Heelt de oude liberale
economie afgedaan?
TRIÜMPH
Gewichtig!
De kinderverwaarloozing te
DE BESTE
1C SIGARET
'rt TRIUMPH
VAN- SMAAK
Economische beschouwing
HOOFDZAAK
VAN UW SIGARET?
KWALITEIT EN
SMAAK - ROOK
Zenuwachtig?
SPRUTOL
Alkmaarsche Kaasmarkt
)a,
Predikbeurten
Zaterdag 11 Mei 1940
Tweede blad
WAT WIL DE MODERNE ECONO
MIE! DE DEMOCRATIE HEEFT
IN DE ECONOMIE HET BEWIJS
„MENSCHELIJKE WAARDE" IN
GEVOERD.
Wanneer men tegenwoordig vergaderin-
Ron bezoekt, waarop economische kwesties
ter sprake komen en op welke hijeen-
komsteVi is dit eiRenlijk niet het Rcval?
dan is het een zeer gewoon verschijnsel
iemand te hooien verkondigen, dat de
oude liberale economie heeft afgedaan. De
ataathulshoudkundige wetten, die in de
vorige eeuw werden gevonden en die ook
tan het begin van deze eeuw nog vrijwel
algemeen als juist werden erkend, zouden
dus eens en vooral waardeloos zijn.
Het eigenaardige van het geval is, dat
Xulke uitingen feitelijk zonder tegenspraak
worden aanvaard. De luisteraars en de
sprekers schijnen er een zeker behagen in
te scheppen om aan te hooren, hoe ineens
wordt afgerekend met het oude. Het oude,
waaraan zoo dikwijls wordt teruggedacht,
als aan het goede; het oude, dat zoo vaak
wordt teruggewenscht, doch dat is opgege
ven als iets, wat definitief is verloren ge
gaan.
Deze houding treft te meer, waar
de tegenwoordige staathuishoudkun
dige er bij lange na nog niet in is
geslaagd voor dit oude een ander
afgerond geheel in de plaats te
stellen.
Alles bijeen genomen doet deze gang
Van zaken ons soms wel eens denken aan
het verschijnsel, dat wee bij voorbeeld kun
nen waarnemen in de kunst, waar door de
moderne stroomingen weliswaar het oude
wordt afgekeurd, doch waar ze daarvoor
slechts vermogen terug te geven uitingen
als die van het surrealisme. \W vermo
gen niet in de toekomst te zien, we weten
dus niet of het nageslacht deze zal be
schouwen als symptonen van een door- en
door verdwaasde tijd. De kans daarop
lijkt ons echter groot.
De rnensch, die altijd een behoorlijke
dosis eigenwaan de zijne mag nocmé'n, ver
geet in zijn streven om alles te zetten
naar zijn hand heel vaak, dat het lieden,
trots alles, toch blijft wortelen in het ver
lenden.
Wanneer men de economie van de vo
rige eeuw legt naast die van onze dagen
voor zoover van deze laatste althans
sprake is dan is er één groot verschil.
De vorige eeuw stond sterk onder den in
vloed van het liberalisme, dat wil zeggen
van de gedachte, dat de overheid zich van
iedere inmenging in het bedrijfsleven had
te onthouden. Men kent het oude devies
der liberalen: „laiissez faire,ilaissez passer",
wat hetzelfde bcteekent, als wc in de vo
rige zin omschreven.
De economie nu, welke gedurende deze
periode werd opgebouwd, was het kon
niet anders gebaseerd op de gedachte
van het volmaakt vrije bedrijfsleven. Men
onderzocht, wat er geschiedde, wanneer
koopers en verkoopers, werkgevers en
werknemers, huurders en verhuuders in
volledige vrijheid op elkaar werden los
gelaten. Men ging na, welke in zulk een
wereld de gevolgen waren van toenemen
de bevoel ft ing, van ontginning van grond,
van vervolrnakig van de machine en van
zooveel andere dingen meer.
