Keizer Hirohito Tropisch fruitparadijs in een Poollandschap Waar werd oprechter trouw... God en vaderland japanners Donderdag 23 Mei 1940 Tweede "blad Hot "anderhalf jaar geleden genomen be sluit van de regeering van IJsland om te beginnen met den bouw van geweldige electriciteitswerkcn. zal het eiland van de Noordelijke Poolcirkel tot een der meest geëlectrificeerde landen van de geheele we reld maken. Reeds nu staat IJsland in dit centrale verwarming rechtstreeks uit de aarde ontvangen; in verreweg de meeste gevallen stroomt het hecte geyserstoom eerst naar de centrale, waar enorme ketels met water verwarmd worden, welke water voorraden op hun beurt dan naar de stad worden geleid. Gratis electriciteit. Het stadsbeeld heeft zijn traditioneel uiterlijk herkregen. De marktdagen hebben weer de belangstelling als voorheen. - De kraampjes op de Nieuwmarkt te Amsterdam Door ELSA KAISER. Een klein ruzietje komt in de beste fa milies weieens voor. Dat is geen drama of noodlot, of wat ook! Volstrekt niet! Het is soms zelfs zeer noodzakelijk teneinde de at mosfeer te zuiveren of om een prettige ver zoening te kunnen vieren. Doch hieraan denkt men allerminst, als het meeningsver schil begint en ook Eva dacht daar niet aan. Het eenigc waaraan zij dacht was, dat zij en Henk ruzie hadden. Het was verschrikkelijk, niet te gelooven! Pas getrouwd waren zij en nu was Henk al zoo ruw, hij had haar zelfs bij de schouders gegrepen en geroepen: „Kun je dan nooit eens verstandig worden? Waar zijn je horsenen? Heb je ze wel?" En Eva was zoo verschrikt ontsteld en boos ge worden over deze grofheid, dat zij, terwijl ze zich losrukte, slechts één woordje uitriep: „Neen'. Een woordje, maar in dat eene woordje lag een wereld van woede, trots en droefheid. Henk had zich, zonder een woord omge keerd en de kamer veriaten, een oogenbtik later viel de straatdeur dreunend achter hem dicht. Zoo, zoo! dacht Eva, dat was Henk, zoo was hij dus, zoo leelijk Zonder een blik was hij weggegaan en had haar hier achtergelaten. Moeder had wel ge lijk toen zij het voorspelde. Had zij, Eva, maar naar moeder geluisterd! Vandaag had hij haar hij de schouders ge grepen en den volgenden keer sloeg hij haar! Eva snikte. Zij zou Henk verlaten, het moest! Zoo konden ze niet doorgaan. Moeder be greep haar, verwende haar en had, zoolang als Eva zich herinnerde, alle moeilijkheden voor haar kind uit den weg geruimd. Eva stond vastbesloten op, stopte enkele dingen in haar koffertje, zette haar hoedje op en poederde toen zorgvuldig haar behuild gezichtje. Toen zij aangekleed stond, keek zij de ka mers nog eens rond en opeens viel haar iets in. Haastig ging zij naar Henk's schrijftafel en nam een vel papier. Met groote bevende letters schreef zij daarop: „Henk, ons huwe- oogenhiikken de smalle gestalte van den kei zer. die met snelle schreden, diep huigend voor zijn gevolg uit, voorbijgaat cn in een apart paviljoen plaats neemt, om na cenige seconden weer te verdwijnen. Dit is één van de 21 koeren, dat keizer Hi- rohito in het openhaar verschijnt; enkele an dere keeren zijn o.a.: op 3 Januari ter gele genheid van den Nieuwjaarsdienst, op 9 Fe bruari ter gelegenheid van den stichtingsdag van het rijk. op 21 Maart voor het Lente-of fer, op 23 September voor de herfstzegen, op 17 Octobcr voor de vruchtenoogst en op 23 Novergber voor het rijstoffer. Bij die gelegen heden oefent hij niet zoo zeer wereldlijke als godsdienstige functcs uit. Hij spreekt slechts (Ie voorgeschreven formules. Want ook zwijg zaamheid is een typische eigenschap van den .onzichthuren man' van Japan. lijk was een vergissing! Ik ga naar moeder terug. Dag, Eva". Zij legde het papier op de tafel en verliet het huis. In den taxi gezeten die haar