Het Schager Weeshuis jubileert L. Bolte Geheel Gratis Een en ander uit de merkwaardige en rijke historie... SCHAGEN Alkmaarsche Kaasmarkt Heeff iemand? Zaterdag 20 April 1940 Tweede blad 26 April is het 75 jaar geleden dat het gebouw aan de Laan in gebruik werd genomen Enkele feiten. Op 11 December 1854 werd tot splitsing besloten; op 6 October 18433 werden de eer ste maatregelen genomen tot stichting van liet nieuwe tehuis. Op 24 Mei 18(34 legde het jongste dochtertje van een der regenten, Margaretha van Lon, oud 2'i jaar, den eenden steen. De uitvoerster van deze gewichtige taak leelt nog, het is de thans bijna 80-jarige mevrouw De Nijs—van Lon, en men hoopt dat zij op de receptie welke Vrijdag a.s. wordt gehouden tegenwoordig zal zijn. naaien wij alle Gordijnen boven 25 ct. per el. Boren wij alle Loopers. Deze aanbieding is tot 27 April. Beziet eens onze Collecties: VITRAGES ETAMINES HANDWEEFSTOFFEN PLUCHE. COCOS LOOPERS - WOLLEN LOOPERS LINOLEUM BALATUM - STRAGULA. Met f 20.was er een halve gulden op de hoogste markt, vergeleken bij de vorige week! Er zit dus weer wat stijging in de lucht, zij het ook. dat naast Purmerend de markt eer flauwer dan beter was. De aan voer blijft langzaam stijgen en bedraagt circa 50.000 K.G. Ook de gan- was '«ts pe ter dan Vrijdag j.1. Voor f 19.50 'gingen ver schillende van de beste stapels van de hand, het gros bracht circa f 19.op bij een trage verkoop. Het binnenland blijft de hoofdnfnemer van kaas. De andere produc tiegebieden blijven weinig maken en leggen zich in hoofdzaak toe op boter en poeder. En nu, vijf en zeventig jaar later? Ja, zegt de heer Van Kuipers, president- regent, die ons dezer dagen samen met den heer Bestevaar, den penningmeester, een en ander uit de historie van den jubilaris ver telde, ja, van dankbaarheid hebben we zoo lang onze meisjes en jongens in het huis zijn, niet zooveel bespeurd en daar vragen we ook niet naar. Maar 't is wel typisch, als ze er uit zijn, dan Wordt dat anders... dan merken we vaak aan ze, dat ze hun thuis verloren hebben! Dit lijkt ons, vijf en zeventig jaar later, „de heerlijkste belooning, die de regenten en regentessen voor hun vele opofferingen mo gen inoogsten." Niet meer wordt dagelijks den kin deren hun onafhankelijkheid inge prent, niet meer behoeven zij hun op voeders openlijk te prijzen en toe te zingen, zij worden opgevoed als „ge wone" kinderen en daarom loven zij niet thans met den mond, maar later met het hart. Er is véél gegroeid die jaren. o Het weeshuis, vroeger gecombineerd met het armenhuis, maar door verschillende Voor 7565.... Als we zoo het oude wees- en armenhuis aan het Noord, waar thans de families Spreeuw en Zwart wonen, en een gevelsteen nog steeds aan dc oorspronkelijke bestem ming herinnert, eens aanzien, vragen we ons af, hoe vader en moeder liet met hun een- en-twintig kinderen erin hebben kunnen uit houden. Op 2 April 1852 besloot men „een Vernuis" te laten maken, omdat het vuursel te veel rookt", dus liet is geen wonder, dat de wee zen het wel eens benauwd kregen en er tus- schcn uittrokken. En dat is vermoedelijk wel weer de oorzaak dat er volgens de boeken nogal eens „branders" werden uitgedeeld, gedreigd werd de onver laten naar liet oorlogsschip of de „miliesie" te zenden en een zelfs drie dagen in „liet torentje" werd opgesloten. Maar alcvel, vele jaren lang is, na de ge bruikelijke nieuwjaarsvisite aan de regen ten, in de notulen te vinden: „Op hun vroo- lijk en frisch gelaat staat duidelijk te lezen, dat gezondheid en tevredenheid niets te wcnschen overlaten." Misschien kwam dat wel van de groote drie-pondsbrooden en de zijden spek. Voor last