Voor den Zaterdagavond
OUDERS
De Brabantsche Brief
't HOEKJE
v-an. £ke
Hoorende doof
Smakelijk eten
XoS fiaail!
Loutering
Amico,
Ulvenhout, 6 Juni 1940.
Als ge midden in 'nen volksoploop zyt ge
drongen, dan honderd teugen één, dat ge nie
ziet en nie wit wat er op ennigte meters van
oe vandaan, gebeurt. En als daar dan iets bij
zonders gebeurt, op twee, op vijf, op tien
meters veur oe, naast oe of achter oe, dan
kunde later wel beweren: „ik heb er mee m'n
eigen snotkoker vlak by gestaan", maar daar
mee is nie gezeed, dat ge bij 't meer-of-min-
der-belangrijke veurval ietske meer gezien
hebt, dan den breejen rug van hum, die veur
oe stand. Dat ge ietske meer geroken hebt
van 't meer-of-minder-groote gerucht, dan
't kaptafelke van 't opgedirkte wefke naast
oe.
Dat ge ietske meer gevoeld hebt van 't
meer-of-minder schokkende feit, dan den trap
©p oew eksteroog van den nuuwsgierigen
springer schunis-veur oe.
Ik wil daar mee zeggen: wilde iets van het
groote beweeg, dat oeu waereld is, zien, be
grijpen, ondergaan, ga dan altij 'n bietje
bezijen, 'n bietje-n-aan den kant van de wae
reld staan!
Ik heb dat alty geren gedaan, al zeg 'k 't
eigens. Want, en da's gin trotsigheid,
'k heb alty geren geleerd van 't leven eigens.
Boeken, kranten, betoogen, ze lieten me
veul koud. Geleerdheid..., die was me goed
veur... geleerden. Politiek..., die was ihe goed
veur de politiekers. Ik stond liever aan den
kant (nog alty ben ik nleverans anders lid
van dan van m'n... echtvereeniging!), 'k stond
aan den kant en overzag 't totale gefriemel
van den volksoploop, die m'n waereld was.
En is.
Dat bespaorde me veul moeite: 'k hoefde
de leste jaren nie iedere week m'nen „rok om
te keeren", b.v. om naar de leste „mode" in
den troep mee te kunnen loopen. 'k Hoefde
m'n eigen nie uit te lachen, omda'k telkens
zoo'nen windkleurigen rok droeg, die me
kleedde als 'n narrenpak.
'k Bad m'nen ouwerwetschen Vaderons, ïyk
ik 'm van m'n Moeder had geleerd en waar
mee zy dan toch ook in den Hemel was geko
men. En ik hanteerde de spaai en de ploeg,
ïyk m'n Vader me had geleerd, dat was: van
den vroegen mergen tot den zonsondergank.
Van den akker uit bezag ik mynen even-
mensch, de verre stad, m'n durpke gunderwyd
en de schoone schepping. En zoo stond ik. mee
'n bietje ruimte veur me, langs de dwaze
waereld, die verrukt was van d'r eigen. Die
verrukt was van negerlawijt, dat muziek ver
beeldde; van vieze verf lappen, die schilder
kunst veurstelden; van steenen schandalen, die
bouwkunst beteekenden. Verrukt van onzede-
ïyke zwynery, die voor literatuur moest door
gaan.
Zoo stond ik, midden in den reinen cultuur
van mynen akker, op 'n afstandje te zien naar
m'n weareld, die verrukt was van haren on
volprezen „Cultuur", die veur my, boer,
hóógstens was den mest, waarop misschient
óóit nog 'ns 'nen gezonden cultuur kost ge-
dyen!
Ik hoop nie, amico, dat ge me nou veur
hooveerdig verslet. Dat ge denken zou, da'k
me nou trotsig losmaak van 'n tijdperk, waar-
veur onze beschaving heur eigen toch eigen-
ïyk mot schamen.
M'n zeshonderdvyfenzeuventig veurgaande
brieven liggen er, om te bewyzen, da'k van
daag nie anders spreek, dan vroeger!
Maare..., maar 't was wel eens veul moei
lijk.
