedstrijd gedrukt: Keyzer (de Lier, West- land), Adema (Franeker), die natuurlijk in z(jn woonplaats als eerste aan de controle kwam, van der Duin (Warga), Jongert (Alk maar), die niet voor de eerste maal zijn kunnen in den Elfstedentocht bewees, en ton slotte Sjoerd Westra (Warmenhuizen), een van de vele Westra's, bekend om hun rijvaardigheid. In Stavoren heeft dit vijftal elkaar ten slotte gevonden en niet meer losgelaten op het verdere deel van den tocht. Toen moeilijkheden omtrent een definitie- ven uitslag rezen, zijn zij allen tot prijswin naars verklaard. DE START. Het is een fantastische uittocht ge weest. In de Harmonie te Leeuwar den vertrokken de wedstrijdrijders, in het Beursgebouw degenen, die aan den tocht deelnamen en in de Klan- derij een derde groep, de z.g. na- komers. In het nachtelijk donker spoedden enkele duizenden (de wed strijdrijders voorop) zich te voet naar de Schenkenschans, waar de ijzers snel werden ondergebonden. En daar ging het in de richting Sneek! De meesten hadden een lantaarn op de borst gespeld, want bijlichten voor wakken en scheuren was wel noodig. Zoo snelde het legioen der duizenden op de smalle ijzers over het ijs met een tocht van tweehonderd K.M. voor den boeg. Zwarte silhouetten te gen de blanke sneeuw, terwijl de twinkelen de lichtjes der zaklantaarns .het geheel iets fantastisch en spookachtigs gaf. Mocht men nog niet overtuigd zijn van de enorme pres tatie, welke het volbrengen van een derge- lijken tocht beteekent. dan zou deze stille uittocht van het legioen ongetwijfeld indruk maken op de fantasie der argelooze toe schouwers, die zich misschien afvroegen, wat deze menschen hier. ergens in Friesland, eigenlijk kwamen doen en voort ging de ki lometerslange tocht naar Sneek. DIJKSTRA EN JONGERT EERSTEN TE SNEEK. De nurksen die mochten hebben beweerd, dat de Friezen de organisa tie niet in hun macht zouden heb ben, zijn er toch wel volkomen naast. Een staaltje van voortreffelijke orga nisatie vonden wij aan de eerste con trole te Sneek. De eerste rijders, die zich daar kwamen melden, waren S. Dijkstra (Kornjum) en C. Jongert (Alkmaar). Over den bijna 24 k.m. langen rit hadden zij nog geen drie kwar tier gedaan. Successievelijk kwamen ook de andere wedstrijdrijders zich melden. Alles verliep in volkomen orde. Snel stonden de deelnemers weer op het ijs, voort in de rich ting Sloten. Het was tegen het ochtendglo ren. dat wij in dit plaatsje arriveerden. In de knusse stadsherberg meldde O. van der Duin uit Warga zich om 1 minuut over 7 als eerste aan. onmiddellijk gevolgd door van der Heide uit Leeuwarden en Keizer van de Lier. Veel verschil in tijd was er niet tus- schen hen en de volgende rijders Westra tWarmenhuizen), Jongert en Dijkstra. 68 K.M. IN DRIE UUR. Via IJlst, Sloten en Balk bereikten de deelnemers Stavoren, waar de eersten pre cies acht uur aankwamen. In drie uur had den de leiders (er was een kopgroep gevormd, bestaande uit L. Geveke, Leeuwarden, A. Adema. Franeker, D. van der Duin, Warga en Sj. Westra, Warmenhuizen), bijna acht en zestig kilometer afgelegd, in een zeer snel tempo dus. Maar bewondering behoefde dit niet te wekken, want de stevige bries hadden de rijders vrijwel voortdurend in den rug gehad. ADEMA AAN DEN KOP TE FRANEKER. Van Stavoren ging het naar Bolsward over Hindeloopen en Workum. Ilct tempo werd nu heel wat minder snel dan in de vroege ochtenduren. Jongert, Westra en Adema ar riveerden het eerste te Bolsward, op don voet gevolgd door \an der Duin en Keizer, terwijl Geveke reeds tien minuten ten ach ter was geraakt. Via Harlingen werd, vrij wel steeds tegen den wind in, Fanekcr be reikt en in dit stadje vierde Adema, inwo ner van Franeker. een triomph, omdat hij zich als eerste aan de controle meldde. In Franeker begon het zwaarste gedeelte van den tocht door de Bildt-dorpen naar Dokkum, pal te gen den scherpen Noord-Oostenwind in en bovendien óp