*0II 1*41 lil
OOST-INDIE?
Dakloozc Rotterdammers
Engelsche bomaanvallen op
Duitsche steden
2 ton schade
Gen! Winkelman regelt
demobilisatie
worden geëvacueerd
Wat gebeurt er in
DAGBLAD VOOR HOLLANDS NOORDERKWARTIER
Britsche soldaten
geland
Daok aan Duitsche
troepen in Noorwegen
Alle Fransche
reservisten opgeroepen
BANREN-MORATORIUM
OPGEHEVEN!
Mariniers
paleiswacht in
het Noordeinde
Collecte
„Hulpcomité 1940"
uitgesteld
Parijs zal niet
verdedigd worden
Duifsch commissaris
voor de uitvoering
Nog 50.000 dakloozen
Amerika is niet
aan te vallen
AARDAPPELZIEKTE
Schaffen. Tel 444 (2 lijnen). Kengetal 2240.
VRIJDAG 14 JUNI 1940. 84e Jaargang. No. 11212,
Uitgave det N.V. Uitg.-Mif. „Hollands Noorderkwartier" 4
JAPANSCHE
BELANGSTELLING
Volgens een extrabcricht van het
blad „Tokio Nitsji Nitsji" ui» Soera-
baja, zouden de autoriteiten van
Ned.-Indië, ondanks de aan Japan
gegeven verzekeringen, Engelsche
bescherming hebben ingeroepen.
Britsche troepen, ter sterkte van 2000
man, zouden reeds op het Oostelijk
deel van Java geland zijn en in een
dorp zijn ondergebracht.
Hoewel de regeering van Ned.-Indië
de aanwezigheid van Britsche troe
pen streng geheim houdt* is het feit
door een Engelschen ollicier bekend
gewortlen.
In zake deze door Japansche bladen
gemelde gebeurtenissen in Ned-In-
dië, heelt de woordvoerder van het
Japansche departement van Marine
verklaard, dat de beschieting van
Japansche visschersbooten en de
landing van Britsche troepen in het
Oostelijk deel van Java nog niet be
vestigd zijn.
Mochten de berichten evenwel juist blij
ken te zijn, dan kan Japan, aldus
de woordvoerder, deze gebeurtenis
sen niet voorbijzien, want juist op
het oogenblik zou hieraan als „pre
cedent" dc grootste bcteckenis moe
ten gehecht worden.
De beschieting van de visschers-
boot.
Volgens een bericht, aan het blad Tokio
Nitsji Nitsji uit Soerabayc, is een Japansche
visschersboot in straat Gaspar tusschen de
eilanden Banka en Billiton door een Neder-
landschIndisch watervliegtuig mot een
machinegeweer beschoten. Later verscheen
een patrouillevaartuig, dat de Japansche
visschersboot aanhield en de boot, alsmede
de uit twaalf koppen bestaande bemanning
Dagorder van den Ftihrer.
In een dagorder van den Fuhrer aan solda
ten, die in Noorwegen hebben gestreden,
wordt o.a. gezegd.
De Britsche poging, zich meester te maken
van dit voor. Duitschland vitale gebied, is
mislukt dank zij uw doodsverachting, uw
moed, uw zelfopoffering en uw taaie volhar-
dink. Ik heb aan u de hoogste eischen moe
ten stellen. Gij hebt meer gedaan. Ik betuig
de leiding mijn erkentelijkheid en mijn
dank: ik betuig mijn dank en erkentelijkheid
aan alle soldaten van leger, marine en
luchtmacht, die door hun dapperheid en hun
offervaardigheid voor het Duitsche rijk heb
ben geholpen bij het afwenden van een groot
gevaar. Ik richt dezen dank in het bijzonder
tot die naamloozc soldaten, wier heldenmoed
helaas zoo vaak voor de wereld verborgen
blijft. Ik vertolk den strijders van Narvik de
trotsche bewondering van het Duitsche volk.
Zij allen, die daar. in het hooge noorden
schouder aan schouder hebben gestaan, sol
daten van dc bergen der Ostmark, beman
ningen onzer oorlogsschepen, valscherm-
troepen, gevechtsvliegers en bestuurders
van transportvliegtuigen, zullen in de ge
schiedenis genoemd worden als de beste ver
tegenwoordigers van het hoogste Duitsche
soldatendom.