Neeë, Tt heb in glnnen enkelen stoet van
geestelyke modegekken meegeloopen'k ben
op m'nen eigen grond, m'nen eigen akker ge
bleven en 'k heb daar maar m'nen eenvoudi-
gen arbeid gedaan, dien 'k docht, neeë, dien
'k wist, als O.L.H. van me verwachtte. Want,
geloof me, lederen mensch Js geroepen! Ge
roepen tot z'n taak, die alty van God is en
nie van Plet Jansen.
Roeping is nie iets veur 'n handsvolleke
„uitverkorenen". D'n perfester is nie harder
nodig in de weareld dan den boer! En 't is 'n
groote vraag (als 't 'n vraag is!) wat moeilij
ker was: 'n heel departement beheeren als
baas, of-'n moeizaam, zurgeiyk kruienierswin-
keltje dry ven. M.a.w.: de belastingwetten ma
ken óf de belastingen opbrengen!
Zekers: 't vak van den reeder was veul
moeiiyk de leste jaren, maar... dat van den
visschersman
Officieren, soldaten! We hebben 't nou pas
mee ons eigen oogen gezien, is er nog ver
schil, als 't meenens wordt in dat ambacht?
Vraag 't dien mannen eigens!
De weerde van den mensch wordt nie be
paald naar z'n soort van taak, maar naar de
vervulling daarvan.
Want elke taak is eiken mensch opgelegd
en of de eene volbracht mot worden mee gla-
ceeën handschoentjes, of d'andere mee 'n paar
baggerleerzen, da's alleen maar den buiten
kant aan diën taakvolbrenger, aan dieën
mensch, wegen zal, veur God en Maatschappij,
hoe dieën mensch z'n taak hee volendlgd.
'k Heb veul gewerkt, mag 'k zeggen, m'n
leven lank. Kan dus spreken uit ervaring: wat
was alty den schoonsten avond? Den dieën,
die volgde op 'nen dag van harde arbeid. Zoo'
nen avond was van goud, heb ik oe wel 'ns
geschreven g'had. maar... van 'n goudsoort,
die nie dcvaluecren kan! 't Was den vree in
't hart. 't Loon van God!
En ook dat loon. dat dagloon, 't is veur
alle God's daglooners 't zelfde! Veur per-
festers en boeren, veur ministers en kruide-
nierkes. Veur ieder, die z'n pootcn uit de
mouwen had gestoken om de opgelegde dag
taak gewetensvol, nauwkeurig en yverig te
volbrengen. Die 't anders dee, was 'nen dag
dief in God's wyngaard. En... 't wierd veul
anders gedaan...!
„Die 't hardste werken, wonen in de klein
ste huizekes", is 'n poenige spreuk, die alty
te veul waar was.
De samenleving is ginnen slobberbak, waar
uit elk verken zoveul meugelyk tracht te
schrokken.
Maar ik mot er daiyk bij zeggen: in m'n
verkenskotten heerschte altij meer saam-
hoorigheid, dan in m'n weareld, waar ik deur
trok mee den groentenwageL
De weareld was nie schoon meer. D'n ar
beid stond in 't verdomboekske. Zóó zelfs,
heb ik toen wel 'ns gezeed dat hy die
nie werkte de meeste bestaanszekerheid ge
noot. Wie 't werken nie laten kost, daar
zyn nou eenmaal van die... gekken, die
draaide veur alle, alle kosten op, zóó bar,
dat zelfs 'nen minister elk jaar zee: „de be-
lastings kunnen nie meer verhoogd worden",
maar die dan meteen elk jaar de belastingen
toch verhoogde.
Wie buiten werk gerokte, kwam, neeë,
mocht nie meer aan den slag. Zeg nie „neeë",
amico, vraag 't den kwiebussen, wien 't over
kwam.
De weareld was nie schoon meer. Wie
zóó hard had geploeterd en uit de mond ge
spaard had, dat ie 'n eigen „pensioentje" had
vergèèrd, verloor alles op den ouwen dag en
stond in de rij mee 'n soepketeltje in de
bevende handen. Na 'n leven van fiere on
afhankelijkheid, na 'n leven van steunpileer-
der-samenleving.