van verstopping, slechte spijsver tering, overmatige vetvorming of de schadelijke gevolgen er van- aambeien, onzuiver bloed en vale onreine huid, dan zuive'e men bloed en ingewanden met Dr. Schieffer's Stofwisseiingzou*. De betrouwbare en aangename werking hiervan is een weldaad voor het geheele organisme Flacon f 1.05. Dubbele flacon f 1.75 bij apothekers «n vakdrogisten. ZIJPE BURGERLIJKE STAND. Ingesclirevcn van 12 tot en met IS April. Geboren: Jan Luite, zoon van 1'ieter Vries man en Heiulrikje Beetsma; Alida Maria Therosia. dochter van Ilillebrand Konijn en Agathn Maria Potter. Ondertrouwd: Jan Adriaan Paauwe, 27 jaar. landarbeider en Diena van der Vorst. 19 jaar. beiden te Zijpe; Nicolaas- Digniim. iaar. melkslijter, te Alkmaar en Eliza- heth Kraakman, 23 jaar te Zijpe; Joannes Cornelis Schilder. 23 iaar, veehouder ta Beemstcr en Christina Geertruida Kraak man 21 iaar. te Zijpe; Eransiscus Cyrillus Nauts, 22 iaar, chauffeur te Barsingerhorn en Alida Sijtjc Grin. 27 jaar. te Zijpe; Nico laas Veldhuizen, 25 iaar. landarbeider en Jantje dc Vries, 21 jaar. beiden te Zijpe. Getrouwd: Pieter Johannes Ott en Nelly Gootjes. Overleden: Gorn. Petrus Stendert, 45 jr.. echtgenoot van Geertruida Maria Be ars (overleden te Alkmaar). 'T ZAND. VROUWENVREDESBEWEGING. Donderdagavond hield de Vrouwenvredes vereeniging. afd. 't Zand en Gallaut.soog oen vergadering ten huize van den heer Modder. De voorzitster, mevr. Boerina. heet te namens 't bestuur uit Callantsoog en 't Zand allen van harte welkom, in bet bij zonder mevr. v. d. Sluis uit Amsterdam. Als onderwerp heeft spreekster uitgeko zen „De taak van de vrouwen in dezen tijd" Da avond wordt begonnen met liet hr MOCISTf fCTC rJjI DEN HELDER lied „Ontwaakt, ontwaakt" Spr. memoreert hoe de menschen uit vorige eeuwen al trachtten vrede en oen betere samenleving tot stand te brengen. Spr. tracht duidelijk te maken, hoe de toestatui in de wereld is en wat de vrouwen in dezen tijd kunnen doen. In dezen tijd van technische voor uitgang is er een groote geestelijke achter stand te bespeuren. Op duidelijke wijze geeft spreekster prachtige voorbeelden. Spr. doet een beroep op de aanwezigen op don rechtvaardigen vredeswil, om ervan te getuigen op 18 Mei met den 7en vredes gang. Na de pauze werden de films vertoond van de vrouwenvredesgangen, welke irehou den werden in de jaren 1939. 1937. 1938 en 1939. die een duidelijk beeld geven van den goeden wil. Als toegift werden gegeven zelfgemaakte opnamen, welke de lachspie ren in beweging brachten als er een be kende uit het dorp te zien was. Mevr. Boerina sloot de avond met een woord van opwekking. WIEMSGERMEEP HINDERWET. Een verzoek van den beer H. Groenen- berg om vergunning tot bet plaatsen van een petroleum tank van 4000 L en een ben zinetank van 2000 L. aan den Westcrmid denmeerweg II 23 te Middenmcer. Een verzoek van den heer J. van Dijk, om vergunning tot bet plaatsen van een petroleumtank groot flOOO I~ aan den Alk- maarscheweg C 28 te Mlddenmeer. Een verzoek van den beer J. Poot om vergunning tot het plaatsen van een petro leumtank groot 10.000 Liter aan den Kog genrandweg D 93 te Middcnmeer. TT. worden gekalmeerd UW zenuwen en gesterkt en Uw slaap wordt weer rustig door het gebruik van Mijnhardt's Zenuwtabletien Glazen Buisje 75 ct. Bij Apoth. en Drogisten OP den 26cn April van het „jaar 1865, des namiddags „om drie uren, vereenigden „zich de regenten en regen tessen van 't Gcreformeer- „de Weeshuis in het oude gebouw op „het Noord en begaven zich van daar „met den vader en moeder van het „gesticht en met de weezen, ten ge tale vah een en twintig in behoor- „lijke orde allereerst