Brandbommen in Westialen.
In den nacht van 12 Juni, aldus het D.N.
B., hebben vijandelijke vliegers, met volsla
gen minachting voor de regels van het vol
kenrecht' zich opnieuw op bijzonder krasse
wijze schuldig gemaakt aan een aanval op
de burgerbevolking. Midden in de stad Soest
en Westfalen hebben zij cenigc brandbom
men geworpen, waardoor een aantal parti
culiere huizen geheel in vlammen opging.
Deze aanval met brandbommen leverde geen
enkel militair voordeel op.
Zoo echter door toeval slechts materieele
schade werd aangericht, zal ook deze. onder
schending van het volkenrecht, ondernomen
aanval, niet worden vergeten, aldus deelt
men in bevoegde Duitsche kringen mede»
onderzocht. Het Japansche vaartuig kon
daarop zijn reis voortzetten.
Naar hierover verder gemeld wordt, heeft
het Japansche departement van buitenland-
sche zaken reeds stappen ondernomen om.
na het verkrijgen van bijzonderheden, een
protest te laten hooren.
(Wij herinneren er aan, dat reeds eerder
moeilijkheden zijn gerezen over Japansche
visschersvartuigen, die in strijd met de ver
bodsbepalingen in dc Nederl. Indische terri
toriale wateren visclitcn.)
Japansche belangstelling. Ja
pansche oudminister naar Ned.
Indië.
Volgens het blad Miyako Sjimboen zal de
vroegere Japansche minister van buiten-
landsche zaken, admiraal Nomocra. op den
tienden Juli naar Nedcrlandsch-Indic en dc
Philippijnen reizen om, „met. het. oog op de
niet gerechtvaardigde zenuwachtige stem
ming in deze landen, wegens aan Japan toe
geschreven voornemens in het zuidoostelijk
deel van den Stillen Oceaan", met de lei
ders der regeeringen aldaar contact tc ne
men.
Koortsachtig wordt Parijs ver
sterkt.
Beriohten van de Fransche grens melden,
volgens het D.N.B., dat in Frankrijk thans
alle lichtingen reservisten, inclusief dc strij
ders uit den vorigen oorlog, zijn opgeroepen.
Koortsachtig wordt aan 't oprichten v. vest in
gen bij Parijs gewerkt, waartoe alle beschik
bare arbeidskrachten gebruikt worden. Van
dc bevolking heeft zich een diepe neerslach
tigheid meester gemaakt, omdat zij vreest,
dat de hoofdstad tot oorlogstooneel zal wor
den. Ilier en daar weer verschijnende bladen,
die blijkbaar ergens in dc provincie gedrukt
worden, daar de Parijscho redacties stil lig
gen, wijzen op don geweldigen ernst van den
toestand. Zoo schrijft de Jour, dat Frank-
rij'ks geschiedenis nog nooit zulk een ernstig
uur beleefd heeft als thans. In de Action
Francaise stelt Charles Maurras de besluite
loosheid van de Fransche politiek verant
woordelijk. Voor deze „misdaad", zoo zegt
hij, zal het democratische bewind ter ver
antwoording geroepen worden.
De secretaris-generaal van het De
partement van Financiën heeft op
een verordening van den Rijkscom
missaris voor het bezette Nederland-
sche gebied, besloten tot opheffing
van het bankenmoratorium, met' in
gang van 11 Juni 1940.
De bomaanslag
in Den Helder
In de installatievergadering van het
comité voor de nationale collecte op
22 Juni a.s., deelde burgemeester Rit
meester gisterenavond mede, dat de
directe schade, tengevolge van den
bomaanslag te Den Helder op 14 Mei,
naar schatting 200.000 gulden be
draagt.
Sedert het einde vau den oorlog was
er geen militaire wacht meer voor
het Paleis aan het Noordeinde te
's-Gravenhage. Sedert gisteren heb
ben echter de mariniers hier de
wacht betrokken en zoo ziet men
thans doorloopend twee „blauwen"
op post staan. Zij hebben hier de po
litieagenten vervangen evenals el
ders' de landmacht posten heeft over
genomen van de politie maar het
publiek beschouwt deze mariniers-
wacht als een verdiende onderschei
ding voor het dappere optreden van
het corps tijdens dc oorlogsdagen.