Duuzenden, millioenen kwamen tekort aan
eten. En de kranten schreven over „Crisis
van te rijke oogsten".
Dat, wat we noemden 't „Economisch Be
stel" was veur 't overgroote deel der be
volking, de Hel.
De waereld was nie schoon meer. En meer
dan eens heb ik oe geschreven g'ad: daar
uit moet oorlog komen.
Moreele Herbewapening, Nuuwe Gemeen
schap, De Bond zonder Naam, 't waren mid
deltjes, ons ingegeven mee de braafste be
doelingen, maar kanker geneest nie mee 'n
asperientje. En de zieke samenleving, ze
was verkankerd. D'n oorlog is gekomen. Ook
over ons is ie gegaan.
En één ding veural rest ons: de arbeid!
Den eeriyken, zwaren, plichtsgetrouwen ar
beid: den herbouw van ons land. Daarmee de
herbouw van ons ziéïement!
We waren 't bekans vergeten, maar de
waarheid is blijven bestaan:
ARBEID ADELT!
De weareld was nie schoon meer. Laten
we ze schoon gaan herbouwen! Laten we er
ginnen slobbertrog weer van maken, waaruit
elk verkens zooveul meugelyk trachten te
schrokken! Maar 'n Samenieving, die dieën
prachtigen naam mee eere draagt.
Werkende! Werkende veur die samenleving,
mee respect veur lederen medewerker, of ie
ploetert in 't laboratorium dan wel in den
akker, aan de teekentafel, dan wel aan
de schaafbank. Of zijn dagtaak er aan den
buitenkant meer verheven of meer nederig
uitziet: laten we 't noodige respect hebben
veur God zynen daglooncr, die sappelt veur
God's schepsels op deuze moeilyke èèrde.
Dan rolle den machtigen oorlogswals wijer.
Wy kunnen daaraan nie doen.
De groote teugenpartijen staan dan einde
lijk vlak tegenovermalkaar, 'n Sidderende
weareld, 'n bevend menschdom is getuige
van 'n duel, waarbij 't den asem stokt. Hier
zijn gin woorden meer. De pen, die deus ge
beuren beschrijven kan, zal nooit geslepen
worden. Nee gin pen inkt zal ooit benaderd
kunnen worden deur geweld van koud en
gloeiend staal, waarmee de èèrde wordt open
gescheurd, de zeeën gekliefd, de lochten deur-
davert.
De machtige teugenpartijen staan dan teu-
genover malkaar en verstyfd zien we toe op
De knecht vraagt zoo dikwyls zyn heer:
Ach, geef me toch eens promotie,
Het loon dat voldoet my niet meer,
En geld is de ziel der negotie.
Mijnheer kan er nog niet aan denken
Zyn knecht nu al opslag te schenken.
Eén hand op zyn oor en één op zyn zak,
Zoo heeft hy van doofheid het meeste gemak.
Is 't lezen of leeren gedaan,
Dan dient men de boel op te bergen,
Zoo 9prak ik mijn zoontje soms aan,
Dat was toch van my niet te vergen.
Hij deed het, maar eventjes later
Beging hy dezelfde flater.
Het ging hem bepaald als zoo menige spruit:
Het eene oor in, en het andere uit.
De leeraar, reeds oud en reeds grys,
Staat voor zijn gemeente te preeken:
O menschcn, ik bid u, wees wijs,
Er breek toch met al uw gebreken.
Hoe mooi kan die leeraar toch praten,
Zoo zeggen zyn leeken gelaten,
Maar in de practijk komt het al te veel voor:
De heele gemeente is doof aan dat oor.
Mynheer is fortuinlyk vandaag,
Nu kan het een liefdegift ïyden,
Wat doet hy toch dikwyls en graag
Zyn best om het leed te bestryden.
Ach kom, zou het mogelijk wezen?
Hij wordt anders lang niet geprezen,
Hy houdt zich, komt busje of ïystje aan
zyn huis,
Maar steeds van den domme; mynheer is
niet thuis.
Al zou men de heerschers op aard'
Ook vragen: Wilt d' oorlog toch staken?
