Geallieerden schenden
de Noorsche neutraliteit
„Spionnage"
Diplomatiek offensief
EEN G 1 VERONGELUKT
Noorsch schip getorpedeerd
der geallieerden ingezet
Scandinavië
DAGBLAD VOOR HOLLAND'S NOORDERKWARTIER
Doodelijk vliegongeluk
op Waalhaven
ZONDER WAARSCHUWING
Alle officieren
en negen leden van
de bemanning
omgekomen
NOORSCH SCHIP OP DE
ROTSEN GEL00PEN
Mijnen gelegd in de
territoriale wateren
van Noorwegen
Een Zondag
met groote
verkeersdrukte
te Callantsoog
mag niet toegeven
aan Duitschen druk
DUITSCHE AANVALLEN
OP BRITSCHE VUURTORENS
Laan. Schagcn, Tel. 444 (2 lijnen). Kengetal 2240.
MAANDAG 8 APRIL 1940. 84e Jaargang. No. 11157.
cW N.V. Ulg.-Miil «Holloiwh Ntg^wortier"
MILITAIR VLIEGTUIG OVER DEN
KOP GESLAGEN. LUITENANT
VLIEGER OMGEKOMEN.
ROTTERDAM. Gistermiddag omstreeks
drie uur is op het vliegveld Waalhaven een
militair vliegtuig van het type G. 1 na
een patrouillevlucht bij de landing over
den kop geslagen en vrij ernstig beschadigd
De 32-jarige eerste luitenant-vlieger H. C
A. van Montfoort is daarbij om het leven
gekomen. De mitrailleur-schutter, sergeant
Lijs. werd licht gewond.
Nader vernemen wij nog, dat behalve de
zitplaats van den bestuurder, ook een van
de beide staartvlakken van het toestel ern-
De G 1 in de lacht
stig beschadigd is. De heer van Montfoort,
die reserve eerste luitenant-vlieger was,
maakte deel uit van het korps K.L.M.-pilo-
ten. Ongeveer vijf jaar was hij bij de K.L.M.
in dienst. Hij behoorde langzamerhand tot
de oudste tweede bestuurders op de Indië-
lijn en had de bevoegdheid van gezagvoer
der voor het Europecsche luchtverkeer. In
normale omstandigheden zou hij binnen
afzienbaren tijd tot gezagvoerder op de In-
diëroute bevorderd zijn. Pas tegen het ein
de van 1939 was de heer van Montfoort on
der de wapenen geroepen. Bij het ongeluk
moet hij op slag gedood zijn. De verwondin
gen van den tweeden inzittende, sergeant
Lijs, "waren van dien aard. dat hij naar
zijn woning kon worden vervoerd.
HET SCHIP ZONK IN 2 MINUTEN
NADAT DE TORPEDO HET HAD
GETROFFEN. DUITSCHE DUIK-
BOOT DOOR DE OPVARENDEN GE
ZIEN.
Het Noorsche s.s. „Navarra", groot
2118 ton is zonder waarschuwing ge-
torpedeerd door een Duitsche duik
boot in de Noordelijke Schotsche wa
teren. De „Navarra" zonk binnen en
kele minuten. Alle officieren en ne
gen leden der bemanning werden
gedood.
Nader wordt gemeld: de Navarra is in den
nacht van Vrijdag op Zaterdag om half drie
getorpedeerd. Het schip had minstens drie
officieren aan boord, die allen gedood zijn.
Dit is nu het 55ste Noorsche schip, dat door
Duitsch optreden of Duitsche mijnen verlo-
Het 1500 ton groote Noorsche motorschip
Bjomhang, dat op weg was naar Londen,
is op de rotskust bjj de Firth of Forth ge-
loopen. Het schip is waarschijnlijk verloren.
ren is gegaan, waardoor 410 Noorsche zee
lieden om het leven zijn gekomen. De verlo
ren Noorsche schepen hadden een totale ton
nage van 120.000 ton.
