Geallieerden
tegen Rusland
DAGBLAD VOOR HOLLAND'S NOORDERKWARTIER
De „Cossaek"
in Engeland
overwegen
rechtstreeksche actie
schenden Noorsch gebied—
Hevige Duitsche
verontwaardiging
Onbeperkte
duikbootenoorlog 1.
Nanning in brand?
SPI0NNAGE MET
LICHTK0GELS
eH
Laan. Schasren. Tel. 444 (2 lijnen). Kengetal 2240.
HAANDAG 19 FEBRUARI 1940. 84e Jaargang. No. 11118.
Uitgave der N.V. Uitg.-Mif. „Hollands Noorderkwartier"
Belangrijke zendingen oorlogstuig
naar Finland
Verscherpte houding der gealli
eerden jegens de neutralen aan
gekondigd.
Nu door de laatste opmarsch der Russen
is bewezen, dat Finland niet gebaat is met
«enden van materiaal en vrijwilligers, in den
vorm als tot heden geschied, overwegen Pa
rijs en Londen, naar een o/ficieele mededee-
ling een rechistrecksche actie tegen Rusland
Voor het oogenblik is besloten zeer aanzien
lijke zendingen van materiaal te versnellen.
De krachtige houding van Engeland in het
gebeurde met de Altmark bewijst dat de
tweede phase bereikt is in de ontwikkeling
der houding jegens de neutralen, dwz. dat
de geallieerden niet veel langer meer zullen
kunnen toestaan dat op eenigerlei wijze de
eerbied, welke steeds door de geallieerden
is getoond voor de rechten der neutralen,
wordt geëxploiteerd door Duitschland.
Waar nu Duitschland ongeveer het zelfde
zegt ten aanzien van Engeland' is het dui
delijk dat Europa thans weer zeer waar
schijnlijk aan den vooravond van nog on
overzienbare gebeurtenissen staat.
EKHET MATERIAAL VOOR FINLAND.
Wat de vliegtuigen betreft, in plaats van
per schip te sturen, wat een langzame
weg is, waarna ze op Zweedsche vliegvelden
.bijeengebracht, worden, hetgeen met zich
meebrengt, dat er niet meer dan twintig per
^Jweek gezonden kunnen worden, stuurt men
ze thans direct door de lucht. In dit opzicht
is er reden om te gelooven, dat de Finnen
weldra in staat zullen zijn op doeltreffende
wijze te reageeren op de Sowjet Russische
luchtaanvallen. Wat het materiaal der ar
tillerie, antitankgeschut etc. betreft, is de
verzending door de Scandinavische landen
heen versneld, terwijl de zendingen bijzon
der talrijk waren sedert twee weken en
ineer in het bijzonder in de afgeloopen week.
lor.
.ara
iog,
>ote
He-
iteijj
vel-
len
Wat nu de
betreft, vraagt men zich af. of de strijd in
jFinland een onafscheidelijk deel uitmaakt
van het conflict van den eersten graad, dat
door de geallieerden wordt uitgevochten, en
moet het Duitsch-Russisch samengaan als
één geheel worden beschouwd?
3 Deze kwestie is te ernstig om licht
vaardig te kunnen worden opgelost.
Het eenige, dat categorisch op dit
oogenblik gezegd mag worden, is,
en dat de Engelsche en Fransche leiders
op die vraag niet ontkennend hebben
geantwoord, dat de kwestie openblijft
ens en voorwerP vormt van bijna
var- voortdurende raadplegingen tusschen
f S Parijs en Londen met heel het tech-
taa' nische onderzoek, dat een dergelijk
onderwerp van zorgen met zich
aan mede kan brengen .van den kant
ette der specialisten en generale staven.
