KRIJGT ONZE MARINE
Terschelling
geïsoleerd
treinbotsing
DAGBLAD VOOR HOLLAND'S NOORDERKWARTIER
veroorzaakt
Reiger te Alexandrië
ONBEWAAKTE EISCHT
3 MENSCHENLEVENS
Bange, nacht aan
de Waal
Onderkoning stelt
Mohammedanen gerust
wc
Witi
Laan. Schaden, Tel. 444 (2 lijnen). Kengetal 2240.
WOENSDAG 7 FEBRUARI 1940. 84e Jaargang. No. 11106.
Ü'»f|öve ifec N.V. IKtg.-Mif. «Hollands Nwxdefixvertier" 4
Personentrein uit IJmuiden
bij Haarlem op stilstaan-
den goederentrein geloopen
Koelbloedig optreden van den hoofdconducteur
Treinbestuurder gewond. - enkele reizigers kregen
lichte kwetsuren. beide hoofdsporen versperd.
Gisteravond omstreeks negen uur is de omgeving van het stations
emplacement te Bloemendaal opgeschrikt door den dreunenden slag
van een treinbotsing. Vermoedelijk tengevolge van den mist is op het
gedeelte van het emplacement, waar de spoorlijn naar het noorden
buigt, de electrische trein nr. 2660, welke om 20.36 uur uit IJinuiden
vertrokken was, met vrij groote snelheid op een goederentrein geloo
pen, welke vermoedelijk bij de kruising stond te wachten totdat het
signaal veilig zou zijn. De ravage, welke werd aangericht, is zeer
groot. De voorste rijtuigen van den personentrein werden ernstig be
schadigd. Beide hoofdsporen van de lijn Haarlem—Bloemendaal
IJmuiden en Uitgeest werden versperd.
Het bleek, dat de bestuurder van den elec-
trischen trein verwondingen had opgeloopen
en dat enkele reizigers lichte kwetsuren
hadden gekregen.
Het personenverkeer tusschen Haarlem en
Bloemendaal werd na het ongeluk onderhou
den door autobussen van de N.Z.ll.T.M. Van
Bloemndaal af kon het treinverkeer in
noordelijke richting normaal doorgung vin
den.
Het ongeluk geschiedde op ong. 300 m. van
den overweg aan de Klcverlaan. Even voor
dat de trein, welke om 8.55 uur te Haarlem
moest aankomen, den overweg was gepas
seerd, was daar een goederentrein in de
richting Haarlem. De trein zou over de zg.
verbindingsbaan naar het goederenstation
te Haarlem gaan. Door tot nog toe onbe
kende oorzaak ontspoorden de vier laatste
wagons van den goederentrein, namelijk
twee ledige open kolcnwagons en twee ba
gagewagens, waarvan er slechts een geladen
was.
KOELBLOEDIG OPTREDEN VAN
DEN HOOFDCONDUCTEUR.
De hoofdgeleider van de goederen
trein, de lieer M. Steensma uit Am
sterdam, trad hoogst koelbloedig op.
Onmiddellijk besefte hij het groote
gevaar, dat de ontspoorde wagens
opleverden voor den achter hem ko
menden personentrein. Hij greep on
middellijk een roode lamp en liep
den naderenden electrischen trein
tegemoet. De weersomstandigheden
werkten echter niet mee. De dichte
mist, die reeds tweemaal 24 uur
het spoorwegverkeer teisterde, be
lemmerde aanzienlijk het uitzicht en
de bestuurder van den personen
trein, de heer Wasmus uit Haarlem,
die scherp uitkeek, zag, hoewel dit
om ongelukken te voorkomen, te
laat was, het roode licht,
EEN DAVERENDE SLAG...
De afstand tusschen het door de ontspo
ring versperde spoor en de met alle kracht
remmende personentrein was te gering om
nog een botsing te vermijden. De wagenbe
stuurder stelde alles in het werk, doch het
mocht hem niet gelukken, den trein tijdig
tot stilstand te brengen.
Met een daverenden slag. die tot ver in
den omtrek gehoord werd, liep de trein op
de ontspoorde goederenwagons. De bestuur
derscabine van den personentrein werd
zeer ernstig beschadigd en de wagenbe
stuurder liep een vleeschwonde op aas
den kaak.
