Amerika's goud
moest helpen
Doodstraf op spionnage
N00RSCH DISTRICT LEGT
WAPENS NEER
t™r9wDAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
thans ongewenscht
DE VEILIGHEID VAN DEN STAAT
Scherp antwoord op critiek
van kamerleden
Buiten oorlog maximum
straf 15 jaar
Volgens een Zweedsch radiobericht heeft kolonel Getz, de
commandant der Noorsche troepen in Trondelag (het gebied
Noordelijk en Zuidelijk ran Drontheim) een dagorder uitge
vaardigd, waarin hij kennis geeft van zijn voornemen den
Duitschers een plaatselijken wanenstilstand te vragen. De dag
order zegt verder, dat de positie der Noorsche troepen in
Trondelag na het vertrek der geallieerden onhoudbaar is ge
worden en dat verder vechten geen nut zou hebben.
SdiiiqütCoH ruilt
?en, Tel. 444 (2 lijnen). Kengetal 2240. ZI~ m
Laan. Schaden,
ZATERDAG 4
UïtgOve (Jee N.V. Uitg.-Mif. „Hollands Noorderkwartier"
Onze regeering niet
schuil achter een
mistgordijn l
MAAR MEN MOET HAAR THANS
NIET DE TEUGELS UIT HANDEN
NEMEN.
Blijkens de memorie van antwoord inza
ke de wetsontwerpen Fonds Economische
verdediging enz. waren verschillende ka
merleden van oordeel, dat zich door de in
stelling van het fonds als het ware een
mistgordijn zal vormen, waarachter de da
den der regeering schuil zullen gaan, doch
bovendien dat daardoor in handen van den
minister van Economische Zaken zeer groo-
te bevoegdheden en een even groote verant
woordelijkheid zouden worden gelegd,
waaruit een soort van economische dicta
tuur zou ontstaan.
Deze zienswijze, welke op een ge
heel onjuist inzicht in de beteeke-
nis en draagwijdte van het fonds
moet berusten, wordt door de mi
nisters volledig afgewezen. Het is
geheel misplaatst om in het voorstel
tot instelling van het fonds een
poging der regeering te zien een
mistgordijn voor hare gestie te vor
men. Veeleer is er aanleiding te
spreken van een poging der regee
ring om de vorming van zulk een
mistgordijn te voorkomen.
Immers, indien het landbouwcrisisfonds,
waaruit de maatregelen voor de voedsel-
voorzening nu eenmaal volgens de bestaan
de bepalingen niet kunnen worden bestre
den, in stand zou gehouden worden en
daarnaast alle andere maatregelen op het
gebied der economische defensie gefinan
cierd zouden moeten worden met tal van
verschillende afzonderlijke credieten, dan
zou men eerst recht kunnen spreken van
een onoverzichtelijke en verwarde methode
van financiering, welke voor de regeering
de grootste moeilijkheden zou opleveren en
ten aanzien waarvan de Staten-Generaal
hun controleercnde taak wel zeer onvol-
doened zouden kunnen uitoefenen.
Haar bevoegdheden ontleent de regeering
aan de machtigingswettdh, die ontstaan
zijn in tijden van nood, toen alom werd in
gezien, dat vergaande bevoegdheden voor
d< regeering onontbeerlijk waren, wilde
deze aan de plotseling opkomende en zich
telkenmale wijzigende omstandigheden
krachtig het hoofd kunnen bieden.
Het was den ministers een teleurstelling,
trans, nu de moeilijkheden zich bij den dag
verscherpen, van een deel der kamer te
moeten vernemen, dat naar een inperking
van do aan de regeering gegeven bevoegd
heden en verantwoordlijkheid moet worden
gestreefd.
Richtprijzen oogst 1940
spoedig bekend
Onze regeering is niet voornemens thans
mededeelingcn te doen omtrent de prijzen
welke zij in de naaste toekomst voor de
landbouwproducten denkt vast te stellen. De
publicatie van de overige richtprijzen voor
den oogst 1920, zal echter, zoodra dat moge
lijk is, geschieden.
De boer tegen zijn
collega beschermd
Kunstmestdistributic blijft om
niet de een alles, de ander niets
te doen krijgen.
