Lichtsignalen
Vliegtuigen bestoken
1]
Viborg nog in
UFinsche handen
over ons heele land
Nederlandsche schepen
Geen verplichte contrêle
op zaadteelt
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Kruiend ijs op het
IJsselmeer
Van Texel tot Brabant
brengen zij onrust
Een tekort aan
goede paarden?
Meisje uit Breda nog
niet terecht
Jfln- S.cha^en' Tel- W4 (2 lUnen). Kengetal 2240.
DINSDAG 5 MAART 1940. 84e Jaargang. No. 11129.
I cUr RV. Uitg.-Mif. „Hollands Nooederfcwortier"
trComVml
FINLAND
0r00te kindersterfte.
1^1 uit Helsinki wordt bericht, dat Viborg
hoir "iet aan de Russen is overgeleverd.
1 De zegevierende tijding, enkele dagen
l gel eden door de Russen de wereld ingezon
den, en schijnbaar bevestigd door de wei
felende toon der Finschc berichten, blijkt
dus niet geheel juist te zijn geweest.
Puinhoop na puinhoop wordt door de
Finnen niet taaie vastberadenheid verder
digd en de Russen kunnen, ondanks hun
geweldige oyerraacht slechts zeer. langzaam
en behoedzaam, voetje voor voetje vooruit
komen.
De bezorgdheid te Helsinki In verband
met den toestand te Wiborg en de situatie
in het algemeen is verminderd door de
iontvangst van drie berichten:
j le Terugtocht der Russen bij Nautsi aan
het front van Petsamo;
1 2e Finsche successen te Kollanjoki en el-
ders;
3e Eerste teekenen van het begin van den
sneeuwval te Helsinki, waar de tempera-
tuur even onder het vriespunt is.
Groote sterfte onder geëvacu
eerde kinderen.
Blijkens een rapport, opgesteld voor het
Hoover-fondscomité, is 4(5 procent der kin
deren, die van het uiterste oostelijke front
zijn teruggetrokken, lijdende aan mazelen,
j bronchitis of longontsteking, terwijl 755
kinderen, d.w.z. 11 procent, gestorven zijn.
Er wordt op gewezen, dat dit percentage
hooger is dan dat der sterfte onder de sol
daten, die deze geëvacueerde gebieden aan
het front verdedigen.
Het Hoover-comité heeft plannen opge
steld voor de onmiddellijke bcschikbaarstel
ling van zes ambulances en geneesmidde
len teneinde het lot dezer kinderen te v~~-
j^ichtcn.
Hachelijk avontuur van
korporaal-vlieger
Van 25 meter hoogte uit zijn vlieg
tuig in zee gesprongen.
Gistermiddag heeft de korporaal-vlieger
Van Bcrkum, die met een tweepersoons les-
vlicgtuig van het vliegveld le Vlissingen was
opgestegen, boven de Noordzee een angstig
avontuur beleefd.
Hij geraakte in den mist verdwaald, ter
wijl zijn benzinevoorraad allengs slonk. Op
het moment, dat hij meende, dat de motor
over enkele seconden zou stoppen en het toe
stel in zee zou storten, ontdekte hij in de
Wielingen het Grieksche s.s. „Corinthiatos".
De piloot vloog naar het schip en cirkelde er
laag over heen teneinde op die wijze de aan
dacht te trekken. Vervolgons gaf hij de opva
renden door middel van gebaren te kennen,
dat hij het toestel wilde verlaten. Onmiddel
lijk zette de bemanning een sloep uit, de pi
loot verliet zijn stuurhut en klom op de caj
bine om van'een hoogte van omstreeks 25
meter in het water te springen. Hij zwom
daarna naar de sloep en bereikte korten tijd
later Vlissingen.
De vlieger bleek geheel ongedeerd te zijn.
liet vliegtuig is na in zee te zijn gestort,
spoedig gezonken.