rij®]
Op het oogenblik, waarop de Scandina-
ate%ische toestand de geallieerde kabinetten
*§*}|reeds in de eerste plaats bezig houdt, heeft
delyjjcr intusschen tusschen Groot Brittanje en
oer#Noorwegen een incident voorgedaan, dat in
V^djstaat is een groot aantal belangrijke pun-
iet4ten op te werpen, onder do meer recht-
?eiy«treeksche kwesties, die opkomen, bevindt
e tozich, de vraag of de geallieerden zicli van
ditejnu at aan tevreden zullen stellen met de
istc-yage verzekering, dat de Noorsche territo-
aafflriale wateren geëerbiedigd worden, terwijl
jde ervaring, ondanks den goeden wil der
3 fcflregeering Aan Oslo, op zijn minst verschei-
malen do onmogelijkheid heeft bewe-
Jzen van de Noorsch» controle en de Noor-
>erdjsei»e kuststrijdkrachten om of wel de schen
der neutraliteit waar te nemen, of
haar te beletten.
tuk, net probleem, dat opgeworpen is door
jhet gebruik der Nooi-sciic territoriale w.y
teren, heeft de geallieerden steeds bezig
nenjgeiioudeu. Het is voor niemand een geheim
ctidat officieuze stappen te dieu aanzien her-
ihaalde malen te Oslo zijn gedaan en dat.
•wanneer niet tot een actie werd overge-
5 25|gaan, dit was omdat de geallieerden zich
tot hei uiterste wilden onthouden van
30*iedere pressie op een kleinen staat, waar-
»che mede zij de meest vriendschappelijke be
trekkingen onderhielden en wiens openbare
tneening onbetwistbaar sympathieën ge
voelt voor de zaak der geallieerden 't Is niet
onmogelijk, dat de gebeurtenissen dezer da
gen tot gevolg hebben, dat deze kwestie
we*r aan de orde .komt.
Duitsch hulpoorlogschip in
de Joessingfjord aangevallen
300 a 400 Engelsch krijgsgevangenen bevrijd
Het Noorsch Telegr. Agentschap
seint uit Oslo, dat Britsche oorlogs
schepen met flagrante schending
van de Noorsche territoriale wate
ren, het Duitsche pelroleumtank-
schip „Altmark" bij de kust van het
graatschap Rogaland hebben aange
vallen.
De Noorsche regeering heeft te
Londen op krachtige en nadrukke-
lijkste wijze geprotesteerd.
De Britsche admiraliteit deelt mede, dat
zij den oorlogsschepen opdracht had gege-,
ven de neutrale wateren binnen te varen bij
het zoeken naar de „Altmark" die door vlieg
tuigen was waargenomen en een toevlucht
had gezocht in de Noorsche Josingfjord.
De „Altmark" is gedurende drie maanden
dag en nacht door de Britsche marine ach
tervolgd, nadat de „Admiral Grat von
Spec" was ondergegaan. 41et schip beschikte
over drie stukken van zes duim en liep 25
knoopen en het was bekend, dat dit tank
schip 300 k 400 Britsche gevangenen aan
boord had. die men poogde naar Duitschland
over te brengen.
De Engelsche regeering stelt zich op het
standpunt, dat dit gewapende Duitsche hulp
vaartuig, door met gevangenen aan boord
de Noorsche territoriale wateren binnen te
varen, de neutraliteit van Noorwegen schond.
Anderzijds had, althans naar Engelsch in
zicht, de Noorsche regeering de plicht ge
had de „Altmark" bij het binncnloopen van
de Noorsche liavcn Bergen, grondig te onder
zoeken, temeer daar zij gewaarschuwd was
omtrent hot karakter van het Duitsche schip
Tegen deze nalatigheid, welke er op wijst,
dat Noorwegen niet in staat was tegenover
Duitschland zijn onzijdigheid te handhaven,
heeft Lord Halifax krachtig bij de regeering
te Oslo geprotesteerd.
De Britsche lezing.