Die moeite biyv' heusch u bespaard.
Voor vrede ben ik niet te genaken.
Benard biyven daardoor de tyden
En 't recht moet het loodje weer ïyden.
De heeren, zy zitten te vol met venyn
En blyken zoo doof als een kwartel te zyn.
Die doofheid dat is me een kruis,
Dat wil ik volstrekt niet verbloemen,
Maar vaak is het louter abuis
En hoorende doofheid te noemen.
Zoo'n kwaal geeft geen reden tot vreezen,
't Kan kwaad slechts voor anderen wezen,
Maar wie is behept met zoo'n doofheid in
schyn,
Behoeft er in geen geval trots op te zyn.
K.
de worsteling, tusschen machten en krachten,
die ïyk 'n leste oordeel de weareld doen
branden. „Dat de sterkste moge winnen" ia
'n geykt sportzinneke van de leste jaren,
da'k dikkels gedrukt zag staan in de kranten.
Op veurhand van deuzen stryd zou ik wil
len bidden: „dat de rechtvèèrdigste winnen
moge. tot heil van 'n gelouterd menschdom".
d'Ennigste bede, die we nog kunnen doen,
nou 't zoo wyd gekomen is.
Vol.
Veul groeten van Trui, Dré III, den Eeker
en als alty gin horke minder van oewen
t. v.
Dré.
Een bekend gezegde zegt: „We leven niet
cm te eten, maar we eten om te leven."
Dat is natuurlijk zo, maar dat neemt niet
weg dat de meesten van ons de maaltyden
een heel belangrijke bezigheid van de dag
vinden. Dat is maar goed ook, hoe beter we
ons het eten laten smaken, hoe gezonder we
zyn. Want als iemand nooit honger en ech
te zin in iets lekkers heeft, voelt hy zich
in 't algemeen niet al te best. En waar zou
den onze keukenprinsessen en koks heen
moeten als het eten ons koud liet? Als het
1 niets kon schelen, wat u naar binnen
werkte? Natuurlijk zyn er altijd mensen,
die overdrijven, die niets anders doen dan
snoepen en die behalve allerlei liflafjes en
zoetigheid niets naar binnen krijgen; die
een eenvoudig, stevig maal verfoeien. Zul
ke typen kun je ook onder honden vinden.
Let maar eens op als u thuis een hondje
hebt. Als je het beest met niets anders dan
koekjes voert, is zijn hondenbrood hem na
enige ty'd te min. Hij snuffelt er zo'n beet
je aan, maar aan de „uitdrukking" van
zyn snoet en zijn hele manier van doen,
kun je zien, dat meneer hond dat „gewone
hondenvoedsel" ver beneden zich acht.
Het voedsel en de tafelmanieren zijn in
elk land anders. Wat je hier lekker en net
jes vindt, wordt in een ander land vaak
vreselijk en onbeleefd gevonden. En omge
keerd. Hebt u wel eens een Amerikaan zien
eten? „Die vent heeft geen manieren!" zou
je op 't eerste gezicht zeggen. En toch kun
je je daar lelijk in vergissen. In Amerika
gebruiken ze hun mes alleen om het vlees
te snijden, dan leggen ze het mes aan de
kant en nemen hun vork in de rechter
hand, waarmee ze alles op scheppen en
naar hun mond brengen. Daarbij steunen
ze nog vaak met hun elleboog op de tafel
en hangen zo'n beetje over hun bord heen,
wat hier nu niet bepaald een „nette" in
druk maakt. En toch kunnen die mensen
»ven goed opgevoed zijn als ieder ander. Het
maar een kwestie van gewoonte, van het
land waarin je woont. Hier gebruiken we
bij de broodmaaltijden meestal mes en
vork, terwijl ze in Duitsland, Zwitserland
en Frankrijk alleen een mes gebruiken, en
verder hun handen gebruiken. Ze werken
trouwens meer met hun handen dan wij. In
Engeland kryg je dikwyls voor de pudding,
gebak of compote, een lepel en een vork,
terwijl we het hier meestal alleen met een
lepel doen. „Wat gek" zeg je al gauw, als
je zulke gewoonten tegenkomt. Dat „gek"
is helemaal niet op zijn plaats; vergeet niet
dat de vreemdelingen onze gewoonten even
„gek" vinden.