De „Navarra" zonk in twee tot drie minu
ten nadat de torpedo het schip had getroffen.
Twee booten werden uitgezet, doch een daar
van kapseisde en slechts vier van de in het
water terechtkomende mannen konden wor
den gered. De Duitsche duikboot is gezien
door de opvarenden van de Navarra. De on
derzeeër bleef dertig minuten in de nabij
heid zonder een poging te doen om de slacht-
offers te redden. De veertien overlevenden
zijn gered door het Finsche s.s. „Atlas", die
hen Zaterdagavond aan land heeft gezet.
De Fransche en de Britsche regeering hebben
vandaag medegedeeld, dat zij, In verband
met de houding van Dultschland jegens de
neutralen en het verkeer, dat door de Noor
sche territoriale wateren onderhouden wordt
om de blokkade te ontduiken, besloten heb
ben, zich tegen dit verkeer te verzetten. Daar
om zijn bepaalde zones van de Noorsche ter
ritoriale wateren door het leggen van mijnen
gevaarlijk voor scheepvaart gemaakt.
De geallieerde régeeringgen hebben vanoch
tend over de radio een verklaring laten om
roepen, waarin onthuld wordt, dat zij Noor
wegen ervan in kennis hebben gesteld, dat
zij zich het recht voorbehouden, alle maatre.
gelen te nemen, welke zij noodig mochten
achten om het Duitschland moeilijk of on
mogelijk te maken, in NoOrwegen hulpbron
nen of faciliteiten te verkrijgen. De Britsche
en de Fransche regeeringen hebben beslo
ten, het gebruik van de territoriale wateren
voor het vervoer van contrabande onmogelijk
te maken.
Zij hebben medegedeeld, dat drie zones
der Noorsche territoriale wateren door mij
nen gevaarlijk voor de scheepvaart gemaakt
zijn en dat schepen, die de wateren mochten
binnenvaren, zulks op eigen risico doen.
Ter voorkoming van de mogelijkheid, dat
Noorsche of andere schepen onbewust deze
gebieden zouden binnenvaren, zal er door
Britsche marinevaartuigen worden gepa
trouilleerd tot 48 uur na het leggen van de
eerste mijn.
In de verklaring wordt nog gezegd, dat de
geallieerden nooit het Duitsche voorbeeld
van ruw geweld zullen volgen en dat het leg
gen der mijnen niet den vrijen toegang van
Noorsche schepen tot hun eigen havens zal
belemmeren.
HET MOOIE WEER BRENGT
VELE AUTO'S EN MOTORFIET
SEN OP DEN WEG.
In totaal 2 dooden
en 3 ernstig gewonden
Na een der mooie Paaschdagen was het
gister de eerste Zondag, waarop een heer
lijke lentezon talrijke menschen naar bui
ten heeft gelokt.
Vele auto's en motorfietsen snorden weer
langs de wegen, terwijl zich langs de fiets
paden een stroom van wielrijders bewoog.
Helaas heeft ook na weer dit drukke
verkeer zijn -tol geëischt, in den vorm van
ecnige ongelukken met min of meer ern-
stigen afloop:
Autobotsing bij Oegstgeest.
Drie personen vrij ernstig ge
wond.
Zoo heeft zich tijdens de groote verkeers
drukte welke op den Rijksweg te Oegstgeest
heerschte, Zondagmiddag omstreeks half
zes op dezen weg. op korten afstand van
de Postbrug. een botsing tusschen twee per
sonenauto's voorgedaan. In den eenen wa
gen, welke uit de richting Amsterdam
kwam, waren gezeten mevrouw van Mont
foort. dc echtgcnoote van den op Waalhaven
verongelukten luitenant-vlieger, een andere
dame en e«n militaire chauffeur, die op
dracht had beiden naar genoemd vliegveld
te brengen. De tegenligger werd bestuurd
door den 47-jarigen heer E. Perez. wiens
mede-passagiers waren de heeren E- Kru-
ger en G. Kinabanian, allen uit Amsterdam.