slecht ijs. En algemeen luidde het oordeel van do deskundigen, dat op dit gedeelte van 50 K.M. de beslissing wel zou vallen. Om half vier waren de eerste deelnemers van den wedstrijd nog niet in Dokkum aan gekomen, wel een bewijs, hoe ontzaglijk zwaar het traject tusschen Franeker en Dokkum was. De kop bestond op 15 K.M. van Dokkum uit de rijders Jongert, van der Duin, Kei zer en Adema, terwijl Westra teruggevallen was. KOPGROEP VAN VIJF. Een kopgroep van vijf rijders arriveerde cica vier uur te Dokkum. liet waren Ade ma, Keizer, Westra, v. d. Duin en Jongert. Zij hebben toen de afspraak gemaakt, om gezamenlijk te Leeuwarden door de finish te gaan, doch door verschillende omstan digheden is hiervan niet alles terecht geko men. En zoo dreigde deze vijfde officieele Elfstedentocht nog een onregelmatig einde te nemen. Zoowel Keizer als Adema meen den op de eerste plaats aanspraak te kun nen maken en slechts een tactische zet van het centrale bestuur heeft veel geharrewar voorkomen. VIJF WINNAARS. Het wijze besluit was, alle vijf rij ders, Keizer, Adema, Westra, van der Duin en Jongert tot winnaars van den Elfstedentocht 1910 te ver klaren. Men kan de vraag stellen of de „afspraak" der vijf rijders sportief mocht worden ge noemd. De Elfstedentocht bestaat Immers uit een wedstrijd en een tocht. Het verschil is, dat de wedstrijd een zuivere kamp moet zijn om den snelsten tijd en door icderen deelnemer alleen moet worden gereden, ter wijl de tochtrijders gezamenlijk mogen rij den. De winnaar van 1912 on 1917, de Ko ning. was hoogst verontwaardigd, toen deze hoorde, dat deze afspraak was gemaakt. Men had er voor moeten vechten, het gaat er om, wie het snelste is, was zijn meening De rijders zelf meenden, dat door de smalle baan passeeren niet mogelijk was, zoodat van een zuiveren strijd op de laatste 20 kilometer practisch geen sprake zou zijn geweest Vermeldenswaard is nog de presta tie van den bekenden rijder J. v. d. Bij uit Anna Paulowna, die als zes de, dus het eerst na de kopgroep binnenkwam. DE EERSTE DAME. De eerste dame, die Leeuwarden heeft be reikt, was mej. D. Faber (Warga). Zij kwam ruim 6 uur aan de finish to Leeuwarden, vol enthousiasme en. in uitstekende stemming. Het 25-jarige meisje, zeer sportief overigens, had een uitstekenden rit achter den rug. Het was voor den eersten keer, dat zij aan den Elfstedentocht deelnam. De winnaar van 1929, Kast Leemburg, be reikte om 6 uur Dokkum. Toen moest hij den strijd staken en wilde met de bus van Dokkum naar Leeuwarden terug keeren. maar de bus is op den weg tusschen Dok kum en Leeuwarden ingesneeuwd en hel duurde verscheidene uren, voordat de passa giers eindelijk de Friesche hoofdstad kon den bereiken. Koen de Koning, die aan den tocht deel nam, en winnaar van den wedstrijd in 1912 en 1917, moest in verband met een blessure te Workum uitscheiden. DE TOCHT GESTAAKT. Do rijders, die aan den tocht deelnamen en uiteraard veel langer onderweg waren, kregen tenslotte met grootc moeilijkheden te kampen, doordat wind en vorst steeds in lie vigheid toenamen. Toen het Centraal Bestuur hiervan kennis kreeg, werd besloten om den tocht .voor alle deelnemers, die des avonds nog onderweg waren, verder te staken. Dit ingrijpen ge tuigt van 't groote vcrantwoordclijkhcidsge voel van de organisaforen.want de gezond heid en het welzijn van een groot aantal rij ders stonden hierbij op het spel. HET BEZOEK VAN PRINS BERNHARD. Ter gelegenheid van het groote schaak evenement kwam Z.K.H. omstreeks half twaalf per specialcn Dieseltrein te Leeuwar den aan, waar hij werd verwelkomd o.m. door den Commissaris der Koningin in de provincie Friesland, mr. P. A. V. baron van Harinxma llioe Slootcn. De Prins, die har telijk werd toegejuicht, heeft zich daarop naar de controle te Franeker begeven, waar hij getuige was van de aankomst van de lei ders van den wedstrijd. Daarna ging de Hoogc Gast per auto naar