WAARSCHIJNLIJK NU OP 22 JUNL
Men deelt ons van officieele zijde
mede:
De openbare straatcollecte ten be
hoeve van het „Nationale Hulpcomité
1940", welke aanvankelijk Zaterdag
15 Juni zou worden gehouden, is, om
technische redenen, uitgesteld.
Deze collecte zal thans naar alle
waarschijnlijkheid worden gehouden
op Zaterdag 22 JunL
VERSCHE VISCH.
15 kustvaarders varen uit.
Naar wij vernemen, kan men met reden
verwachten, dat a.s. Maandag van Scheve-
ningen uit ongeveer 15 kustvisschers zullen
mogen uitvaren ter versche-vischvangst. De
schepen moeten voor het invallen van de
duisternis binnen zijn. Men kan dus venvach
ten, dat Dinsdag a.s. weer versche visch aan
de markt zal zijn.
GROOTE VERLIEZEN AAN PANT
SERWAGENS DOOR DE GEALLI
EERDEN.
OFFICIEEL WORDT DOOR HET
FRANSCHE OPPERBEVEL BEKEND
GEMAAKT. DAT PARUS NIET ZAL
WORDEN VERDEDIGD.
Aan het gcheelc aanvalsfront in Frankrijk
zijn de operaties snel aan het ontwikkelen,
waarbij een bijzonder markant succes aan
het middendeel van het front kan worden
waargenomen, zoo wordt van bevoegde mi
litaire zijde aan het Ü.N.B. medegedeeld.
Daar werd de Marne op vele plaatsen in
den strijd overschreden en de in Champag
ne optredende Duitsche divisies hebben bij
de achtervolging van den vijand reeds de
belangrijke stad Chalons sur Marne inge
nomen.
Chalons vormt niet alleen een uiterst be
langrijke overgang van de Marne, maar is
tevens een knooppunt van wegen en spoor
lijnen van den eersten rang voor alle van
Parijs naar Verdun, Metz en Nancy, dus
cie voornaamste plaatsen in Oost-Frankrijk,
leidende verbindingen.
Bovendien heeft de Duitsche aanval ook
in de Argonnen en aan de Maas terrein
gewonnen. Dc Duitsche druk wordt daarmee
nu ook in den rug van de Maginotlinie
steeds merkbaarder.
Met dc vernietiging en verovering van de
vele vijandelijke pantserwagens wordt dui
delijk zichtbaar, dat niet alleen het Duit
sche pantscrmaterianl superieur is man
dat van den tegenstander, maar dat vooral
ook dc ongebreidelde aanvalsgeost en de
voortreffelijke scholing dor Duitsche afweer*
wapens in staat is met succes klaar te ko
men met de vijandelijke jantserwagens.
Ook het optreden der Italiaanscho lucht
en zeestrijdkrachten in de Middellnndschc
Zee doet zich \oor de Westelijke mogendhe
den reeds zeer slorend gevoelen. De tijd
zal snel lecren, wat do vereenigde Duitsche
en Italiaanscho wapens vermogen te pres-
teoren.
De verliezen aan pantserwagens bij den
tegenstander in den loop der laatste opera
ties moeten buitengewoon groot genoemd
worden. Terwijl gisteren reeds werd gemeld,
dat het een eenheid luchtafweergeschut in
den loop der operatics tot dusverre was ge
lukt 200 vijandelijke pantserwagens te ver
nietigen, constateert het Icgerhericht van he
den, dat bovendien alleen twee legercorpsen
aan den Westelijken vleugel met deelneming
van alle wapen soort en van liet leger voel
meer dan 200 pantserwagens zijn vernield of
veroverd.
Dat zijn verliezen aan zwaar oorlogstuig,
die in bef geheel niet meer vervangen kun
nen worden door de voorhanden en tot wer
ken in staat zijnde productiemogelijkheden
van Franrkijk. Daarbij moet er de nadruk op
worden gelegd, dat de succesvoile strijd te
gen de Fransche pantserformaties geenszins
alleen met artillerislische middelen is uit
gevochten. maar dat ook de infanterie en de
pioniers met hun wapens groote successen
hadden tc boeken.