Het ongeluk geschiedde op het oogcnblik.
dat beide auto's een anderen weg wilden
passee.rcn. waarbij de in de richting van
de hoofdstad rijdende auto te veel op een
der beide voor de ander rij-inrichting be
stemde baanvakken schijnt te zijn gekomen.
Beide voertuigen werden ernstig gehavend.
De drie heeren. die op weg naar de hoofd
stad waren, kregen allen vrij ernstige ver
wondingen, voornamelijk aan het hoofd,
waarbij de heeren Perez en Kruger boven
dien een hersenschudding opliepen. Zij zijn
naar het Academisch Ziekenhuis te Leiden
TWEE BELGEN
VERDACHT
MAAR HET WAREN ONSCHULDIGE
HANDELSREIZIGERS UIT BRUSSEL.
Gistermiddag ging te omstreeks 3
unr het alanneerende gerucht door
het dorp Callantsoog, dat door de mi
litaire overheid twee Belgische spi
onnen gearresteerd waren, op heeter-
daad betrapt op de afgesloten duin-
terreinen. Men wist er zelfs btf te
vertellen dat de gearresteerden bezig
waren met het vervaardigen van fo
to's van militaire objecten. Achteraf
blijkt dat dezo geheele spionnage-af-
faire niets meer was dan een storm
in een glas water, een, zij het begrij
pelijke, vergissing.
Een tweetal BclgLsche handelsreizigers,
afkomstig uit Brussel, waren op de door
reis naar Friesland en hadden besloten
een uitstapje naar Callantsoog te maken.
Zij liepen wat in het duinterrein al
daar rond en hebben daarbij blijkbaar niet
al te nauwkeurig gelet op de afsluiting
van het vrije en het militaire gebied. Hoe
dan ook, ze werden aangehouden door een
schildwacht, die speciaal de aanwezigheid
van het fototoestel hoogelijk verdacht vond
en de beide Brusselaars opbracht.
Na een langdurig verhoor werden deze
naar het hoofdbureau van politie in Den
Helder vervoerd, alwaar men te 5 uur aan
kwam. Hier ging men over tot het ontwik
kelen der films. Het bleek dat de negatie
ven volmaakt onschuldige afbeeldingen be
vatten. Ook dc papieren en diverse pakken
goederen onderzocht men, doch ook hieruit
bleek dat men met twee handelsreizigers
te doen had, die geheel te goeder trouw
waren.. Om 8 uur 's-avonds konden de
Brusselaars weer huns weegs gaan.
Zaterdagavond zijn te Londen berichten
over de de eerste Duitsche luchtaanvallen
op Britsche vuurtorens ontvangen. Volgens
deze berichten hebben van de week twee
Duitsche vliegtuigen, die van een niet ge
slaagden aanval op Scapa Flow terugkeer
den met de machinegeweren geschoten op
de vuurtorens Duncansby Head en Slroma
aan de noordoostelijke punt van Schotland.
Er zijn geen slachtoffers gevallen.
Het diplomatieke en oeconomische offen
sief der geallieerden, dat thans is ingeze.t
komt neer op drie dingen:
1. Nota's aan Noorwegen en Zweden In
zake het voornemen der geallieerden de
blokkade te intensifeeren.
2. Besprekingen tusschen Monnet en
Cross, met het doel de blokkade te ver
scherpen.
3. De besprekingen tusschen lord Hali-
fax en de Britsche gezanten op den Balkan,
welke morgen zullen beginnen.
De diplomatieke medewerker van Reuter
verklaart, dat het zeker is. dat de Britsche
nota's aan de Noordsche landen geen be
dreigingen bevatten, doch het karakter droe
gen van een verklaring over en een voorbe
houd van de Britsche rechten aan de Duit
sche pogingen gebruik te maken van de
Scandinavische wateren als dekking om te
ontsnappen aan de blokkade, het hoofd te
bieden.