Dokkum, om daar de doorkomst van de wedstrijdrijders te aanschouwen. N'a afloop heeft Prins Bomhard op het Prinsenhof te Leeuwarden de vijf winnaars ontvangen. Wij vernamen, dat Adema daarbij uitvoerig verteld heeft hoe het op de laatste tientallen kilometers is toegegaan. De afspraak werd erkend en eigenlijk, zoo moet Adema het go zegd hebben, zijn wij allen tegelijk binnengekomen. Maar op het laatste stukje kon hij zich niet meer inhou den en is hij er harder aan gaan trekken. Prins Bomhard is na het avondmaal bij den commissaris van de Koningin in dc provincie Friesland te hebben gebruikt, uit Leeuwarden vertrokken. LADING KAPOK VATTE VLAM. Wagen afgehaakt en de brand te Nijkerk gebluscht. Gistermiddag omstreeks lialf vijf ontdek te een geleider van een goederentrein, welke om 16.17 van Amersfoort, was vertrokken, dar. rook en vlammen uit een der open wagons van den trein kwamen. Hij bracht den trein bij de voormalige halte Slichtcnhorst to: stilstand en constateerde, dat in een wagen geladen met balen kapok, vermoedelijk door vonken uit de locomotief, brand was ont staan. Het vuur vrat zich diep in de zeer brandbare kapok in en met eigen blusch- middelen kon het treinpersoneel hiertegen dan ook niet veel beginnen. Brandend verder gereden. Voorzichtig trok men den trein óp naar het station Nijkerk, waar de brandende wa gen werd uitgerangeerd en op een vrij spoor van het emplacement werd gezet. Hier kwam de N'ijkerksche brandweer te hulp. Zij was genoodzaakt de hccle lading met een haak van den wagen te halen en uiteen te plukken, omdat kapok een van de moeilijkst bluschbaro stoffen is, waarin liet vuur zich aan elk pluisje vasthecht; - Hoewel men den brand spoedig onder de knie had, was men laat op den avond nog aan het nablusschingswerk bezig. Het bont werk van den wagen had intusschen ook vlam gevat, zoodat de wagen, buiten de me talen onderdeelcn, vrij ernstige schade be kwam. Tweede wagen bedreigd. De. vlammen bedreigden ook nog oen tweeden wagen, doch dank zij het doortas tend optreilen van liet spoorwegpersoneel dat met snelblusschers ie hulp schoot, kon uitbreiding worden voorkomen. De goederentrein reed door tot Putten, om daar nadere orders af te wachten. Slechts een schuur qered. Bra- bantsche boer tvas laaq verze kerd. Gistermiddag omstreeks drie uur brak, vermoedelijk door een lek in den schoor steen brand uit in de kapitale hofstede „De Branderij" toebehoorend aan en bewoond door den landbouwer G. Ploegmakers en gelegen te Vinkei onder de gemeente Gef- fen. (N.B.) De bewoners konden zich tijdig in vei ligheid stellen. Het vee kon eveneens wor den gered. De inboedel, benevens de land- bouwinveutaris, ging nagenoee geheel in vlammen op. Een dichtbij gelegen schuur kon, dank zij de gunstige windrichting, be houden blijven. Men was slechts laag ver zekerd. Wat hij Duitschland aanwrijft, is spreekwoordelijk. Fransch. DUITSCHE PERSSTEMMEN OVER DE REDE. De Deutsche Diplomatisch Politi- sche Korrespondenz ziet in de rede, welke minister-president Daladier heeft gehouden een bewijs, dat de Franschc staatslieden het wederom als hun taak beschouwen hun volk op te roepen voor een vernietiging van het Dnitsche volk. Het doel van de rede was het Fran- schc volk, dat zich veelal afvraagt waarom het eigenlijk in den oorlog is getrokken, tot zulk een graad van haat en afschuw op te wekken, dat iedere andere neiging, dan die, Duitschland te vernietigen, verstikt wordt. Anderzijds, zoo gaat de Diplo voort, wil Daladier dc kleine volken angst inboezemen, dat hun vrijheid en zelfstandigheid door Duitschland worden bedreigd. Een vertegenwoordiger van Frankrijk, kan moeilijk Duitschland, welks volksgenoolen in Polen onuitsprekelijke gruwelen hebben meegemaakt en dat thans het geleden on recht weer goed heeft gemaakt, dingen aan te wrijven, welke juist in de Fransche. ge schiedenis spreekwoordelijk zijn. De Diplo herinnert aan een reeks