Verder zeggen de ministers, dat achteraf
gezien, de voorziening van den Ncdcrland-
schen land- en tuinbouw met kunstmest
stoffen gunstig is verloop-nv.
Aangezien bij de huidige omstandigheden
een gunstig lijkende toestand zich in zeer
korten tijd ten ongunste kan wenden, moet
handhaving van de distributie van kunst
meststoffen momenteel gcwcnscht worden
geacht. Hierbij mag niet woixien vergeten,
dat de aanvoer van grondstoffen voor de
kunstmestfabricage vrijwel gedurende het
geheele jaar geschiedt, terwijl het gebruik
op enkele tijdstippen plaats heeft. Dit maakt
dat de uiterste waakzaamheid moet worden
betracht om tc voorkomen, dat niet de eene
landbouwer zijn geheele behoefte kan dek
ken, terwijl de andere daartoe niet in staat
mu zijn.
OFSCHOON DE MINISTER DEZEN
MAATREGEL NIET DEFINITIEF
WIL AFWIJZEN, HEEFT HIJ TOCH
ERNSTIGE BEZWAREN IN GEVA
VAN OORLOG KAN DE DOOD
STRAF WORDEN INGEVOERD.
De minister van Justitie heeft geantwoord
op de overwegingen, welke zijn weergegeven
in het voorloopig verslag van de Tweede Ka
njer ten aanzien van het wetsontwerp hou
dende nadere voorzieningen tegen het be
kend worden van staatsgeheimen en houden
de verhooging van de maximumstraf op een
aantal misdrijven tegen de veiligheid van
den staat,
Van het meeste belang schijnt den minis
ter op dit ogenblik, dat op korten termijn de
vooi-zieningen tot stand komen, waaromtrent
tusschen regcering en staten-generaal, ook
blijkens den inhoud van het voorloopig ver
slag, overeenstemming van gevoelens aanwe
zig is. Dit zijn voor alles: een aanmerkelijke
verzwaring van straffen, gesteld op spionna
ge en een aantal andere vormen van landver
raad en een technische verbetering en aan
vulling van de omschrijving van het mis
drijf van spionnage in ons wetboek van straf
recht.
In een nota van wijzigingen wordt
voor spionnage. althans voor wat fei
ten betreft gepleegd in tijd van oor
log, overeenkomstig het voorstel van
de commissie, de mogelijkheid geo
pend van levenslange gevangenis
straf of tijdelijke gevangenisstraf van
ten hoogste twintig jaren. Dezelfde
straffen zijn, eveneens overeenkom
stig een voorstel van de commissie,
welk voorstel de minister gaarne als
een vorbetei-ing aanvaai-dt, in de no
ta van wijzigingen voorgesteld voor
het misdrijf van artikel 97.
Beide wijzigingen hebben tot ge
volgd, dat bij deze delicten, evenals
thans reeds het geval is bij de ande
re delicten van titel 1 en titel 2 van
het tweede boek, waarop levenslange
gevangenisstraf is bedreigd, „in ge
val van oorlog", d.i. dns indien oor
log werkelijk is nitgebroken, de dood
straf zal kunnen worden opqelegd,
indien zij althans gepleegd worden
in een in staat van beleg verklaard
gedeelte van het grondgebied des
rijks. Eveneens is in de nota van wij
ziging voorgesteld, overeenkomstig
een suggestie, vermeld in het verslag
van de commissie om ook de voor
bereidingshandelingen van het mis
drijf van artikel 102 strafbaar te stel
len.
Niet verder.
Verdei* zou de minister voor het
oogenblik echter niet willen gaan.
In het bijzonder bestaat bij hem be
zwaar voor het tegenwoordige mede
te gaan met de vei*der strek' ende
voorstellen van de meerderheid van
de commissie, rakende de strafmaat
van artikel 98.
De minister bedoelt overigens niet, dit zij
uitdrukkelijk aangeteekend, de geprojecteer
de oplossing definitief af te wijzen.