De Opperbevelhebber van de Duit
sche Weermacht in Nedêrland deelt
mede, dat de taak van don Opper
bevelhebber van de in staat van de
mobilisatie zijnde Ncderlandsche
land- cn zeemacht, generaal Winkel
man, zich uitsluitend uitstrekt tot
de demobilisatie van de Nedcrland-
sche weermacht,
In verband hiermede wordt de volgende
verklaring van generaal Winkelman van 12
Juni 1940 gepubliceerd:
„In opdracht van de Duitsche regeering
in het bezette gebied, deel ik u mede, dat
verscheidene bevelen cn instructies, die ik
u na 3 Juni. 1940 heb doen toekomen, niet
behooren tot de taak. die mij van dien dag
af is opgedragen. Deze taak omvat uitslui
tend geleidelijke militaire demobilisatie van
de Ncderlandsche weermacht volgens de
instructies van den Opperbevelhebber der
Duitsche weermacht in Nederland. Met het
oog'hierop trek ik de bevelen en instructies,
die betrekking hebben op de werkwijze van
de industrieele bedrijven, overeenkomstig
art. 52 van het Haagschc Reglement in."
Voorts wordt er op gewezen, dat de Op-
Gedwongen
inkwartiering,
noodwoningen en
kinderoitzending
Rotterdam telt thans nog vijftigduizend
personen, die geen woning hebben, waarvan
een gedeelte bij familie, vrienden of ken
nissen worden verzorgd, ofwel in de ver
schillende noodtehuizen, die overal in dc
stad zijn opgericht, tijdelijk werden onder
gebracht. liet meerendeel hunner moet naar
andere plaatsen worden geëvacueerd, waar
zij beter dan in Rotterdam kunnen worden
verzorgd.
Eerste evacuatie.
Reeds op Woensdag 15 Mei bdgon men
met het evacueercn van diegenen, die dak
loos waren en den vorigen nacht onder den
blooten hemel ofwel in kelders hadden
doorgebracht.
Van alle kanten verleende men mede
werking, zoodat de eerste vluchtelingen in
Schiedam, Delft. Vlaardingcn en nog enkele
andere gemeenten onderdak vonden. Niet
zoodra was de eerste schrik verdwenen of
de stroom van vluchtelingen slonk. Blijk
baar verkoos men een bekrompen en onmo
gelijk verblijf te midden van de puinhoo-
pen boven een behoorlijke huisvesting elders
Ook waren er, die bij de eerstvolgende sre-
legcnheid weer terugkeerden om te trach
ten bij familie of vrienden onderdak te vin
den.
Na een goede telling komt men thans tot
de slotsom, dat or nog meer dan 50.000
personen dakloos zijn te wier behoeve maat
regelen moeten worden genomen.
Dit zal binnen een half jaar moeten ge
schieden, opdat men den winter met ver
trouwen tegemoet kan gaan.
Vrees voor evacuatie.
Dc evacuatie gaat met groote moeilijkhe
den gepaard, mede omdat de achtergebleve
nen, die voor evacuatie in aanmerking ko
men eerst moeten worden overtuigd van de
noodzakelijkheid om onder de huidige om
standigheden niet in de stad te blijven. Daar
om heeft men ook de gemeentelijken woning
dienst in het plan ingeschakeld. Zij. die nog
arbeid of een redelijken kans daarop hebben
kunnen in Rotterdam blijven en voor hen
wordt voor een onderkomen in minder dicht
bevolkte wijken gezorgd.
Hoewel er reeds aanbiedingen voor huis
vesting van medeburgers inkwamen is liet
aantal bij lange na niet voldoende om in de
behoefte te voorzien, zoodat men waarschijn
lijk binnenkort tot gedwongen inkwartiering
zal moeten overgaan, zooals reeds op ver
schillende plaatsen in dc omgeving is ge
schied. Er wordt zooveel doenlijk naar ge
streefd personen van eenzelfden stand bij
elkander te brengen. Er bestaan plannen tot
het oprichten van een* aantal noodwonin
gen, terwijl met de militaire autoriteiten on
derhandelingen worden gevoerd over het af
staan van een aantal barakken, welke tot
kampen zullen worden ingericht
Noodtehuizen.