naar haar moeders huis moest brengen, begon zij na te denken over haar plotseling besluit. „Ik heb het je wel gezegd", zou moeder be ginnen en er zou een beetje triomph in haar stem klinken en het lachje op moeders ge zicht zou niet prettig zijn om naar te kijken Eva verschoof op de lederen bank en be sloot opeens niet naar moeder te gaan. Zij klopte tegen de vooruit: „Rijdt U maar door", zei ze tot den chauffeur, die hel raampje om hoog schoof, ,,L' hoeft niet naar het adres te gaan, dat ik u opgaf, ik zal u wel waar schuwen." Een blik op haar horloge vertelde haar, dat Henk over een half uur van kantoor zou komen. Hij zou natuurlijk dadelijk den brief vinden. Wat zou hij doen? Mis schien was hij wel bedroefd. Hoe graag zou ze hem zien, als hij den brief las... Opeens kreeg zij een idée. Weer klopte 7.1J tegen de voorruit en riep den chauffeur haar adres toe. Enkele oogcnblikken later betrad zij, hij gend. de kleine hal van haar huis. Geluk- kig! Henk was er nog niet! Zij stopte haar koffertje weg en kroop snel onder den di van in de zitkamer. Van daar uit kon zij Henk ongemerkt bespieden. Nauwelijks lag zij goed en wel onder don divan, toen Henk de kamer binnenkwam. „Eva", riep hij en zij daar onder den di van. meende een klank van schrik en vrees in zijn stem te hooron. Hij keek de beide kamers door en ging 'oen naar de kleine keuken. Hij kwam dooi de gang naar binnen en nu had hij ecu boquet bloemen in de hand. Hij ging bij dc tafel zitten. Eva gluurde voorzichtig onder den divan uit en zag nu dat Henk den biief las. Zijn gezocht stond droevig en Eva had op dit oogenbtik een verschrikkelijk, medelijden niet hem. Opeens sprong Henk op. liep vlug naar de andere kamer en draaide toen dc num merschijf van de telefoon. „Nu belt hij moeder op!' 'dacht Eva en luisterde, doch haar gezichtje trok strak cn hoos. toen zij hoorde wat Henk zei: „Hallo, je spreekt met Henk. Hoe gaat het?... Wat?" Nieuws? Ja groot nieuws! Eva is weg!Wat zeg je? O. dat vertel ik je wel. Heb je tijd om met mij te eten? Goed. gezellig. Ik verheug me er al op! Even veskleoden. Tot straks!" Eva was woedend. Zooiets had zij in 't geheel niet voorzien. En terwijl Henk zich in de slaapkamer vroolijk fluitend ver kleedde. lag Evan onder den divan en huil de zachtjes, maar diep wanhopig. Het duurde een eeuwigheid eer Henk ge reed was met zijn toilet, maar toen hij ein delijk de deur achter zich dichttrok, kroop Eva onder den divan uit. Zij was stijf van hel liggen en haar rok was gekreukeld.. Langzaam liep zij op haar stijve beenen naar de tafel en nam even de bloemen in haar hand, daarbij viel haar blik op haar brief. Henk had onder haar groote bevende letters iets geschreven. Eva nam het pa pier in de hand. „Eefje, ik zag je onder den divan liggen. Zet gauw de bloemen in- 't water en trek dan je nieuwen mantel aan. Ik wacht \oor de straatdeur op je. Wij gaan samen eten in Hoyal. Henk". Een antiek ver voermiddel in eere hersteld. Nu er geen auto's rijden doen de „aapjes" weer opgeld. opzicht op een niveau van culfüur en be schaving. dat in dat opzicht zelfs niet dooi de Vcrcenigde Staten werd bereikt, al was het alleen maar omdat daar op IJsland, in het hooge Noorden, electriciteit en warmte op zoo goedkoopc wijze wordt verkregen dat concurrentie in welken vorm ook is bui tengesloten. Het geheim van IJsland's groote vooruitgang. Het groote geheim van IJsland's enorme «vooruitgang heet: Gcyserkracht. De wereld beroemde heetwater-springhrónnen. die met de regelmaat van een uurwerk hun heet- iwatcr- en heete stoomstralen op vaste af standen de lucht in slingeren, zijn sedert lang niet alleen meer een aantrekkelijkheid ,voor de toeristen, die IJsland bezoeken. In dc laatste tientallen jaren