Voor die liberale, aan weinig willen ge
bonden samenleving, is in de plaats geko
men de tegenwoordige, die er een is van
arbeidsbemoeiing in ieder opzicht. We be
hoeven hierover niet uit te weiden; ieder
een, die bij ons Nederlandsch bedrijfsle-
levcn is betrokken, is het te over bekend.
Maar heeft daarmee nu de oude, liberale
economie afgedaan?
Allerminst
Ze blijft zelfs de grondslag van alles wat
ook heden ten dage geschiedt.
Want het hcele samenstelsel van
regeeringsvoorschriftcn is in menig
opzicht te beschouwen als een door-
loopendc mcnschlijke inspanning
om verschillende gevolgen der libe
rale economie, welke als onge-
wenscht worden beschouwd, uit te
schakelen.
Wanneer deze liberale economie ons
leerde, dat ook de menschlijke arbeids
kracht onderhevig was aan de wet van
vraag en aanbod, dan blijft dit zoo, ook al
heeft men vooral door een sterke be
scherming van het aanbod, dus van den
werknemer getracht het geheel te ont-
in het voorjaar:
de inwendige organen, oloed en darmen zui
veren, VERSTOPPING, overtollig vei, aambeien,
«heumatische pijnen doen verdwijnen, slakken
en giftstoffen uit het lichaam verwijderen dooi
een grondige kuur met Dr. Schleffer's
Stofwissellngzout. De weldadige wer
king is verrassend
fi<icon I i.SS, Dubbel* flacon f t.TS o'i •pomekeri
rekdrogijfea
doen van datgene, wat als een onbillijkheid
werd aangevoeld. Men heeft door allerlei
vaak zeer nuttige maatregelen de positie
van een breede laag onzer bvolking sterk
verbeterd, men heeft 't leven van ontlcbarc
metterdaad van onmenschlijk tot menseh-
waardig gemaakt.
De liberale economie heeft bestudeerd
hoe alles in onze samenleving marcheert,
wanneer we de dingen laten op hun vrije
beloop.
Ze heeft daarmee een nuttige en een
noodige opgave op uitstekende wijze ver
richt.
Ze was echter onvolledig.
Want er hield, bij alle krachten, die in
onze gemeenschap werkzaam zijn, geen
rekening met één, die stellig niet mag wor
den verwaarloosd, namelijk met den
rnensch zelf.
Wanneer de rnensch zijn kracht echter
op de meest doeltreffende wijze zal aan
wenden, moet hij datgene, waarop hij deze
kracht richt, door en door kennen. Voor
dit laatste heeft de liberale economie ge
zorgd.
Voorts is deze liberale economie in zoo
verre zeer werkelijk en ze zal dit steeds
blijven! dat ze, zoodra de menschelijkc
inspanning, welke ten doel heeft haar in
haar uitwerking te belemmeren, ook maar
eenigszins verslapt, steeds weer de overhand
zal verkrijgen.
We mogen bij een en ander bedenken,
dat het de culturecle strooming der demo
cratie is geweest, welke het begrip der
menschwaardigheid in de economie heeft
binnengeleid. Degenen, die tegenwoordig
geneigd zijn deze democratie te beschouwen
met een zekere achterdocht, doen er mis
schien goed aan te bedenken, dat een bui
ten werking stellen der menschel ij kheids-
principes onherroepelijk moet terugvoeren
tot de hardheden der oude liberale econo
mie. Deze hardheden hestonden uit een on
dragelijke armoede onder de millioenen-
schare der „massa", waartegenover een
kleine groep van uitverkorenen een prettig,
aangenaam en onbezorgd leven leidde.
Deze toestand zal herboren worden, wan
neer de democratie zich niet zal weten te
handhaven. Omdat het deze democratie is,
welke de wetten der liberale economie wist
te normalisccren en de verkregen kennis
aanwendde ten dienste van de meusch-
heïd in het algemeen.
Dat wil zeggen: de goede democratie.
Hetgeen niet hetzelfde is als datgene,
dat men heden ten dage soms onder demo
cratie verstaat.