aanvallen van Fransche zijde op het Duitsche volk. vanat Lodewijk 15 tot aan de bezetting van het Rijn- en Roergebied door de zwarte, troepen na den oorlog. Dit alles is geschied in blin de haat. Het Duitsche volk is bereid geweest dit te vergeten in het belang van den vrede onder de volken en onder leiding van den Fuehrcr is Frankrijk steeds weer de hand ter verzoening geboden. Frankrijk heeft dit evenwel niet gewild. Na Churchill poogt thans ook Daladier de oorlogsfurie op ge heel het Europccschc vasteland te ontkete nen. Heden spreekt Chamberlain Gisteren bij den Koning. Minister-president Chamberlain zal heden 't woord voeren aan een lunch, welke wordt aangeboden door de commissie voor de landsverdediging. Reuter verneemt, dat de rede zal hande len over de vraagstukken van dc oorlogvoe ring. Het doel van den oorlog en de positie van de neutralen, hierbij ingesloten de Ver- eenigdo Staten en Japan. Gisteravond is de minister-president door den koning in audiëntie ontvangen. In po litieke kringen verwacht men, dat Chamber lain in zijn aangekondigde rede een toespe ling zal maken op do rode van Hitier en zal wijzen op onjuistheden daarin. Ook gelooft men, dat hij zal spreken over de verantwoor delijkheid van Duitschland voor den oorlog. Feesten voor een goed doeL President Roosevelt heeft gisteren zijn 58sten verjaardag rustig gevierd. De lijfarts van den president zegt, dat de gezondheids toestand van Roosevelt zoo goed is als men van een man \an zijn jaren slechts mag ho pen. In het geheele land worden verjaars- diners, danspartijen, e.d. gehouden, waarvan de opbrengst bestemd is voor de bestrijding van kinderverlamming, een doel, dat zich in de buitengewone belangstelling van den president verheugt. Zooals men weet, heeft Roosevelt indertijd ook kinderverlamming gehad. Postvluchten op Indië Op de uitreis bereikte de „Nandoc" met gezagvoerder Moll Alexandriö en de „Oehoe" met gezagvoerder Vi-r. ruly Rangoon. Deze vliegtuigen wor den onderscheidenlijk 4 en 2 Februari te Batavia venvacht. Op de thuisreis landden de ..Gier" met gezagvoerder Geysendorffer te Rangoon Dit vliegtuig wordt 8 Fe bruari te Napels venvacht. De „Peli kaan" met gezagvoerder Te Roller landde te Napels. Bommen op Estland Onbekende vlieqtuiqen in acfi Het Estlandsche telegraaf agentscha deelt mede, dat Maandagmiddag acht vliej tuigen, die op grootc hoogte vlogen, bommen hebben geworpen op do velden bossrhen rond de nederzetting Konuvere het district Hpscl. Dc ruiten van een droo huis en twee stallen werden vernield. Vei der werd geen schade aangericht De autoriteiten hebben een - onderzoek is gesteld naar de nationaliteit van dc vli(j tuigen. IJzertekort en protectoraat Continqcntccrinq voor de qroti bedrijven. Morgen wordt in het protectoraat dc coo tingentecring van ijzer en staal ingevoerd Ge'contingecrd worden slechts de voor naamste verbruikers, zooals de Boheemscl Moravische spoorwegen, de posterijen, dl gas- water- en electriciteitswerkcn. De ande re verbruikers, zooals particulieren en hanc werklieden e.d. kunnen evenals tot dusve hun behoeften op de vrije markt dekken. Onlusten in Britsch-Indië Hindoes en Mohammedanen ra ken slaaf/s. Zaterdag j.1. hebben zich onrcgelmatighe den voorgedaan te Ranghoon tusschen Hio does en Mohammedanen bij een processie van de Hindoes. Twaalf personen werdej gedood en zeshonderd gearresteerd. Dc politic heeft medegedeeld, dat de on geregeldheden werden ontketend door onvei antwoordelijke elementen, de arrestaties wa ren noodig door een aantal op zichzelf staande incidenten. Behalve in een klein deel van de stad de toestand rustig. De politie zal krachtig ingrijpen. LICHTSCHIP DOOR DUITSCHERS BESCHOTEN. W H van lan luel H het wor Fin gev Bot ken pis Tragedie in 't gezicht Engelsche kust. Bij de aanvallen door de Duitsche lucht macht op Engelsche schepen is Maandag ook het lichtschip „Ea'st DudgcoiV' voor de Oostkust