hebben de inge nieurs terdege begrepen dat zij er hun voor deel mee zouden kunnen doen. wanneer zij die natuurlijke gaven opvingen oni met be hulp daarvan ware wonderen op het ge bied van comfort te verrichten. Centrale verwarming, die prac- tisch niets kost. Vandaar dat op deze min of meer afge legen plek der wereld „moderne" toestan den hecrschen die men in andere streken, welke een meer geciviliseerd accent dragen, nog niet eens gevonden worden. Vandaar dat reeds nu dc meeste huizen van Reikja- vik voorzien zijn van centrale verwarming, hetgeen zeggen wil dat zij verwarmd wor den op een wijze die practisch niets kost. De geysers verwarmen nu niet meer slechts de lucht in de omgeving maar zij spuien hun warm water of wel rechtstreeks in hui zen. die naar de huizen loopen of naar een centrale, vanwaar hecte lucht en heet water naar de buizen geleid wordt. Oorspronkelijk meende men te kunnen volstaan met het heete water van de gey sers rechtstreeks naar de huizen te leiden. Aangezien het heete water echter niet che misch zuiver was. maar vermengd met al lerlei stoffen, vooral zwavelverhindingen, deden zich al spoedig moeilijkheden voor, ook al doordat de leidingsbuizen regelma tig verstopt raakten. Op grond daarvan kun nen nog maar weinig huisbezitters of be woners op IJsland beweren dat- zij hun Terwijl aldus de centrale verwarming van de voornaamste stad van het eiland nagenoeg volmaakt is, kon de electriciteits- voorzicning tot nu toe nog niet op dezelfde schaal geregeld worden. Aanvankelijk wer den kleine proefstations aangelegd, voorna melijk om vast te stellen of het gcysenva- tcr zich wel leende cn rendabel gemaakt kon worden voor het clectricitcitsbcdrijf. Nadat door proeven en onderzoekingen, die vele jaren in beslag namen, afdoend kon worden vastgesteld dat zich hier geen noe menswaardige moeilijkheden zouden voor doen en dat de op die wijze gewonnen elec- trischc stroom nagenoeg niets kosten zou, werd een reusachtige centrale gebouwd zij is nog lang niet geheel voltooid die niet alleen Reikjavik zelf. maar ook het kleinste boerenplaatsje bij de Vatna-Joe- kull-gletschers van elcctrfschc stroom voor ziet.. Maar nog verder strekt deze moderni seering van dit Noordelijke plekje op aarde. Reeds nu kan worden vastgesteld dat bin nen afzienbaren tijd geen huis op IJsland zonder telefoon zal zijn en zeer waarschijn lijk zal het eiland een electriscbe spoorweg net krijgen, waardoor dc verhoudingen op verkeersgebied uiteraard enorm verbeterd zullen kunnen worden. Meer vermogen en minder be lasting dan welk volk ter wereld ook. Terwijl vrijwel overal ter wereld de electri- cifeering van een land in de eerste plaats afhankelijk is van de vraag of bet verbruik der afnemers cn dc gelden die zij voor elec- triciteit-voorziening betalen, wel groot ge noeg zijn, bestaat een dergelijk probleem voor IJsland niet. De staat kan het zich ver oorloven de kosten voor clcctrificatie alleen te dragen, zonder dat de begrooting daar door in de war gebracht wordt of gevaar loopt. liet meeste geld hebben de IJslanders tot nu toe nog uitgegeven voor den invoer van steenkool; ongeveer het zesde deel van den totaal-invoer word.t door den kolen-import in beslag genomen. Wanneer echter het gc- hcelc electrificatie-programma uitgevoerd is en dat zal binnen enkele jaren het geval zijn dan zullen de IJslanders zich niet al leen het geld van de steenkool besparen, maar bovendien zullen zij een comfort ge nieten dat elders in de wereld met hooge uitgaven gepaard gaat. De „onzicht bare man" van fapan: 2600 Jaar achter elkaar wordt Ja pan thans geregeerd door dezelfde dynastie. Keizer Hirohito is de hui dige vertegenwoordiger dezer dynas tie en volgens traditie de onfeilbare heerscher