Londen seint, dat de Altmark een hulp
schip der Duitsche vloot was, dat volgens
verklaringen der bevrijde gevangenen met
verborgen opgeselde stukken gewapend was
Op dit schip werden 300 tot 400 Engelschen
gevangen gehouden en hard behandeld vol
gens degenen, die naar de Graf Spec over
gebracht en later bevrijd werden. Men ver
loor toen het spoor van de Altmark, tot het
op 15 Februari waarschijnlijk werd, dat het
schip langs de Noorsche kust voer en zou
trachten zijn gevangenen door de Noorsche
territoriale wateren naar Duitschland te
brengen. Britsche schepen en vliegtuigen
kwamen in actie en bij verkenningsvluchten
kwam men er van op de hoogte dat een
schip, dat Altmark heette. Vrijdagmiddag
een toevlucht zocht in de Noorsche Josing
fjord, nadat het door vliegtuigen was waar
genomen en door de „Intrepid" een Britsch
oorlogsschip, onderschept was.
Aan den ingang van de, fjord, die dood
loopt, verschenen twee Noorsche kanon neer
booten. De commandant van een der Brit
sche schepen, de „Cossack", kreeg opdracht
een voorstel te doen, volgens hetwelk het
Duitsche schip onder gemeenschappelijke
Noorsch—Britsche bewaking zou worden
gesteld en door Noorsche en Britsche sche
pen naar Bergen zou worden begeleid, waar
een onderzoek zou kunnen worden ingesteld
en de geheele aangelegenheid in overeen
stemming met het internationale recht be
handeld zou kunnen worden. Dit voorstel
werd niet aanvaard. De commandant van
een der Noorsche kanonneerbooten verklaar
de, dat de „Altmark" niet gewapend was,
dat hij niets van gevangenen aan boord wist,
dat het schip den vorigen dag te Bergen
was onderzocht en verlof had gekregen op
zijn tocht naar Duitschland van de Noorsche
territoriale wateren gebruik te maken.
Na deze verzekering trokken de. Engelsche
jagers zich uit de territoriale wateren terug.
Na het vallen van de duisternis echter be
gaf do „Cossack" zich in overeenstemming
met de orders der admiraliteit opnieuw in de
fjord. Bij het wedorbinnenvaren van de fjord
heeft kapitein Vlan van de „Cossack" en
commandant van het flottille, zich aan boord
van het Noorsche schip „Kjell" begeven en
opnieuw het voorstel gedaan de AltVnark
naar Bergen te brengen onder gemeenschap
pelijk Noorsch-Britsch geleide, ten einde te
worden onderzocht. De commandant van het
Noorsche schip weigerde dit.
Öndertusschen had de „Altmark welke
vast zat in het ijs in het einde van de
Fjord, haar machines op gang gebracht en
niettegenstaande het bevel tot stoppen zie
uit het ijs los gewerkt en poogde zij de
..Cossack" te rammen, terwijl deze langszij
kwam. Het gevolg hiervan was. dat de
..Altmark" aan den grond liep. De „Cos
sack" meerde aan de „Altmark" en de
bemanning enterde. Aan beide zijden werd
geschoten en de kanonnier Smith. welke
een der enteronde afdeelingen comman
deerde. werd ernstig gewond. Een Britsche
1 afdeeting beklom de brug en verdrong den
kapitein van de „Altmark" van het roer.
Hierna werd een onderzoek ingesteld naai
de Britsche gevangenen en deze werden
gevonden, opgesloten in de munitiekamers,
ruimen en in een ledige olietank.
Tijdens het bevrijden van de gevangenen
ontsnapte een aantal manschappen van de
gewapende macht, welke door de „Graf
Spee" aan boord was gezet over de voor
steven en begaf zich over het ijs naar de
kust. vanwaar met geweren het vuur op de
Engelschen werd geopend. De Engelschen
beantwoordden het vuur en twee Duit-
schers, die over het ijs liepen om zich bij
hun kameraden te voegen, werden getrof
fen. Te zelfdcr tijd viel een Duitscher over
boord te midden van de schotsen. Twee of
ficiercn van de ..Cossack" sprongen in het
water en redden hem.
