RADBOUD,
Aangrijpende plechtigheid
de koning der Friezen
Fa. G.de Waard
te Den Helder
KAST EELEN IN NOORD-HOLLAND
I
uit lang vervlogen eeuwen
Zijn kasteel te
Medamelico
De verbinding met
DEN HELDER
C o r s e t
Corselet Bustehouder
Onderkleeding enz
Vil Alkmaar
Zaterdag 29 Juni 1940
Tweede blad
Een groote vrijheidsheld
HET slot te Medenvblik, het kasteel
van Radboud, is een der fortifica
ties uit de oudheid, die betrekkelijk
ongeschonden zijn overgebleven.
Intusschen staat het volkomen vast, dat
Radboud, de koning der Friezen, in dit slot
nimmer een voot heeft gezet, I)e sterkte, die
hij bewoonde, heeft vermoedelijk wel onge
veer op dezelfde plaats gestaan. Toen ech
ter het tegenwoordige kasteel omstreeks het
jaar 1286 door Graaf Floris V werd gebouwd,
was van het oude waarschijnlijk niets of
nauwelijks iets terug te vinden. Dat toch
den naam van Radboud aun 't kasteel ver
bonden bleef, behoeft weinig verwondering
te wekken. De bijna legendarische figuur
van den grooten Frieschen koning, die een
maal op deze plaats had gewoond, had een
te machtigen invloed op den West-Fries om
niet het kasteel, dat vermoedelijk een klei
ne G00 jaar na het oorspronkelijke verrees,
toch te vernoemen naar den grooten vrij
heidsheld, wiens leven bepaald werd door
twee richtlijnen: de vrijheid der Friezen en
strijd tegen het zich uitbreidende Christen
dom.
Dat een zijner zetels gevestigd was te Mc-
demblik of te Medamelico, gelijk het toen
schijnt te hebben geheeten, buiten het tegen
woordige Friesland dus, behoeft geen ver
wondering te wekken, wanneer we nagaan
hoe de kaart van ons vaderland er in die
dagen moet hebben uitgezien.
Van een Waddenzee was nog in het geheel
geen sprake. De tegenwoordige Waddenei
landen, die ten tijd der Romeinen vermoe
delijk nog geheel één waren met het vaste
land, hadden zich waarschijnlijk wel reeds
afgescheiden, maar de geulen, welke Flevo-
meer, ook wel Almere geheeten, niet' de
Noordzee verbonden, waren nog betrekke
lijk smal en vermoedelijk te vergelijken met
onze tegenwoordige Zccuwsche stroomen.
Zoo strekt zich een water- en merengebied
uit tusschen ongeveer de tegenwoordige
plaatsen Rotterdam en Leeuwarden.
Medamelico lag daarvan vrijwel in het
centrum van een moeilijk toegankelijk ge
bied en bovendien op een betrekkelijk hoog
gedeelte daarvan. De verbinding met het
tegenwoordige Friesland was niet moeilij
ker dan met ecnig ander deel van dit wa
terland en Radboud kon zich daarom evciv
goed te Mcdeniblik yestigen, als waar ook.
Trouwens, hij was daar niet doorloopend.
Zoo is er sprake van een ontmoeting, die hij
heeft gehad met Willibrord op Fostland, ge
noemd naar een godin Fosta, en later her
doopt in ,,'t Hcylige Land", of Hilgoland.
Radboud is een groote figuur geweest
uit onze geschiedenis in een periode, waar
uit nauwelijks geschriften zijn overgebleven.
Vandaar dat de overlevering zich van hem
kon meester maken en allerlei verhalen in
omloop zijn, die evengoed niet, als wel kun
nen zijn gebeurd.
Hoezeer hij de geschiedenis van ons heelc
land in die dagen beheerschte, kan blijken
uit een kort overzicht van zijn leven.
Geboren omstreeks het jaar 650, aanvaard
de hij in 679 de rcgcering over de Friezen.