Terecht werd er, aldus de minister, door
REGEERING ZET
DE REMMEN AAN
Zoo noodig, zeer ingrijpende
maatregelen. Voorloopig nog
blnnenskamersl
De regeering stelt zich als realiteit voor
oogen, dat tengevolge van verschillende
oorzaken prijsverhoogingen op verschillend
gebied zullen moeten plaats vinden en ook
reeds plaats gevonden hebben. Zij acht het
de meest aangewezen politiek tegenover de
omstandigheden, welke een prijsverhogen
de werking hebben, maatregelen te stellen,
welke een remmende invloed op de prijs-
stijging uitoefenen. Als zoodanige maatrege
len komen in aanmerking: Bevordering
van don invoer van buitenlandsehe pro
ducten, distributie, prijscontrole, tegengaan
van te ruime loonsvcrhoogingen, met na
me de z.g. glijdende loonschaal.
De regeering ontveinst zich niet. dat, in
dien de omstandigheden nijpender worden
ingrijpende maatregelen niet zullen kun
nen uitblijven. Hoewel haar gedachten in
een bepaalde richting gaan en zij mede de
uitwerking van de verschillende in he'
buitenland genomen economische en finan
cieele maatregelen met nauwlettenden aan
dacht volgt, acht zij echter nog niet den
tijd gekomen, zich uit te spreken van wel
ken aard de door haar zoo noodig te ne
men maatregelen zullen zijn-.
sommige leden in het voorloopig verslag
op gewezen, dat in tijden van groote span
ning vergissingen in de rechtspraak eerder
kunnen vooi'komen dan in normale tijden;
het is gevaarlijk de toepasselijkheid van
de doodstraf juist voor zulke tijden uit te
breiden.
Voorzieningen.
Bij de voorstaande overwegingen voegt
zich voor den minister nog de volgende
omstandigheid: bij de regeering zijn voor
zieningen in beraad, welke de strekking
hebben de mogelijkheid uit te sluiten, dat
gevangenisstraffen voor langeren duur
opgelegd, door een vijandelijke inval zou
den kunnen worden onderbroken. Zouden
deze voorzieningen na onderzoek de re-
geering aanvaardbaar voorkomen, zoo zou
een belangrijke aanleiding om. overeen
komstig de voorstellen, te gaan in de rich
ting van de doodstraf, wegvallen.
De minister zou ook daarom eaarne deze
voorstellen, evenals een aantal andere on
der aan te duiden vraagstukken op het
gebied van landverraad en spionnage. voor
het moment aanhouden, en. behoudens
cventuecle meer ondergeschikte wiiziein-
gen en aanvullingen, thans willen volstaan
met het gewijzigde wetsontwerp, waarom
trent vrijwel algemeenheid van gevoelen
hlijkt te bestaan en dat een spoedige tot
standkoming behoeft.
Mocht de Kamer dezen gedachten-
gang kunnen aanvaarden, zoo wil
hij zijnerzijds gaarne toezeggen op
korten termijn de indiening te zul
len bevorderen van een tweede ont
werp. rakende deze materie, in
houdende o.m. een wijziging van
het Wetboek van Militair Straf
recht.
Minister de Geer
voor de radio
De minister-president zal heden fZa.
terdag)middag te een uur een kort
woord spreken voor de radio.
Zijn toespraak zal door de Neder-
landsche omroepzenders en voor de
overzeesche gebiedsdeelen des rijks
door de rijkszenders en de phohizen-
ders worden uitgezonden.
De uitzending zal des avonds na de
nieuwsberichten van acht uur wor
den herhaald.
Suikerdistributie
niet overbodig
Eerst moet er genoeg binnen-
landsche suiker beschikbaar zijn.