over millioenen Japan- Keizer Hirohito spruit voort uit de oudste dynastie der wereld. Het rijk dezer dynastie is niet alleen het wereldlijke, maar ook het religieuze. De heerscher is opperpriester en godheid tegelijk. De op voorvadcrenver- eering gebaseerde staatsreligie die door het in dc 8ste eeuw uit China geïmporteer de Boeddhisme weinig geschaad werd ontrukt hem aan het aardsche gedoe. Wan neer er dus op deze wereld een erkend „Uebermensch" bestaat, dan is dit keizer Hirohito, heerscher over 05 millioen Japan ners en 30 millioen Koreanen. en bescherm heer van 30 millioen Mandsjoes. Ongetwij- feild weet men van Hirohito minder af dan van de andere monarchen ter wereld. En zoo' eenig koning zich op een afstand van het volk houdt, dan is dit wel de keizer van Japan. De oor/aak hiervan moet niet zoozeer Sn eenzelvigheid gezocht worden, als wel in liet streng gehandhaafde hofceremonieel van Tokio, dat den keizer wel goddelijke eer bewijst, maar hem zooveel mogelijk vrij- .waart voor contact met de buitenwereld. De keizer Is onbeperkt heer scher, maar neimand weet hoe Hiroto denkt over politieke vraagstukken. De volle verant woordelijkheid berust bij de mi nisters. Ilij is onbeperkt heerscher, maar staat toch ver boven iedere politiek. Zijn woord is de goddelijke wet. De constituticrechter, die „op bevel van den keizer tot stand kwam, teneinde de regeering van Zijne Majesteit te regelen", ontheft hem van iedere verant woordelijkheid. Ook in Japan kent men de .volle ntinisterieele verantwoordelijkheid. Niemand weet hoe Hirohito denkt over politieke vraagstukken. In dc dagbladen wordt trouwens ook slechts zeer zelden zijn naam genoemd met betrekking tot politieke aangelegenheden van Japan. Iedere advi seur van den heerscher zou eerder harakiri plegen dan over den keizer en zijn opvat tingen één enkel woord te zeggen. De kroon blijft buiten ieder debat. Een zéér teruggetrokken keizer. Van het politieke leven van Hirohito weet de gewone burger weinig af. De keizer heeft nooit in het openbaar een toespraak van de KEIZER HIROHITO. gehouden, nooit een interview toegestaan, nooit door de microfoon tot zijn volk ge sproken. nooit een „eerste steen gelegd", nooit een ziekenhuis geopend, en is nim mer bij een sportief evenement aanwezig geweest. Men beweert, dat hij in den tuin van zijn paleis vaak en goed golf speelt; maar nie mand weet wie zijn partners zijn! Twee lie velingsbezigheden van den monarch zijn: de stldie van antliropologischo vraagstukken en het miscroscopisch onderzoek. In zijn werkkamer hangt een portret van pater Mcndel, die naam verworven heeft door zijn erfelijkheidstheorie en die als leer meester van Hugo de Vries beschouwd mag worden. Heeft Hirohito geen particulier leven, om datmen" het niet kent? De keizer van Japan is waarschijnlijk dc cenige monarch op aarde, die niet gehinderd wordt door dc -publieke nieuwsgierigheid. Wanneer hij in zijn wagen door dc residentie rijdt, dan zijn de straten, waar hij langs komt. geheel uit gestorven. Niet alleen worden alle wande laars van de straat geiangd. maar ook de huizen worden grondig onderzocht en voor de ramen mogen geen nieuwsgierigen staaf». Dit alles heeft echter" waarschijnlijk minder te maken met de officieele ..nfstand-hewa- ring" tusschen den mikndo en het volk. als wel met het feit. dat ongeveer vijftien Jaar geleden een moordaanslag werd gepleegd op den toenmalige» kroonprins. Bovendien moet hier ook opgemerkt worden, dat in tal. rijke Europeesche landen de koninklijke personen juist, doordat zij zich zoo veelvul dig in het openhaar vertoonen zonder ce remonieel. minder worden gehinderd door de publieke nieuwsgierigheid dan anders het geval zou zijn. Het leven aan het Japansche hof. De