De narisvijanden dezer Friezen waren de in
het Zuiden levende Franken, die het Chris
tendom hadden aangenomen en dit met alle
macht naar het Noorden trachtten uit te
breiden. Radbouds voorganger, Adgild, had
steeds getracht den vrede met de Franken
te bewaren, maar Radboud, opgevoed aan 't
hof van den Deenschen koning en zich voor
alles gevoelend een fiere, vrije Fries, duldde
niet, dat vreemdelingen zich bemoeiden met
de aangelegenheden der Friezen, en dat een
vreemde godsdienst de eigene trachtte te
verdringen.
Nauwelijks aan het bewind, plaatste hij
zich aan het hoofd zijner legerscharen en
begon den strijd. Utrecht werd onder den
voet gcloopen, alles wat kerk was, verwoest.
De Franken, verdeeld als ze waren tusschen
Ebroin en Papijn, respectievelijk hofmeiers
der Frankische landen Neustrië en Austrasic,
bleken machteloos tegen den optrekkenden
Fries. Eerst toen Pepijn de overhand had
behaald, kon hij zich tegen Radboud keeren,
die in 689 werd verslagen.
Radboud moest de oppermacht van Pepün
erkennen en het prediken van het Christen
dom in Friesland toestaan. Hij deed dit
noodgedwongen. En wachtend op de eerste
de beste gelegenheid het Frankische gezag
van zich te werpen. Wel had Pepijn getracht
den trotschcn Fries nauwer aan zich te bin
den door een huwelijk tusschen zijn zoon
Grimoald en Radbouds dochter Theoreswin-
da. maar niet alleen vermocht dit Radbouds
trots allerminst te breken, na een 13-jarig
huwelijk werd bovendien Grimoald ver
moord en velen meenden, dat de Friesche
SCHAGEN
EXTRA VROEGTREIN 10 MINU
TEN EERDER.
De speciale vroege trein, welke door de
spoorwegen is ingelast, ten gerieve van de
Heldersche vluchtelingen zal vanaf heden
tien minuten eerder vertrekken, dus om 6.35
uur 's morgens uit Schagen.
V. V. „SCHAGEN" NIEUWS.
Zondagavond 7.30 uur speelt Schagen I
tegen een elftal van onze Ilelderschc gasten.
Schagen 1: Jb. Slikker; Joh. Brcmer, M.
de Haas; H. Middelbeek, S. Grootcs, L.
Schoorl! J. Peetoom. J. v. d. Bon, G. Boon
tjes, Jb. Ypey, C. de Moor. Bes.: G. J. An-
neveldt, Jb. Brocrsma, J. Weeland, Jn. Slik
ker.
De gasten komen als volgt uit: Kaase
broek (Helder I); Hollander (1I.R.C. III),
Levey (H.R.C. I); Gijsbeit (II.R.C. III),
Smit (Helder II). Bot (II.R.C. III); Moor
man (H.R.C) Vries (H.R.C I), Bijl (H.R.
C). Bakker (H.R.C II), Dissel (H.R.C I).
DAAR KIKKER JE VAN OP!
Wij zijn eens 'n kijkje gaan nemen in het
N.H. Koffiehuis en laat ons direct zeggen dat
het was alsof «le dagelijksche zorgen van
ons wegvielen. De schitterende baud. onder
leiding van Mevr. Hoomcrs, die wij vorige
j#ren reeds zagen als show band is nu ge
combineerd als dans en show-capcllc en in
derdaad dit is 'n verrassende oplossing
Daarbij heeft de heer Schenk zich aange
past en gezorgd dat de ouderen, die meer
om het muziekgedcelte komen 'n goede zit
ruimte hebben.
Men zie verder de advertentie in dit num
mer.
POLITIE.
Gevonden: een portemonnaietje. een reflee
tor van een fiets en een aktetasch.
Verloren: Drie broodkaarten en bonbock
jes. een dnmeshandtasch, een speldje en een
portefeuille.
koning, zoowel als diens dochter, de hand
hebben gehad in deze misdaad, al is het ze
ker, dat ook Karei Martel groot belang had
bij Grimoald's dood.