naar de Kerk, „waar de Predikant ten aanhoore „van een aanzienlijke schare eene „schoone toespraak hield. Gij wee- „zen, zoo sprak hij, behoeft niet het „harde brood der armoede met bit tere tranen te doorvveeken, toont „daarom uw dankbaarheid en waar deert het voorrecht diep. Zing daar- „om hen, die niet liefhebbend hart „niet alleen uw tijdelijk, maar ook „uw eeuwig welzijn bevorderen, „staande het volgend lied toe op de wijze van het Evangelisch gezang „vier: „Dekt ons ook moeders liefde niet, „Rest ons geen vaderzegen, „Bij 't grijnzen van een bang verschiet, „Trad Uwe Liefde ons tegen; „Zij troostte ons, heelt elke wond „En waar ons hart een wensch bestond, „Werd die van U verkregen. „En daarna begaf men zich in be hoorlijke orde naar het nieuwe ge- houw aan de Laan, waar met alge- „menen bijval de regenten en regen tessen geluk gevvcnscht werden we- „gens de heerlijke belooning, welke „zij door het tot stand komen van „het nieuwe gebouw voor hunne „vele opofferingen mochten inoog- „sten," 'Aldus verhalen de notulen, gedagteekend 26 April 1865, van de officieele opening van het toen nieuw gebouwde weeshuis. Armenzorg vroeger, menschenplicht thans wetswijzigingen in 1854 daaraan afgeschei den, moet al héél oud zijn. In het vergeelde testament, dat van 21 Mei 1669 dateert cn zuinig in de brandkast wordt bewaard, legateert Claes Juriaanz. Wieldrayer, behalve „een dukaton aan de huren cn een bol wit broot aan hun kinderen voor de uitvaart, ook vijftig gulden per jaar, waarvan liet weeshuis een geregte vierdepart moet worden uitbetaald." Dit Wieldrayersfonds bestaat nóg, beheer der is thans de lieer Van Kuipers en de jaarlijksche uitkecringen worden zij het anders verdeeld clan vroeger nog stqcds aan rechthebbenden uitbetaald. Jammer genoeg zijn er geen schrifturen overgebleven, vroeger dan 1S52 gedateerd, maar uit de boeken van dien tijd en later blijkt toch wel duidelijk, hoe het weeshuis is geworden tot een der mooiste cn rijkste van ons land, dat zijn verpleegden een goe de opvoeding kan geven en kan laten Ice- ren wat met hun aard en aanleg overeen komt. Eerlijk gezegd, we staan wat teleurgesteld te kijken, als we de notulenboeken doorbla deren, want we zien wel, dat vroeger onder het begrip armenzorg heel wat anders werd verstaan dan tegenwoordig! Zuinig, zéér zuinig waren onze betovergrootvaders, zij trachtten het meeste van de weezen te halen, door ze zoo duur mogelijk te „verkoo- pen" aan burgerpatroons en zoo héél erg veel teruggeven deden ze er niet voor. Steeds meer land werd gekocht van de ruime winsten en toen dut land later als bouw terrein werd verkocht, was de basis gelegd voor een kapitaal, dat nog steeds, maar thans gelukkig door nobeler methoden, aan groeit. 't grootste deel leverden de regenten-nering doenden zelfZeven maanden van 't jaar leverde dc regent-bakker cn dc regent-krui denier; dc collega's niet-regentcn mochten de andere maanden samen deelen. In dien ouden tijd dus gold ook al 't be kende spreekwoord van den pastoor, die ie dereen, maar eerst zich zelf zegent. Maar ach, men wist niet. anders, wat wij nu zon derling en misplaatst vinden, scheen toen gewoon te zijn. Onze regenten van wees- en armenhuis hadden wel zéér zware problemen op te lossen. Den eenen keer kwam Adriaantje K., verzoekende dat 't regenten moge behagen, de hoofden van haar.