Dat de moderne economie er intusschen
ecnige moeite mee heeft, haar juiste positie
te bepalen is na dit alles niet verwonder
lijk. Men zou zich de zaak zoo kunnen
stellen, dat ze zich bezighoudt met de
vraag, op welke wijze, door een voortdu
rend inzetten van menschenkracht. het
natuurlijk verloop waarmee de liberale
economie zich heeft beziggehouden kan
worden gedwongen binnen zekere perken,
in dier voege dat de menschheid in het
algemeen en niet de enkeling zich mag
verheugen in een zekere mate van geluk.
Bij alle moeilijkheden, welke daarbij
moeten worden overwonnen, wordt deze
taak vergemakkelijkt door het fpit. dat de
rnensch beperkt is in zijn behoeften en dat
als regel overdaad van bezit evenzeer tot
schadelijke gevolgen voert als een tekort.
201 letteraansl.; Mej. I. v. Lunen, te Castri-
Mijnhardf's Zenuwtabletten maken U spoedig
weer weldadig kalm. Buisje 40 en 75 ct.
WARENKARSPEL
BURGERLIJKE STAND OVER DE MAAND
APRIL 1940.
Geboren: Margarctha dochter van Plak, Pe
trus en Schoenmaker, Cornelis; Geertrudis
dochter van: Kruijer, Adrianus en van: Boon
Guurtjc Maria; Jacoh zoon van: Kok, Petrus
en van: Laan, Marijtje; Gerardus Theodorus
zoon van Pater, Arie en van Knijn, Aafje;
Mafje; Margaretha Maria dochter van Schot
ten, Theodorus en van Klaver, Wilhelmina
Col urn ba.
Gehuwd: Moras, Adrianus en Pator, Cor-
nelia; Tesselaar, Hendrik en Groeu, Johan
na Petronella; Mooij, Cornelis Johanncs en
ter Haar, Lina Johanna.
Overleden: Bekker, Cornelia, oud 77 ja
ren, wed. van Agenant, Jacoh; Veter, Jan,
oud 81 jaren, echtg. van Schrijver, Trijntje.
Ingekomen personen: Groen, Cornelia Ma
ria van Schagen: Groenhart, Pieter en Vos,
Hcndrika Christina van Zeist; Groenhart,
Dirk Louis van Amsterdam; Broersen, Mar
garetha Eva van Heerhugowaardv. Rooij,
Louisa Catharina van Muiden; Smit, Jan
Finsterwolde: Bijman, Afra van Span
broek: Tesselaar, Hendrik van Heerhugo
waard; Ootjers, Aagje Grietje van Sint
Maarten: Daenis, Ilenicus Theodorus van
s-Gravenhage.
Vertrokken personen: de Wit, Jan naar
Sint Maarten; Jonker, Gerarda naar Bor
gen; Kliffen, Guurtje naar Noordscharwou-
de; Spaans, Pieter naar Limmen; Schou
ten. Arie naar Koedijk: van der Fluit,
Adrianus en gezin naar Opmeer; Moras.
Adrianus en echtg. naar Heerhugowaard:
Plak. Cornelia naar Heerhugowaard; Goed
bat. Cornelis en gezin naar Anv-terdam:
Laan, Arie naar Heerhugowaard.
Zomersproeten
vardwijnen spoedig dor *en pot
Bij alle Drogisten
NIET OPZETTELIJK, MEENT
DR. VAN HESTEREN. HET
OORDEEL VAN DEN HUIS
ARTS.
Een geval van kinderverwaarloozing
aan den Langend ijk! Men zou dit verwach
ten in een of anderen achterhoek, maar
niet in onze verlichte koolstreek... Een
opzettelijk geval, dat de rechter zwaar
dient te straffen? „Naar mijn oordeel niet",
vertelt ons Dr. van Hesteren, de huisarts
van het gezin L. „we hebben hier te doen
met een zwaar getroffen familie, waarvan
de moeder misschien den laats ten tijd „er
mee an" was... Een gezin, dat geen trap
verdient, maar dat geholpen inoet worden,
een gezin waarvan de vader te trotsch was
om hij liet gemeentebestuur te gaan
„schooien", zooals hij zegt, inplaats van
in te zien, dat de beste plaats voor hun
stakker van een zoon niet thuis, maar el
ders is, in een inrichting, waar hij nog
wat leert... En daar' moet nu eenmaal de
gemeente in gemoeid worden, omdat het
gezin het zelf niet kan betalen. Zeventien
jaar geleden heb ik reeds een wenk in die
richting gegeven en ook nog vaak daarna...