Voorloopig hadden Radbouds pogingen,
om zich te verheffen geen succes. Maar Pe
pijn werd ouder en na zijn dood in 714
golfde Friesland wederom zijn heerscharen
uit. Utrecht cn Wijk bij Duurstede werden
veroverd cn in samenwerking met Hagan
fried, hofmeier van den Neutrischen koning
Chilperich, werd Karei Martel zelfs bij Keu
len verslagen.
Dat het Christendom een geduchte slag
kreeg, spreekt vanzelf. Kerken en kloosters
werden verwoest En dat Radboud bij som
mige schrijvers, als b.v. van Maerlant den
bijnaam krijgt van „Gods viant", is aller
minst te verwonderen.
Tenslotte overwon Karei Martel ech
ter. In 717 werd Radboud bij Utrecht
verslagen en moest zich opnieuw
onderwerpen. Wederom moest hij de
prediking in de Friesche landen toe
staan, maar hij weigerde tot het
laatst zich te laten doopen.
Deze laatste weigering brengt ons terug
naar Medamelico, waar zich de bekende le
gende moet hebben afgespeeld, die we niet
onvermeld willen laten.
Na langdurig aarzelen had Radboud ein
delijk toegestemd om toe te treden tot het
Christelijk geloof. Een groote doopvont was
aangericht in de ridderzaal van het slot en
in tegenwoordigheid van talloozc priesters
cn edelen zou de plechtigheid door Wolfram
worden voltrokken. Op oude platen kunnen
we zien hoe Radboud zijn koningsmantel
cn zijn troon op den grond heeft gedeponeerd
en klaar is voor de te verrichten gewijde
handeling. Reeds heeft hij zijn eene been in
de doopvont geplaatst, doch dan wendt hij
zich tot Wolfram met de vraag of hij in den
hemel der Christenen straks ook zijn gestor
ven vaderen zal ontmoeten. Wanneer de
priester hem hierop niet anders kan ant
woorden dan dat deze slechts in de hel kun
nen zijn, trekt Radboud zijn been terug en
deelt den verslagen Wolfram mede, dat hij
liever bij zijn voorvaderen in de hel wil zijn
dan met een klein hoopje Christenen in den
hemel.
Korten tijd na zijn nederlaag tegen Karei
Martel, stierf Radboud. We weten niet of hij
thans met zijn voorouders mede drinkt in het
Walhalla uit de schedels zijner verslagen
vijanden. Met de grootheid van Friesland
was het na zijn dood ten einde.
Maar, gelijk zoovele grooten, had hij niet
vergeefs geleefd. Want de vrijheidszin is dc
Friezen eigen gebleven tot op den huidigen
dag.
De Friezen zijn Christenen geworden, het
gevoel voor vrijheid, dat Radboud zoo sterk
had aangemoedigd, bleek nog te leven, toen
later een der Burmania's aan het hof van
Filips II niet neerknielde, gelijk gewoonte
was. Hij bleef staan en verklaarde dit met
de woorden: „Wij, Friezen, knielen alleen
voor God".
Men zegt wel eens, dat hieraan de uitdruk
king „Stanfries" ontleend is.
DAMES!
Stelt U prijs op een goede verschijning?
Koopt dan Uw
bij onze firma. Wij betrekken deze artikelen
van eerste klasse firma'
Paskamer aanwezig.
Leverantie Ziekenfonds A.A.Z.Ak.
SCHAGEN.
VOOR DE BURGERS VAN ELDERS!
Naar wij vernemen moeten burgers van el
ders, die zich alhier tijdelijk vestigen, zei!
zorgen voor bedden, matrassen, enz. Van ge
meentewege kan zoo noodig stroo voor de lig
ging worden verstrekt.
Middeostaods-examens
NORMAALEXAMEN 28 JUNI 1940.