De „Altmark" was bewapend met twee
kleine kannonen en vier mitrailleurs. Een
der officieren deed© mede. dat het schip in
de Noorsche wateren twee keer was „be
zocht", doch dat het niet was „doorzocht",
DE DUITSCHE LEZING.
Officieel wordt uit Berlijn medegedeeld:
Engelsche zcestrijdkrnchton hebben zich
schuldig gemaakt aan een ongehoorde
schending van de Noorsche neutraliteit.
Om 0.55 uur meldde de kapitein van de
„Altmark" aan het Duitsche gezantschap,
dat de Britsche torpedojager „Cossack" de
.Altmark" in de fjord had geënterd en de
bemanning overrompeld. Een deel' der be
manning was. nadat dc Engelschen zonder
pardon van hun vuurwapenen hadd.cn gp-
bruik gemaakt, gevangen genomen. Aan
Duitsche zijde vielen dooden en gewonden.
Het Duitsche schip werd op het strand ge
zet.
Om 3.05 uur seinde de Duitsche kapitein,
dat de torpedojager het vuur opende op de
Duitsche matrozen die zich op het ijs en in
het water bevonden. Het aantal van de op
deze wijze omgekomen opvarenden staat
nog niet vast. Aan boord zelf lagen vier
dooden en vijf zwaar gewonden. De Duit
sche gezant in Oslo heeft daarop bij het
Noorsche ministerie van buitenlandsche za
ken krachtig geprotesteerd, omdat, de .Alt
mark" geen voldoende bescherming is ver
leend.
DE ALTMARK.
„DE ENGELSCHE REGEERING WORDT
ALS MISDADIGSTER BESCHOUWD"
„Dc oorlog van allen
tegen allen uitgelokt"
De gebeurtenis met de Altmark is gister
avond het onderwerp ^weest van een pers
conferentie tusschen een vertegenwoordiger
van den Duitschen minister van buitenland
sche zaken en de vertegenwoordigers der
neutrale pers.
Dit was de eerste maal. sedert het begin
van den oorlog, dat dc Wilhelmstrasse het
noodig heeft geoordeeld vertegen woord igets
van de buitenlandsche pers bijeen te roe
pen. Dit bewijst wel het belang van het
incident met de „Altmark".
De vertegenwoordiger van het ministerie
van buitenIandsceh zaken zeide in zijn ver
klaringen o.m.: „De Engelsche regeering
wordt beschouwd als een misdadigster".
Ontzettend scherp zijn de perscommenta
ren, welke in Duitschland over het gebeur
de worden gegeven.
Het begrip neutraliteit is sinds den nacht
op 17 Februari officieel geschrapt uit het
Engelsche woordenboek, zegt de „Völki-
scher Beobachter."
Met moet te Londen weten, dat
de tragedie in de Joessingfjord het
geheële Duitsche volk met dit cene
besluit vervult: wij zullen de reke
ning presenteeren.
Onaflosbare smaad en schande heeft de
Britsche marine met deze „heldendaad" op
zich geladen. Het blad stelt vast, dat het
niet een spontaan piratenstuk. doch een
reeds lang voorbereide actie betreft, welker
politieke achtergrond voor de hand ligt.
De Engelschen hebben hiermede de poging
verbonden tot nu toe buiten den oorlog
staande landen te betrekken in den oorlog,
welken zij niet alleen kunnen winnen.
Nog krachtiger uit zich het Hamburger
Fremdenblatt, dat zegt: Deze schanddaad
waarvan brave, ongewapende Duitsche ma
trozen het slachtoffer werden, bcteekent het
begin van de oorlog van allen tegen allen.
Groot enthousiasme
Onder de geestdriftige toejuichingen van
een reusachtige menschcnmenigte is de tor
pedojager „Cossack" Zaterdagmiddag om
vier uur met driehonderd Britsche zeelieden
aan boord, die op het Duitsche s.s. „Alt
mark" gevangen zaten, in Porth Leith
(Schotland) aangekomen.