Monnet en Cross zijn overeengekomen
ecnige lekken in de contrabandecontrole te
dichten en de machinerie der geallieerd!'
controle nog hechter te coördinccren.
Alles wijst er op, dat een phase van groo
te diplomatieke activiteit der geallieerden
in ingeluid en optimisten in het Fransch-
Britsche kamp beweren reeds, dat Londen
en Parijs thans het diplomatieke initiatief
van Berlijn hebben overgenomen.
Of dit niet een beetje voorbarig is. zal de
tijd leeren!
Omtrent de „mededeelingen" die tot de
Scandinavische gezanten gericht zijn
men vermijdt het gebruik van het woord
..nota'' zijn van ofiicicele zijde slechts
weinig bijzonderheden verstrekt; men om
schreef ze als gaande over de algcineene as
pecten der betrekkingen tusschen de geal
lieerden en de Scandinavische staten en er
kende dat een verduidelijking beoogd wordt
van beider houding ten aanzien van de
kwesties, die met de Scandinavische neutra
liteit verband houden.
Intusschen is -het niet onmogelijk zich een
indruk te vormen van de draagvvijdt der
stappen, die door de geallieerden onderno
men zijn.
Op grond van de overweging, dat
de Scandinavische staten in hun
vrijheid van handelen belemmerd
worden door de pressie, die op hun
regeeringen door Duitschland ge
oefend wordt, zijn naar men mag
aannemen zekere normen opge
steld. waaratfn naar de meening der
geallieerden de uitlegging van een
vrije, onbeïnvloede neutralieeit dient
tc voldoen. Be-invloeding van de
houding van Zweden en Noorwegen
door machtsmiddelen is niet alleen
denkbaar van den kant van Duitsch
land. doch ook van dien van Sov
jet-Rusland en het is zeker geen toe
val, dat in perscommentaren hierop
toespellingen gemaakt worden.
De nota spreekt volgens Reuter, van de
mogelijkheid, dat Noorwegen, en Zweden
zullen trachten Duitsche garanties te ver
krijgen, daar zij bevreesd zijn voor Russische
aanvallen. Een dergelijk verzoek zou op de
geallieerden een ongunstigen indruk ma
ken. Evenmin zullen de geallieerden onver
schillig staan tegen een eventueelen Russi-
schen opmarsch via Scandinavië naar den
Atlantlschen Oceaan.
Niet duidelijk bij dit alles is of de nota's
der geallieerden nu eigenlijk trachten tegen
druk te leveren tegen eqn reeds begonnen
pressie van Duitschland en Rusland op
Noorwegen en Zweden, dan wel, dat Londeri
en Parijs reeds bij voorbaat hun Scandina
vische vrienden willen waarschuwen: „Pas
op, geeft de dictatoren niets toe, want dan
grijpen wij in en hebben jelui den oorlog
in huis".
Een nog onbevestigd bericht zegt, dat
Noorwegen zou hebben besloten om in be
paalde gedeelten van zijn terriorialc wate
ren mijnenvelden te gaan leggen. Dit zou
dan beteekenen, dat de Duitsche ertsbooten
hier en daar de N001'80*10 3 mijlszóne zullen
moeten verlaten en dan gemakkelijk dooi
de Engelsche oorlogsschepen zouden kunnen
worden opgevangen.
Ook wordt vernomen, dat Noorwegen, oni
aan alle moeilijkheden maar direct een eind
te maken, 't ertsvervoer over zijn grondge
bied zou willen verbieden. Dit zou beteeke
nen. dat ook Engeland geen Zweedsch erts
meer zou kunnen bekomen, terwijl Duitsch
land zich. althans in den zomer, als do
Oostzee ijsvrij is. via Zweedsche havens kan
voorzien. Voor Engeland zou dit geen ern-
stigen tegenslag zijn, daar het overvloedig in
Spanje kan koopen.