Geslaagd zijn: Josephus J. Kcmmcren, Mid
denmeer; Jan J. Klant, Schagen; Tcunis A.
van Klaveren, llauwert; Klaas Knegt, Noord
scharwoude; Picter Koning. Noordscharwou-
de; Cornelis Kostelijk, Zuidscharwoude; Jan
Koster, Hauwen; Frits Kruit, Schagen; Pic
ter Kuin, Sijbekarspel; Jan Kuit. Si. Maarten
I.amliertus Kuit, Wieringen; Willem Leeg
water, Alkmaar; Johannes de Man. Den Hel
der; Jan Manneveld. Dirkshorn; Jarob Mosk
Schagerbmg; Gcrrit Oudijk, Den Helder; Jan
C.orn. Ooyevaar. Broek op Langendijk; Bin
I'aulusma, HaringbuizenDirk Purmer, Ju-
lianadorp; Pieter H. van Raalte, Winkel:
Pietor de Ruyter; Wijdcnes; Petrus N. Rui
ter: Zijdewind; Antjc de Ruyter, Hauwert:
Marianus C. Ruyter, Breezand; Luberta van
Rijswijk, Schagen: Willem J. Schuyt, Schoorl
-Nicolaas Sikking. Anna Paulowna; Jan C.
Slikker. Noordse li arwoude; Jan Smit, Noord
Scharwoude; Dirk Stam, llcerhugowaard;
Geslnus Temmink, Oostwoud; Wvtze Nelt-
man, Den Rurg Texel; Cornelis J. Verkroost,
Warmenhulzcn; Picter Voorthuyzcn, Rar-
singerhorn; Jacob J. Vos, Callantsoog; Jacob
v.' d. Welle, Broek op Langendijk; Reindert
Wit, Gouwe. gem. Hoogwoud; Frederik van
Zoonen, Kolhorn; Simou Zwagerman, Bcn-
ningbrock; Cornelis Zwart, Alkmaar,
SPECIAALEXAMEN
Jacob Rcinderman, Den Helder.
Afgewezen 13.
WERKLOOSHEID EN ARBEIDSBE
MIDDELING.
Op Zaterdag 22 Juni stonden 14 werkloo-
zen ingeschreven, waarvan 2 in de steunre
geling en 8 in de centrale werkverschaffing
3 werkloozen maken een wachtweck door,
terwijl 1 werkloo/.c uit ziin lmmiskus trekt.
Op Zaterdag 22 Juni stonden 39 personen
als werkzoekenden ingeschreven, waarvan 1
letterzetter, s grondwerkers, i timmerlieden,
5 arbeiders-chauffeur, 1 stukadoor. 1 vlechter,
1 lijnwerkcr-monteur. 1 kapper. 7 losse arbei
ders, 8 landarbeiders en 1 kantoorbediende.
1 monteur.
In de overeenkomstige week in 1939 be.-
droeg dit aantal 33 en in 1938 32.
Gedurende het derde kwartaal 1910 kunnen
in deze gemeente ten hoogste 60 arbeiders
in de werkverschaffing worden geplaatst.
BURGERLIJKE STAND.
Geboren: Maria, dochter van Johannes
Sikkink en van Hcnke Sloterriijk: Cornelis
zoo van Cornelis Mak en van Trijntje Griet
je Heneweer.
Getrouwd: Dirk Stompedissel en Trijntje
Grietje Borst.
Overleden: Abraham de Wit, oud 65 jaren,
echtgenoot van Trijntje van 't Zelfde (over
leden te Oudkarspel).
Bewerkt goud natuurlijk
buiten het deviezenverkeer
Ons uittreksel uit de verordening betref
fende het deviazeiwerkeer, zegt dat alle
ingezetenen van het bezette gebied des
lancls. o.a. goud en edele metalen, die hen
in eigendom toebehooren vóór 8 Juli 1940
aan de Nederlandsche Bank te koop moe
ten aanbieden.
Onder goud en edele metalen worden
natuurlijk niet verstaan voorwerpen als
horloges, ringen, kettingen "etc. daaruit
vervaardigd, doch ouder goud wordt ver
staan:
gouden munten, fijn goud en allia
ges van goud .onbewerkt of halffa
brikaten).