In den personentrein bevonden zich on
geveer vijfentwintig menschen. Geen en
kele reiziger hééft ernstig letsel opgeloopen.
in den tweeden wagon zat mevrouw van Os
uit Heemstede. Zij had een lichte wonde
aan de rechterknie en is naar de Diacones-
seninrichting vervoerd. De elfjarige jongen
H. Moser bleek zeer te zijn geschrokken en
moest later ter observatie naar het zieken
huis worden gebracht. De wagenbestuurder
behoefde niet in het ziekenhuis te worden
opgenomen en kon naar zijn woning V-
Haarlem terugkceren. De vier goederenwa
gens zijn er minder goed afgekomen dan
de personentrein, want van dezen laatsten
zijn behalve de bestuurderscabine slechts
enkele ruiten beschadigd en de trein bleef
jn de rails staan. Van den goederentrein
is een wagon grootcndeels vernield.
SPOEDIGE HULP.
Een opruimingswagen met personeel uit
Amsterdam was kort na het ongeluk ter
plaatse. Er bestond gegronde hoop. dat de
versperring voor vanochtend zal zijn opge
ruimd.
Naar de oorzaak van dit ongeval zal.
zooals vanzelf spreekt, door de spoorwegen
een uitvoerig onderzoek worden ingesteld.
GEBREK AAN BRANDSTOFFEN
EN AARDAPPELEN.
Noodtoestand te Uitdam
Bewoners ten einde raad
De postboot „Noord Nederland", welke de
verbinding tusschen Terschelling en Harlin-
gen onderhoudt, heeft gistermorgen, in te
genstelling met de bestaande plannen, geen
nieuwe poging gedaan het ijs te breken. De
dikke mist, welke gistermorgen over de wad
denzee hing, heeft het uitvaren onmogelijk
gemaakt.
Ook het vliegtuig van de K.L.M.. dat gister
morgen een tiental passagiers van het eiland
had zullen halen, kon door den mist nietko
men.
Terschelling is nn reeds vijf dagen
geïsoleerd. De gevolgen beginnen zich
te doen voelen. Reeds heerscht een
gebrek aan brandstoffen en aardap
pelen, terwijl verschillende winkels
door hun voorraad zout en boter
heen zijn. De „Noord Nederland" zal
zoodra de weersomstandigheden dit
toelaten, een nieuwe poging onderne
men, den vasten wal te bereiken.
Evenals Terschelling heeft ook Vlieland de
afgeloopcn dagen geen verbinding met den
vasten wal gehad.
Heden zal dc postboot pogen Ilarlingen te
bereiken.
Militairen over het ijs van
naar Lemmer.
Urk
Onze Oost
Matrozen buiten
hun boekje
Drie zwaar gewonden tengevolge
van ergerlijk optreden.
Te Batavia heeft een tweetal Europeesche
matrozen, nadat zij flink op stap waren ge
weest, met geweld een Chineeschen bestuur
der van een particulieren auto uit zijn wa
gen gehaald, waarna zij er zelf met den wa
gen vandoor gingen. De tocht eindigde, nadat
zij eerst door een fietsenstalling waren ge
reden, in een heg hij liet pandhuis op Glo-
dok, waarbij drie inlanders zwaar werden
gewond. De matrozen zijn, naar de N. R. Ct.
meldt door de politie aan de marine-autori
teiten overgegeven.
Besluit zou reeds
zijn gevallen
De parlementaire medewerker van
de Tel. verneemt, dat onze minister
raad in zijn gisteren gehouden bij
eenkomst welke eerst in den voor
avond was afgeloopen, een beslis
sing heeft genomen in zake de ver
sterking van de Indische marine.
Wij konden, aldus de corr. ter be-
voegder plaatse geen bevestiging krij
gen van het gerncht dat de regee-
ring zich-in hoofdzaak zou hebben
vereenigd met het advies der deskun
dige marinecommissie, welke in den
zomer den bouw van drie slagkrui
sers en uitbreiding en versterking
van de vlootbases te Soerabaja heeft
aanbevolen.
Er zal weldra een uitvoerig communiqué
over deze aangelegenheid worden uitgegeven
en in afwachting hiervan bleek het niet mo
gelijk in officieele kringen nadere mededee-
lingcn te verkrijgen.
Vragen in de Tweede Kamer.
Intusschen heeft liet Tweede Kamerlid, de
heer Bajetto dc volgende vragen gesteld aan
den minister van Defensie:
1. Is het waar, dat dezer dagen in een
persbijeenkomst, waartoe de uitnoodiging
was uitgegaan \an den Chef van den Marine
staf, medcdeelinge.n zijn gedaan over dc Ko
ninklijke Marine, welke niet anders be
schouwd kunnen worden dan als een propa
ganda voor het z.g. slagkruiserplan?