Duitschland waakzaam.
Dat Berlijn de diplomatieke zetten van de
geallieerden nauwlettend gade slaat, spreekt
vanzelf.
Wat in Duitsche diplomatieke kringen iet-
overgebracht. De heer Kinabanian Is in het
Diaconessenhuis aldaar ter verpleging op
genomen. De beide dames kregen alleen
ecnige snijvvonden door brekend'glas. De
militair bleef ongedeerd. Met een andere
auto konden zij de reis spoedig voortzetten.
Doordat na het ongeluk uitgebreide politie
maatregelen genomen werden, ondervond
het verkeer ter plaatse geen oponthoud.
Motorfietsongeluk bij Duiven-
drecht. Eén doode, één ernstig
gewonde.
Gistermiddag omstreeks half vijf is op den
Rijksstraatweg AmsterdamUtrecht nabij
den spoorwegovergang onder de gemeente
Abcoude, op tot nu toe onopgehelderde wij
ze. doch vermoedelijk door een kuil in het
wegdek, een lichte motorfiets omgeslagen.
De bestuurder, de 30-jarige hakkersknecht
C. van Dolen uit Dulvendrecht, werd hier
bij vrijwel op slag gedood. I)e op de duo ge
zeten 41-jarige G. Scholman, eveneens bak
kersknecht van beroep en ook uit Duiven-
drecht afkomstig, kreeg vrij ernstige ver
wondingen en bleef bewusteloos liggen. Na
dat door een geneesheer uit Diemen de eer
ste hulp was verleend, is hij per ziekenauto
naar het Onze Lieve Vrouwegasthuis te
Amsterdam overgebracht. Het stoffelijk over
schot van v^n D. is naar het St, Bcrnardus-
gësticht tc Weesp vervoerd.
Het motorrijwiel is bij het ongeluk, dat in
een bocht van den weg gebeurde, vernield.
Wielrijder door militaire vracht
auto gegrepen en kort daarna
overreden.
Een wielrijder werd, toen hij voor een mi
litaire collonnc op de Barchman Wuytiers-
laan te Amersfoort wilde oversteken, gegre
pen door 'n vachtauto. die in dezelfde rich
ting reed als de militaire colonne.
De man liep o.m. een gecompliceerde been
breuk, alsmede een sehedelbasisfractuur op.
Hij werd naar het ziekenhuis „dc Lichten
berg" vervoerd, waar hij na aankomst is
overleden.
wat ergernis opwekt, Is de bedaarde wijze
waarop de Zweden en Noren op de span
ning om hun landen reageeren. Zij hegrijpen
niet, zegt men te Berlijn, dat de gevolgen
van den druk der geallieerden funest kun
nen zijn voor hun zelfstandigheid, want
Duitschland zal geen enkele inbreuk op do
naleving van een strikte neutraliteit toe
staan en onmiddellijk ingrijpen.
Kent erkend voor de -uu.r,aliteit der oor
logvoerenden is bij deze redeneering. dat
men er zich geen rekenschap van geeft hoe
de Noren zich zoo langzamerhand moeten
gaan gevoelen, nu reeds meer dan 400 Noor
sche zeelieden door de Duitsche oorlogsvoe
ring ter zee zijn omgekomen, zelfs hun pas
sagiersschepen door Duitsche vliegers met
bommen worden bestookt en thans weer
een Noorsch stoomschip de „Navarra" zon
der eenigc waarschuwing is getorpedeerd.
Men dient te Berlijn te bedenken, dat ook
een kleine neutrale zoodanig kan worden uit
gedaagd. dat verontwaardiging het wint van
de vree» voor oorlog. En in zoo'n geval
wordt een actie van een der partijen.' waar
door eindelijk eens opheldering kan komeo,
eer met vreugde begroet, dan gevreesd.