Er is ook een groot verschil tussen vroe
ger en nu. In de zeventiende eeuw waren
messen en lepels algemeen, maar de vork
verscheen pas in de achttiende eeuw. Maar
dat nam niet weg, dat de mensen voor 't
gemak nog veel van hun vingers gebruik
maakten. Op oude schilderijen kun je goed
zien, hoe 't vroeger toeging. Op één zo'n
schilderij zie je een van de heren op een di
ner, met zijn varkenspootje in de linker
hand, terwijl hij er met zyn mes kleine
stukjes afsnijdt, om zo op te peuzelen. Zelfs
Lodewijk de Veertiende, at nog vaak uit
zijn vuistje. Vis en gevogelte werd trou
wens altijd met de vingers gegeten. Ze
grepen zelfs met hun vingers in de schalen.
,Wat een geknoei", zegt men natuurlyk. Nu,
wy zouden niet graag meer tot de oude
gewoonten teruggaan, maar als je het nooit
anders geleerd en gezien had, zou je er
niets geen last van hebben. En kleine kin
dertjes zouden „hoera" roepen, als ze dat
konden, want wat is makkelijker voor zo'n
peuter om overal met zyn handjes aan te
zitten?
In de tijd van Erasmus waren er nog
geen servetten, dus bleef hen niets anders
over dan hun vette handen aan het tafel
laken schoon te maken. Stel je voor, dat
lat nog gebeurde.
In oude tijden was het ook heel gewoon
als je je hoed onder het eten ophield. Maar
zc hielden toen net als nu van smullen. Stel
je voor, in de zeventiende eeuw gaf een
Engels staatsman een „bowl-punchfuifje"
aan de mannen van de Engelse vloot. Hij
had een marmeren kom laten maken in
een prachtige tuin. En daar werden inge
gooid: 600 flessen brandewijn, 1000 flessen
Malagawijn, 600 flessen rum, het sap van
2000 citroenen, 600 pond suiker en 200 ge
raspte muskaatnoten, plus een grote hoe
veelheid heet water. Geen klein beetje, hé?
Een matroos roeide in een klein scheepje
van mahoniehout om de kom en schonk
kroor meer dan 6000 mensen in.
Weet je wat ze in de Zuidelijke landen
eten? Allerlei merkwaardige hapjes, voor
onze smaak tenminste. Ze vinden ze zelf
erg lekker. In Arabiè houden ze van sprink
hanen, vermengd met kaneel, kaas en da
dels. Dat is weer eens iets anders dan ge
woon. In Brazilië worden rode mieren gege
ten, soms gedroogd en soms fijngemalen.
Als je mij vraagt lijken me die sprinkha
nen dan nog lekkerder. In China vinden ze
de vinnen en de staart van de haai een
hapje om van te watertanden. Zoals wy
schildpadsoep eten, eet de Chinees.kro-
kodillensoep, die van het vlees van jonge
krokodillen wordt gemaakt. In Egypte ver
orberen ze nijlpaarden en de wilde stam
men eten insecten en slangen.
Laten wy ons maar by onze Hollandse
boterham houden!
VOOR DE
Tengevolge van de gebeurtenissen in ons
land, is een schryven van een der trouwe
lezeressen van deze rubriek blijven liggen.
Ik meen. dat het voor alle lezers (essen) van
belang kan zyn, alsnog dit schryven te pu-
bliceeren en ik spreek de hoop uit, dat de
inzendster in goeden welstand mag verkeeren
en haar schryven via dit blad nog onder
oogen krygt.
Inzendster schreef my naar aanleiding van
enkele opmerkingen door my gemaakt over
opleidingsscholen, enz.
Hier volgt dan haar schrijven, dat ik
woordeiyk overneem:
Den Helder, 6 Mei 1940.
Geachte heer Ovéka.
Met veel genoegen lees ik steeds uw opvoed
kundige artikeltjes.