Indien de voorgaande vraag in beves
tigenden zin moet worden beantwoord, heeft
de minister dan aanleiding gevonden te
overwegen of liet toelaatbaar moet worden
geacht, dat, hangende een over bedoeld
vraagstuk door rcgcering en volksvertegen
woordiging te nemen beslissing, aldus door
een officieele, aan het gezag van de regee
ring onderworpen instantie, getracht wordt
invloed te oefenen op de openbare meening?
Zoo ja, tot weike conclusie heeft deze over
weging den minister geleid?
Evenals eergistcr heeft dc garagehouder
Slump uit Lemmer ook gister met twee per
sonenauto's vijftien militairen van Ürk over
het ijs naar Lemmer vervoerd, vanwaar zij
zicli naar hun garnizoenen moesten begeven.
De auto's deden ongeveer een uur over
deze reis.
Het ijs tusschen Lemmer en Urk is van
dien aard. dat een vrachtdienst op dit traject
ondanks den ingetreden dooi thans nog regel,
matig gereden kun worden.
Uitdam nog steeds geisoleerd.
Het dorp Uitdam bij Amsterdam is nog
steeds volkomen onbereikbaar voor alle ver
keer. De toestand is zelfs nog ernstiger ge
worden. Kon men tot nu toe over het ijs
en over liet land met een slede Broek in Wa
terland na een moeilijken tocht bereiken,
ook dit is thans niet moer mogelijk. Het ijs
is tengevolge van den dooi en de bemaling
door het Hoogheemraadschap Waterland on
betrouwbaar geworden. Het rnaken van een
dergelijkcn tocht zou daarom levensgevaar
lijk zijn.
De burgers hebben elkander tok nu toe
zooveel mogelijk geholpen, doch de voorraad
levensmiddelen en brandstoffen raakt uitge
put. Ten einde hierin te voorzien, hebben
verscheidene Uitdammers, die niets meer in
huis hadden, een tocht van 16 k.m. over den
kruin van den zeedijk naar Monnikendam
gemaakt.
Zij konden echter maar een kleine hoeveel
beid van het bcnoodigdc meenemen en had
den bovendien vele uren noodig daar dc dijk
zeer moeilijk begaanbaar is.
DE RIJKSWEGEN
zijn in verschillende provincies weer berijd
baar. De binnenwegen blijven nog slecht. De
zware mist heeft de herstelwerkzaamheden
zeer gehandicapt. De geineentcveren te Am
sterdam liggen nog stil.
Gistermorgen hebben twee booten van den
Zaandamschcn bootdienst, in samenwerking
met de „Meppel 2" van de reederij Koppe,
met veel moeite den vaarweg Amsterdam-
Zaandam opengebroken.
Hedenochtend zal de passngiersdienst vol
gens do normale dienstregeling worden her-
rat.
Indische begrooting
1941 gunstiger?
Accent op d-efcnsie-uitqavcn.
Op grond van de voorloopig beschikbare
gegevens zijn naar de Tel. niPldt, de ver
wachtingen ten aanzien van de Indische
landsbegrooting 1941 niet zoo ongunstig,
hoewel in vele opzichten onzekerheid e-cn
beteckenisvollc factor is. Ook bij deze be
grooting zal liet accent vooral vallen op
de uitgaven van de defensie. Binnenkort
zullen ten behoeve van de defensie aanvul-
lingsbegrootingen voor het jaar 1940 wor
den ingediend.
INSPECTEUR GEMMEKE
ONTSLAGEN
Eervol maar niet op verzoek.
De Amsterdamschc inspecteur van politie,
M. J. M. Gemmekc, wiens woning ter be
schikking van de uniformen-smokkelaars
heeft gestaan, is door den hoofdcommissaris
na een ingesteld onderzoek ontslagen.
Het ontslag is verleend met de opmerking:
eervol, niet op verzoek.
Dit nummer bevat 8 pagina's
DE BILT SEINTi
Verwachting: Mistig of nevelig
tot betrokken, geen neerslag
van betcekenis, meest zwak
ke wind uit Zuidelijke rich-
j tingen, in het Noorden tem
peratuur om het vriespunt
tot lichte dooi, in het Zui
den lichte tot matige dooi.
Vandaag de laatste étappe
De „Reiger" is te Alexandrië gistermiddag
om 15.20 aangekomen, en de passagiers heb
ben daar overnacht.
Hedenmorgen vroeg zou de reis worden
voortgezet, voor dc laatste étappe, naar Na
pels. Aan boord Is alles wel.
EENHEIDSJURK IN
DUITSCHLAND
Alle Duitsche vrouwn hetzelfde
gekleed.
DE HEEREN IN JASSEN
MET 1 RIJ KNOOPEN.