van Engeland getroffen. De' aanval geschiedde omstreeks half tien in den ochtend. Een bombardementsvlieg tuig begon met het lichtschip met mitrail- leurvuur te bestoken, vervolgens werden negen bommen geworpen, waarvan de laat ste het schip trof. De acht opvarenden van het lichtschip gingen in een kleine boot en roeiden naar de kust. Gisternacht om streeks half drie waren nog slechts twee van hen in staat om te roeien. Men hoorde toen de branding op de kust. Toen de man nen meer het land naderden, sloe» de boot om, zeven van hen kwamen om en slechts één der opvarenden, John Sanders, wist zwemmend de kust te bereiken. Hij heeft nog gepoogd den kapitein van het lichtschip te redden, doch deze spoelde weg. Sanders 'strompelde over de duinen en is in eejj schuur uitgeput ineen gezonken. Hij werd daar gisterochtend gevonden. Kordaat optreden van de brand weer voorkomt erger. Gistermiddag te ongeveer 1 uur is een felle brand uitgebroken in de grossierderij in rookartikelen van de fima'L. van Wag- tendonk en Zn., hoek WortelmarktSt. Ni- colaasstraat, te Enkhuizen. In korten tijd stond het gcheole complex in lichterlaaie. Een straffe Noordoosten wind wakkerde het vuur aan en de brandweer, die spoedig ter plaatse was, kon niet voorkomen, dat het kantoor en de magazijnen zoo goed als geheel uitbrandden. Een groote voorraad si garen. tabak en sigaretten ging verloren, evenals een tijdelijk in het gebouw opge slagen voorraad meubelen. De belendende perccelon. een garage, toebehoorend aan den lieer Baas, waarin verschillende auto's ston don en het exnedi(ieeehouw van de Enkhui- zer Broodfabriek, welke gehouwen door het vuur reeds aangetast waren, konden, door hot krachtig optreden van de brandweer, die aan twee zijden mot vier stralen water gaf. behouden blijven. De brand is vermoe delijk ontstaan in het ketelhuis van de cen trale verwarming. Verzekering dekt de schade. Persoonlijke ongelukken kwamen n:et voor. Dienstweigeraar gestraft Hoog Militair Gerechtshof anderhalf jaar op. legt Wegens dienstweigering is de 23-jarige J. N. V. door don Krijgsraad tot een jaar ge vangenisstraf veroordeeld welke straf de ad vocaal-fiscaal bij het Hoog Militair Gerechts hof tot twee jaar verhoogd wilde zien. Het Hof legde V. gisteren anderhalf jaar .gevangenisstraf op. Een keizerlijk dichter De Mikado hoopt op „vriend schap tusschen Oost en West.". „Vriendschap tusschen Oost en West" is het thema van een gedicht, dat de Japan- sche keizer gemaakt heeft ter gelegenheid van den jaarlijkschen Nieuwjaarswedstrijd in poczie, welke in het keizerlijke paleis ge houden is. alwaar, volgens een oude gewoon te, gedichten zijn voorgelezen van leden van het keizerlijke hof Voorts werden vijf ge dichten voorgedragen, welke gekozen wa ren uit 35000 inzondingen van de bevolking. De plechtigheid had een speciale beteekenis wegens den 2600cn verjaardag der stichting van hot rijk. Volgens gebruik werden de vijf hoste gedichten uit de bevolking, waarvan twee waren ingezonden door soldaten aan het Chinecsche front, het eerst voorgelezen. Het onderwerp van alle gedichten was „een welkomstgroet in het nieuwe jaar en een gebed voor de wereld". In ruwe vertaling luidt het gedicht van den keizer als volgt: „Aan het begin van het nieuwe jaar bidden wij, dat Oost en West tezamen zullen leven oi bloeien". Er was ook een gedicht van de keizerin, waarvan de tekst hierop neer kwam: „Rij den ingang van het nieuwe jaar bid ik, dat er dit najaar een goede oogst moge zijn." Moeder van vijf kinderen Zij lichtte de muntmeter. Het Amsterdamsche gerechtshof veroor deelde gisteren een vrouw, moeder van vijf kinderen, die geld uit de muntmeter van haar woning had weggenomen, tot een mnand gevangenisstraf. De politierechter had haar tot een maand veroordeeld en in hooger beroep cischtc de procureursgeneraal dezelfde straf.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1940 | | pagina 2