dag van keizer Hirohito begint om zes uur. Hij duldt geen bedienden om zich, wanneer hij zich kleedt en scheert. Om ze ven uur nuttigt hij in gezelschap van zijn gemalin een Kngelsch ontbijt. De voor oudere van Hirohito aten aan het ontbijt een groentesoep, die den naam „miso" draagt. De tegenwoordige Mikado geeft de voorkeur aan een steviger ontbijt: hij eet havermoüth, ham met eieren, toast, en drinkt er koffie hij, welke hem door Japan sche emigranten uit Brazilië wordt ge stuurd. Voordat de keizer zich aan zijn werk begeeft, begroeten hem nog zijn kinderen: zijn drie dochters van 15, 11 en 9 jaar. en zijn twee zoons van zeven (de kroonprins) en 5 jaar. Het kleinste dochtertje, dat het vorig jaar geboren werd, wordt dan een wijle toevertrouwd aan de rustige cn voor liet publiek weinig zichtbare keizerin Naga- ko. Met een kleine buiging begroeten ouders en kinderen elkaar', zij kussen el kaar niet, omdat deze Westersche zette aan het Japansche hof ten strccngstc verboden is De kinderen grthn vervolgens naar een moderne school, die buiten hot keizerlijke palcis ligt. Dc keizer leest eerst de twaalf belangrijke kranten van Tokio cn ontvangt duarrt* zijn ministers voor het ochtend-rapport. Dan rijdt de Mikado uit, of speelt golf op een terrein, dat in de keizerlijke tuinen voor hem aangelegd is. I>e middag is we derom gewijd aan besprekingen met de belangrijkste staatslieden. Om zes uur der tig eet de keizer alteen. zonder gezelschap. Bijna nooit verlaat hij 's avonds het keizer lijk paleis. Men zal hom tevergeefs hij ontvangsten zoeken. De Mikado brengt zijn avonden meestal zeer eenzaam door. Hij leest of luistert naar de radio, sedert een ministerraad heeft vastgesteld, dat de in stallatie van zulk een apparaat geheel in overeenstemming met de zeden van het land is. Vrijwel altijd luistert de keizer dan naar wetenschappelijke lezingen, die de zcixler van Tokio met het oog op de dagindeeling van den monarch - 's avonds geeft. Om hoogstens elf uur worden de lichten in het paleis gedoofd. Het feest van de witte chrysant Een paar avonden in liet jaar ontvangt de keizer in zijn tuinen. De gasten ontvangen bij de uiuioodiging een witte chrysant, die voor op den auto bevestigd wordt, voor de tocht naar hot keizerlijk paleis begint. Dit toeken verschaft den wagen op de drukste verkeerspunten steeds den voorrang. In de keizerlijke tuinen wordt aan kleine tafeltjes de thee geserveerd, en koekjes, welke men wel aanneemt, doch niet opeet, omdat ze als aandenken mee naar huis moeten worden ge nomen. Wanneer de hplft van den tijd voor hij is, weerklinkt van verre de nationale hymne, de gaston loopen snel naar den groo- ten weg door het park, en zien voor enkele Paralel met het „kracht-programma" loopt het „fruit-programma". Het land is onvrucht baar; zes/zevende deel van het land is voor landbouwdoeleinden niet te gebruiken. De overblijvende smalle akkerbouw gordel aan den Zuidrand van het groote eiland is in klimatologisch opzicht niet geschikt voor fruitteelt. Dientengevolge hebben de IJslan ders tot nog toe ieder jaar millioenen uitge geven voor den import van vruchten. Maar nu worden' enorme broeikassen gebouwd, die zich over verscheidene morgens land uit strekken. De noodige warmte wordt wederom aan de gevserbronnen onttrokken. En in de kas sen en kweekhuizen worden niet alleen ap pelen, peren en kersen, maar ook uitgespro ken zuidvruchten zooals bananen gekweekt, een en ander tot een kostprijs die heel wat lager ligt dan de invoerprijzen. IJsland -is aldus bezig een tropisch fruitparadijs in het leven te roepen te midden van een Pool landschap! Tropisch fruitparadijs in het Poolgebied!

Kranten Regionaal Archief Alkmaar

Schager Courant | 1940 | | pagina 5