Maar do jongen was tenslotte lichamelijk
altijd gezond, de broers en zusters waren
goed voor hem, de moeder werkte altijd
hard, deed trouw als Katholiek haar plich-
ten... Een van die moeilijke gevallen, waar
ingrijpen direct zoo'n pijn doet... Een
zwaar getroffen gezin, zei ik u, vertelt Dr.
van Hcstercn verder. Twee dochters verlo
ren van 23 en 25 jaar... dat is wat. daar
heeft de moeder veel van haar veerkracht
bij verloren. En dan, de jongen maakt al
les stuk, kleeren. beddegoed, speelgoed...
z'n ecnige vermaak is een stuk hout,
waarmee hij op zijn manier fluit speelt...
Zoo'n wonder Is 't niet, wanneer men hem
dan wat schamel kleedt... en tenslotte de
aandacht wat verslapt...
Waarom is nu ingegrepen, dokter?
„Men zegt" dat een anonymus de politic
heeft ingelicht en misschien heeft men nu
uitzending willen fofrowvn.
't Is beter, dat de jongen weg
gaat, maar zeker zal I k niet rap-
porteeren, dat dit moet geschieden
omdat de ouders slecht voor den
jongen zouden zijn geweest
Ook de omgeving waar hij sliep, was
behoorlijk, kort geleden Is alles nog
schoongemaakt. Maar ik herhaal: 't gaf zoo
weinig...
Tot zoover ons gesprek met dokter van
Hesteren, die wij juist omdat wij dezen
geneesheer kennen als een verwoed bestrij
der van slechte woningtoestanden, en wat
daarmee verhand houdt, gaarne aan 't
woord laten. Tenville van een objectieve
beoordeeling van dit zielige geval niet in
de laatste plaats.
Het is weer zoo als wii schreven over 't
geval in de Diepsmeer, dergelijke kwesties
mag men nuchter beschouwen, maar móet
men met een heel groot hart trachten aan
te voelen.
BERGEN
FILMAVOND OUDEN VAN DAGEN.
Wat hadden ze een pret die. oudjes en
hoevele malen klonk er niet een daverend
gelach door de eroote zaal van de Rustende
Jaeor, toen ze daar nogmaals beleefden do
gepeueten van de iaarlijksche autotochten
in 1937. 1938 en 1939. Toen ze zichzelf op 't
witte doek zagen!
En de jongeren?... Wel die genoten volop
mee. Tenslotte was er dan nog de film van
het in den vorigen zomer gehouden Bloem-
corso, welwillend door de Y.Y.V. afgestaan.
Door den oud-voorzitter den heer de Ko
ning werd dank gebracht aan den burge
meester voor diens tegenwoordigheid, aan de
Directie van de Rustende Jager voor het
gratis afstaan van de zaal en aan de V.V.Y.
voor haar volledige medewerking.
DEN HELDER
Zooals te begrijpen is, stond de
kaasmarkt zwaar onder den indruk
van dc plotselinge gebeurtenissen.
Aanvankelijk begaven zich geen
koopers tusschen de stapels, maar
geleidelijk aan kwam er toch eeni
ge animo. Dc eerste goede stapels
brachten f 18.— op. Ten slotte werd
de hoogste markt voor één gevleide
stapel f 18.50. Kaas, die iets af
week naar liet brosse kon gemid
deld f 17.50 besommen, afwijkende
soorten gingen lager.
l'it den aard der zaak berustte
alles In meerdere of mindere mate
op speculatie.
En ze weet evengoed als moeder het adres:
DE RAAT IN DE LANGESTRAAT. Het is
daar prettig koopen. Groote collectie (ook
in meisjesmaten). sierlijke modelletjes, leuke
snitjes engoede pasvorm. En weet U
dan ook nog. dat ook dc prijzen billijk zijn,
dan kent U het geheim van ons steeds groo-
ter wordende damc3cliénten kring. Inder
daad het is prettig koopen bij....