In de Memorie van Antwoord bij het wets-
ontwero fonds economische verdediging,
merken de ministers op, dat het in verband
met de sterke vi*aag en de betrekkelijk ge
ringe voorraden in het laatste half jaar van
het jaar 1939 en met het oog op de bestaande
onzekerheid omtrent den toekomstigen aan
voer van suiker uit onze overzee-gebiedsdee-
len geboden was tot distributie van dat arti
kel over tc gaan. Hierbij heeft van het be
gin af de gedachte voorgezeten het verbruik
van suiker niet meer te beperken dan strikt
noodzakelijk was. Dat dientengevolge het
rantsoen gesteld werd op een hoeveelheid
welke vrijwel precies met het gemiddelde
verbruik overeenkomt, beteekent nog niet,
dat de distributie overbodig zou zijn. De
distributie dient er juist voor om te zoi*gen,
dat ieder het beschikbare quantum ook in
derdaad kan verkrijgen. Aangezien de aan
voer van ovci*zee vrij regelmatig plaats
vindt, behoefde niet tot verlaging van het
gestelde rantsoen te worden overgegaan. De
minister van economisrhe zaken staat niet
afwijzend tegenover opheffing van dezen
maatregel, doch hiertoe zal eerst kunnen
worden overgegaan, wanneer de hier te lan
de aanwezige voorraden zoo groot zijn. dat
het verbruik vanaf hetm oment van ophef
fing der disti'ibutie tot het tijdstip, waarop
weder binnenlandsche suiker beschikbaar
komt, gedekt is.
Positie der Noorsche troepen onhoudbaar
geworden Geallieerden waren vertrok
ken zonder de Noren ervan te verwittigen
Berlijn geneigd met Koning Haakon te praten
In de dagorder wordt gezegd: „Nu de Britsche en Fransche troe
pen om voor ons onbekende redenen hebben besloten den tegenstand
te staken en het gebied van midden-Noorwegen hebben verlaten zon
der het Noorsche opperbevel van dit besluit op de hoogte te stellen,
waardoor de flank bij Namsos niet meer werd gedekt, blijft ons
slechts over de wapens neer te leggen. Wij hebben slechts genoeg
munitie om nog één dag door te vechten, zoodat elke verdere tegen
stand een algeheele vernietiging van alle civiele en militaire punten
in de streek ten noorden van Trondelag beteekent. Een voorstel tot
het sluiten van een wapenstilstand is naar het Duitsche opperbevel
te Drontheim verzonden. Het is een harde plicht voor mij u hiervan
op de hoogte te stellen".
MIJNEN IN DE
ZWARTE ZEE
Mogelijk losgeslagen van een
Russisch mijnenveld.
Reuter seint uit Boekarest:
Een mijn met vijf voelhorens is bij de Roe-
meensche haven aan de Zwarte Zee. Con-
stanza, aan land eekomen. De mijn is eede-
monteerd. doch droee treen merk van her
komst. Kortelinps zijn niifnen bil verschil
lende gelegenheden gezien buiten de Bul-
gaarsche haven Varna. De gister gevonden
mijn is mogelijk losgeslagen van een Rus
sisch mijnenveld.
Engelsche tegenspraak.
Het Engelsche ministerie van oor
log deelt mede: „Het bericht, dat de
Noorscu opperbevelhebber niet op
de hoogte was van het geallieerde
besluit tot terugtrekking der troepen
uit het gebied van Drontheim, of dat
hij onderhandelt over een wapen
stilstand, is ongegrond. De comman
dant van het Noorsche leger en zijn
staf hebben zich in den nacht van 1
op 2 Mei op een Britsch oorlogsschip
ingescheept".
De Noorsche commandant
In de mededeeling van het Britsche mi
nisterie van oorlog wordt nog gezegd:
„De Noorsche opperbevelhebber is
naar een niet bekend gemaakte be
stemming ln Noorwegen gebracht en
een eventneele dagorder, waarin
melding wordt gemaakt van onder
handelingen over een wapenstil
stand, Is blijkbaar zonder zijn voor
kennis uitgevaardigd."
Ook Namsos-dlstrict prijsgegeven.
Uit zeer betrouwbare diplomatieke krin
gen wordt vernomen, dat de Bi'itsche en
Fransche troepen zich geheel uit het Nam-
sos-district hebben teruggetrokken.
Geallieerde diplomatieke kringen hebben
verklaard, dat de Fransche troepen Woens
dagnacht en de Britsche troepen gisternacht
zich hebben teruggetrokken. Waarheen werd
niet gemeld. De Duitsche patrouilles zou
den, zoo wordt gemeld, thans in de verlaten
gebieden optrekken.
Volgens de correspondent van Aftonbladet
in Grong zijn 30 man gedood en GO gewond,
toen een Engelsche terpedobootjager. die het
terugtrekken der geallieerden uit Namsos
dekte, getroffen werd door een bom. De cor
respondent voegt hieraan toe. dat dc geal
lieerde troepen weer scherp gingen onder een
hevig vuur van Duitsche vliegtuigen.