De bevrijde gevangenen verkeerden allen
in een zeer opgewekte stemming, na hun
gevangenschap op het „helleschip", welke
voor sommigen van twee tot vier maanden
heft geduurd.
De bevrijde mannen werden snel ont
scheept en naar ziekenhuizen en andere
inrichtingen in Edinhurgh overgebracht.
Sommige bevrijde gevangenen gaven een
beschrijving van de toestanden aan boord
van de „Altmark" en betitelden het o.a. als
het ..Nazi-helleschip".
Zij mochten in geen veertien dagen op
het dek verschijnen en kregen zeer weinig
eten. De kapitein had openlijk verklaard,
voor de Engelschen goen gevoelens te ken
nen en do bemanning volgde zijn voorbeeld.
ALLE GEALLIEERDE SCHEPEN DOOR DE
DUITSCHERS ALS OORLOGSSCHE
PEN BESCHOUWD.
U. P. verneemt uit bevoegde Duit
sche bron, dat Duitschland voortaan
den onbeperkten duikbootenoorlog te
gen de geallieerden zal voeren. De
Duitschers zullen n.1. van nu ai alle
Britsche en Fransche schepen als
oorlogsschepen beschouwen, daar
Churchlll gezegd heeft, dat èlle ge
allieerde schepen voortaan zullen
worden bewapend. De geheele Brit
sche en Fransche koopvaardijvloot
zou dus nu de kans loopen, zonder
waarschuwing tot zinken te worden
gebracht.
Nadrukkelijk wordt naar voren ge
bracht, dat de onbeperkte duikboo
tenoorlog niet zal worden gevoerd te
gen neutrale schepen. Deze zullen
„slechts" worden getorpedeerd, in
dien zl] zich door de Britten of
Franschen laten convoyeeren of een
geallieerde haven aandoen.
Dit nummer bevat 8 pagina'.
DE BILT SEINT»
Verwachting: Matige tot lichte
vorst, op den middag om.
het vriespunt, betrokken tot
zwaar bewolkt, in het Zui
den kans op sneeuw, meest
matige, in het Zuiden wel
licht tijdelijk krachtige, Zui
delijke tot Oostelijke wind.
Japansche tegenstand zou vol
gens Chineesche berichten teeke
nen vertoonen van algeheele in
eenstorting.
De Chineezen zouden snel de stad
Nannig naderen. Een belangrijk
knooppunt van wegen, dat de pro
vincie Kwangsi verbindt met
Fransch-lndochina. Nannlng was
kortgeleden veroverd door de Japan-
neezen. Deze geruchten, welke af
komstig zijn uit de Chineesche hoofd
stad Tsjoengking, zeggen voorts, dat
Nannlng ln brand staat.
Berichten van het front, aldus meldt een
bericht van het Chineesche persbureau uit
Pinyang, wijzen erop, dat de Japansche te
genstand in het gebied van Nanning teeke
nen toont van algeheele ineenstorting. In de
sad zelf zou sedert Donderdag groote ver
warring heerschen en de Japansche leger
leiders zouden reeds naar Yaintsjau vertrok
ken zijn. Üe Chineesche troepen zijn thans
op schootsafstand van de stad.
Uit Lioetsjau wordt gemeld, dat Nanning
practisch geheel door de Chineesche troepen
is omsingeld. De Japanncezen trekken zich
in wanorde uit de stad terug. Zij zouden te
gelijkertijd de omliggende dorpen in brand
gestaken hebben en men vreest, dut zij tal
rijke burgers om liet leven hebben gebracht
Langs twee wegen rukken dc Chineesche
troepen thans naar Nanning op, in de hoop,
de in het gebied van Nanning achtergeble
ven burgers te kunnen ^edden.
Nieuwe luchtaanval op spoorweg
van Yoennan.
Japansche watervliegtuigen hebben vol
gens een telegram van „ergens in Zuid Chi
na" Zaterdag opnieuw een hevigen aanval
ondernomen op den spoorweg van Yoennan.