LANGE/TRAflT 60
TEL. 3383
WARM ENHUIZEN
BURGERLIJKE STAND.
Over de maand April 1940.
Geboren: Johannes Matthias, zoon van J.
A. A. dc Nijs en M. Schotten. Cornelis Petrus,
zoon van P. J. Pronk en A. G. M. Appel
man.
Overleden: Pieter Scvenhuijsen, oud 76
jaar, echtgenoot van M. Scvenhuijsen. Ncel-
tje Yader, oud 78 jaar, weduwe van D. C.
Schoen.
Gehuwd: De Groot, Ni col nas, oud 25 jaar,
tuinbouwer, wonende te Heerhugowaard en
Mosch, Godeliva Maria, oud 23 jaar. zonder
beroep, wonende alhier. Keizer, Meinardus,
oud 21 jaar, tuinbouwer, wonende te Zuid-
se harwoude cu Mekken Klizabeth, oud 23
jaar, zonder beroep, wonende alhier. Prin
sen Klaas, oud 22 jaar, slager, wonende te
Blokzijl en Houtkooper, Vrouwtje, zonder
beroep, wonende alhier. Goudsblom, Andreas,
oud 21 jaar, groentenlmndclaar, wonende te
Noordscharwoude en Goudsblom, Cornelia,
oud 23 jaar, zonder beroep, wonende alhier.
LOOP DER BEVOLKING.
Over de maand April 1940.
Ingekomen personen: A. Raars. Kanaal
kade 16. van Schoorl: F. S. J. Yercauteren.
Kanaalkade 16. van Schoorl: A. F. J. Baars,
Kanaalkndc 16, van Schoorl. C. Sikkink.
Dorpsstraat 214, van Busaum. II. Rossing,
Dorpsstraat 165. van Gieten.
Vertrokken personen: E. Mekken, van
Oudewal 50. naar Zuidscharwoude. G. -M.
Mosch, van Dorpsstr. 251, naar "Heerhugo
waard. Ilondenweg. Y. Houtkooper. van
Westfr.dijk naar Zandvoort: Delver. van
de Fuik 25. naar Maartensdijk, Oranje-
laan 11: J. Leijen, van Westfr.dijk 78. naar
Oudkarspel. Spoorstraat A 11; A. Glas. van
Westfr.dijk 78. naar Oudkarspel. Spoorstraat
A 11: K. Glas. van Westfr.dijk 78. naar Oud
karspel. Spoorstraat A 11: C. Stuivenwold.
van Dorpsstr. 222 naar Lichtenvoorde F 24;
W .J. Bonmier, van Krankhoorn 8, naar Be
verwijk. Adrichemstr. 64; G. v. Hilten, van
Oudewal 88, naar Leidschendam. Plaspocl-
str. 9! C. Goudsblom, van Oostwal 111. naar
Heerhugowaard F 38; W. C. Zoon. van
Krankhoorn 19. naar Schoorl. Wagentna-
kersweg 150A. C. J. Koot. van Dorpsstr. 10i
naar Edain Lingerzijde 64.
OUDE NIEDORP
'T SKARPET HEEFT GELD NOODIG.
Donderdagavond hield bovengenoemde ver-
eeniging haar jaarvergadering ten lokale
\nn den heer Feijs alhier. 14 leden waren
aanwezig. Dc voorz., <le heer F. I/»ek, had
meer stramheden verwacht, die thans de
zelfde rechten hebben.
Ingekomen is oen dankbetuiging van
Mevr. Regeer—Krilier voor het cadeau,
haar aangeboden bij haar afscheid als se
cretaresse.
De voorzitter deelt mede, dat mevr. Mee-
reboer voorloopig heeft bedankt voor de
controle. Naar aanleiding hiervan werd
een oproeping geplaatst, waarop 2 gegadig
den hebben gereageerd.
In de vacature mevr. Regeer—Kri lier
wordt gekozen de heer C. van Zoonen. Het
periodiek aftredende bestuurslid, «le heer
J. Biersteker, wordt herkozen, terwijl als
plaatsvervangend bestuurslid voor den
heer Wolthuis wordt benoemd dc heer M.