Onder edele metalen:
zilver, platina en platinamctalen
(onbewerkt of halffabrikaat).
Dc gehoorzame Nederlander die gisteren
z'n vrouw's cn eigen trouwring bij eqn ban
kier wilde offeren, kan dus deze voorwer
pen nog rustig als onverbreekbare schakels
der liefde behouden.
Zij heblien met de deviozenregeling niets
uitstaande.
DE KORENBEURS.
Aan de korenbeurs was het beeld, verge
leken bij dc vorige week, vrijwel onveran
derd. Ieder heeft er tijd voor een genoeglijk
praatje, omdat er toch weinig zaken worden
gedaan.
Het karvvijzaad was flauwer dan de vori
ge weck en noteerde met f 15.ongeveer een
gulden lager. Het ontbreken van dc Verec-
nigde Staten, vroeger do hoofdafnemer, doet
zich sterk gevoelen, al neemt ook Duitsch-
land wel het een en ander.
Voor zaaizaden is de tijd nog niet daar en
de verdere handel Is grootendeels geheel van
overheidswege geregeld zoodat daar in meer
of mindere mate sprake is van een overste
ken.
OPTIMISTISCHE KLANKEN OVER DE
WERKLOOSHEID.
Naar wc vernamén laat de toestand ten
aanzien van dc hier hecrschcnde werkloos
heid zich geleidelijk nan iets gunstiger aan
zien. Men dient daarbij vermoedelijk in het
oog te houden, dat, naarmate do machine
buiten bedrijf wordt gesteld, het aantal ver
eischtc handen toeneemt.
Bij Maatschappelijk Hulpbetoon zijn op het
oogenblik geen valide werkloozen meer in
steun, zij het. dat een deel nog is geplaatst
hij een aantal groote wcrkobjecten. Bij Soci
ale Zaken is do toestand nnders, doch hier
vindt men steeds een aantal gespecialiseerde
werkkrachten, als kantoorbedienden, reizi
gers. enz., die voor plaatsing in dc werkver
schaffing nauwelijks in aanmerking komen.
Zoo zien we dus een geleidelijke verminde
ring van het aantal werkloozen Naar Duitsch
land zijn tot dusverre gegaan ongeveer 20
werkwilligen, allen vrijwilligers, die zich
daarvoor hebben aangemeld.
EINDEXAMEN GYMNASIUM.
Voor hef eindexamen Gvmnasium B slaag
den heden te Alkmaar K. Eriks, H. J. B.
Hoek en II. Niehaus.
Afgewezen werd 1 candidaat
DE RESTAURATIE VAN DE GROOTE
KERK GOEDGEKEURD.
Heden Is van den Rijkscommissaris voor
den WederoplKiuw bericht ontvangen, dat de
nlannen voor de restauratie van de Groote
Kerk zijn goedgekeurd en dat met de werk
zaamheden een begin kan worden gemaakt
Naar we vernemen, zal onverwijld met de
uitvoering thans een aanvang worden ge
maakt.
De slachtoffers der
bomaanslagen
ter aarde besteld
Gistermiddag zijn op de algemecne
begraafplaats te Huisduinen 26
slachtoffers van de laatst® bom
aanvallen op Den Helder, tcraarde-
bcsteld. Het was cén sobere, doch
aangrijpende plechtigheid. Zes-en-
twintig graven naast elkaar, daar
boven een houten kruis met de fa
milienaam. In de laatste kuil, twee
kistjes met het stoffelijk overschot
van niet geïdentificeerde kinderen.
Aangrijpende tooneclcn speelden
zich af.
Op dc begraafplaats was het gemeente
bestuur Aan Den Helder vertegenwoordigd
door den burgemeester van Den Helder,
den heer G. Ritmeester, den gemeentesecre
taris, Mr. D. E. van Bolhuis en de wet
houders v. d. Vaart en Mr. Mulder.