Vindt U my geen waanwys menschje, als ik
het dezen keer niet met U eens was? U denkt,
dat ouders hun kinderen naar een H.B.S. of
M.U.L.O. zenden enkel omdat er kennissen
zyn, die hun kinderen ook laten studecren.
Neen, mynheer Ovéka, dit is de reden niet.
Ik geloof, neen ik ben er stellig van over
tuigd, dat, ja dit wel eens voorkomt, doch in
99 van de 100 gevallen, dit de reden niet is,
wanneer ouders hun kinderen tegen wil en dank
want over deze gevallen handelt het slechts
laten studeeren. Neen, de oorzaak is deze:
Zoowel overheids als particuliere werkgevers
vragen diploma's en nog eens diploma's. Zon
der deze wordt onze jongen nog geen bakker
en voor ons meisje staat heden ten dage nog
juist de betrekking van asschcpoester open..
Hebben ze niet in honderd en één dingen hun
neus gestoken, danGewogen en te licht
bevonden".
Daarom, als wy ouders, een kind hebben
(zooals helaas met onze jongste het geval is)
dat niet studeeren wil of kan. zien wy als in
een nachtmerrie het gaan langs de straat, al
leurende met veters en knoopjes.
Mynheer Ovéka. er is nog een onderwerp be
treffende het onderwys, waarover ik gaarne
iets wilde schryven om ook hierover uw oordeel
te vernemen.
Ik vrees echter te veel van Uw tyd in beslag'
te nemen. Daarom, myn vriendelijken dank
voor het genoegelyke praatje, dat ik elke
week per courant met U houd.
Hoogachtend,
J. W. D.
Opmerkingen. Ik ben zeer verheugd, dat
inzendster over haar vrees is heen gestapt en
mij wilde schrijven. Trouwens, haar vrees
had weinig grond. Ik verwacht absoluut niet.
dat men hct%iltyd met my eens is en ik stel
er zelfs veel prys op, dat men my onomwon
den zyn eigen meening over een bepaald
probleem kenbaar maakt. In dezen brief
heeft inzendster dit dan ook op een voor
beeldige wyze getracht te doen, doch zij heeft
my helaas niet kunnen overtuigen. En dit
komt wel voornamelijk daardoor, dat zy myn
opmerkingen indertijd niet volkomen begre
pen heeft. Ik weet wel zeker, dat ik nimmer
beweerd heb, dat alle menschen hun kin
deren laten studeeren uit overweging, dat A
of B het ook doet. Ik wees slechts op ge
vallen, waarin dit wel geschiedt en die
gevallen zyn mij bekend! terwijl ik er
bovendien steeds den nadruk op leg, dat by
de beslissing of men zyn kind verder zal
laten leeren niet in de eerste plaats gere
kend moet worden met eigen verlangens (als
bevrediging van een zekere eerzucht) noch
met wat A of B doet, evenmin met de vraag,
of het latere leven diploma's vergt. Hoofd
zaak is en blijft het geluk van het kind. Wan
neer het kind voor een bepaald onderwys niet
geschikt is, moet het deze richting niet in
gedwongen worden. De ervaring heeft al zoo
dikwyls bewezen en helaas byna altyd ten
koste van de gezondheid van het betrokken
kind dat een onjuiste beslissing toch tot
mislukking leidde. Ik vermag ze niet te tel
len, de kinderen, die ik op de Huishoudschool
terug kreeg na een martelperiode van een
of twee jaren op de Mulo-school of H.B.S.
Wat een leed zou ouders en kinderen be
spaard gebleven zyn, wanneer men dezen
weg. opleiding voor Huishoudeiyk beroep,
dadelyk had gekozen!
In een volgend artikel kom ik op dit schry
ven nog nader terug.
OVEEKA.
Wy allen hebben moeilijke en onvergetelijk*
dagen beleefd. Elk eeriyk mensch zal bekennen
dat in die dagen weieens bang is geweest,
elk eeriyk en normaal mensch dat noch bizon*
der moedig noch buitengewoon laf is.
Wie de harteklop van het leven verstaat,
niet alleen van het aardsche, lichamelijke le*
ven maar van het Kosmische Levensbegrip,
die heeft geleerd in die dagen, die is gelou-
terd en veranderd door deze dagen. Omdat
dergelijk ervaringen als ie dagen brachten,
ons onherroepelijk losser maken van het
eigen „ik".
