urn nl
WERELDBEROERING
DE FINNEN
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
trekken terug
over de
torpedeering der
„BURGER DIJK"
Productie in Duitschland
moet omhoog
Duitschland smeedt een
nieuwe speerpunt
Generaal Reijnders
afgetreden wegens
de mobilisatieclubs?
Laan. Schaaen, Tel. 441 (2 lijnen). Kengetal 2240.
VRIJDAG 16 FEBRUARI 1940. 84e Jaargang. No. 11114.
tr««<w <W N.V. l*»-Mif _H.ll.Mi
CORDELL HULL.
De Amerikaansche Minister van
Buitenlandsche Zaken, heeft mede
gedeeld, dat de Amerikaansche am
bassade te Berlijn opheldering tracht
te verkrijgen omtrent de door de
Duitsche pers gepubliceerde verkla
ring, dat ieder neutraal schip, de
Amerikaansche hieronder begrepen,
dat op weg is naar een haven der
geallieerden of een contrabande con
trolestation, door Duitsche duikboo-
ten en kaperschepen „voor goeden
prijs" zou worden verklaard.
Met betrekking tot het bericht, volgens
hetwelk van Britsche zijde is verklaard, dat
Engeland naar aanleiding van het Duitsche
dreigement aan alle neutralen convooibc-
scherming zou aanbieden, verklaarde Huil,
dat het aanvaarden van convooi de risico's
voor koopvaarders natuurlijk zou vermin
deren. Hij weigerde te zeggen welke hou
ding de regeering der Vcrecnigde Staten op
dit punt zou aannemen.
Volgens Havas heeft IIull nog gezegd, dat
het eenige officieele bericht dat \an de Ame
rikaansche ambassade te Berlijn was ont
vangen, inhield, dat de omroeper van de
Berlijnsche radio verklaringen had afgelegd,
in dien zin, dat naar controlchavens op weg
zijnde neutrale schepen getorpedeerd zou
den kunnen worden. De feiten in deze aan
gelegenheid waren echter nog duister.
Vooral onder de kleine neutralen is de
verontwaardiging, maar ook de ongerustheid
groot.
Al naar de mentalietit van den schrijver,
putten de onzijdige bladen zich uit in ver
wijten of juridische aanvallen op de Duit
sche stellingen.
De Deensche bladen brengen breedvoerige
berichten van hun Berlijnsche corresponden
ten, dat Duitschland door te beweren dat
het zinken van de „Burgcrdijk" rechtmatig
geschiedde daarmede alle neutrale schepen,
welke van de cene neutrale haven naar de
andere varen, gewaarschuwd heeft, dat zij
indien zij een controlehaven van de gealli
eerden onderweg aandoen, rechtmatig door
een duikboot kunnen worden aangevallen.
De correspondenten wijzen erop, dat dit
een nieuw precedent schept, dat 't er naar
doet uitzien dat alle Scandinavische handel
hiermede is afgesneden. De scheepvaart
maatschappijen worden geklemd tusschcn
de met elkaar in strijd zijnde opvattingen
van Duitschland en de geallieerden met be
trekking tot de blokkade. Dientengevolge zal
volgens de correspondenten dit geval ernsti
ge gevolgen voor de toekomst hebben.
Bijzonder fel is het Zweedsche blad ..Ar
beidersbladet." Het zegt in een hoofdarti
kel, dat tot opschrift draagt „Zeeroof" dat
de methode,, welke in den oorlog der duik-
booten wordt gevolgd, gelijk staat met
zeeroof. De blokkade, welke door de wes
telijke mogendheden wordt uitgeoefend, te
gen Duitschland, wordt gevoeld als een har
de maatregel, aangezien hiervan ook de
burgerbevolking te lijdon heeft* doch de
neutrale mogendheden zijn den oorlog niet
begonnen en zijn niet verantwoordelijk
voor de oorlogvoering en daarom moeten we
met kracht protesteeren tegen de barbaar-
sche en onmonschelijke methode, waaraan
onze zeelieden in het bijzonder zijn bloot
gesteld. liet tot zinken brengen van de
„Burgcrdijk" tusschcn twee neutale havens
aldus gaat de „Arbcidersbladet" verder,
ls een bedreiging voor. de geheele Neder-
landsche scheepvaart en heeft veel verbit
tering gewekt.
Er is alle reden voor de neutrale landen
oni samen te werken ter bescherming van
hun wettelijke belangen en hun neutrali
teit.
De blokkade maatregelen, welke door de
oorlogvoerenden zijn ingevoerd en de zee
roof zullen doeltreffende tegenmaatregelen
noodig maken.
NEUTRALE SAMENWERKING.
Deze stem, welke samenwerking der ncu
tralcn bepleit, vindt men ook in een arti
kel van het Hsbl. over de Burgerdijk-torpe-
deering.