Met medewerking van de marine zal thans
getracht worden het vliegtuig te bergen.
Voor nabestaanden
van omgekomenen
Geen bijzondere wettelijke maat
regelen.
Op vragen van mevrouw Bakkcr-Nort be
treffende het pensioen van weduwen en
weezen van in militairen dienst omgeko
men dienstplichtigen en de regeling van de
begrafeniskosten van die dienstplichtigen,
heeft de minister van defensie onder ande
re geantwoord, dat er zijns inziens maar
enkele gevallen bekend zijn. dat gezinnen
van omgekomen dienstplichtigen in kom
mervol Ie omstandigheden verkeeren.
Daarom ziet de minister nog geen grond
voor .wettelijke voorzieningen. Wol is hij
bereid in enkele gevallen een gratificatie
boven het wettelijk pensioen te verleencn.
Gevaar voor de dijkwerken bij
Urk.
Gistermiddag omstreeks half vijf is het
ijs in het IJselmeer, in den omtrek van
Urk gaan kruien. Tengevolge hiervan zijn
de schotsen op ongeveer twee kilometer af
stand van hot voormalige eiland, over een
lengte van vijftig nieter over den dijk ge
schoven Thans bestaat ernstig gevaar voor
de koeten op den dijk. De werking van hot
ijs wordt steeds grootcr.
Op tal van plaatsen in ons land worden
nog steeds lichtkogeis waargenomen, welke
naar men aanneemt worden afgestoken om
vliegtuigen van vreemde nationaliteit te
helpen in het bepalen van hun koers.
Zoowel boven Texel, als in de omgeving
van Callantsoog zijn lichtkogeis waargeno
men. Maar ook in Brabant gingen in de
laatste dagen deze seinen omhoog. Vanuit
Tilburg waren ze zeer goed zichtbaar.
Ook in het land van Maas cn Waal wer
den de onrustbrengende lichtseinen opge
merkt.
Niet altijd verraad!
liet Rotterd. Nicuwsbl. wijst er op, dat
men niet bij elk lichtend verschijnsel aan
verraad of spionnago moet denken. Een
groot deel van de lichtverschijnselen is, al
dus het blad, in het geheel niet geheimzin
nig. De haan van de luchtdoelprojectielen
wordt des avonds aangegeven door een licht
spoor. Deze projectielen worden gebruikt bij
de 2 cn 4 centimeter stukken. Zij zijn aan de
achterzijde voorzien van een lichtsas, welke
na het afvuren gaat gloeien. Men krijgt dan
den indruk alsof er een licht- of vuurpijl
wordt afgeschoten. Het lichtspoor dient ter
evcntueele correctie van het vuur, dat, nu
de baan, welke het. projectiel volgt, zicht
baar is, gemakkelijk kan geschieden.
Zelf vernietiger.
Bij de 2- en 4-centimcter-projectieIen, die
ingesteld zijn op explosie bij inslag, dat
wil zeggen, dat deze projectielen ontplof
fen als zij tegen het doel botsen, wordt 'n
zclfvernietiger toegepast. Deze brengt het
projectiel tot ontploffing als het zijn groot
ste hoogte bereikt heeft en dus zijn val
aangevangen heeft. Overdag is deze explo
sie te herkennen aan een klein rookwolk
je. Bij avond en des nachts vertoont dit
wolkje een fosforiseerende werking, waar
door een lichtschijnsel zichtbaar wordt.
Bij de 4 centimeter projectielen varieert
de kleur van geel tot rood, bij de 2 centi
meter stukken is de kleur paars.
Werkt de zclfvernietiger niet, dan komt
het projectiel onbeschadigd naar beneden
en kan dus gevaar opleveren.
Behalve de hierboven genoemde lichtver
schijnselen zijn er nog vele andere, die
ook aan onze defensie zijn toe te schrijven
Ons leger past n.1. wel vuurpijlen toe als
alarmsignaal. Zij worden in het veldleger
gebruikt bij de luchtdoelartillerie zoowel
als bij de zoeklichtafdeelingen.