Ook hierbij zag men zich vaak voor moei
lijkheden geplaatst zoowel met betrekking
tot dc inrichting als met het personeel. Velen
die in dc eerste dagen zich hiermede hadden
belast moesten weer tot hun normalen arbeid
terugkeeren, zoodat men menschen tekort
kwam. Langzamerhand konden deze moeilijk
heden worden opgelost en koti de voedsel
voorziening worden geregeld.
Kinderuitzending.
De kinderuitzending staat onder leiding
van het evacuatiebureau. De eerste groep
vertrok reeds naar het Bio-Vacanticoord te
Bergen aan Zee.
Ook kinderen uit nict-gctroffen gezinnen
zullen zoo noodig worden uitgezonden. Van
alle kanten kwamen uitnoodigingen binnen
uit verschillende kringen, welke getuigden
van groote kinderliefde en hulpvaardigheid.
Afleiding en zakgeld.
Het comité is in staat met hulp van het
Rijk aan volwassenen een klein zakgeld toe
te kennen. Voor voldoende afleiding wordt
gezorgd cn ook op dit gebied is er veel me
dewerking o.a. van den radiodistributie-
dienst, theaterdirecteuren en de bevolking,
die voor boeken en couranten voor ouderen
cn voor speelgoed ten behoeve van kinderen
zorg dragen.
Uit alles blijkt, dat ondanks de doorstane
angsten en het geleden verlies de vluchtelin
gen nog ongebroken menschen zijn cn zij die
alsnog evacueeren kunnen profiteeren van
een goed georganiscerden dienst, die het hun
mogelijk zal maken om zoo spoedig mogelijk
weer mede werken aan den vorderen opbouw
van Rotterdam, waarmede zij zich zoo nauw
verbonden gevoelen.
perbevelhebber van de Duitsche Weermacht
in Nederland als Duitsch commissaris voor
de ten uitvoerlegging van dc demobilisatie
der Ncderlandsche land- en zeemacht heeft
aangewezen kolonel I. G. Schwabedisscn,
chef van den staf van den opperbevelhebber
van de Duitsche Weermacht in Nederland.
Van de zijde van het Rijkscommissariaat
wordt voorts medegedeeld.- dat de aangele
genheden van het ministerie voor de Lands
verdediging voor zoover zij betrekking heb*
ben op de demobilisatie van dc Nederland*
sche land- en zeemacht, zullen ressortccren
onder den Duitschcn bevelhebber der Weer
macht in Nederland.
Lindbergh over den Exiropeeschen
oorlog. Groenland geen geschik
te luchtvaartbasis.
Op een conferentie, waaraan vooral werd
deelgenomen door isolationistische leden
van hot congres, heeft kolonel Lindbergh
als ktchtvaartdeskundige gesproken over (ie
beteekenis van don Europeeschen oorlog
voor de Vereenigde Staten. Gedurende onze
generatie, aldus verklaarde hij volgens As
sociated Press, kunnen de Vereenigde Sta
ten niet met succes worden aangevallen.
LINDBERGH.
Lindbergh. die indertijd op Groenland naar
geschikte landingsrterreincrt voor een ver-
keersluchtdicnst op Europa heeft gezocht,
zoide, dat de omstandigheden voor de lucht
vaart daar zóó ongunstig zijn, dat het on-
noozel is te verwachten, dat een land. het
welk een inval in de Vereenigde Staten
zou willen doen, op Groenland bases zou
kunnen inrichten.
Wat een inval in Zuid-Amerika betreft,
een ftvcntueele vijand zou daar niet alleen
lucht bases, maar ook werkplaatsen cn fa
brieken noodig hebben.
Morgen zal Londborgh opnieuw oen radio
rede over „Onze weg tegen den oorlog"
houden.
Gevaar voor
Weersgesteldheid critiek geweest.
DE BILT 13 Juni In het etmaal van 's
avonds 11 tot 's avonds 12 Juni is do weers
gesteldheid in Groningen, in Noordholland
tusschen Hoorn en Knkh'uizen en in het mid
den van het land kritiek geweest voor it
optreden van aardappelziekte.