De aandacht is thans gericht op het gebied
van Narvik. Men denkt, dat de Noorsche
strijdkrachten en dc geallieerde troepen in
het hooge Noorden in een goede positie zijn
om de onderwerping van Narvik zelf binnen
zeer korten tijd tot stand te brengen. De
Duitschers ln de haven zouden gebrek heb
ben aan levensmiddelen en andere voorra
den, zoodat zll in groote moeilijkheden zou
den zijn. lntusschen bevinden zich koning
Haakon en zijn regecring. omtrent wier ver
blijfplaats geruchten dc ronde hebben ge
daan. nog in Noorwegen, zoo meldt het Noor
sche telegraafagentschap.
HET IS NIET ONMOGELIJK, DAT
DUITSCHLAND MET KONING
HAAKON IN ONDERHANDELING
ZAL TREDEN.
United Press meldt uit Stockholm, dat
volgens berichten van de grens Noorsche
militaire kringen van meening zijn, dat
het Noorsche opperbevel binnenkort zal
beslissen over dc vraag of het raadzaam is
den tegenstand voort tc zetten of hem te
staken in verband met den terugtocht der
geallieerden uit Andalsnes en Namsos. Het
wordt waarschijnlijk geacht dat den Noor-
schen soldaten zal worden gezegd de wape
nen neer te leggen daar verdere tegenstand
nutteloos is.
Een woordvoerder op de Noorsche legatie
te Stockholm ontkende de geruchten dat er
vredesonderhandelingen tusschen de Noren
en de Duitschers gaande zijn. Hij voegde
eraan toe. dat de koning en de regeering
besloten zijn den strijd voort te zetten.
Te Berlijn wordt van bevoegde zijde aan
gaande de geruchten medegedeeld dat het
„practisch onmogelijk" is dat Duitschland
met de regeering-Nygaardsvold in vredeson.
derhandelingen treedt. Anderzijds wordt er
op gewezen dat sedert Duitschland een
scherp onderscheid maakt tusschen deze re
geer! ng en den Koning, het niet buiten de
grenzen der mogelijkheden ligt dat Duitsch
land met den Koning in onderhandeling zal
treden. Er zijn op het oogenblik evenwel
neen onderhandelingen aan den gang en van
geen van beide zijden is een voorstel gedaan
Bovendien zijn de berichten over de ver
blijfplaats des Konings zeer tegenstrijdig.
OM DE ECONOMISCHE CHAOS,
DIE OVERAL TER WERELD DOOR
DEN EUROPEESCIIEN OORLOG
WORDT AANGERICHT. TE HER
STELLEN.
Reuter seint uit Washington
De Amerikaansche minister van
financiën Morgenthau. heeft in een
rede verklaard, dat de goudvoorraad
der Verecnigdc Staten, ter waarde
van 18.600 millioen dollar, gebruikt
moest worden om de economische
chaos, die overal ter wereld door
den Eurpeeschen oorlog wordt
aangericht, te helpen herstellen.
Wij kunnen ons. zeido Morgenthau, zeer
gerust voelen, in het bezit van een voor
raad goud. waarmede wij aan de eischen.
dje in de toekomst aan ons muntstelsel zou
den kunnen worden ecsteld. zonder schok
ken voor ons economische leven kunnen
voldoen. Wij kunnen ook bereid zijn. den
rol te spelen, die wij hebben te vervullen
bij den wederopbouw van de wereld, welke
mopt volgen on de zinnelooze vernietiging
door den oorloc.
Na er op gezinspeeld te hebben, dat een
bedrag van 14 milliard aan oorlogsschul
den oninbaar is, zeide Morgenthau, dat
het twijfelachtig is. of de Amerikanen dit
experiment zouden willen herhalen.
Dc waarde van het goud in den toekomst
zou naar de minister zeide. alleen bedreigd
kunnen worden, ingeval het grootste deel
der wereld door één of twee dictaturen
zou worden geregeerd, doch hij was niet
bang, dat dit ooit zou gebeuren. M