Tensotte zijn er nog tal van andere licht
verschijnselen, die op toevallige wijze ont
staan.
Wij denken daarbij aan het sterke vonken
van de stroomafnemers van trams en elec-
frische treinen, aan liet electrisch lasschen,
dat, als het Joij hcrstellingswcrkzaamheden
aan tram- of spoorbaan geschiedt, veelal
des nachts gebeurt, aan het „wippen" van
een auto over een klein en stijl bruggetje,
waardoor de koplampen een oogenblik hun
lichtbundels naar boven zenden.' Een val
lende ster wordt door een leek soms ook al
als een spionncnscin gekenmerkt. Het zijn
allerminst geheimzinnige lichtsignalen.
Toch staat wel vast. dat los van al deze
„verklaarbare" gevallen, welke ook dik
wijls bij de autoriteiten worden aangebracht
en na onderzoek van^onschuldige aard blij
ken, in vele gevallen aan onvaderlandslie
vende daden of spionnago moet worden ge
dacht.
Zoowel de politie als de militaire autori
teiten hebben echter hun waakzaamheid ver
hoogd, terwijl de hulp van het publiek zeer
groot is, zoodat mag worden aangenomen,
dat de daders vandaag of morgen gevat
zullen kunnen worden.
MITRAILLEUR VUUR EN BOMMEN
OP DE ELZIENA - TWEE MAN GE
DOOD. OOK ANDERE SCHEPEN
ONDER VUUR GENOMEN.
Groote ongerustheid over
het lot van de
„Rijnstroom"
Werd in den loop van dezen oorlog reeds
cenige malen het bombardecrcn van Deen-
schc cn Noorschc booten door vreemde
vliegtuigen gemeld, thans zijn Nederland
sche schepen het slachtoffer geworden.
Het motorschip „Elziena" is door een
Duitsch vliegtuig gebombardeerd. De kapi
tein en de machinist zijn gedood, drie ove
rige opvarenden zijn door een Deensch
schip opgepikt. Het Nederlandsche schip
„Jonge Willem", nietende 1(532 ton, is met
machinegeweren uit een vliegtuig bestookt.
Groote ongerustheid bestaat over het lot
van de „Rijnstroom", welke Zondag van
L)uius naar Amsterdam is vertrokken, en
waarvan men sindsdien niets moer heeft
vernomen. Een gekapseisde reddingsloep
is drijvende gevonden.
HOE DE ELZIBNA ONDERGING.
De Elziena was een nietig scheepje, mat
slechts 107 ton, werd gebezigd voor tic
kustwacht en voer onder commando van
den 22-jarigen kapitein Eldriks, die als
zoodanig zijn ccrsie reis niuukte.
Uit het verhaal, dat een der opvarenden
van de „Elfciena". de stuurman A. Einkcla,
ons telefonisch deed. blijkt, dat de „Elziena"
Zaterdag 24 Februari vertrokken was met
een lading uien naar een van de Engcl-
sche liuvens. Al spoedig bevond het schip
zich langs de Engclscho kust. Wij waren
verplicht, aldus de stuurman, naar Lhiins
le gaan cn hoorden, dat we zoo spoedig
mogelijk moesten opvaren naar Southcnd.
hetgeen den daarop volgenden Dinsdag
dan ook geschiedde. Daarna werd de reis
iu noordelijke richting voortgezet. Deze ver
liep echter zonder bijzondere gebeurtenis
sen.
De aanval geschiedde Zaterdagochtend
vroeg, üp de scheepswanden waren groote
Nederlandsche vlaggen geschilderd, zoodat
de nationaliteit van het schip duidelijk zicht
baar was. Naar de kok, de heer Jager, die
in het ziekenhuis is opgenomen, met verwon
dingen aan het hoofd, het gelaat en de ar
men, verklaarde, heeft een Duitsch vliegtuig,
na zeer laag over het schip gecirkeld tc heb
ben, de „Elziena" zesmaal met machinege-
weervuür bestookt.