Het blad zegt o.a.:
De nieuwe Duitsche opvatting, die den
naam „rechtsopvatting" onmogelijk kan
draeen. raakt de zeehandels- en scheep
Amerika vraagt te
Berlijn opheldering
Stemmen voor een gemeen
schappelijk onzijdigheidsfroot
vaartbelangen van alle zeevarende onzijdige
mogendheden. Maar ook van de andere zijde
van den kant der geallieerden, wordt het
recht aangetast, zij het dan ook in milderen
vorm. Het zal noodzakelijk kunnen worden
dat de onzijdigen, de kleinen èn de grooten
een zoo breed mogelijk gemeenschappelijk
onzijdigheidsfront vormen om zich in
scherp protest tegen dc machtsmisbruiken
van weerszijden schrap te zetten. Want in
de vrijheid vari de zee ligt dc levensadem
voor hen allen.
Illusie!
Bij het uitspreken van den wensch om
alle niet-oorlogvoerenden tezamen te bren
gen in een front van onzijdigen, met het
doel den tegenstanders eerbied af te dwin
gen voor het recht denkt men ongetwijfeld
aan hulp van de machtigen, Amerika, Ja
pan en Italië.
Ongetwijfeld zullen de Verecnigde Staten
zooveel mogelijk helpen, maar hun afkeer
om in den strijd te worden medecesleept, is
te algemeen bekend om hun protesten veel
invloed te doen hebben. En de Duitschers
zullen, ondanks hun bewering, dat ook
Amerikaansche schepen zullen worden tot
zinken gebracht, indien ze naar een geal
lieerde haven onderweg zijn, wel oppassen
om de bedreiging in een daad om te zetten.
Dc torpe-deering van de „Lusitania" in 1917.
die Amerika aan geallieerde zijde in den
trijd bracht, is een te goede waarschu
wing.
Overigens, een bloc van onzijdigen onder
leiding van Italië rn Japan, zal de bewon
deraars van dit idéé zelf ongetwijfeld niet
erg toelachen.
Tussohen hamer en aambeeld.
Het ziet er naar. uit, dat de onzijdige
scheepvaart, speciaal dan die der kleine
neutralen, tusschen hamer en aambeeld
komt te zitten en dc klappen zal hebben op
te vangen.
Want ook het middel der convoyeering
onder Britsche vlag. dat zoo ijverig dooi
den lokkenden Engelschen vogelaar word!
aangeprezen, kan door de direct aan Duitsch
land grenzende onzijdigen natuurlijk niet
worden aanvaard.
Hoe men de zaak ook keert of wendt het
ziet er somber uit met de toekomst van
onze scheepvaart en daarmede van onze
voedsel- en grondstoffenvoorziening.
Dan zijn wij onoverwinnelijk,
economisch, militair en moreel,
oordeelt minister Göring.
MILLIOEN POOLSCHE LANDARBEIDERS
NAAR DUITSCHLAND.
Economisch zijn wij niet te overwinnen,
militair zeer zeker niet. en in onze houding
in geen geval. Aldus zeide minister Göring
gisteravond, in een rede, welke door de ra
dio werd uitgezonden.
De hoop, ons uit te hongeren en daardoor
onze weerstandskracht te breken, hebben dc
Engelschen blijkbaar zelf reeds opgegeven,
oordeelde Gocring en bijzondere hoon is het,
wanneer Engeland thans van dc vctblokka-
de tegen Duitschland spreekt en zelf ge
dwongen is een vctkaart in te voeren, die
den Lngelschman elk voor zich minder vet
toebedeelt, dun de Duitscher heeft
Zwaar gepantserde tanks met
vlammenwerpers.
De Engelsche generaal-majoor
Swinton heeft gisterenavond een
radioredevoering gehouden, waarin
hij o.m. zeide, dat zwaar gepantscr
de tanks van aanzienlijke afmeting
volgens ontvangen inlichtingen vlam
menwerpers zouden bevatten even
als stukken geschut Deze tanks
worden door de Duitschers gepro
tfuceerd om den speerpunt te vqr-
men van den blikscmoorlog.
Drie divisies zijn speciaal gevormd om
als speerpunt op te treden in den bliksem
oorlog, zooals gebleken is bij dc opmarschen
in Oostenrijk. Tsjechoslowakije en Polen.
Maar, zoo voegde Swinton hieraan toe. in
geen van deze gevallen was dc speerpunt
komen te staan tegenover iets. dat overeen
komt met de Maginotlinie. Om tegen een
dergelijken hinderpaal op te treden produ-
ceeren volgens Swintons inlichtingen de
Duitschers de zwaar gepantserde vlammen-
werpende machines.