Gezegd wordt, dat ijzeren bruggen en op
verscheidene plaatsen de rails zijn opgebla
zen. De Japansche vliegtuigen zijn behouder
in hun basis teruggekeerd.
DE MYSTERIEUZE SEINEN IN ONS
LAND.
OFFICIEREN LIETEN EEN KANS, DE
SPIONNEN TE SNAPPEN, VOORBIJ
GAAN.
Onlangs hebben wij melding ge
maakt van geheimzinnige lichtsigna
len ergens in ons land. Thans doet
de N. R. Ct. over dit verschijnsel de
volgende Interessante mededeelln-
gen:
In de omgeving van Amersfoort en
over een belangrijk deel van midden-
Nederland wordt sedert verscheidene
weken des avonds gewerkt met licht-
kogels, rood, groen of geel van kleur.
Vermoedelijk bedoelt men daarmede
signalen te geven, maar tot nu toe
kon men niet vaststellen, voor wie
deze seinen bestemd zijn en wie ze
de lucht in stuurt Ook de legerlei
ding stelt veel belang ln deze ge
heime lichtsignalen en doet alles
wat maar mogelijk Is, om de „da
ders" in handen te krijgen. Wie dat
zijn, Is moeilijk te gissen. De lichtsig
nalen worden meestal bij wijze van
estafette doorgegeven tot zelfs heel
ver in een naburig land.
Om de kans tot aanhouding der schuldigen
grooter te maken, hebben de militaire auto
riteiten een premie uitgeloofd, voor hen of
hem, die de'bedrijvers van dit staatsgevaar
lijke gedoe weet aan te wij^a of aan te
houden. Kort geleden is die premie zelfs be
langrijk verhoogd.
De kans...
Een paar dagen geleden was er een kans,
in die richting een goede slag te slaan. Ver
moed wordt, dat een paar burgers, die zon
der daartoe gerechtigd te zijn, de officiers
uniform van het Nederlandsclie leger dra
gen, zich aan het uitzenden der lichtsigna
len schuldig maken. En toen kort geleden
uit de gemeente Doorn, waar lichtkogels
waren omhoog geschoten een waarschuwing
kwam tegen een auto, waarin drie officie
ren en een dame zouden zitten, en toen zelfs
later de route werd aangegeven, waar die
auto langs zou komen, toon kwam d e kans.
Bij hotel Oud Lcusden gaf een militaire pa
trouille met een rood licht den bestuurder
van den naderenden auto een stoptceken. De
vaart werd wel verminderd, doch vlak bij d<
patrouille werd vol gas gegeven.
Een der soldaten schoot en toen
stopte de auto. Een paar officieren
stapten uit en waren zeer veront
waardigd, dat. zo moesten stoppen.
Dit psychologische oogenblik had
door de patrouille moeten aange
wend worden om do hoeren onmid
dellijk te arrestecren. Want een wel
denkend officier moest juist een sol
daat prijzen, die zijn plicht doet.
De patrouille liet zich van zijn stuk bren
gen en de hecren reilen weg. Op den Utrecht-
schen weg herhaalde zich hetzelfde spel en
ook daar is op denzelfdcn auto geschoten,
zonder succes evenwel.
Het nummer valsch.
Men dacht houvast te hebben aan het
autonummer! Doch al gauw bleek ook dat
valsch te zijn, want dc eigenaar van dc
auto welke dat nummer voerde, heeft met
1 Januari zijn auto van de hand gedaan en
is zelf verhuisd van Rotterdam naar den
Bosch. Een Amsterdamsche ondernemer met
een filiaal te Rotterdam nam de auto over,
doch deed hem later weer van dc hand en
de wagen is inmiddels gesloopt. De nummer-
borden liggen nog in de garage en hetzelfde
nummpr is nog vrij, d.w.z. nog niet opnieuw
uitgegeven.
Het ondcrzoelc duurt voort.