De'kapitein was, om zich te beschermen,
plat op den vloer van de stuurhut gaan lig
gen en gaf mij, aldus de heer Jager, bevel
om naar beneden te gaan. Het achterdek
werd door een bom getroffen, waarna een
andere bom de stuurhut versplinterde. De
kapitein kwam hierbij om het leven. De heer
Jager werd door de in het rond springende
splinters van do stuurhut getroffen en ge
wond. Toen de motordrijver cn de eerste
stuurman trachtten een reddingboot neer te
laten, dook het vliegtuig opnieuw omlaag en
liet een derde bom vallen, welke de redding
boot vernielde en den motordiijver doodde.
„Ik gooide een vlot over boord, aldus vervolg
de de heer Juger, „en dook in do zee. De eer
ste stuurman en de matroos volgden mij en
wij slaagden er in met het vlot weg te ko
men. maar het was zoo enorm koud, dat wij
op elkaar moesten gaan liggen om een beetje
warmte te krijgen. Een Deensch schip heeft
de drie mannen, nadat deze 36 uur hadden
rondgedreven, opgepikt
Ook andere schepen bestookt
De Nederlandsche kustvaarders Wasa,
Amazone en Bookelo, zijn tijdens de vaart op
de Noordzee door onbekende vliegtuigen met
mitrailïeurvuur bestookt. De schepen waren
Vrijdagavond om zeven uur uit New Castle
on Tyne vertrokken, allen geladen met kolen
voor België. Zij werden aangevallen, nadat
zij ongeveer een uur gevaren hadden. De
„Wasa" en de „üockelo" hebben inmiddels
de haven van bestemming bereikt. Zij be
kwamen geen schade bij de beschieting. Men
heeft niet gehoord, dat dit bij de Amazone"
wel het geval zou zijn.
Een Engelsche boot, welke in de nabijheid
van het drietal Nederlandsche kustvaarders
voer, werd gebombardeerd.
Opvarenden van de „Boekelo" namen waar
dat van den F.ngelschen wal af een vliegtuig
werd neergesehoten en in zee stortte.
De Engelsche bladen berichten, dat het
Nederlandsche motorschip „Jonge Willem",
van de Middellandsche Zeevaart Comp., dat
vijftig overlevenden van liet geboinbardeer-
Een demonstratie met luchtdoelgeschut voor
de Rotterdamsche autoriteiten, o.w. burge
meester Mr. P. J. Oud, ter gelegenheid van
de installatie van het landstormcorps der
aldeeling luchtafweer, welke Maandag in de
Maasstad plaats vond.
Minister streelt naar een
willige regeling.
vrij-
Op vragen van den heer Droesen betref
fende het kcuringswezen van zaaizaden
heeft de minister van economische zaken o.a.
geantwoord.
De oorzaak, dat ook de pogingen van
staatsraad dr. A. A. L Rutgers om eenheid
tc brengen in de keuring van zaaizaad mis
lukten. moet naar de opvatting van den mi
nister \ooral toegeschreven worden aan de
verschillende zienswijze, die N.A.K. en
B.K.Z. omtrent de zaaizaadkeuringen op het
oogenblik nog hebben.
Het ligt thans niet in het voorne
men van den minister het tot stand
komen van zoodanige wettelijke re
gelingen te bevorderen, waarbij de
controle op de teelt van zaaizaden
en pootgoed in volle omvang ver
plichtend wordt voorgeschreven.
de Engelsche passagiersschip „Domala" red
de, zelf heeft blootgestaan aan bommen en
machinegeweervuur van Duitscho vliegtui
gen.
De Rijnstroom vergaan?
Met vrij groote zekerheid kan worden aan
genomen, dat de, .Rijnstroom" is gezonken.