In al die jaren dat in ons kleine kringetje
alles normaal, vredig en zonder schokken ver*
liep zijn vvydat „eigen ik", zoo buitenmate be-
langryk gaan vinden. En dat heeft ons blind
gemaakt of minstens aanmerkeiyk bijziende
tegenover de zooveel grootere en grootschere
persspectieve die buiten dat enge gezichts
veld liggen, dat begrensd wordt door „ik" en
„my".
„Ik heb het toch moeiiyk". „Ik heb het
naar mijn zin".
„My wordt zooveel onrecht gedaan". „My
loopt alles tegen".
Onze dag, onze gedachte en ons levenspers
pectief begonnen en eindigden met „ik" en
„my".
Welke beteekenis heeft het „ik" en „mij"
van u lezer,van my, van elk mensch af
zonderlijk in deze felle en verbysterde wereld*
brand
Géén, absoluut géén volslagen nul.
Let wel van elk indivudieel, afzonderlyk
„ik" en „mij". Want dat kan men vergeiyken
met een vonk.
Een vonk aan zichzelf overgelaten, dooft
uit roemloos en nutteloos.
Maar meerdere vonken tezamen kunnen een
laaiend vuur veroorzaken.
Er is rouw en gemis in de harten van velen
onzer. Er is rouw en gemis over geheel Euro
pa. Rouw en gemis zijn menschelyk en heel
begrijpelyk.
Ons past eerbied tegenover hen die vielen.
Eerbied voor hun moed en eerbied voor het
offer vna hun leven.
Wy.die nog leven, wij zijn wellicht min
der waard dan hen die vielen, maar klaarbiy*
kelijk hebben wy nog een taak te vervullen.
Die taak kunnen wij dan alleen vinden en
leeren volbrengen, als deez dagen ons iets
méér geleerd hebben dan enkel hoe laf of
hoe dapper wy zijn.
Indien wij geleerd hebben, dat de mensch
alléén en geconcentreerd op het persoonlijk©'
„ik" en „mij" niets beteekent, niets kan en
niets vermag, noch voor het kosmische
Belang, noch voor zichzelf. Hy .«terft een
roemloozen en nutteloozen dood na een roem
loos en nutteloos leven, gelyk de eene vonk
alleen.
Tndien wen iets geleerd hebben uit de bange
en onvergetelijke dagen die achter ons liggen,
dan moet het wel dit zyn: om te denken, te
zeggen en te voelen: „wij" inplaats van „ik"
en „ons" inplaats van „my".
Want de begenadiging van nog te leven
kunnen wij alleen verantwoorden tegenover
hen die vielen, als wij ons op zichzelf onbe-
langryke „ikje" in dienst stellen van een
.ideaal dat geheele Kosmos ten goede komt.
Dat is niet gecompliceerd noch moeilijk;
dat is een loutering die zich voltrekt van
binnen uit, en die voltrokken is i/>odra wy
voelen in de lyn van „er moeten menschen ge
holpen worden", „onverschillig wat voor
menschen". En „ik kan iets doen, iets zyn,
iets geven" inplaats van „ik kan iets hebben
of krygen".
Draagt het uwe by, zooals de vonk die op
zichzelf niets beteekent met andere vonken
samen een heilzaam vuur kan ontsteken.
Wanneer ieder mensch voelt en handelt
naar: „wy" en „ons" dan zijn zyn die vielen
niet voor niets gevallen, en dan zyn wij waar
dig om menschelyke tranen te storten en
bloemen te brengen op de laatste rustplaats
van onze Holden,
Ophouw! Zy vielen om de mogeiykheid tot
opbouw te scheppen.
Dr. JOS. DE COCK.
LACHEN IS GEZOND.
Kees heeft altijd de onhebbelijke ge
woonte z'n handen in z'n zakken te houden.
Jan: „Zeg Kees, jij gaat zeker op reis,
hè?"
Kees: „Waarom?"
Jan: „Omdat je je handen zo goed ver
pakt hebt!"