Het Derde Rijk zal binnenkort, zeer waar
schijn lijk reeds vóór het a.s. voorjaar, een
ecnhcidsjurk voor vrouwen en meisjes in
voeren. Deze jurk zal in drie verschillende
kleuren worden gefabriceerd, nl. zwart, rood
en bruin. Het model zal zeer eenvoudig zijn.
niet alleen om slof, maar bovenal om naai
garen te Sparen, waarover men slechts in
zeer beperkte mate beschikt.
Ook de hccren der schepping zullen een
offer moeten brengen. Een colbcrtcostuum
niet twee rijeii knoopen mag in de confectie
niet meer worden vervaardigd, natuurlijk
om redenen van stofbesparing. Een kleer
maker staat men nog toe ook costumcs met
twee rijen knoopen af te leveren.
In vakkringen hoort men thans, dat er
in beginsel nop slechts in zeer speciale ge
vallen een bon voor jas of mantel zal wor
den verstrekt.
Het criterium volgons hetwelk der
gelijke klecdingstukken in de toe
komst nog zuilen worden toegestaan,
zal vermoedelijk dit zijn: biedt een
"oude jas of mantel voldoende be
scherming tegen de kou. ja of neen?
IIoc het kleedingstuk er verder uit
ziet. of het gestopt of versteld is,
speelt geen rol, zooais Goering ove
rigens in zijn groote rede in de eer
ste dagen van den oorlog reeds dui
delijk te verstaan heeft gegeven, vol
gens het Hsbl.
Met ingang van de volgende maand zullen
er ook kleerenkaarten worden uitgegeven
voor babykleertjes, die tot u toe in princi
pe vrij, maar in de praktijk vrijwel niet te
krijgen waren. Het is voorschrift, dat baby
kleertjes in liet vervolg zooveel mogelijk „op
den groei" gemaakt of gekocht worden, op
lat z'c zoo lang mogelijk mee kunnen
Vrceselijk onqcluk bij Bcrqen-
theim in Overijsel. Drie perso
nen qcdood.
Op den onbewaakten overweg te
Bergentheim is gistermiddag om
streeks drie uur een droevig on
geluk gebeurd, waarbij arie per
sonen het leven hebben gelaten en
twee andere personen zijn gewond.
De familie Helleman uit Bergentheim ke«.-
de per auto terug van de begrafenis van
een achttienjarigen zoon. Nabij den over-
weg verliet de chauffeur de auto. ten einde
na te gaan of hij veilig kon pnssceren. Ver
moedelijk door den mist heeft hij den nade
renden trein ZwolleGocvorden niet opge
merkt. Althans de man stapte weder in
zijn wagon en reed door. Op den overweg
werd de auto vervolgens door den trein
gegrepen. De bestuurder van de auto, de
ongeveer 45-jarige Merjenburg, werd op
slag gedood, evenals mevrouw Helleman
en haar 25-jarige dochter.
Mevrouw Olsman en een 17-jarige doch-
ler der familie Helleman liepen verwondin
gen op en moesten naar het ziekenhuis te
AmbtHarden berg worden overgebracht.
Na ccnig oponthoud heeft de trein de
reis voortgezet.
Bijzonderheden.
Wij vernemen nog dc volgende bijzonder
heden:
Alvorens de chauffeur den wagen verliet,
zette hij den motor af. Naar alle waar
schijnlijkheid is dit het gezelschap nood
lottig geworden. Want, nadat hij zicli over
tuigd had, dat er geen trein in aantocht
was, had hij enkele oogenblikkcn noodig
om den motor warm te laten loopen.
Mevrouw Olsman, die niet ernstige ver
wondingen naar liet ziekenhuis te Stad-
Hardenbcrg moest worden overgebracht, is
een dochter van mevrouw Helleman
Haar toestand is niet levensgevaarlijk. Zij
heeft een wonde boven het oog. Het zeven
tienjarige meisje bleek slechts zeer lichte
wonden te hebben gekregen en kon naar
dc ouderlijke woning worden overgebracht.
Na dc aanrijding is dc auto een twintig
tal meters door den trein meegesleurd,
waarna de wagen op den berm van den
spoorweg werd gcworj>en.
Het ijs kruit nog niet.
GEVAAR VOORLOOPIG GEWEKEN.
In Rijks waterstaatkringen heeft
men gedurende den nacht en den
ochtend met groote spanning de
gedragingen van de rivier de Waal
gadegeslagen. Zondagmiddag laat
had men uit Duitschland bericht
>ntvangen, dat de Moezel over een
afstand van ruim negentig kilome
ter was opengebroken. De losse Ijs
massa's kwamen met groote vaart
den Rijn afzakken en nu moest men
maar afwachten, wat er zou gebeu
ren, wanneer dit ijs zou stooten te.
gen den vasten ijsdam te Wezel,
welke zich voortzet over de groote
rivieren in ons land.