-kinderen te laten ge nezen, die in ecu 'beklagenswaardiger) toe stand zich bevonden", een andere keer kwam Jantje L., „verzoekende dat het regenten moge heilagen ten haren behoeve borg te spreken voor de betaling van haar verschul digde huurpenningen, len bedrage van vijftig cents per week". Delicate opdrachten kregen ze soms. Op een goeden dag, hadden president en ren- dunt (penningmeester) zelfs dc eervolle com missie „een corset te gaan koopen, dat Christien B. van noode had" En dan is er in dien ouden tijd nog een critieke dag geweest, toen de weesvader kwam vertel len, „dat het huis geheel onder het wandge dierte zat en vakkundig zuiveren honderd en-vijf-en-zeventig guldens zoude moeten kosten." Soms moest dc weesvader zelf op het matje komen. Op 24 Juni 1879 verscheen de weesvader It., „om zich te verantwoorden wegens wangedrag cn misbruik van ster ken drank cn 't is hem met goed en flink ge volg gezegd", meldt dc secretaris voldaan. Dc begrooting was f14000.de bouwer P. Brugman besteedde f 13.200 en leverde het gebouw in elf maanden kant en klaar af. Het was geen revolutlevvcrk ook, na 75 jaar staat er nog een bouwsel, dat klinkt als een klok. 26 April 18435 werd hel gebouw offi cieel ingewijd, waarbij... de burgemeester ontbrak. En nu? Na 1865.... soliede deuren v. 't groote huis aan de Laan kloppen. Op 4 Mei 1886 werd bepaald dat dc weezen niet meer op banken zouden zit ten, maar stoelen zouden worden aange schaft; in 1888 werd aan tandarts Blitz uit Amsterdam voor vijf en twintig gulden per jaar de momlbeliandcling opgedragen. In de jaren na 1900 zien we de regenten zichzelf steeds meer wegcijferen en daar door hun taak en piiclit beter beseffen dan de braven, die eikaars deugden op hoog dravende wijze in de notulenboeken calli- grafeerden en wier hand meer straf dan hun gemoed liefderijk was. Bij een rondgang door het gebouw wordt elke gedachte aan een „gesticht" direct op den achtergrond gedrongen. Alles is een voudig, maar zeer gezellig ingericht, proper luchtig zijn de slaapzalen, keurig de eet zaal. Men kan het bekijken bij vader en moeder! En wéér staan dc gezichten der vier weezen „tevreden en v rooi Ijk". In de regentenkamer mogen we even in dc boeken neuzen en dan zien we, dat het huis zijn hestellingen uitsluitend doet aan en zijn behoeften uitsluitend doet dekken door protestante ingezetenen van Schagen. We zien hoe in vroeger jaren zéér groote bedragen zijn geschonken aan dc diaconie en we hooren, hoe tot op heden de verstand houding met het kerkbestuur bijzonder aan genaam is. We kunnen ons overtuigen, dat het Weeshuis thans nog 80 bunder land be zit, een boerderij, effecten en los geld heeft. Wc zien terstond dat bijna alle vvcezen de laatste jaren goed zijn terecht gekomen cri sommige zelfs hoogc functies in de maat schappij bekleedcn. 26 April hoopt het bestuur, dat thans be staat uit dc hoeren H. v. Kuipers, voorzit ter, G. Leegwater, secretaris, J. Bestevaar, rendans en D. P. Timmerman, met liuu echtgenooten, te recipicercn. „Het Huis", dat in den loop der juren steeds de Schager belangen heeft gediend, heeft dien dag recht op ons aller belangstel ling en ongetwijfeld zal men dun nog veel interessante dingen kunnen hooren, die wij in het korte bestek van dit artikel, jammer genoeg niet konden vertellen. Van het wees huis met zijn merkwaardige, maar rijke historie! Andere inzichten braken zich eerst zeer langzaam baan, maar de nieuwe tijd bleef onverbiddelijk op de ofschoon hij wel was uitnoodigd. In dit opzicht is er dus in 1940 te'Schagen eigenlijk niet veel nieuws onder de zon. Edoch de Schager Courant kon er toen moeilijk schande van spreken. In het num mer van 27 April 18435 waren voor de uit geefster de advertenties van Revalmia Ara bic, Alizarininkt, en Urbanuspillen blijk baar belangrijker, waut over de opening van bet weeshuis vinden wif.geen letter.

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1940 | | pagina 5