Dit nummer bevat 8 pagina's
Aantal stellingen
in den sector van
Summa opgegeven
GEEN BELANGRIJKE GEVOLG ENT
Gisteravond is in Helsinki ver
klaard. dat met het oog op den ver
schrik kei ijken druk der Russen op
de Karclische landengte de Finnen
zich hebebn teruggetrokken uit de
eerste linie van stellingen op een
aantal punten in den sector van
Summa.
Het gisteren uitgegeven Russische lcger-
bcricht luidt:
Op 15 Februari hebben de Sovjettroepen
hun succesrijke acties op de Karclische land
engte voortgezet. De vijand trekt terug en
laat wapens cn oorlogsmateriaal achter. Hij
lijdt ernstige verliezen. De Sovjettroepen zijn
nabij het station Kamara gekomen. Op 15
Februari hebben de Sovjettroepen 53 verde
digingswerken bezet, met inbegrip van 21
stalen en betonnen artillerieforten. In de an
dere sectoren bedrijvigheid van verkenners
en in een aantal gebieden botsingen tus
schen infantcric-eenhedcn. De Sovjetlucht-
inacht heeft met succes vijandelijke troepen
en militaire doelen bestookt. Zes vijandelij
ke vliegtuigen werden tijdens luchtgcvccli
ten neergehaald.
NIET VEEL INVLOED?
Hoewel het Finsche hoofdkwartier
heefl toegegeven, dat de Russen aan
het Karelische front eenige steun
punten hebebn bezet; is men niet
van mecning. dat dit belangrijke
gevolgen zal hebben. De Manner-
hcimlinie is nog steeds intact. De
tanks van 70 ton. door de Russen in
den strijd gebracht, hadden aanvan
kelijk hun psychologischen invloed
op de Finnen, doch dezen waren
weldra gerustgesteld, toen zij. be
merkten, dat d e pantsering dezer
tanks niet tegen het vuur van hun
tankafweergeschut bestand was.
lntusschen brengen de Russen steeds nicu
we rtoepen in het vuur. zonder zich ook
maar eenigszins om de verliezen te bekom
meren. De Finnen bieden met buitenge
wone hardnekkigheid tegenstand. Over het
ijs van het Ladogameer en de Finsche golf
hebben de Russen een reeks nieuwe aanval
len gedaan, doch zij werden door het vuur
der kustbatterijen teruggedreven.
D« strijd In de lucht.
Over den strijd In de lucht, blijven de be
richten elkaar precies tegenspreken. Maken
de Russen melding van veel neergehaalde
Finsche vliegtuigen, de Finnen beweren
niet minder dan zestien Sovjet-machines te
hebben vernietigd. In het Finsche bericht
wordt nog gezegd, dat de brandweer van
Wiborg met mitrailleurs werd beschoten.
Voor het eerst in 14 dagen is gisterenmiddag
te Helsinki weer luchtalarm gemaakt. Er
had evenwel geen aanval plaats.
Engeland zal nog een stap ver
der gaan.
De diplomatieke correspondent van Reu
ter \erneemt met betrekking tot de gisteren
in het Lagerhuis gedane mededeelng over
't besluit der regeering aan Britsche onder
danen toe te staan in Finland te gaan strij
den. dat de bevoegde regccringsdcpartemen
ten thans overwogen, welke verdere stappen
noodig zouden kunnen zijn.
Tot nu toe zijn individueele vergunningen
verleend om naar Finland te gaan, waarbij
rekening werd gehouden met den leeftijd
van den gegadigde en de vraag of hij in En
geland kon worden gemist.
Nu de rccruteering te Londen is openge
steld, is een meer algeineene toepassing
noodig.
Göring.
De Engelschen beroemen zich op de reus
achtige levensmiddelenrcserves van hun we
reldrijk en vergelijken deze met den engen
Duitschen bodem. Een andere vraag is ech
ter of deze reserves den Engelschen even
zoo ter beschikking staan, als ons de zeven
millioen ton graan, die als nationale reserve
in pakhuizen en silo's zoo veilig zijn als in
brandkasten.
Voor de verdere oorlogvoering mogen wij
echter met alleen op onze voorraden reke
nen, doch wij móeten alles doen om de pro
ductie op te voeren.
Millioen Poolsche landarbeiders
naar Duitschland.
Goering besprak daarop de maatregelen,
waardoor de landbouwproductie op bepaalde
gebieden moet worden vergroot. Hij deelde
o.m. mede, dat meer dan een millioen Pool
sche landarbeiders, boven de reeds te werk
gestelde krijgsgevangenen, naar Duitsch
land zullen komen. De eerste honderddui
zend zijn reeds in Duitschland.
Om dc productie in het zuivelbedrijf op
te voeren, zal dc prijs van melk met twee
pfenning per liter cn die van boter met 20
pfenning per pond worden verhoogd. Dit
geschiedt echter onder voorwaarde, dat door
hesparing van melk in de bedrijven, 2 mil-
liard liter melk boven de hoeveelheid van
thans aan de consumptie wordt toegevoegd.