Poen.
De heer van Zoonon betreurt liet thans
ecnige mededeelingen te moeten doen van
minder prettigen aard. De financieelc toe
stand van de vereen, laat te wensehen over.
Hoewel bij opheffing van de gascommissie
een schenking werd verkegen van f 301
beeft de vereeniging aan het einde van 't
vorig boekjaar een tekort van f 116.60.
Er moeten dus middelen worden beraamd
om deze kosten te dokken. Het is mogelijk
dat nan het einde van dit jaar de vereeni
ging het achterstallig bedrag heeft inge
haald. Hiervoor is echter noodig, dat de
leden zelf meer medewerken om de onkos
ten zoo laag mogelijk te doen zijn.
Er zijn werkjes die door de leden zelf
kunnen worden opgeknapt. Gesteld dat de
inkomsten,, evenals het vorig jaar 282.
zullen l>edragen, dan moeten de uitgaven,
als volgt worden begroot. Achterstallige
uitgaven 116.60, controlekosteil 85—,
rente 30.onderhoudskosten 50.
totaal 281.60. De voorzitter sluit zich hij
do woorden van den heer van Zoonen aan.
Het bestuur stelt voor geen grootc wed
strijden te organiseeren. Het vorig jaar
werden deze wedstrijden slecht bezocht. Het
is heter zich dit jaar te bepalen tot onder
linge wedstrijden en wedstrijden voor de
schoolkinderen. Misschien bh et mogelijk
vriendschappelijke wedstrijden met vereenl-
gingen uit de omgeving te organiseeren.
Het voorstel van den heer Yen Zoonen
in "deze zomer 'eén vvedstnjcl te houden
in liet figuur-maken in het zand door school
kinderen wordt in overweging genomen,
terwijl algemeen wordt gevoeld voor het
idee diplomazvvemmen te houden.
Bij de rondvraag stelt de heer van Zoo
nen voor om een circulaire te laten rond
gaan voor de werving van strandleden, en
vervolgens om aan het Witte Kruis subsi
die tc vragen. Hiermede gaat de vergade
ring accoord.
Hierna sluiting.
VERGUNNING VERLEEND.
Aan den heer J. Put is door den Rijksdienst
v. werkloosheidsvcrz. en arbeidsbemiddeling
vergunning verleend tot het in dienst ne
men van een buitenlandschc werkkracht.
POLITIE.
Gevonden een paar wollen sokken.
Jnl. v. d. gem.-veldwachter.
ZONDAG 12 MEL
Doopsgezinde Gemeente.
Barsingerhora, geen dienst.
Oudcslluis, geen dienst.
Herv. Evangelisatie.
Schngerbrog, voorin. 10.15 uur, Ds. J. D.
Kleijne, van Alkmaar.
BEKENDMAKING
De Burgemeester der gemeente SCHAGEN
maakt de bevolking hekend. dat hij signa-
lecren van PARACHUTISTEN hiervan on
verwijld tnededeeling moet worden gedaan
aan den troepencommandant !e CALLANTS-
OOG, onder opgave van de richting, waar
in parachutisten zijn waargenomen.
Schagen. 10 Mei 1940.
De Burgemeester voornoemd,
J. CORNELISSEN.
De Burgemeester der gemeente Schagen
wekt de bevolking op, zulks om landing van
vliegtuigen zoo niet te voorkomen, dan toch
zeer bezwaarlijk te maken, daartoe op wei.
landen zooveel in hun vermogen ligt versper-
ringen aan te brengen b.v. het op bepaalde
plaatsen neerzetten van oude landbouwwerk.
tuigen of wagens, benevens zoodanige ver
sperringen op open wegen aan het brengen
b.v. door het slaan van palen in de bermen
op bepaalde afstanden, echter zoodanig, dat
het verkeer langs de wegen ongestoord kan
doorgaan.
SCHAGEN, 10 Mei 1940.
De Burgemeester voornoemd,
J. CORNELISSEN.