Een sterke aanwijzing daarvoor vormt het
feit, dat Zondag in de buurt van de boei bij
Westhindcr verschillende eigendommen van
de „Rijnstroom" drijvende zijn aangetroffen,
waaronder een gekapseisde reddingsloep.
Aangezien er zich aan boord van de „Rijn
stroom" twee reddingsloepen bevonden, is er
nog hoop, dat de bemanning, die uit 12 per
sonen bestond, zich in deze boot heeft kun
nen redden.
Kapitein van de „Rijnstroom" was de heer
Verhoef. Het schip, heeft een bruto inhoud
van (5!)5 ton cn is in 1937 in Amsterdam ge
bouwd.
De Nederlandsche regeering bestudeert de
gegevens over deze neutraliteitsschendingen.
De heer L. Verhoef, kapitein van de „Rijn
stroom", welk schip, dat op weg was van
Duins naar Amsterdam, naar men vreest,
vergaan is.
EERBERICHT
DE BILT SEINTJ
Verwachting: Stormachtige tot
krachtige, later afnemende
Noordwestelijke tot Noorde
lijke wind, wisselende be
wolking, plaatselijk enkele
lichte buien, kouder dan
gisteren.
terwijl daarnaast ook de aflevering
gereglementeerd zoude worden.
Veeleer gaan zijn gedachten naar
een op de wet gebaseerde regeling,
waarbij de gebruikers van zaaizaad
cn pootgoed in de gelegenheid wor
den gesteld, zaaizaad en pootgoed te
betrekken, voorzien van een rijks-
nierk. Mat uitgereikt wordt door een
van overheidswege erkend controle-
station voor zaad en pootgoed. in
welks bestuur het daarbij betrok
ken bedrijfsleven in zijn verschil
lende schakeeringen zitting heeft.
De aansluiting bij dit controlestation dient
geheel vrijwillig te zijn. Het ligt voor de
hand. dat voor elk product slechts een sta
tion erkend kan worden.
Opmerking in haar algemeen
heid volgens den minister niet
juist.
In een nota naar aanleiding van het ver
slag over het wetsontwerp tot bekrachtiging
van het Kon. Besluit van 31 October 1939,
tot regeling van den invoer van paarden en
slacht paarden schrijft de minister van eco
nomische Zaken o.a.:
Naar aanleiding van het feit, dat enkele
leden bij het afdcelingsondcrzoek van dit
wetsontwerp verklaarden tegen elke invoer
van paarden en slacht paarden bezwaar te
hebben, zij nog opgemerkt, dat de regcering
„eerder" maatregelen diende te nemen, waar
door de paardenfokkerij in ons land tot groo-
tcre ontwikkeling zou komen, dat de in
voer van paarden voor een deel ook paar
den betreft, welke voor de binnenlandsche
fokkerij van beteekenis zijn.
De opmerking van deze zelfde leden, dat
de paardenvorderingen in September 1939
zouden hebben aangetoond, dat er in ons
land een groot tekort aan goede paarden
bestaat, is in haar algemeenheid zeker niet
juist. Voor zoover hier gedoeld wordt op 't
feit, dat onder de aangeboden paarden zich
een betrekkelijk gering contingent van het
zadclpaardtypc bevond, zou de minister deze
leden willen doen opmerken, dat de binnen
landsche fokkerij uiteraard in de eerste
plaats is ingesteld op de productie van land
bouwpaarden.
GEEN ENKELE AANWIJZING.
De dienstbode Theodora Goossens. die*
sinds Woensdagavond spoorloos is. is tot
heden niet teruggekeerd. De politie heeft
nog gepn enkele aanwijzing omtrent haar
verblijfplaats. Wel is gebleken, dat zij
Woensdagavond circa 7 uur 20 in de Bosch
straat te Breda gespoken heeft met een veel
ouderen man. die een overjas, een gleuf-
hoed en beenkappen droeg.