Het was immers mogelijk, dat door den
geweldigen schok de vaste ijsdam zou gaan
kruien en in verband met den hoogen wa
terstand stond dan nns land ernstig gevaar
te wachten. Te Lobith, in dc vluchihavcn
bijvoorbeeld, liggen 200 schepen en liet wa
ter stond gisteravond reeds zoo hoog, dat
er kans bpstond, dat het kruiende ijs over
den havemlam zou komen cn dc schepen
zouden worden beschadigd,
Ook te Nijmegen verkeerde men in span
ning, want liet water, dat den laatsten tijd
sterk is gestegen, bereikte reeds den hoven-
kant van de kade en bij kruien van het ijs
zou dit ongetwijfeld tegen dc pakhuizen aan
den wal aankomen cn ook hier zeker groote
schade aanrichten.
Ontspanning!
Gistermorgen'otn half elf kwamen bij den
Rijkswaterstaat berichten binnen, dat het
ijs, dat van den Moezel afkomstig was. op
den ijsdam te Wezel zat vastgeloopen. Het
ijs van dezen dam was nirt in beweging ge
komen cn men kon hieruit constateeren, dat
het gevaar voor het oogenblik is geweken.
Dc ijsmassa hooft zich vastgezet en -het is
niet waarschijnlijk, dat zij hier spoedig los
zal raken. Vermoedelijk zal, wanneer de
dooi aanhoudt, het ijs wel gaan kruien,
maar het is te verwachten, dat het hoogo
water geleidelijk zal afnemen, zoodat het
kruiende ijs weinig gevaar zal opleveren.
Rijkswaterstaat kan thans rustig doorgaan
het ijs aan de bcnedenloopen van de rivie
ren open te breken en slaagt men erin dit
tijdig in beweging te krijgen, dan is er in
het geheel geen gevaar meer, wanneer het
ijs boVen gaat kruien.
Vordert men met dit werk niet snel ge
noeg, dan loopt men de kans, dat van den
bovenloop van Lobith af het ijs gaat kruien,
•naar gevaar is hier voorloopig nog niet aan
erbonden.
Tusschen Lobith en Gorkum zit de rivier
log vast. Het water stijgt ongeveer met drie
centimeter per uur. Pe standen bij Lobith
•n Nijmegen bedroegen vanmorgen resp.
13.95 en 10.40 meter, gisteren waren deze
•standen: 13.55 en 10.21 meter.
Dusseldorp en Ruhrort meldden vanmor
gen een was van resp. 97 en 108 cm.„ Wezel
zelf gaf ecu was op \an Z cm.
Britsch Indië
Met belangen der minderheden
wordt terdege rekening gehouden.
Na het onderhoud, dat dc Onderkoning
gisteren heeft gehad met den voorzitter
van hel Britseh-Indische Mohammedann-
sehe Verbond. Jinnah. is een communinuó
gepubliceerd, waarin wordt gezegd. dat Jin
nah den Onderkoning heeft gewezen op
het groote belang, dat de Mohammedaan-
srhe en andere minderheden hechten aan
bescherming hnrer positie hij een eventu-
eele rege'ine of hcsnreklngen. De Onderko
ning gaf Jinnah de verzekering, dat de
Rritsche regeering zich Ion volle bewust is
van de noodzakelijkheid de wettige belan
gen der minderheden te beschermen en fiat
hij niet behoefde te vreezen, dat deze he-
'angon uit het oog zullen worden verloren.
Gandhi heef» nnnr aanleiding van het on-
lerhoud. dat hii Maandag niet don Onder-
':oning hoeft gehad, nog het volgende ver
klaard: Wat de defensie nnngaaf. zou liet
ongewapende en vreedzame lndië willen
vertrouwen op den goeden wil \an de ge-
heele wereld, hoewel ik toegeef, dat zooicts
voorloopig slechts een illusie is.
Wat de Europeesche belangen betreft,
men moet den nadruk leggen op het
woord Etiropeesch. Ik wil hiermee niet
zeggen, dat een vrij Indië vrij zou zijn de
belangen der Europeanen of andere belan
gen te confiskecreu. Gandhi voegde hier
aan nog toe, dat hij en den Onderkoning
als vrienden waren uiteen gegaan en dat
hij bereid is naar Delhi terug te keeren ter
hervatting der besprekingen, wanneer de
Onderkoning dat ook zou wcnschen.