Wordt deze extra levering niet vervuld, dan
zal de prijsverhooging weer ingetrokken wor
den.
Voor de kust o.a. bij Schevenlngen is een ijsbarrlcade ontstaan, doordat
schotsen, die van de groote rivieren naar zee afdrijven, door den wind w
naar land terugkomen.
DE BILT SEINT)
Verwachting: Om het vriespunt
tot lichte dooi, meest zwaar
bewolkt, eenige sneeuwbuien
Meest matige Noordwestelij
ke wind.
VOLGENS MR. WENDELAAR IS DIT DE
OORZAAK DER ONTSLAGAANVRAGE.
In „Het Liberale Weekblad" doet
Mr. W. C. Wendelaar een onthulling
over de oorzaak van het aftreden
van onzen Opperbevelhebber voor
Land- en Zeemacht, generaal Reyn-
ders. De heer Wendelaar zegt, dat
t meeningsverschil tusschen den Ge
neraal en de Regeering niet zoozeer
van technisch-militalren aard waS,
doch onder hek begrip militair be
leid viel, n.L het beleid ten aanzien
van de mobilisatieclubs.
Men herinnert zich de mobilisatieclubs
uit de jaren 19141918. Hel waren, aldus
de heer Wendelaar, verccnigingon van socia
listische militairen, gesticht op initiatief
van en geleid door de voormannen der
S.D.A.P. Deze clubs hebben destijds aan de
legerleiding heel wat lust bezorgd; maar bo
vendien achtte de huidige legerleiding ze
uit den booze; het logcr behoort één cn eens
gezind tc zijn. Niemand vraagt van dc mi
litairen om afstand te doen van hun poli
tieke richting; natuurlijk'mag ieder dc zijne
blijven aanhangen. Maar dat wil niet zeg
gen, dat de legerleiding nu ook moet toela
ten, dat de gelijkgezinde militairen zich in
afzonderlijke vereenigingen afzonderen. Hoe
dwaas dat is. blijkt reeds hieruit, dat nie
mand er ooit over heeft gedacht, om liberale
of vrijzinnig-democratische militairenver-
cenigingcn op tc richten."
Naar dc heer Wendelaar van ver
schillende zijden vernomen heeft,
had generaal Rcyndcrs ernstig be
zwaar tegen de toelating van deze
mobilisatieclubs, doch dc minister
van Defensie was het op dit punt
niet niet den Opperbevelhebber eens.
Minister Dijxhoorn zou zich hierbij
volgens Mr. Wendelaar hebben laten
leiden door de opvattingen der sjc.-
democratischc ministers. Dan zou
aldus het Kamerlid bij dit geval
voor de tweede maal in korten tijd
voor den dag zijn gekomen, dat zelfs
een uiterst bekwaam deskundige af
en toe de vlag moet strijken voor de
zooveel handiger politici.
Deze kwestie moet tot de opzien
barende ontslagaanvrage hebben ge
leid.
Hoe de clubs werken.
Over de methoden en «trekking der mobili
satieclubs zegt de heer Wendelaar nog;
„In welke richting de mobilisatieclubs zul
len werken. Is het beste te zien uit een vra
genlijst. welke de A.J.C. de socialistische
jeugdorganisatie op 9 Januari jl aan haar
gemobiliseerde leden heeft doen toekomen.
In de lijst staat o.a:
Vraag 1. Wat heb je meegemaakt van het
officieel O. en O.-werk?
Vraag 2. Hoe is daarover je oordeel?
Vraag 8. Op grond van welke feitelijke ge
gevens zqii je kunnen pleiten voor vcrbetc
ring van de geldelijke vergoeding voor onge
huwden?
Vraag 12. Over welke zaken heb je ernstig»
klachten ori waarom?
Vraag 13. Wat heb je ons over den gees
in je onderdeel overigens nog mede tc deo
len?
Vraag 14. Kun je je oordeel over voeding
klccding en ligging met een enkel woord ge
ven?
Het vragen naar klachten, zoo verklaan
mr. Wendelaar. kweekt ontevredenheid en
overigens komt dit alles in strijd met dr
handhaving van een goede krijgstucht.
Mr. Wendelaar betoogt tenslotte, dat het
zeer begrijpelijk is. «int generaal Reijnders
niet aan den socialistischen teugel wilde
loopen en het kabinet op den gevaarlijken
weg is: bevordering van cellebouw zou he'
leger stellig verzwakken.
Wat de houding der S.D.A.P. fcetreft. be
toogt de schrijver, dat men niet tegelijk in
de Regeering kan zitten en ontevredenheid
kweeken".