Predikanten van verschillende gemeenten
woonden de plechtigheid bij.
De Duitschc overheid was vertegenwoor
digd door den commandant van de Duitsche
bezettingstroepen. Knpitan zur Sec Honsing
cn den korvetten Kapitfin, dr. Flesche.
Do burgemeester van Den Helder voerde
bij de geopende groeve het woord. Hij
schetste in eenvoudige woorden het groote
leed, dat ieder droeg, die hier het beste,
dat hij in zijn leven bezeten had. ten grave
bracht. Woorden van troost zijn hier van
weinig beteekenis. Moge het woord van
den apostel%Paulus uit den Romeinen brief
in dit oogenblik tot U allen spreken, waar
hij zegt, dat het lijden van deze tegenwoor
dige wereld, niet op kan wegen tegen de
heerlijkheid, die ons geopenbaard zal wor
den. Spr. uit woorden van deelneming na
mens het gemeentebestuur en namens de
gehccle burgerij van Den Helder.
Dc gp/nmandant van dc Dultschij bezet
tingstroepen sprak zijn deelneming uit
namëns de Duitschc weermacht. Wij bekla
gen het zware offer, dat U hebt moeten
brengen, tengevolge van het Engelsche
bombardement, zoo zeide hij.
De oudst aanwezige predikant, Ds. F.
Tollenaar, bad hierna het Onze Vader,
waarmede deze diep ontroerende plechtig
heid werd besloten.
EINDEXAMEN MIDDELB. HANDELS
SCHOOL.
Geslaagd: W. A Frowein, Bergen; I.
Groenveld, Schoorl; M. Moens, Bergen", L.
C. de Laat, N'oord-c harwoude; F. Strook er,
Schoorl; J- A. Tevel, Bergen: F. K. Urbanus
Bergen. Afgewezen 2 candidatcn.
BERGEN
ZIJN WERKZAAMHEDEN HERVAT.
De Ambtenaar ter GcmeenteSsccretaris,
de heer Blom, is uit den militairen dienst
teruggekeerd en heeft zijn werkzaamheden
wederom hervat.
AFGEKEURD!
Wij hebben onlangs gemeld, dat de klas
van de openbare U.L.O. school, welke thans
is gevestigd in een atelier aan den Lijtweg,
om begrijpelijke redenen vandaar verdwijnen
tnoest en dat de Oudercommissie de villa
..Jacoba"' in de Jan Oldenhurglaan voor het
onderbrengen der leerlingen liet meest ge
schikt bad geacht.
Wij vernemen thans uit betrouwbare bron,
dat deze villa, wegens haar bouwvalligheid,
voor dit doel is afgekeurd en dat de kinde
ren van Maandag a.s. af zullen worden on
dergebracht in het clubgebouw der Berger
IJssport-Verecniging aan den Kerkedijk.
LANGENDIJK
BROEK OP LANGENDIJK.
EEN MOOIE PROMOTIE.
De heer J. Slot. ambtenaar ter secretarie
alhier is benoemd tot adjunct-cotnmies 1e
klas Ier gemeentesecretarie van 's Graven-
zande.
GESLAAGD.
De heer H. v. d. Amcide, alhier, slaagde
voor het eindexamen van dc Rijkskweek-
school te Alkmaar.
NOORDSCHARWOUDE.
TEHUIS VOnn ALLEENSTAANDE
BLINDEN.
De opbrengst der collecte voor tehuis voor
alleenstaande blinden te Wolfhcze bedroeg
alhier f 28.53.
WINKEL
VERGUNNING VOORARBEID!
Door den Hoofdinspecteur van den Arbeid,
hoofd van bet 6e district der Arbeidsinspffi
ne te Haarlem, is aan de Coop. Broodbakkerij
en Vcrhruiksverecniging „De Tijdgeest" al-
hler. onder liepanlde voorwaarden een ver
gunning voor voorartwid verleend. v-»> i
Juni 1910 tot cn met 30 Juni 1911,
